Xesús Fraga: “Había moitas mulleres que emigraban soas ou que collían a iniciativa e logo levaban ao mozo”

Entrevista de Laura Veiga a Xesús Fraga en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Por que tiña ese interese polo Montserrat?
– Xesús Fraga (XF): Hai tres anos publiquei un libro que recollía a memoria e a migración da miña familia, Virtudes (e misterios) (Galaxia). Revisando un álbum de fotos atopei unhas imaxes da miña nai e a miña avoa na cuberta dun barco no que se lía perfectamente Montserrat e, falando con outras persoas que marcharan ao Reino Unido arredor desa época, mencionaban moito ese barco. Cando entrei a formar parte da Comisión Técnica do Arquivo da Emigración do Consello da Cultura Galega fixen a proposta de armar un traballo sobre esa travesía, sobre esas persoas que embarcaban cara un país do que non sabían practicamente nada.
A maioría nin sequera viaxara nunca en barco nin ao estranxeiro. Parecíame moi interesante para indagar sobre como era a emigración naquel momento, sobre todo no que respecta á parte emocional: que medos tiñan, as circunstancias que levaran a esas persoas a marchar, que sabían do país, que levaban e que traían. Logo ademais tamén fomos ampliando o foco para indagar sobre como era a vida aló e as relacións que estabelecían. (…)”

Entrevista a Marilar Aleixandre e Xesús Fraga: “Queremos esquecer que en Galicia houbo fame, que a xente emigrou”

Entrevista de Héctor J. Porto a Marilar Aleixandre e Xesús Fraga en La Voz de Galicia:
“(…) «Sen memoria estamos incompletos. Pero lembrar é algo que ás veces suscita críticas, e percibes rexeitamento cando falas de cousas do pasado que non son bonitas. As experiencias que enfrontan tanto a novela de Xesús Fraga como a miña son moi duras. E queremos esquecer que en Galicia houbo pobreza, fame, que a xente tivo que emigrar, que houbo cárceres, que as mulleres morrían porque tiñan que abortar clandestinamente… Isto varríase debaixo da alfombra». Defende así a escritora galega Marilar Aleixandre (Madrid, 1947) a necesidade de recordar: «Hai que mirar cara atrás para poder saber quen somos, de onde vimos, e explicar o noso presente». E ese exercicio de indagación é o que pon en marcha en As malas mulleres (Galaxia, 2021), novela na que rescata o penal coruñés de mulleres da Galera e coa que vén de gañar o Premio Nacional de Narrativa, cobizado trono no que releva a outro galego, o xornalista de La Voz de Galicia e narrador Xesús Fraga (Londres, 1971), e a súa novela autobiográfica Virtudes (e misterios) (Galaxia, 2020), na que fai outro tanto ao reconstruír a historia da súa avoa na emigración.
Reunidos ambos os dous no Museo Santiago Rey Fernández-Latorre, analizan un recoñecemento que vén de fóra -que se suma ao que acadaran tamén de maneira sucesiva co Blanco Amor– e achega unha desexable visibilidade ás súas obras, vinculadas tamén pola súa tradución ao castelán no selo aragonés Xordica (a de Aleixandre chegará ás librarías nunhas semanas).
A pobreza, a fame, a falta de instrución… Volve sobre o pasado Fraga, que anota que na casa onde vivían nos 50 a súa nai e as súas tías a cociña era de leña e ían por auga á fonte coa sella. A maiores, razoa, lastraba a falta de expectativas. «Ti estás nesa clase social e xa dende dentro interprétase que non hai forma de saír de aí, como unha condena. As miñas curmás e mais eu fomos os primeiros universitarios da familia, non porque os anteriores fosen máis parvos, ou nós máis listos, é que a eles nin se lles pasaba pola cabeza pensar que alguén da familia estudase: eles sabían que o seu papel era traballar no que puidesen e traer á casa un aporte económico, non había opción». Por se fose pouco, a emigración foi o medio que a súa avoa tivo para superar o estigma de muller abandonada polo home, porque «iso era unha tacha como o era a das nais solteiras, ás que marchar lles permitiu empezar de novo e sacar adiante aos seus con dignidade e con cartos». (…)”

Intensa actividade da Asociación Galega de Editoras, con doce editoras presentes, na Feira de Frankfurt

Desde a Asociación Galega de Editoras:
“A Asociación Galega de Editoras participa na Feira Internacional do Libro de Frankfurt, a máis importante do mundo, que se celebrará nesta cidade alemá a vindeira semana, entre o 19 e o 23 de outubro, e que este ano terá a España como cultura convidada. A Asociación Galega de Editoras participará cun espazo propio dentro do stand da Federación de Gremios de Editores de España, coa colaboración de CEDRO, no que doce editoriais desenvolverán un intenso programa de actividades profesionais: Alvarellos Editora, Baía Edicións, Kalandraka, Galaxia, Hércules de Ediciones, Xerais, Positivas, Laiovento, Triqueta Verde, Edicións do Cumio, Ediciones del Viento, e a distribuidora Arnoia.
A AGE elaborou o catálogo “Galician Books”, específico para esta Feira, cunha selección de 90 títulos das doce editoras presentes, e o audiovisual “Unha edición poderosa” onde se recollen os máis de 20 Premios Nacionais galegos en todos os xéneros dos últimos 40 anos.

ACTIVIDADES PROFESIONAIS A ASOCIACIÓN GALEGA DE EDITORAS EN FRANKFURT
Editar en catalán, éuscaro e galego
20 de outubro, ás 11:00 (Pavillón 4.1, stand D4)
Coorganizada pola Associació d’Editors en Llengua Catalana, a Associació d’Editorials del País Valencià, Euskal Editoreen Elkartea (Asociación de Editores en Lingua Vasca), o Gremio de Editores de Euskadi, e a Asociación Galega de Editoras, celebrarase a mesa Editar en catalán, éuscaro e galego, para poñer en valor a edición nas demais linguas do Estado. Participarán Joan Abellà (presidente da AELC, e Enciclopèdia Group), Henrique Alvarellos Casas (presidente da AGE ), Carmen Elvira Balsalobre (presidenta do gremio vasco, Pamiela editorial), Àfrica Ramírez Olmos (presidenta do gremio de editores valenciano, directora de Balandra Edition); moderada por Laura R. Herrera (Hércules de Ediciones)
Henrique Alvarellos, presidente da AGE, conversa co autor Xesús Fraga, Premio Nacional de Narrativa 2021, arredor da obra Virtudes (e Misterios), editado pola Editorial Galaxia, gañadora do Premio Nacional do Libro de Narrativa 2021
O 22 de outubro, ás 10:00, no pavillón 4.1, stand D4, habilitado para actividades profesionais da Federación de Gremios de Editores de España, o presidente da Asociación Galega de Editoras, Henrique Alvarellos, manterá unha conversa co autor galego Xesús Fraga, cuxo último libro, Virtudes (e Misterios), editado pola Editorial Galaxia, gañou en 2021 o Premio Nacional do Libro de Narrativa.

«UNHA EDICIÓN PODEROSA», LEMA DO VÍDEO PROMOCIONAL QUE A ASOCIACIÓN GALEGA DE EDITORAS LEVARÁ A FRANKFURT
«Unha edición poderosa» é o lema do vídeo promocional que a Asociación Galega de Editoras preparou para a Feira Internacional do Libro de Frankfurt, a cargo da produtora Illa Bufarda.
O audiovisual reúne os máis de vinte «Premios Nacionales» da literatura galega logrados nas últimas décadas en todos os xéneros, galardóns concedidos anualmente polo Ministerio de Cultura de España, e que demostran a enorme calidade creativa e editorial de Galicia.
Concibido como unha homenaxe ao Libro, en só noventa segundos aparecen, nesta creación, dende as últimas persoas premiadas  ata as máis veteranas. Un recoñecemento continuo, dende a década dos 80, ao sistema literario e editorial galego. (…)

A EDITORIAL GALAXIA ORGANIZOU UNHA ACTIVIDADE ARREDOR DA ESCOLA DE LETRAS
A Escola de Letras, impulsada pola Deputación de Pontevedra e a Editorial Galaxia, pioneira en Galicia e unha das poucas existentes no Estado, será presentada ao sector e aos medios alemáns o  xoves 20 de outubro, ás 10:00, no stand D4 da Federación de Gremios de Editores de España. No encontro participarán o director xeral de Galaxia, Francisco Castro, a escritora Inma López Silva, e a presidenta da Deputación de Pontevedra, Carmela Silva.”

Lalín: “Sopa de Letras. A festa literaria de Lalín” 2022