Día de Rosalía de Castro 2019

24 de febreiro de 2019
Co apoio do Centro Español de Derechos Reprográficos (CEDRO) e da Deputación da Coruña
Foto da actividade

Pode descargarse o cartaz en formato .pdf aquí.

A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG) conmemora un ano máis o Día de Rosalía de Castro.

Para o 24 de febreiro, fixado no Calendario do Libro e da Lectura como aniversario do nacemento da autora, esta entidade propón desde 2010 á cidadanía que agasalle un libro en galego e unha flor, alén doutras accións que contan con grande aceptación e impulso por parte da sociedade, e moi especialmente polo sector educativo, como se pode comprobar no arquivo audiovisual e de imaxes da nosa web.

Para a edición de 2019 Ana Romaní é a persoa escollida para a redacción do Manifesto da AELG, que será lido no acto central do Día de Rosalía de Castro, que terá lugar o propio domingo 24 de febreiro no Panteón de Galegos Ilustres, en Santiago de Compostela. O texto será tamén lido en todos os actos promovidos pola AELG. así como nos organizados por outras entidades que se sumen ás propostas que a entidade remitirá a concellos, asociacións, centros de ensino.

 

Manifesto da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega no Día de Rosalía de Castro 2019

*Manifesta que escribe, escribe, escribe. E a escritura é unha acción.

*Manifesto eu que escribir ela así no seu tempo é unha acción contra os grillóns da escravitude. Libre o seu pensamento

*Manifesta o poema

o espolio                     dunha perenne miseria,

as violacións                a roupa de cote puñéronma en tiras,

a inxustiza social          sin abrigo tembra,

os desafiuzamentos      embargaránnos todo,

o abuso laboral            que se amargo pan vos ganan / dádesllo envolto en veneno

os éxodos                    en errantes hordas.

Do XIX ao XXI

*Manifesto eu que un poema con palabras da lingua que eu falo –que non é aquela que bastardean nas mais ilustradisimas provincias– aínda hoxe é un Manifesto. A miña infeliz patria tan desventurada

*Aqués que tén fama de honrados na vila. Galicia. Ano 2017. 82 agresións sexuais

raposos de sangre maldita. Galicia. Ano 2017. 6436 denuncias por violencia de xénero

vendéume a xusticia. manda, manda, manda, fato, rabaño

Dun golpe!

                                – Manifesta acción o poema

*Na xa vella baranda un corpo fala. Arrima o seu seo e no frío da reixa tatúa incisións. Traspasa as nosas carnes.

*Estas migallas de liberdade. Alertou. Tenteamos nós compracentes os rostros que nos cegan.

*Aquelas escuras e valerosas heroínas que viven e morren levando a cabo feitos marabillosos por sempre ignorados. – Manifesta que existen

*De humanos seres a compauta linea polas fronteiras pechadas en columnas nómades, en fronte o arame.

Do XIX ao XXI

*Escrito en medio de todos-los desterros. Manifesta que sabe que non a escoitan

*Do meu dor sin igual i a miña afrenta traidora se mofaban. Prende o computador, algún dispositivo. Ladran.

*Manifesta que o poema é o lugar onde a voz afía a sombra.

*Indóciles nos camiños desertos eses versos.

*Cantos de independencia e liberdade. Manifesto.

*Acción que se inunda e anega. Cantarte hei

Ana Romaní

Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG)

#LibreOMeuPensamento_rdc_19

 

O Manifesto pode descargarse en formato .pdf aquí.

Nesta ligazón poden descargarse tamén as indicacións sobre a procedencia dos versos rosalianos utilizados no Manifesto.


Actos promovidos pola AELG

Acto central

O 24 de febreiro. ás 12:00 horas, no Panteón de Galegos Ilustres (San Domingos de Bonaval), en Santiago, vai ter lugar o acto central do Día de Rosalía, con entrada libre.

O domingo 24 de febreiro, ás 12:00 horas, terá lugar o acto central do Día de Rosalía, con entrada libre. Este é o programa:

– Coral da Asociación cultural e musical Solfa

A Rosalía Letra: Manuel Curros Enríquez

Música: J. Alfredo Oliveira

 

– Coral da Asociación cultural e musical Solfa

Cantiga do meu muíño Letra: Fiz Vergara Vilariño

Música: Baldomero Iglesias, arranxos F. Tobar

 

– Saúda do Presidente da AELG, Cesáreo Sánchez Iglesias

 

– Lectura do Manifesto da AELG

Ana Romaní

 

– Lectura de poemas rosalianos

Amelia García Hervella

Carlos Jiménez

Luz Méndez

Marga Pazos

Ana Pérez

Belén Regueira

Eva Sandino

Pilar Leiva

Aldara Lueiro Oliveira e Mencia Iglesias Otero, e Xerardo Rodríguez e Paco Susavila

Lucía Veciño

 

– Coral da Asociación cultural e musical Solfa

Has de cantar Letra: Rosalía de Castro

Música: Antonio B. Celada Alonso

 

– Coral da Asociación cultural e musical Solfa

Na beira do mar Letra: Rosalía de Castro

Música: Antonio B. Celada Alonso

 

– Ofrenda floral

 

– Interpretación do himno

 


Alén deste acto central, a AELG, en colaboración coa súa base asociativa, organiza lecturas públicas da obra de Rosalía de Castro.

En todos estes actos lerase o tradicional manifesto da AELG, que este ano elaborou a escritora Ana Romaní.

A Coruña

A AELG e a A. C. Alexandre Bóveda realizan unha lectura pública da obra de Rosalía, o domingo 24 de febreiro, ás 18:00 horas, diante do teatro que leva o seu nome, na rúa Rego de Auga, o Teatro Rosalía de Castro.

Convidámoste a achegarte para participar lendo a obra da nosa poeta máis universal. Se tes escollido o poema que queres ler fáinolo saber neste correo: secretaria.xeral@aelg.org e xa cho reservamos.

 

Lugo

Vigo

O 24 de febreiro, ás 18:00 horas, terá lugar unha ofrenda floral na imprenta Juan Compañel (Rúa Real, 12), e posteriormente terá lugar unha ruada até o local da Federación de AA. VV. Eduardo Chao (Praza da Princesa, 7, 2º). Este acto está coorganizado pola AELG e a Asociación Cultural O Castro.

 

Actos organizados por outras entidades

Arteixo

Os 19 e 22 de febreiro, ás 11:00 horas, na Biblioteca Central de Arteixo “Henrique Rabuñal”, Ana Hermida (Lisístrata Asociación) achegará a figura de Rosalía ao alumnado do IES Manuel Murguía con “Tecín soia a miña tea”, cunha Rosalía loitadora, feminista, comprometida e dona dunha obra de inmensa valía.

Este ano celébrase a quinta edición do concurso de poesía en homenaxe a Rosalía de Castro, organizado pola Concellería de Cultura do Concello de Arteixo a través da Rede Municipal de Bibliotecas. Haberá 12 nenas e nenos que recitarán a súa propia obra, de entre 8 e 12 anos, que levarán un agasallo pola súa partipación, outro por cada unha das tres categorías e a persoa gañadora recibirá o premio final. Ana Hermida dará lectura ao Manifesto da AELG e tamén fará unha dramatización da obra á Rosalía de Castro, mentres delibera o xurado composto polo Clube de Lectura da Biblioteca Central de Arteixo “Henrique Rabuñal”.
A cita con Rosalía e coa poesía será o sábado 23, na Sala de Exposicións do Centro Cívico Cultural de Arteixo, ás 11:30 h. A entrada é libre e gratuíta ata completar aforamento.

Bertamiráns, Ames

 

Betanzos

Desde o Concello de Betanzos, como en anos anteriores, súmanse á celebración do Día de Rosalía cunha programación ao longo de todo o mes de febreiro que terá como acto central unha gala o 22 de febreiro.

Boiro

Durante o acto de presentación do libro Xeración perdida. Representatividade institucional e represión. As corporacións municipais da provincia da Coruña na II República, nun acto que terá lugar o venres 22 de febreiro, ás 20:30 horas, no Centro Social do concello de Boiro (R/ Principal, 77 – Boiro), haberá unha lectura de poemas da Rosalía de Castro. Podedes traer os vosos textos e participar coa vosa lectura nesta homanaxe.

 

Cervo

O 24 de febreiro, ás 12:00 horas, a A. C. R. Fervenza de Sargadelos organiza un acto de presentación de varias obras de Antía Yáñez, sumarase á lectura do Manifesto da AELG.

 

Cospeito

O 24 de febreiro, no Museo das Aves de Cospeito, terá lugar un acto organizado polo Concello de Cospeito e Culturalia GZ, en colaboración coa AELG, que consistirá primeiramente na lectura do Manifesto elaborado por Ana Romaní. Deseguido virá o momento do recital de poemas rosalianos ou de autoría da/-o participante e que aludan á autora homenaxeada. Ademais dun grupo de poetas convidadas/-os, tamén se contará coa participación de estudantes do centro de ensino de Cospeito e/ou arredores e calquera outra persoa que desexe recitar ou amosar o seu aprecio pola figura de Rosalía.
Para a divulgación deste evento cóntase coa cesión dunha imaxe de Rosalía realizada dixitalmente pola artista Adolfina Mesa, quen tamén traballou na elaboración do cartaz anunciador. Ao remate do acto tamén se ten previsto a entrega de diplomas ás persoas participantes para deixar constancia da súa intervención neste día de celebración rosaliana.

Fisterra

Fundación Rosalía

Así serán as actividades organizadas pola Fundación Rosalía do 21 ao 24 de febreiro, alén das convocatorias globais da Alborada de Rosalía e o Caldo de Gloria:

21 de febreiro

11.00.  Casa-Museo: plantación do Carballo de Gernika na horta da Casa. Nela participará a Presidenta das Juntas Generales de Bizkaia, Ana Otadui.

20.00. Auditorio de Rois: presentación do número tres de Follas novas. Revista de Estudos Rosalianos.

22 de febreiro

12.00 Concello de Padrón: Ofrenda floral, pasarrúas, recitais e concertos.

20.00 Auditorio de Padrón: interpretación poética, concertos, etc.

23 de febreiro

13.00. Casa-Museo. Estrea da peza musical escrita por Loliña Mosquera “Caldo de groria”, interpretada pola Banda de Padrón e a Coral Padronesa.

24 de febreiro

En Compostela:
11.00. Praza de Vigo: primeira alborada de Rosalía
11.30. Estatua da Alameda: inicio da marcha cara ó Hostal
12.00. Hostal dos Reis Católicos: ofrenda na pía e acto institucional con:

– actuación dun grupo de escolares de primaria de Ponteceso
– intervencións institucionais con lectura de textos rosalianos
– actuación musical de Canto d´Aquí
– peche coa Alborada de Rosalía

En Padrón, na Casa de Rosalía:

17.00. Acto de peche das Converxencias Galicia/Portugal, con actuación do grupo portugués Canto d’Aqui
19.00. Caldo de Gloria aberto ao público, elaborado pola escritora Ledicia Costas.

 

Guitiriz

O sábado 23 de febreiro, ás 19:00 horas, na Casa Habaneira, e no marco do acto de entrega dos premios do #CertameVilariñas2018 e a homenaxe a Alfonso Blanco, presidente da A. C. Xermolos, terá lugar un acto poético e musical polo Día de Rosalía de Castro 2019.

Oleiros

O domingo 24 de febreiro, o Teatro As Torres de Santa Cruz acollerá un acto de homenaxe á poeta, no que ademais as persoas gañadoras do Premio Literario Descubrindo Oleiros recibirán o premio. O acto terá lugar ás 12:00 horas. Farase unha homenaxe a Rosalía coa actuación de Ramiro Neira e coa participación de alumnos e alumnas do obradoiro Cóntame un Conto realizarase unha interpretación dalgúns dos contos gañadores noutras edicións.

 

Ourense

A Facultade de Ciencias de Educación, a Biblioteca Rosalía de Castro e a Vicerreitoría do Campus de Ourense organizaron para o luns, 25 de febreiro, unha xornada conmemorativa do Día de Rosalía. Entre outras actividades convócase un concurso de decoración libre de máscaras e “pensamento”. Pódense consultar as bases e descargar a imaxe para a máscara aquí.

 

Outeiro de Rei

A Casa-Museo Manuel María organiza unha pequena homenaxe popular, o domingo 24 de febreiro, ás 12:30 h, frente á Casa-Museo, en que se intercalará a música co recitado e a lectura de poemas de Rosalía.
A maneira coa que se pode participar nesta actividade pode ser calquera destas:
– Alborada para Rosalía. Cada grupo tradicional ou as gaiteiras e gaiteiros que se queiran anotar (contacto@casamuseomanuelmaria.gal), tocarán, unha peza en honra de Rosalía (poderá ser a Alborada ou outra que queiran). Esta actividade está promovida pola Asociación de Gaiteiras/os Galegas/os e a Fundación Rosalía. Haberá música de Os Minhotos, a gaita de Sara do Mosteiro e o tamboril de David Rodríguez, así como as pandeiras de alumnas do colexio de Outeiro e quen se queira sumar.
– Rosalía na túa voz. As persoas que queiran poderán recitar ou ler un poema de Rosalía. Para isto cómpre enviar, para non repetir poemas, un correo electrónico (contacto@casamuseomanuelmaria.gal) co nome da persoa, o poema que vai ler ou recitar e un número de teléfono de contacto.
– Asistindo e gozando da actividade.

Ribadeo

O 23 de febreiro, ás 21:00 horas, no Auditorio Municipal Hernán Naval, antes do concerto de Susana Seivane, lectura do Manifesto a cargo de 3 alumnas e 1 profe do IES de Ribadeo. A maiores imprimiuse o texto para dar coas entradas ao espectáculo e para levar aos centros de ensino.

Santiago de Compostela

O venres 23 de febreiro, no salón de actos da Biblioteca Pública de Santiago Ánxel Casal, ás 19:30 horas, con entrada libre e gratuíta ata completar a capacidade da sala, terá lugar unha Homenaxe a Rosalía de Castro mediante a dramatización dos seus poemas, Tecín soia a miña tea, por Ana Hermida (Lisístrata Asociación). Este espectáculo pretende amosar unha Rosalía actual, como os temas que ela trata, tan vixentes hoxe en día. A relación cos homes, a defensa da muller, da súa terra…

 

O sábado 23 de febreiro, a partir das 18:00 horas, A Sega máis a A Lila celebran o 182 aniversario de Rosalía de Castro. Haberá merenda, xogos, poesía e… sorpresas! ;). Le o teu texto de Rosalía favorito e entra…

Viana do Bolo

Viveiro

O Concello de Viveiro desenvolve o proxecto denominado “Andares Gallegos”, unha iniciativa que nace coa pretensión de levar a obra de Rosalía á rúa e coa vontade de ter continuidade nos vindeiros anos, ampliando, cada ano, a súa extensión e proxección. Dentro do proxecto, que desenvolve a empresa viveirense LAG, nesta primeira anualidade realízanse dúas accións diferentes. Unha primeira, que é sorpresa que se descobre o dia 24 de febreiro nas rúas do municipio, e unha segunda, que se levará a cabo o día 25 de febreiro, na biblioteca municipal. Todas as persoas socias que se achegan nese día á biblioteca para coller un libro prestado levan unha tote bag ilustrada cuns versos de Rosalía de Castro (hai un tope de 100 unidades, das que só se entregan unha por carné).

 

Actividades nos centros de ensino

Estes son os centros que nos comunicaron a súa participación:

  • CEP Carlos Casares de Alxén, Salvaterra de Miño. Participará o alumnado de 5º e 6º de Educación Primaria. Co resto do alumnado: 1º, 2º, 3º e 4º, faremos un programa de radio onde recitarán os seus poemas.
  • CEIP A Ponte (Lugo).
  • CEIP Albeiros (Lugo).

  • CEIP Belesar (Baiona).
  • CEIP Carmen García Carrasco, de Cenlle. O que fixemos foi, ao longo da semana, pensar e representar cada un dos versos do manifesto de Rosalía, que o seu alumnado plasmou a través de diferentes fotografías coas que construíron diferentes murais, en grupos. Todos eles tiñan algo en común: Rosalía e o seu libre pensamento que representaron a través de elementos distintos: música, bolboretas, mans… Con elas gravaron unha manifesta-acción protesta na que participou todo o alumnado do centro. Ademais, realizaron un díptico pequeniño sobre Rosalía, coloreando a súa imaxe, ilustrando un dos seus poemas (pois este ano as Bibliotecas escolares enfócanse á poesía) e lendo unha pequeniña reseña da súa biografía. Aquí pode verse un resumo do feito.

  • CEIP de Celeiro (Viveiro). O 22 de febreiro tivo lugar un acto público na Praza do Chao en Celeiro, realizando un pequeno vídeo coa Mani-Festa-Acción, recitados e cancións de creación propia cos poemas de Rosalía Viuda de vivos, viuda de mortos e Pasa Río… Todos os traballos recóllense na Páxina Especial onde figuran todas as actividades realizadas ao longo dos diferentes cursos. Pode verse aquí o resumo da celebración destas actividades.
  • CEIP de Cespón (Boiro). Foron moitas e variadas as actividades programadas polo Equipo da Biblioteca e Dinamización da Lingua. Na biblioteca o alumnado realizou distintos xogos coa vida e obra de Rosalía: sopas de letras, crebacabezas, poemas misteriosos… Desde Dinamización, baixo o lema “Maniféstate con Rosalía” e seguindo a proposta da Asociación de Escritoras-es en Lingua Galega, cada curso deseñou unha cartolina, copiando un poema no que Rosalía denuncia algunha inxustiza social: pobreza, violencia de xénero, desafiuzamentos, … Outra actividade moi doce foi a elaboración de caramelos con poemas de Rosalía. Estes caramelos foron levados a establecementos da contorna, para espallar a obra de Rosalía. Máis información no blog da Biblioteca do centro.
  • CEIP Couceiro Freijomil (Pontedeume). O 22 de febreiro levará a cabo a celebración do Día de Rosalía coa actividade EU SON ROSALÍA, que forma parte do seu Proxecto Plurianual, “O GALEGO NAS NOSAS MANS”. Este curso 2018-2019 unirán o PDI do centro: “Bo Proveito!!” con poemas de Rosalía nos que fala da comida e da fame. A actividade na que participará todo o colexio, consistirá en posar ante un gran mural coas fotos de Rosalía, portando cartolinas cos seus versos. Posteriormente, con todo o material farán unha presentación que divulgaremos mediante o blog A Casqueira, a web do centro, o blog da Biblioteca “O Xardín do Pasatempo” e os blog de aula. Tamén durante toda a xornada soará música cos poemas de Rosalía polos corredores do colexio.
  • CEIP de Frións.
  • CEIP Monte dos Postes de Santiago de Compostela. O alumnado fará unha manifestación no centro portando as pancartas cos versos de Rosalía asociados a unha inxustiza social.
  • CEIP O Pombal (Vigo).
  • CEIP Os Tilos (Teo). Traballaron na aula o poema “Miña casiña, meu lar”. A temática del xira arredor da inxustiza social, conta as dificultades que ten a protagonista para cociñar unha simple pota de caldo. Cada aula elixiu unha estrofa que transcribiron a unha cunca. Posteriormente gravarán a lectura do poema cos nenos e nenas do colexio. O venres 22 festexan o día coa visita duns gaiteiros.
  • CEIP Plurilingüe A Cristina de Carballo. Aquí poden verse as actividades levadas a cabo nesta edición.
  • CEIP Plurilingüe A Pedra de Bueu. O proxecto anual do centro xira ao redor dos dereitos humanos, polo que o poema elixido  foi  Prá Habana,  incluído  dentro de Cantares Gallegos. Denúnciase nel a miseria do pobo galego, que fai que moitas persoas se vexan obrigadas á emigración. Rosalía reclama o dereito á vivenda, o dereito a ter un traballo digno, o dereito a circular libremente polo mundo, o dereito á familia. Podería ser un poema do século XXI, pois as reivindicacións actuais seguen a ser as mesmas. Poden verse todos os vídeos no blog do Equipo de Dinamización Lingüística do centro, aquí.
  • CEIP Plurilingüe A Torre-Cela. Durante os recreos, o alumnado voluntario participa coas suas ideas e creatividade na creación dun mural semllante á do cartaz. Ademais, mandaremos para facer coas familias un pequeno traballiño de creatividade e busca de verbas de Rosalía relacionadas coa etiqueta e co noso proxecto de centro, “O despertar das sementes”. Así mesmo, o día 22 faremos unha lectura en alto na biblioteca de poemas de Rosalía.
  • CEIP Plurilingüe Andrade (Pontedeume). O alumnado de Educación Infantil e Primaria fará un recitado de poemas de Rosalía arredor destas temáticas: acción e loita por Galiza, os éxodos (emigración), os desafiuzamentos, a inxustiza social, o abuso laboral e o maltrato. Acompañando o recital, presentaranse imaxes actuais alusivas a estas temáticas.
  • CEIP Plurilingüe Lagostelle de Guitiriz. O 22 de febreiro levaranse a cabo varias actividades. Entre elas, faranse marcapáxinas con debuxos e poemas, flores de papel e un mural-collage con debuxos do alumnado máis novo do colexio. Ademais, farase un recital entre todo o alumnado e profesorado do centro.
  • CEIP Plurilingüe Mosteiro de Caaveiro (As Neves). Cada curso desde Infantil ata 6º de Educación Primaria está a elaborar un cartaz sobre diferentes temáticas sociais presentes nas obras de Rosalía.

  • CEIP Plurilingüe Rosalía de Castro (Vilagarcía). Cartaz da actividade de Rosalía realizada polo alumnado de 5º EP do colexio.

Cartaz realizado polo alumnado de Educación Infantil:

  • CEIP Plurilingüe San Clemente de Cesar de Caldas de Reis. Visitamos a Casa Museo de Rosalía de Castro. Ao chegar ao centro visionamos todos xuntos os nosos traballos feitos ao longo da última quincena para conmemorar o Día de Rosalía. Traballáronse inxustizas sociais como a emigración, a desigualdade, o acoso laboral, o machismo e as violacións a través dos poemas Tecín soia, Adiós ríos, adiós fontes, Daquelas que cantan, Casteláns de Castela, Xan e A xustiza pola man. Elaboráronse pancartas e recitáronse os poemas de Rosalía.

  • CEIP Plurilingüe Virxe do Mar de Narón.
  • CEIP San Martiño (Salcedo). Os días previos realizaron entre todo o alumnado do centro un mural titulado “O xardín de Rosalía”. Os nenos e nenas traballaron diferentes textos da autora galega, reflexionando sobre a vixencia do amplo abano de inxustizas sociais, incluída a situación da lingua galega, presentes na obra de Rosalía de Castro. Para facer este mural, o alumnado escribiu diversas poesías de Rosalía nas flores. O venres 22 de febreiro realizaron unha Mani-FESTA-acción simbólica arredor de tres poemas escollidos polo alumnado.  Os poemas recitados foron os seguintes: 3ª curso de Educación Primaria: “Na Catedral”; 4° curso de Educación Primaria: “Miña casiña, meu lar”; e 6° curso de Educación Primaira: “Campanas de Bastabales”. Poden verse as actividades realizadas no blog da Biblioteca do centro.

  • CEIP Vicente Otero Valcárcel de Carral. Seguirase a proposta da AELG coa elaboración dunha pancarta reivindicativa por aula.
  • CEIP Vistahermosa (Ourense). En Plástica ilustraron e crearon cómics inspirándose nos poemas da autora. Tamén se fixeron varios murais plásticos nas clases de infantil, e Rapazas e rapaces de 6º deseñaron unha infografía robótica –> Rosalía ReBOTada.
    Na infografía aparecen os datos máis significativos da biografía e obras da poeta cun circuíto, para os mBots, cos lugares onde viviu. Cada robot portaba unha pancarta con mensaxes que xurdiron da lectura dos versos de Rosalía e asociados a situacións de inxustizas sociais que afectan as mulleres. #LibreOMeuPensamento_rdc_19 (AELG).
    Creamos un piano virtual, para tocar cos robots cancións dedicadas a Rosalía: adios ríos, adios fontes e Parabéns para ti
    A homenaxe continúa xa que relacionamos Día de Rosalía con # 8M día da Muller. O venres, 8 de marzo, Celebraremos unha mani-FESTA-acción con pancartas elaboradas nas aulas que reivindiquen os dereitos das mulleres ou que denuncien a inxustiza social que seguen a sufrir en pleno século XXI. Máis información aquí.
  • CEP Carlos Casares de Alxén (Salvaterra do Miño).

  • Colexio San José de Cluny. A Federación de Escolas Católicas en Vigo celebra o Día de Rosalía o venres 22 de febreiro, de 10:00 a 12:00, coa participación de sete centros, co alumnado de 5º de Educación Primaria, sendo preto de 500 alumnos e alumnas, máis o profesorado acompañante. A xornada consistirá na celebración de Obradoiros rosalianos, un espectáculo lúdico-teatral-musical e a posterior lectura de textos de Rosalía, así como do manifesto, e entrega de agasallo-lembranza.
  • CPI Ponte Carreira.
  • CPR Cardenal Cisneros (Ourense). Caixa Rosaliana en Cisneros. Esta Caixa viaxará polas aulas do centro comezando en Educación Infantil. Á súa chegada a cada unha delas analízase o que contén relacionándoo coa escritora; antes do envío incorporarase algún elemento máis. O venres 22 reunirase a Comunidade Educativa e abrirán a caixa comentado todo o material, coñecendo o sentir de Rosalía. Haberá lectura compartida de poemas e do Manifesto 2019.
    Rosalía sae á rúa. Alumnos e alumnas de Cisneros preparan na súa aula, durante a semana do 18 ao 24 de febreiro un traballo que presentarán no colexio o día 22 e que sairá á rúa o 24 de febreiro para instalarse na Praza Maior da cidade ás 13 h. Recortes de prensa asociados a versos de Rosalía escritos sobre bolboretas, cubrirán un panel; ao seu carón as novas que desexamos.  #LibreOMeu Pensamento_rdc_19, os pensamentos voarán nas ás das Bolboretas.
    Lectura de poemas e participación activa da cidadanía interactuando co alumnado e Rosalía. Unha actividade na que colaboramos un ano máis co grupo Rosalauria.
  • CPR Plurilingüe La Merced (Sarria). Elaboraranse pancartas reivindicativas por parte do alumnado de 5º e 6º de EP e da ESO coa posterior manifestación no centro portando as pancartas cos versos de Rosalía asociados a unha inxustiza social. O resto do alumnado fará outro tipo de actividades relativas á figura de Rosalía de Castro (recitado de poemas, debuxos alusivos a escritora e á mani-FESTA-acción, etc.).
  • CPR Plurilingüe María Auxiliadora de Ourense (Salesianos). O venres 22, sumándose á iniciativa da Fundación Rosalía de Castro, o comedor escolar de Salesianos incluirá caldo no menú escolar do día 22 de febreiro. Lerase o poema de Rosalía “Caldo de Gloria”, incluído en Follas Novas. Tamén o venres 22 terá lugar unha asemblea de vogais de Normalización da Lingua Galega de cada curso de secundaria ás 12:30 para levar a cabo o Xesto visual: todos somos Rosalía!, un recitado de varios poemas de Rosalía polo alumnado, escoitar a canción “Día de Rosalía”, un diálogo sobre como potenciar o galego no noso centro arredor dun colacao e a clausura do acto coa foto lembranza “Todos somos Rosalía!”. O luns 25, a Coordinadora dos Equipos de Dinamización da Lingua Galega (EDLG) dos colexios de Escolas católicas da cidade de Ourense organiza, de 11:30 a 12:30 h no salón de plenos da Deputación provincial de Ourense, unha representación do alumnado dos colexios Maristas, Josefinas, Carmelitas, Franciscanas e Salesianos da cidade de Ourense. O acto consistirá na lectura dun manifesto, recitado de poemas e cancións sobre a Rosalía.
  • EEI de Vilalba. Mural feito polo alumnado de 3 a 6 anos do centro. Levarán para casa marcapáxinas e aprenderá uns pequenos versos.

  • IES Arcebispo Xelmírez I e o IES Rosalía de Castro. ManifestACCIÓN xunto á estatua da escritora, na Alameda compostelá, baixo o lema LIBRE O MEU PENSAMENTO. ROSALÍA DE CASTRO 19, tendo como base a proposta da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega. Abriu o acto a alumna Sálvora Ferreirós, do IES Xelmírez I. As alumnas do IES Rosalía de Castro Xoana Lema Barcia e Carolina Silva Rey leron o manifesto da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega. Despois procedeuse á lectura multilingüe do poema “Adiós ríos, adiós fontes” por parte do alumnado do Xelmírez, na seguinte orde [cada alumna/o leu unha estrofa, ata completar as 11]: Galego: Xela Rodríguez; Xaponés: Miu Abal Ohashi; Ruso: Elisazaveta Larina; 4 Catalán: Catalina Figueroa; 5 Árabe: Assya Laraaich; 6 Portugués: Eva Iglesias Gómez; 7 Éuscaro: Lucía Maiora Rodeiro; 8 Francés: Anxo Boquete; 9 Alemán: Zaira Raña; 10 Inglés: Martín Becerra; e 11 Italiano: Vera López Morán. A continuación, alumnos e alumnas do IES Rosalía procederon á Lectura de tres poemas de Rosalía de Castro: “Daquelas que cantan”. Jaime Candamo López; “Xan”: Teo Gómez López e Celia González Rodríguez; e “Tecín soia a miña tea”: Laura Blanco López. A Concelleira de Igualdade, Marta Lois, entregou, xunto á responsábel da Biblioteca do centro, o premio á mellor chapa conmemorativa do Día Internacional da Lingua Materna á alumna do IES A. Xelmírez Marina Salgado López. O acto terminou cunha cadea humana arredor da estatua da escritora. As fotos son de Adrián Aceituno e Brais Merelas, alumnos do ciclo no IES A. Xelmírez I.

  • IES Auga da Laxe de Gondomar (Pontevedra). O 22 de febreiro farase a lectura do manifesto elaborado por Ana Romaní para este día e mais o recitado por parte dos alumnos dalgúns poemas da autora. Esta actividade realizarase durante o recreo no vestíbulo do noso centro. Tamén difundiremos o lema “Na fronte, unha estrela; no bico, un cantar”, inspirado no poema “A Rosalía” de Curros, e así convidaremos a que ese día todos levemos na fronte unha estrela (de pegatina que suministraremos ás persoas que queiran) e no bico un cantar (o recitado de textos).
    Ademais, durante a semana, colocaremos algúns textos nas paredes dos corredores e escaleiras, co lema e a data, para ir creando ambiente.
  • IES Carlos Casares (VIgo). O alumnado da Revista escolar do centro, Manda Carallo, argallou unha gran pancarta ilustrada co lema proposto: Do XIX ao XXI: Libre o meu Pensamento! e carteis máis pequenos co amplo abano de inxustizas sociais presentes na obra de Rosalía. Despois, coa axuda de alumnado representante de todos os niveis da ESO gravaron una Mani-FESTA-acción simbólica ao redor do IES. Velaquí o resultado: LIBRE O MEU PENSAMENTO
  • IES Gregorio Fernández (Sarria). Subiron un programa especial sobre Rosalía na súa radio escolar. Trátase dunha nova entrega de Poesía es ti. Pode escoitarse aquí.
  • IES Laxeiro (Lalín). Pode verse o vídeo da actividade aquí.
  • IES Leiras Pulpeiro (Lugo). A actividade desenvolta pode verse no blog do EDL  e no Facebook do centro.

  • IES Miraflores (Oleiros).
  • IES Monte Neme (Carballo). Poden verse aquí varios textos traballados polo alumnado do centro. As súas farmacéuticas tituladas, cuxa especialidade é a Farmapoética, repartiron medicina para a alma a todo aquel que quixo achegarse ao seu posto.

  • IES Pedregal de Irimia (Meira). O alumnado participa no Día de Rosalía recitando poemas con acompañamento musical. A actividade será gravada en vídeo e difundida a través das redes sociais do centro.
  • IES Terra de Turonio de Gondomar. Farase un programa de radio o día 22 de febreiro, en que se lerá o manifesto e se recitarán algúns poemas da autora. Previamente, elaboraranse pancartas cos versos da autora e colocaranse na entrada do centro.
  • IES Valle-Inclán (Pontevedra). Faremos lecturas da obra de Rosalía e do manifest(o)acción elaborado por Ana Romaní, na Biblioteca do centro o día 22 de febreiro. Daremos visibilidade e mobilidade ao Acróstico Rosaliano (R= Revolución; O= Ortoño; S= Sombra; A= Afouteza; L= Libre; Í= Inmensa; A= Actual). Outras aulas seleccionarán e comentarán versos da autora, poñéndoos en relación coa actualidade desde o día 19 ata o 22 de febreiro. Elaborarán pancartas reivindicativas para unha posible Mani-Fest-Acción no centro.
  • IES Xograr Afonso Gómez de Sarria. Participa no Día de Rosalía de Castro a través de distintos actos: lectura do manifesto da AELG nas ondas de Radio Xograr na hora de lecer do venres 22 de febreiro, exposición gráfica dos traballos realizados polo alumnado, e lectura de poemas reivindicativos de Rosalia de Castro ao longo da semana.

Proposta da AELG para levar unha moción aos plenos dos Concellos para declararen o 24 de febreiro como Día de Rosalía de Castro

A AELG vén impulsando desde 2011 esta iniciativa, e xa aprobaron a moción os seguintes concellos:A Coruña, A Estrada, A Guarda, A Pobra do Brollón, A Rúa de Valdeorras, Allariz, Ames, Arteixo, Baiona, Bergondo, Betanzos, Bueu, Burela, Cambados, Carballo, Carnota, Cedeira, Cee, Cerceda, Chantada, Entrimo, Fisterra, Foz, Lalín, Lobeira, Melide, Miño, Muros, Narón, O Rosal, Ourense, Padrón, Poio, Ponteareas, Pontedeume, Pontevedra, Porto do Son, Redondela, Rianxo, Ribeira, Riotorto, Rodeiro, Rois, Sada, San Sadurniño, Santa Comba, Santiago de Compostela, Silleda, Teo, Tui, Valdoviño, Vigo, Vilasantar e Xermade. Sumáronse tamén as Deputacións da Coruña, Lugo e Pontevedra.

A AELG seguirá a facer chegar aos plenos unha moción neste sentido solicitándolles que recollan esta celebración nas súas programacións culturais.

Acordos da Asemblea Xeral de socias-os da AELG, en 2019

A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG) celebrou na mañá de sábado 9 de febreiro a súa Asemblea Xeral de socios/as.
A Sección de Literatura de Tradición Oral da AELG, previa deliberación do Grupo de Traballo composto por Ana Acuña, Félix Castro Vicente, Carme Pernas Bermúdez, Calros Solla, Xurxo Souto, X. Manuel Varela, Lois Pérez e Antonio Reigosa, propuxo ao Consello Directivo da Asociación de Escritoræs en Lingua Galega) para someter á consideración da Asemblea Xeral a celebrar o 9 de febreiro de 2019 en Santiago de Compostela, recoñecer como Mestra e Mestre da Memoria 2019 respectivamente a Dorothé Schubart e a Pablo Quintana. A Asemblea aprobou as propostas, e a entrega destas distincións terá lugar na IV Gala dos Premios Mestras e Mestres da Memoria a celebrar en Lugo co apoio do Concello de Lugo e da Deputación Provincial de Lugo.

Mestra da Memoria 2019
Dorothé Schubarth

Fotografía: Premios Martín Códax da Música/YouTube

Musicóloga. Natural de Basilea (Suíza), onde comezou os seus estudos que ampliou en Colonia e Múnich. É directora de coro e musicóloga. A partir de 1971 ocupou a cátedra de harmonía e contrapunto na Academia de Música de Lucerna (Suíza) e comeza a desenvolver investigacións arredor das músicas populares europeas. Realizou traballos de campo nos Balcáns, no Cáucaso, Alemaña e Francia cuxo resultado publica no libro Das Volkslied in Europa. Vielfalt seiner Erscheinungsformen (O Canto Popular en Europa. Diversidade das súas formas) (Lucerna, 1978).
En 1978 visita Galicia para coñecer a nosa música popular mais o interese polo que aquí descobre fai que se dispoña a realizar un traballo de campo intensivo por todo o país que remata coa publicación da magna obra en 7 volumes que contén a mellor e máis ampla análise, clasificación e estudo da nosa lírica popular, publicada baixo o título Cancioneiro Popular Galego pola Fundación Barrié en 1984.
O Arquivo Sonoro de Galicia conserva 248 CD con copias dixitalizadas das súas gravacións orixinais e coas correspondentes transcricións a cargo do profesor e filólogo Antón Santamarina.
Entre os recoñecementos que se lle fixeron en Galicia están o I Día das Galegas nas Letras en 2014 e Premio Honorífico 2017 da Asociación de Músicos ao Vivo.

Mestre da Memoria 2019
Pablo Quintana

Fotografía: Canela Producións

Naceu en Vilanova de Oscos (Asturias) en 1956. Reside na Coruña desde 1982. Escritor, investigador, músico e divulgador da cultura popular, material e inmaterial, tanto galega como da Asturias occidental. É autor de numerosos traballos, libros, artigos…, arredor da transformación artesanal do ferro, foxos do lobo, danzas e festas gremiais, zoqueiros, músicas populares e diversos xéneros da literatura popular tradicional.
Coordinou a serie etnográfica Recolleita (Ruada, 1981) que editou o disco coas gravacións das coplas do cego Florencio da Fontaneira e a pandereteira Eva Castiñeira. É autor do LP O cego andante (Ruada, 1982) no que xunto con outros músicos interpretou temas tradicionais recollidos en boa parte por el mesmo.
Dirixiu documentais sobre danzas procesionais e bailes entre 1982 e 1983, en video industrial Umatic, e otros materias videográficos para a produtora Espello Video-Cine.
Traballou na radio desde 1980, primeiro en Radio 80 e despois como técnico en Radio Nacional de España, onde, ademais, se encargou de programas como Garmalleira e Hoxe domingo, así como emisións de intercambio coa Unión Europea de Radiodifusión (UER) para Radio Francia, Radio de Polonia e Radio Praga. Ma actualidade dirixe a Editorial Canela, especializada na publicación de libros sobre personaxes singulares e actividades esmorecentes da nosa cultura popular.

Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega ratificou Maria Teresa Horta como Escritora Galega Universal 2019, desde o profundo respecto e afecto á súa persoa e a valoración da altísima calidade literaria da súa obra, así como pola súa incontestábel defensa feminista dos dereitos civís, sociais e culturais na sociedade portuguesa actual.

Fotografía da autora: European Institute for Gender Equality/YouTube
O Premio será entregado o día 11 de maio de 2018, no marco da III Gala do Libro Galego, convocada pola AELG, a Federación de Librarías de Galicia e a Asociación Galega, que terá lugar no Teatro Principal de Santiago de Compostela.
Nas anteriores edicións, recibiron este nomeamento as escritoras e escritores Mahmud Darwix, Pepetela, Nancy Morejón, Elena Poniatowska, Juan Gelman, Antonio Gamoneda, José Luis Sampedro, Lídia Jorge, Bernardo Atxaga, Luiz Ruffato, Pere Gimferrer, Hélia Correia e Isabel-Clara Simó.

Así mesmo, acordouse que Pilar Pallarés sexa a próxima “Escritor na súa Terra – Letra E” e, por tanto, quen reciba unha homenaxe que este ano chega á súa vixésimo quinta edición; será no mes de xuño no Concello da Coruña.

Fotografía: Distrito Xermar/Centro de Documentación da AELG

Alén de se incorporar Cilha Lourenço, Daniel Asorey e Xoán Carlos Domínguez Alberte ao Consello Directivo da AELG, aprobouse o programa de actividades para o ano, que inclúe como a máis próximas a celebración do vindeiro Día de Rosalía de Castro (24 de febreiro) e o Parlamento de Escritoras/es (15 e 16 de marzo), un lugar para a reflexión, nun momento de especial gravidade no relativo á vulneración na Galiza e no Estado español de dereitos culturais, sociais, políticos, etc., sobre a vinculación entre a escrita literaria e a defensa dos dereitos civís e identitarios, da xustiza social e da liberdade de expresión nas súas máis diversas formas. A defensa destes dereitos humanos é a cerna dos valores irrenunciábeis, que guiarán este parlamento na súa temática e convocatoria, así como nas súas reivindicacións e pronunciamentos. Terá lugar na cidade de Pontevedra co apoio do seu Concello.

O programa aposta por continuar con actividades de traxectoria xa asentada e de alcance social como son os paseos literarios ou os obradoiros da Escola de Escritoras e Escritores da AELG; tamén a organización ou coorganización de xornadas de formación dirixidas ao estudo das diferentes formas de crear literatura contemporánea desde os espazos de formación de novos formadores-as/educadores-as/mediadores-as da lectura. Tamén se reforza o proxecto coordinado pola Sección de Literatura Oral coa celebración da cuarta Gala dos Premios Mestres e Mestras da Memoria e a través da celebración de máis polafías e, no outono, dunha nova edición, a duodécima, da Xornada de Literatura de Tradición Oral.

Asemade, a visibilidade da escritora e do escritor a través da web continuará a ser un eixo central da actuación da entidade co enriquecemento do espazo común e mais de cada páxina individual con que cada Socia/o conta no Centro de Documentación da web da AELG.

Lugo: crónica fotográfica do acto do Día de Rosalía de Castro 2018

Estas son algunhas das fotografías do acto do Día de Rosalía de Castro 2018 en Lugo, que tivo lugar o sábado 24 de febreiro. A crónica fotográfica completa pode verse aquí (as fotos son de Alba Díaz).

Kathleen March: “Rosalía ten outra imaxe hoxe”

Entrevista de Daniel Salgado a Kathleen March en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): A súa estancia en Galiza coincidiu co Día de Rosalía de Castro. Nota mudanzas no impacto social da figura da poeta?
– Kathleen March (KM): Non sei exactamente, porque non vexo a televisión. Mais a xente amiga paréceme que se vai agrupando, festexan, celebran, participan en actos. E non sei se había tantos antes. Desde a Fundación Rosalía de Castro, a AELG, e un pouco a Mesa pola Normalización. E o Caldo de Gloria, que non sei se é novo ou non. Penso que si. Logo a libraría Lila de Lilith [en Santiago de Compostela], A Sega [asociación de crítica literaria feminista] fixo tamén un evento íntimo e curioso. Penso que si, que o impacto medrou. Non só no senso de Rosalía, senón no vínculo coa literatura galega, a lingua galega e a literatura de mulleres. É cousa do xénero, da nación, da lingua. Digo que si porque son optimista e son estranxeira. Os galegos, as galegas poderían se cadra dicir outra cousa.
– SG: E a maneira en que se percibe transformouse?
– KM: A Rosalía choromiqueira quedou moi atrás. Penso que desde o congreso do ano 1986 [refírese ao Congreso Internacional de Estudos sobre Rosalía de Castro e o seu tempo] quedou atrás para case todo o mundo. Felizmente. Para os estranxeiros, para os de fóra, para os non coñecedores, non o sei. Mais os de aquí xa non falan diso. Rosalía xa é outra figura. Sei que existen moitas imaxes dela. Antes unicamente había as fotografías da casa museo de Padrón. Agora hai imaxes modernas, e nos congresos imos vendo máis traballos, xente que traballa arreo na súa figura. Como María Pilar García Negro ou Francisco Rodríguez e outra xente.
– SG: Nos últimos anos houbo algunha lectura ou investigación sobre a escritora que chamase a súa atención?
– KM: A maneira de Rodríguez e García Negro de falar de Rosalía como feminista e nacionalista sempre tivo impacto en min. Admito as teses deles. As ideas de Rosalía eran moi pro Galiza, pro lingua galega. Antes dicíase que escribía un galego con castrapo, pero Rosalía estaba a facer unha lingua, a construíla. Era lóxico que metese na lingua escrita as palabras que meteu. Non se lle pode esixir que sexa como unha persoa de hoxe. Eu non o sei porque non estou nun instituto, non falo con nenos nin con mestras, pero Rosalía ten outra imaxe hoxe.”

Vigo: crónica fotográfica do acto do Día de Rosalía de Castro 2018

Estas son algunhas das fotografías do acto do Día de Rosalía de Castro 2018 en Vigo, que tivo lugar o sábado 24 de febreiro pola tarde, en colaboración coa A. C. O Castro. A crónica fotográfica completa pode verse aquí.

A Coruña: crónica fotográfica do acto do Día de Rosalía de Castro 2018

Estas son algunhas das fotografías do acto do Día de Rosalía de Castro 2018 na Coruña, que tivo lugar o sábado 24 de febreiro pola tarde, en colaboración coa A. C. Alexandre Bóveda. A crónica fotográfica completa pode verse aquí.

Crónica fotográfica do acto central do Día de Rosalía de Castro 2018

Estas son algunhas das fotografías do acto central do Día de Rosalía de Castro 2018, que tivo lugar o sábado 24 de febreiro en Compostela. A crónica fotográfica completa pode verse aquí.

Caldo pobre e fiestras abertas na conmemoración do Día de Rosalía de Castro

Desde o Diario Cultural da Radio Galega:
“Entrevistas a Cesáreo Sánchez Iglesias, presidente da AELG, e Anxo Angueira, presidente da Fundación Rosalía, sobre o Día de Rosalía. Pode escoitarse aquí.”

Día de Rosalía de Castro 2018

O Día de Rosalía de Castro 2018 é unha actividade da AELG que conta co apoio do Centro Español de Derechos Reprográficos (CEDRO) e da Deputación da Coruña.

A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG) conmemora un ano máis o Día de Rosalía de Castro.

Para o 24 de febreiro, fixado no Calendario do Libro e da Lectura como aniversario do nacemento da autora, esta entidade propón desde 2010 á cidadanía que agasalle un libro en galego e unha flor, alén doutras accións que contan con grande aceptación e impulso por parte da sociedade, e moi especialmente polo sector educativo.

Cada ano a AELG encomenda a un autor/a o texto do manifesto que se propón ler en cada un dos actos que calquera entidade ou colectivo queira organizar para celebrar o Día de Rosalía de Castro. Este ano foi María Reimóndez a encargada da elaboración do seguinte

Manifesto da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega no Día de Rosalía de Castro 2018: Abride a fiestra

Nun mundo de fiestras pechadas, buscamos o refacho de vento que as abra de vez. Nun mundo que busca facer as comunidades e as persoas máis pequenas, os cartos e a cobiza máis grandes, precisamos forza e profundidade, emoción e pensamento. Ante as fiestras pechadas contra a vida, contra as voces das mulleres, das desprazadas e das nosas outras cómprenos unha palabra firme e abranguente que nos guíe. No bater das fiestras que cheiran a couza do pasado, a mentiras que repetidas mil veces queren chegar a ser verdades, a fala que se nos rouba e aire que nos falta precisamos a bravura das mareas e o salvaxe das montañas. Precisamos todo do que falou e todo o que foi Rosalía de Castro.
Ela é o refacho que busca abrir as nosas fiestras. Un refacho que chega dende o pasado para nos falar do futuro. Un refacho que quere abrir a fiestra para que poidamos navegar. Coa forza das baleas, da que busca novas fillas do mar, da que se ri dos papeis de xénero e nos anima a redefinilos como literatas. Un refacho que trae a voz de todas as meniñas gaiteiras que están por chegar. Un refacho que canta a vida e transforma todo dende as raíces.

Mais para que o refacho entre, precisa da nosa vontade. Pídenos, imperiosa: Abride a fiestra!

E na nosa man está abrir a fiestra. Abrila para vermos a muller, a escritora, a irredutible. A voz que nos une ás rebeldes do mundo, que fascina coa súa luz por onde pasa, que nos ofrece a súa clarividencia para tecermos novas alianzas, a que sempre está do lado da xustiza, do noso lado, a que sempre está aínda por descubrir. Porque en todos os recunchos do mundo, mais sobre todo aquí, en Galicia, hai rosalías que cantan e que falan, alancando con brillantes e destemidas botas azuis entre a lama.
Rosalías que abrimos a fiestra saíndo á rúa contra o espolio da terra que ela cantou, ecolóxica antes de que existise nin o termo. Cada vez que nos negamos a seguir converténdonos en plantación de eucaliptos, minas, xeriátrico e mercadoría, reivindicando a paisaxe que ela utilizou politicamente coma ninguén. Cada vez que pulamos polo público, a sanidade, o transporte, as axudas a quen está na marxe e ela puxo sempre, dende o afecto e a transgresión, no centro. Cada vez que desfacemos o discurso que sustenta a violencia de tantos Pedros mediante a escrita e a acción feminista, contra todos eses que seguen ladrando mentres nosoutras camiñamos.
Abride a fiestra para as viaxes interiores, para a coraxe dos afectos, para sermos das que non temos medo de pensar e de sentir simultaneamente, de recoñecernos mulleres con palabra e voz propia, herdeiras e compañeiras daquela que en cada dedicatoria se recoñecía nas súas iguais.
Abride a fiestra á afouteza e ao abraio, á redefinición do que a historia dos homes fixo de mulleres irreverentes coma ela.
Abride a fiestra porque Rosalia de Castro é o mundo que está por facer. Un mundo que se abre se o abrimos.

María Reimóndez
Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG)

#AbrideAFiestra

 

Acto central

O 24 de febreiro terá lugar o acto central do Día de Rosalía, con entrada libre. Este é o programa previsto:

Coral da Asociación cultural e musical Solfa
Has de cantar Letra: Rosalía de Castro
Música: Antonio B. Celada

Negra Sombra Letra: Rosalía de Castro
Música : J. M. Capón

Saúda do Presidente da AELG, Cesáreo Sánchez Iglesias

Lectura do Manifesto da AELG
María Reimóndez

Lectura de poemas rosalianos.

  • Pilar Reino e Xerardo Rodríguez Roca
  • Chus Astray
  • Patricia Porto
  • Pilar García Rego
  • Laura Caveiro
  • Montse Dopico
  • Daniel Salgado
  • María Seijo
  • Suso Seixo
  • Isabel Vilalba

Coral da Asociación cultural e musical Solfa
Na morte de Castelao Letra: Ramón Cabanillas
Música: Francisco Tobar Cereijo

María Soliña Letra: Celso Emilio Ferreiro
Música: Antonio Paz Valverde (arr. Francisco Tobar)

Ofrenda floral

Interpretación do Himno

————

Alén deste acto central, a AELG, en colaboración coa súa base asociativa, organiza lecturas públicas da obra de Rosalía de Castro.

En todos estes actos lerase o tradicional manifesto da AELG, que este ano elaborou a escritora María Reimóndez.

A Coruña

Lugo

Vigo

O acto comezará cunha ofrenda floral na imprenta Juan Compañel.

Vilalba

O 24 de Febreiro, Día de Rosalïa de Castro, Culturalia GZ, NPG Nova Poesía Guitirica e a Liga Santaballesa organizan dentro dos eventos que a Asociación de Escritores en Língua Galega AELG promove por toda Galiza, un recital poético feminino no que ademais das coñecidas poetas:

  • Pilar Maseda (Vilalba).
  • Emilia Martínez Fuentes (Vilalba).
  • Luz Airado (Vilalba).
  • Luz Darriba (Lugo).
  • Montse González (Lugo/Verso a Verso).
  • Silvia Pardo (As Pontes).
  • Maria Pereira (Betanzos).
  • Adolfina Mesa (Monterroso).
  • Ana Vila Portomeñe (Taboada).
  • Mar Beres (NPG Nova Poesía Guitirica).
  • María Xosé Lamas (Vilalba).
  • Ana Mar Fraga Rabade (Cospeito).
  • Branca Villar (Labrada).
  • Asun Blanco (As Pontes),
  • e a presentadora do acto, Pas Veres (Os Vilares),.

Dúas rapazas de Santaballa darán lectura ao Manifesto #AbrideAFiestra, que compuxo a escritora María Reimóndez, primeira gañadora do Premio Agustín Fernández Paz de Narrativa Infantil e Xuvenil pola Igualdade. O público asistente poderá tamén participar coa lectura de poemas de Rosalía. E para o remate do acto, o acordeonista de Lanzós, Manuel Figueira, pechará o acto coa interpretación de pezas coñecidas e habaneiras moi acaidas ao espazo no que se celebra, a Escola Indiana da Liga Santaballesa.

Santaballa será a protagonista da homenaxe chairega a Rosalía de Castro o próximo sábado nun lugar, a escola habaneira que simboliza a vinculación da poeta de Padrón coa emigración a través de innumerábeis e recoñecidos versos. Emigración e Muller serán, pois, parte central dun acto que terá tamén no rural o centro poético da Terra Chá.

 

 

Arteixo

A Concellería de Cultura do Concello de Arteixo a través de Rede Municipal de Bibliotecas, celebra o Día de Rosalía cunha serie de actividades para honrar á nai das nosas letras.

O primeiro dos actos ten como protagonista ao alumnado da ESO do IES Manuel Murguía que asistirá á representación da obra “Tecín soia a miña tea”, dramatizacións da obra Rosaliana e que correrá a cargo da actriz Ana Hermida. Terá lugar os días 21 e 22 e dará comezo ás 11:00 h.

O acto central será o “Concurso de poesía Homenaxe a Rosalía de Castro” que este ano xa vai pola cuarta edición. Está dirixido á infancia de entre 8 a 12 anos, que recitarán os seus propios poemas. Cada participante levará un agasallo, haberá ademáis un premio por cada unha das tres categorías e a persoa gañadora recibirá o premio final. Ana Hermida dará lectura ao Manifesto da AELG e tamén se encargará de facer unha homenaxe poética feminina á Rosalía de Castro mentres delibera o xurado composto polo Clube de Lectura da Biblioteca Central de Arteixo “Henrique Rabuñal”.

Convidamos á toda a cidadanía de Arteixo a que participe desta gran festa Rosaliana, será na Sala de Exposicións do Centro Cívico Cultural de Arteixo, ás 11:00 h. A entrada é libre e gratuíta ata completar aforamento.

Betanzos

Venres 23, ás 19:00, na Aula de Cultura Xulio Cuns, no Edificio Liceo.

O Servizo de Normalización Lingüística coorganiza xunto á Asociación Cultura Eira Vella, coa colaboración do IES As Mariñas, o Coro Municipal de Coirós, o CPR Nosa Señora do Carme Atocha, Lar de Unta e a Asociación Cultural A Fuliada, o acto de homenaxe a Rosalía de Castro, presentado por Paula Mosquera e Sergio García, coa actuación musical de Adhara & Ritman.

A Estrada

Lousame

 

Moeche

O Concello de Moeche reservou un espazo do mercado no que poderemos ver todos xuntos os fondos da biblioteca municipal referidos á autora o sábado 24 de febreiro. Xunto co mostrario dos fondos bibliográficos sobre Rosalía, o Concello tamén agasallará cunha flor e un marcapáxinas a todas as persoas que fagan algunha compra no mercado. Ver máis información aquí.

Ourense

A programación do Día de Rosalía no campus de Ourense está organizada pola Área de Cultura, a biblioteca universitaria e polos docentes da Facultade de Ciencias da Educación Isabel Mociño, Javier Blanco e Xosé Constenla. Recollendo o convite que fai a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega de animar a todo tipo de institucións a participar nesta conmemoración, as persoas implicadas deseñaron un amplo abano de actividades que culminará o día 27 de febreiro coa celebración dunha homenaxe no Edificio de Ferro.

O certame
No Concurso de Microrrelatos Día de Rosalía A túa Rosalía pode participar calquera persoa da comunidade universitaria da Universidade de Vigo. O traballo consistirá nun microrrelato de tema libre que debe iniciarse ou pecharse cun verso dun poema de Rosalía de Castro, valorándose a elección de versos pouco coñecidos desta autora. Os traballos deben ser orixinais e non ter sido premiados en ningún outro concurso, sendo a extensión máxima de 134 palabras, unha por cada ano transcorrido desde o falecemento da escritora.

Os microrrelatos deben estar escritos en lingua galega. Concederase un único premio consistente nun vale de 150 euros para compras en librarías de Ourense, diploma conmemorativo e un agasallo. O xurado pode acordar, en función da calidade dos traballos presentados, asignar accésits que se recoñecerán con diploma conmemorativo e agasallo. O prazo de presentación está aberto ata o 23 de febreiro de 2018.

Máis programación
No marco da celebración do Día de Rosalía, tamén se levará a cabo na Biblioteca Rosalía de Castro do campus a actividade Escribíndolle a Rosalía. Nun mural coa silueta da cara da homenaxeada feito polo artista e profesor da Facultade de Ciencias da Educación Javier Blanco, convidarase ás persoas interesadas a deixar escrito algún verso da escritora, conformando todos eles en conxunto a súa faciana. O mural estará no centro ata o 26 de febreiro e na súa composición poderán participar todas as persoas que o desexen. Tamén na Biblioteca Rosalía de Castro habilitarase unha mostra bibliográfica sobre a escritora galega do 19 de febreiro ao 2 de marzo na que se visibilizarán os fondos dispoñibles dela neste centro.

O acto central de conmemoración do Día de Rosalía terá lugar no campus de Ourense o martes 27 de febreiro. Nel lerase o manifesto desta conmemoración AbrideAFiestra, da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega; entregaranse os galardóns do certame de microrrelatos; presentarase a exposición Imaxes de Rosalía, realizada por alumnado de Educación Infantil, e visionarase unha peza sobre a elaboración do mural feito na biblioteca. Pechará o acto unha intervención musical de Xosé Constenla e unha lectura poética aberta á comunidade universitaria. O acto será ás 12:00 h, na sala Emilia Pardo Bazán do Edificio de Ferro.

Por outra banda, a A. C. Auriense organiza un roteiro pola rúas do centro da cidade con saída da Castañeira e chegada aos xardíns do Padre Feijóo. Haberá lecturas, música e algunha que outra sorpresa:

Pazos de Borbén

 

Pontevedra

A Deputación de Pontevedra organiza unha lectura institucional, que terá lugar o venres 23 ás 11:30 horas no vestíbulo do Pazo provincial, contará coa presenza de oito mulleres. Abrirá a quenda a autora Eva Mejuto, en representación da Asociación de Escritoras e Escritoras en Lingua Galega, que será a encargada de ler o manifesto desta edición titulado ‘Abride as fiestras’, da autoría de María Reimóndez. Seguiralle Mª de los Ángeles Lorenzo Prego, vicepresidenta do Consello Territorial da Once en Galicia, que lerá un poema escrito en braille.  No ámbito da discapacidade tamén participarán representantes de XOGA, a organización de persoas xordas de Galicia, sendo Raquel González Novelle a que lerá o poema en lingua oral, mentres a presidenta da organización, María Jesús Monterde, realizará a lectura simultánea en lingua de signos.

Santiago de Compostela

Viana do Bolo

Madrid

O sábado 24 terá lugar unha procesión cívica que sairá, a partir das 18:00 h., da Cafetería Santander, en Santa Bárbara, coa compañía prevista de gaiteiros ata a rúa Ballesta, onde residiu Rosalía en Madrid. Alí abrirá o acto Vicente AraguasManuel Pereira Valcárcel lerá o manifesto da AELG e logo as persoas asistentes recitarán poemas da autora. O acto finalizará en San Ildefonso, onde casaran Dona Rosalía e Don Manuel, cantando “Negra sombra”.

Escocia

Este é o vídeo preparado desde a Universidade de Edimburgo para celebrar o Día de Rosalía de Castro, onde se le “Campanas de Bastabales” en 21 linguas diferentes. Vaise compartir a través das redes sociais tanto polas e polos participantes, como polas contas de Twitter e Facebook da universidade. Pode verse aquí. Tamén pode descargarse o vídeo nesta ligazón.

 


Estes son os centros que nos confirmaron a súa participación:

  • CEP Carlos Casares, en Alxén (Salvaterra).
  • CEIP Torre-Cela de Bueu. Durante toda a semana trabállase nas aulas a figura literaria da Autora, escoitando as súas obras musicadas por diferentes autores e durante a hora de ler estos días contamos cunhas mochilas viaxeiras especiais: agochan no seu interior obras de Rosalía. Máis información aquí.

  • CEIP Mosteiro de Caaveiro, A Capela.

 

  • CEIP Plurilingüe Rosalía de Castro de Carril.

  • CEIP Curros Enríquez, da Coruña.

  • CEIP Plurilingüe Lagostelle, de Guitiriz. As actividades para primaria son a elaboración por cada alumna/o dun conto de peto con datos biográficos e algúns poemas de Rosalía, e a creación dunha rosa para que leven de homenaxe a unha exposición sobre a autora no corredor do centro. O día 23 cada un levará para a súa casa a rosa e o conto de peto. Para infantil, cada nena/o pintará un debuxo que conta cun pequeno fragmento dun poema de Rosalía, e cando os finalicen realizaremos un libriño con todos os debuxos sobre poemas da autora. Nalgunhas aulas faranse marcapáxinas con debuxos de Rosalía. O día 23 procederase a ler o manifesto por parte do alumnado e recitarase un poema de Rosalía, no que cada estrofa será dita por unha aula diferente. Ademais, lerase un poema da autora traducido ao inglés. Despois do recitado realizarase a final do torneo de brilé en honor a Rosalía de Castro.

  • CEIP Plurilingüe Isaac Parga Pondal, de Oleiros.

  • CEIP Víctor Sáenz, de Mazaricos. Tendo en conta o lema, deseñamos unhas contras similares ás do deseño, detrás das que o alumnado escribirá un poema (ou un fragmento), e o lugar da ventá será ocupado por unha ilustración que ese poema lles inspire. Podedes acceder á noticia sobre a actividade no blogue da nosa biblioteca.
  • CEIP San Ramón, Moeche (A Coruña).
  • CEIP plurilingüe de Frións, Ribeira.
  • CEIP Os Tilos, Teo. Para conmemorar o Día de Rosalía de Castro 2018, o EDLG, coa colaboración do equipo da biblioteca, extraescolares e TICS, sumámonos ás actividades propostas pola AELG, para o que pedimos a colaboración das familias do colexio. Ao longo da semana, o alumnado foi elaborando uns soportes con algún elemento iconográfico de Rosalía e algún verso ou estrofa dela. Máis información aquí.

  • Colexio Eduardo Pondal, de Cangas do Morrazo.
  • Colexio da Mercede, Sarria.
  • Colexio Miralba de Vigo. O venres 23 de febreiro, ademais de obradoiros e dun espectáculo lúdico-musical, terá lugar a lectura de textos de Rosalía de Castro (sobre as 11:30-12:00). Prevese que participen no encontro 200 alumnas e alumnos de 5º de Educación Primaria.
  • CPI As Revoltas, Cabana.
  • CPI de Cuntis.
  • CPI Pontecarreira, de Frades. Realizamos lecturas de Rosalía durante esa semana. Estannos a chegar as primeiras fotos enviadas polas familias, ademais de construír a Casa de Rosalía na entrada do cole, chea de fiestras para que, por cursos ou ou grupos de alumnos, enchamos ditas fiestras de poemas da autora. Aquí poden verse xa varias fotos.
  • CPR Cardenal Cisneros (Ourense).
  • CPR San José de Pontedeume. Unha alumna, caracterizada de Rosalía, vai ler no patio o manifesto, mentres que o resto do alumnado levará unha máscara da autora. En cada aula tamén se traballarán textos rosalianos.
  • IES Aquis Celenis de Caldas.
  • IES Lamas de Castelo, de Pedrafigueira, Carnota. Celébrase desde hai moitos anos o Día da Poesía en febreiro por asocialo á figura de Rosalía de Castro. Este ano, organízase un sinxelo recital no que participará parte do alumnado e algún profesorado voluntariamente. Editouse tamén un boletín especial de recomendacións sobre a obra de Rosalía. Vaise elaborar, igualmente, unha serie de marcapáxinas para agasallar aos participantes

  • IES Agra de Raíces, de Cee.

Para celebrar o aniversario do nacemento de Rosalía de Castro, no IES “Agra de Raíces” de Cee, levan a cabo,o venres 23 de febreiro, estas actividades:

– Lectura en todas as aulas dos poemas de Rosalía de Castro: “Tecín soa a miña tea” e “Unha vez tiven un cravo” de Follas Novas e “Adiós ríos, adiós fontes” de Cantares gallegos.

– Nun grupo de 1º ESO, actividade “Ilustrando poesías de Rosalía”: a) división en cinco subgrupos que len, respectivamente “O pazo d’A…”, “Agora cabelos negros”, “Vanidade” e “Meses de inverno fríos” de Follas Novas e “Campanas de Bastavales” de Cantares gallegos; b) cada subgrupo fará nunha cartolina grande un debuxo que intentará ilustrar a súa poesía.

– Lectura en todas as aulas do relato “Falar” de Made in Galiza de Sechu Sende.

– Audición en todas as aulas do poema “Deitado frente ao mar” de Celso Emilio Ferreiro interpretado polo grupo de música rap Dios ke te crew.

 

  • IES Leiras Pulpeiro de Lugo. O alumnado de ESO e BAC enviará postais de Rosalía de Castro na que escribirá versos da autora. As postais serán franqueadas e remitidas a familiares, amizades… que vivan en distintos lugares do planeta.

  • IES Plurilingüe Fontexería, en Muros (desde o EDLG). O alumnado de 1º da ESO ata 2º Bac está a escribir en  folios de cores frases/versos de Rosalía que logo se pecharán cunha cinta para logo ser entregado xunto ao texto e unha rosa en diferentes lugares da vila de Muros, coa axuda do Concello, o venres 23.
    Xa no centro, exporanse os traballos que o alumnado de 4º ESO e 1º Bac TICs están a facer: montaxes da imaxe de Rosalía sobre obras de arte, persoeiros coñecidos ou carteis de cinema, actividade que recibe o nome de “Rosalíarte”. Poden verse as actividades previstas aquí.
  • IES As Insuas de Muros. A idea é gravar en vídeo poemas, recitados e lectura, así como a interpretación musicada por parte de dúas alumnas que decidiron poñer acordes a un dos textos de Rosalía. Na entrada do centro escoitaranse e proxectaranse poemas musicados por diferentes cantaur@s, con exposición das súas obras.
  • IES Miraflores, de Oleiros.
  • IES O Couto, Ourense.
  • IES do Camiño, de Palas de Rei. Este curso, para socializar a figura e a obra de Rosalía, lévase a cabo a actividase “Postais para Rosalía”.

  • IES Félix Muriel, de Rianxo.
  • IES Nº 1 de Ribeira.
  • IES de Salvaterra. Poden verse as actividades levadas a cabo aquí.
  • IES Arcebispo Xelmírez II, de Santiago de Compostela.
  • IES Álvaro Cunqueiro, de Vigo. O venres 23 celébrase un recital poético-musical co alumnado de Secundaria e Bacharelato.

 

 

 


Propostas da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega para a celebración do Día de Rosalía de Castro nos centros de ensino

 

Para expandir o poder da palabra de Rosalía de Castro entre a xente nova, a AELG convida a celebrar o Día de Rosalía de Castro nos centros de ensino con estas accións colectivas de difusión da súa obra, ideadas a partir do manifesto da AELG:

 

Educación Infantil e Primaria

Para estas etapas de ensino o lema da proposta #AbrideAFiestra pode desenvolverse a través de actividades que permitan a cada alumna ou alumno facerse cómplice da Rosalía de Castro da que se sinta máis próxima/o. Para isto, despois de facer un repaso da figura literaria da Autora, e dalgunhas lecturas que dean conta da pluralidade significativa da súa obra,  propoñemos para o venres 23 de febreiro que cada alumna/o elabore, nun soporte que poida ser pendurado nunha fiestra ou pegado na parte interior dos vidros das fiestras (tea, cartolina ou similar), algún elemento iconográfico de Rosalía de Castro e/ou transcriba os seus versos soltos ou poemas completos para lles dar luz desde as fiestras e tentar facelos visíbeis socialmente.
Esta iniciativa pretende ademais que o alumnado comparta esta celebración coa súa familia e veciñanza. Para isto faríanse fotos do alumnado, acompañado ou non das súas persoas maiores, portando entre ambos outro pequeno cartel cun verso rosaliano da escolla da alumna ou alumno e mostrándoo nesas fiestras que, coa axuda de Rosalía, abrimos a un mundo e un tempo novo.
A documentación gráfica xerada por estas actividades sería subida á rede polo centro de ensino e polas familias antes do 24 de febreiro, ou ese mesmo día, coa etiqueta #AbrideAFiestra. A AELG comprométese a colaborar na difusión da mesma a través da súa web e redes sociais.

Educación Secundaria e Bacharelato

Propoñemos para o venres 23 de febreiro a escenificación e gravación de mostras visibilizadoras da obra rosaliana que sigan o fío do lema #AbrideAFiestra, de xeito que o alumnado interaccione visualmente coa obra ou a figura de Rosalía e contribúa a espallala colectivamente, quebrando os muros herméticos e escuros que noutro tempo a silenciaron. Para estes efectos, suxerimos traballar sobre o texto do manifesto da AELG no Día de Rosalía de Castro.

Estas accións, en calquera formato que prosperen, serían subidas polo centro á rede antes do 24 de febreiro, coa etiqueta #AbrideAFiestra. Desde a web e as redes da AELG contribuiriamos a as expandir.

Desde a AELG, convidamos á comunidade educativa a que se implique de forma activa nesta festa que celebra o nome e a obra da poeta maior de Galicia, chave mestra da nosa literatura e da nosa conciencia como pobo.
Agradecemos que nos comuniquedes (oficina@aelg.org) a vosa intención de participar desta iniciativa, para a facer constar na nosa web e colaborarmos así na súa difusión. Tamén, e co mesmo obxectivo, podedes achegarnos noticia doutras actividades que organicedes, así como toda aquela documentación (gráfica, audiovisual…) que derive da realización do Día de Rosalía no voso centro.

 

Proposta da AELG para levar unha moción aos plenos dos Concellos para declararen o 24 de febreiro como Día de Rosalía de Castro

 

A AELG vén impulsando desde 2011 esta iniciativa, e xa aprobaron a moción os seguintes concellos:

Allariz, Ames, Baiona, Bergondo, Bueu, Burela, Betanzos, Carballo, Carnota, Cedeira, Cee, Cerceda, Chantada, A Coruña, Entrimo, A Estrada, Fisterra, Foz, A Guarda, Lalín, Lobeira, Melide, Miño, Muros, Narón, Ourense, Padrón, A Pobra do Brollón, Poio, Ponteareas, Pontedeume, Pontevedra, Porto do Son, Redondela, Rianxo, Ribeira, Riotorto, Rodeiro, Rois, O Rosal, A Rúa de Valdeorras, Sada, San Sadurniño, Santa Comba, Santiago de Compostela, Silleda, Teo, Tui, Valdoviño, Vigo, Vilasantar e Xermade. Sumáronse tamén as Deputacións da Coruña, Lugo e Pontevedra.

A AELG seguirá a facer chegar aos plenos unha moción neste sentido solicitándolles que recollan esta celebración nas súas programacións culturais.