Estas son algunhas das fotografías do acto do Día de Rosalía de Castro 2021 na Coruña, que tivo lugar o 24 de febreiro, organizado pola AELG xunto á Agrupación Cultural Alexandre Bóveda. A crónica fotográfica completa pode verse aquí.
Arquivos da etiqueta: Lois Diéguez
Vilalba, dona da Chaira. Homenaxe a Manuel María – Lois Diéguez (2005)
Lois Diéguez: “Por que non podemos pensar que en tanta obra e beleza feita no románico galego non podía haber mestras arquitectas ou escultoras?”
Entrevista a Lois Diéguez en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): A Ribeira Sacra é terra fértil en beleza románica…
– Lois Diéguez (LD): Hai sempre beleza no románico, aínda que non estea moi conseguido nos obxectivos artísticos. Hai canzorros sinxelos que nos mostran máis mundo que os que aparecen como verdadeiras xoias. O touro da igrexa de Lobios, en Sober, esculpido nun capitel do presbiterio, non é tal, senón unha vaca, pero como a Biblia fala de touro pois ha ser iso pola forza; e o León tampouco é tal, senón un can, e comunícannos axiña o amor que unha labrega ou labrego tiña polos animais cos que convivía. Que idea podía ter na Idade media un canteiro ou unha canteira do que era un león ou un touro bravo? Así é a realidade que moitas veces non queremos ou non podemos aprezar na súa profundidade obxectiva.
– ND: Ademais destas dúas igrexas, que outra ou outras recomendaría vostede visitar?
– LD: Mira, realmente todas as que temos alí. Por iso digo que gozo con todo o que se fixo nesa época dos séculos XI, XII ou XIII, enriquecido con outras percepcións de estudosas e estudosos que o miran máis desde un punto de vista histórico ou artístico, como poden ser no caso do románico da Ribeira Sacra, Xaime Delgado, Adolfo de Abel, Flora Enríquez, Nicandro Ares ou Chamoso Lamas, pasando polos meus autores favoritos a nível global na interpretación do símbolo, como Jean Chevalier, Alain Gheerbrant ou Juan G. Atienza.
Pero falando en profundidade daquilo que si me interesa máis polo que me di e emociona, sempre me veñen nostalxias das igrexas de Santo Estevo de Ribas de Miño, ou San Fiz de Cangas, ou Santo Estevo de Atán (esta tamén polo topónimo). Sen esquecer outra á que, de mozo, ía co meu tío cura, don Manuel Diéguez para axudarlle na misa e mesmo beberlle o viño de bendicir, doce, que era riquísimo sobre todo tomado en compaña de quince ou vinte curas dos arredores: Pombeiro, San Vicente de Pombeiro. Todas elas riquísimas na súa simboloxía que antecede mesmo á propia ideoloxía cristiá.”
Vilalba, dona da Chaira. Homenaxe a Manuel María – Lois Diéguez
Crónica videográfica da Homenaxe a Isidro Novo (IV)
O 3 de novembro de 2018 tivo lugar en Lugo a Homenaxe a Isidro Novo, na que a AELG fixo parte da comisión organizadora, que se retomará o 1 de febreiro de 2019, cando se lle dea o nome de Isidro Novo á Biblioteca Municipal de Lugo e se presente o libro que recolle as intervencións da xornada.
Aquí pode verse a crónica videográfica completa, da que publicamos hoxe estes vídeos:
– Recital poético-musical (primeira parte). Xoán Neira López, Toño Núñez, María José Fernández, José Blázquez e Paco Reija:
– Recital poético-musical (segunda parte). Lois Diéguez, Xoán Xosé Fernández Abella, María Xosé Lamas, Xosé Miranda, Martiño Maseda Lozano e Joaquín Carballido:
– Recital poético-musical (terceira parte). Xosé Lois García, Alberte Momán, David Otero, Cesáreo Sánchez e Luís Valle:
Lois Diéguez: “Se eu quero ser feliz, quero que os que me rodean o sexan tamén”
Entrevista de María Obelleiro a Lois Diéguez en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Fanse 50 anos da publicación de A torre de Babel, a novela xeracional do 68 galego en Madrid. Que significa para vostede esta obra? Canto hai dela na súa posterior produción literaria?
– Lois Diéguez (LD): Sobre todo, significa o inicio nese xénero, na narrativa. Eu tiña poucos anos e non era moi maduro. Na etapa dos vinte, era algo inxenuo e vía a vida con moita pureza. Reflicte o choque que tiven cando cheguei a Madrid desde Monforte. So saíra de Monforte á Coruña, Lugo… pero nada máis. Entrar en Madrid… aquilo foi para min algo que non daba entendido polo contraste do idioma e o acento e pola cultura en si, tan diferentes. De aí naceron moitas preguntas sobre o que era Galiza. Ese choque é o tema da novela, con certa inxenuidade tamén. Trátase dunha primeira novela con demasiadas páxinas, coido.
O valor que tivo para min foi, primeiro, botarme a escribir, e descubrir que me resultaba fácil. Este mundo naceu por Manuel María, que era o meu titor nesa altura. Ao mellor eu sería distinto sen ese contacto directo que tiven con el. Fixo un prólogo no que destacaba que eu era novelista sen dúbida, porque se non, non escribiría tantas páxinas. Ademais, ten o valor de deixar retratada unha xeración que descobre Galiza en Madrid. A cuestión política era para min un mundo descoñecido, e comecei a descubrilo no Clube de Amigos da Unesco, que é onde ían os que chamaban roxos daquela. Estaba abríndome á vida e esa novela ten ese cariño para min.
– SG: É autor dunha abondosa obra narrativa que transita desde os libros de viaxes á prosa poética, pasando pola literatura xuvenil, e sempre cun fondo compromiso social e cunha vontade por manter o pulso do país. Até que punto iso non o converte nun escritor incómodo para o poder e non lle fechou a porta a un maior recoñecemento da súa obra por parte da oficialidade?
– LD: É unha obra abondosa, con bastante produción, un esforzo que se ve lendo por etapas o que fun construíndo. O compromiso vén desde o momento en que descubrín que era galego en Madrid, que tiña unha cultura e un idioma e que iso estaba reprimido. A primeira batalla foi cos propios madrileños cando estudaba topografía, cos compañeiros da clase que se burlaban do noso acento. No colexio de topógrafos eran militares boa parte dos profesores por ser eles os responsábeis da topografía oficial do Estado. Sobre un plano a escala 1:50.000 debatíamos os posíbeis erros que tería e sobre el fíxenlles ver as incorreccións cometidas nos que correspondían a Galiza por deformar os topónimos. Cando aínda hoxe se segue defendendo aquí a españolización dos topónimos, xa a finais dos anos sesenta aceptaban os militares a súa barbaridade, outro exemplo de como incide nunha persoa o feito de non poder ser ela; porque eu non podo ser eu sen ser galego. Que conflito hai en aceptalo? Un escritor non está fóra da sociedade, non anda nas nubes, está nun lugar concreto e iso vai diferenciar o seu traballo. Eu o que fago sáeme con toda naturalidade. Cando escribo, sei que iso vai chegar só a un número de xente, se chega. O conflito hoxe, xa con anos de moita batalla, é o silencio. Somos incómodos porque afondamos na vida de cada un, no que sente, no que expresa e no que quere. Se un non se somete ao poder ou se o contradí, resulta incómodo, como o é a muller que loita polos seus dereitos e que axiña silencian e combaten. Eu fun incómodo expresándome política ou socialmente, evidentemente, e nesa batalla fun vítima. Hai tres libros meus que sería interesante reeditar, penso, porque axiña desapareceron. Chegaron a un sector, ponlle 1.000 ou 2.000 persoas daquela, entre 1992 e 1997, e aí morreron e parécenme importantes na medida en que son voz da nación, historia dunha época a través duns personaxes que a conforman. (…)”
Lugo: crónica fotográfica da Homenaxe a Isidro Novo
Estas son algunhas das fotografías da Homenaxe a Isidro Novo que tivo lugar en Lugo o pasado sábado 3 de novembro. A crónica fotográfica completa pode verse aquí.
Lugo: Homenaxe a Isidro Novo, o 3 de novembro
A Homenaxe a Isidro Novo terá lugar o 3 de novembro de 2018. A AELG fai parte da comisión organizadora da homenaxe.
Sábado, 3 de novembro de 2018
ENTRADA LIBRE
Auditorio do Centro Cultural Vello Cárcere (Lugo)
Programa
Simposio Isidro Novo
Auditorio do Centro Cultural Vello Cárcere (Lugo)
10:30-10:50 Intervención de J. Luis Calvo: Isidro Novo: retrato robot.
10:50-11:10 Intervención de Xosé Ramón Freixeiro Mato: Isidro Novo no ronsel das palabras fuxidías.
11:10-11:30 Intervención de Yago Rodríguez Yáñez: Unha achega intimista á narrativa de Isidro Novo.
11:30-11:50 Intervención de Marica Campo: A poesía de Isidro Novo.
11:50-12:15 Pausa café.
12:15-13:30 Alén da escrita. O outro Isidro.
Faladoiro coa participación de Cesáreo Sánchez Iglesias, Darío Xohán Cabana, Paco Martín e X. Henrique Rivadulla Corcón.
Presentan e moderan: Lois Pérez e Antonio Reigosa.
Descuberta placa-homenaxe
Rúa Bispo Aguirre, 10
13:45 Descuberta da placa-homenaxe a Isidro Novo por parte da Asociación de Escritoræs en Lingua Galega (AELG) na que foi última morada de Isidro Novo.
Recital poético-musical
Patio do Centro Cultural Vello Cárcere (Lugo). Entrada libre
17:30 Intervencións de:
- Xoán Neira
- David Otero
- Xosé Lois García
- Lois Diéguez
- Toño Núñez
- Alberte Momán
- Xoán Xosé Fernández Abella
- Martiño Maseda
- José Blázquez
- Joaquín Carballido
- María Xosé Lamas
- Xosé Miranda
- María José Fernández
- Paco Reija
- Cesáreo Sánchez Iglesias
- Luis Valle
Música
- Tundal
- Minhotos
- Pilocha
Presentan Lois Pérez e Antonio Reigosa.
Exposición: Tocar as mans de Isidro Novo
Durante a xornada e no mesmo espazo (patio central e celas do Vello Cárcere) poderá contemplarse unha exposición con libros, fotografías, ilustracións e outros obxectos vinculados ao labor creativo e vivencial de Isidro Novo.
Comisaria: Viki Rivadulla.
Monforte: actos destacados da Feira do Libro 2018 para o 22 de agosto
O 22 de agosto comeza a Feira do Libro de Monforte (na Rúa do Cardeal), organizada pola Federación de Librarías de Galicia, con horarios de 12:00 a 14:00 h. e de 18:00 a 22:00 h. (neste primeiro día só abrirá pola tarde), cos seguintes actos literarios destacados dentro do seu programa para este día:
– 19:00 h. Inauguración da Feira. Pregón inaugural a cargo de Lois Diéguez, tras actuar a Banda de Gaitas de Monforte.
– 20:30 h. Presentación de Museo Pazo de Tor. Guía ilustrada, de de Fernando Arribas Arias e Antonio Reigosa, con ilustracións de Noemí López, publicado pola Deputación de Lugo. Participa Pilar García Porto.
“Isidro Novo e os ‘Círculos Líticos'”, por Lois Diéguez
Artigo de Lois Diéguez en Sermos Galiza:
“Publicamos a seguir un texto da autoría de Lois Diéguez como tributo á memoria do escritor e colaborador de Sermos Galiza Isidro Novo, falecido a 1 de febreiro de 2018.
“Os “CÍRCULOS LÍTICOS” son aneis de luz para sementar nas culturas e nos povos; talismáns para a nosa idea.
Dos controis da nosa criación polos distintos poderes faremos asas para voar en amplos ceos.
Converteremos as Torres de Almafí en museus dun pasado que foi… ao lonxe.
E dos museus construídos para encerrar o noso idioma faremos bosques de palabras a fartar a nosa lingua.
Uniranse a poesía, música, imaxe… nun só corpo colectivo propio: ser pedra contra a barbarie globalizadora, e rosa multicolor para a diferencia.
Foi este o Manifesto de “Círculos Líticos” que un grupo de escritores e activistas da cultura fundamos en xuño de 2002 en Lugo. Eran Isidro Novo, Antom Fortes, Marica Campo, Xoán Rompe, Anxo Rigueira e mais eu, e estreamos a nosa actividade con dous espectáculos realmente interesantes: A maré das negras ondas, por causa do accidente do Prestige, e Viva Palestina, polo recrúe por esas datas da represión do Estado israelí sobre Palestina. Presentábase A Maré como un espectáculo artístico con inspiración na maré das Negras Ondas e nos seus efectos en Galiza. “Un espectáculo que combina a poesía coa canción, as imaxes, teatro, danza, música, maxia, pintura…”. E Viva Palestina, como recitado de poemas do poeta palestino Mahmud Darwish e os propios dos componentes de Círculos Líticos, e músicas de Lluís Llach, Al Baraka, A Intifada ou Mercedes Peón. Nenos e nenas palestinos leron cartas tamén que outros nenos e nenas lles enviaban desde o seu torturado país. E intervencións en directo de artistas diversos (a cantante Pilocha, Mago Antón e Mago Teto, pintor Lomarti, escultora Mónica Alonso, contacontos Ana Carreira, actriz Esther Pedrouzo, coreógrafa Sara M. Alonso, radiofonista Paco Arrizado…).
Seguiron a estes espectáculos durante varios anos, con certa intensidade até 2009, outros de presentacións de libros ou temáticas variadas con motivo sempre de algún suceso que tivese incidencia na Galiza ou no mundo, e coa fin de mesturar a poesía cos outros campos das artes a través tamén de artistas diversos, de xeito que arredor de Círculos se foi creando unha verdadeira comunicación no mundo cultural galego, e de aí que cantantes, pintores, actores e actrices ou simplemente xentes do común, actuasen con naturalidade na produción e presentación cultural sempre no noso idioma. Lembro outro acto de grande incidencia, Camiños de lendas, arredor do Camiño de Santiago e celebrado en Triacastela en agosto de 2008 e que se presentou como espectáculo sobre o mundo lendario que rodea os camiños a Compostela, no que se fusionan as lendas tradicionais, a poesía, a imaxe e a música medieval, barroca e contemporánea, recollendo distintos temas desde Aragón, Navarra ou A Rioxa até O Cebreiro, Pico Sacro ou a Tumba de Prisciliano en Compostela. E outro de certa incidencia tamén foi o proxectado Pola Paz, Contra a Guerra, con motivo da invasión de Iraq por parte das forzas imperialistas de occidente, acto este desenvolvido desde o balcón do concello de Lugo.
Isidro Novo foi figura clave no traballo destes anos, con iniciativa, orixinalidade e con grande sentido creativo. E logo, a voz timbrada, musical e firme que posuía axudábao grandemente nas actuacións. O mesmo entusiasmo para a comunicación co público tamén. Penso agora nas longas horas, no traballo exhaustivo que fixemos todos os compoñentes do grupo para desprazarnos principalmente pola provincia de Lugo cos espectáculos sempre orixinais e mesmo divertidos, completos no sentido artístico, e novidosos. Foron datas de grande riqueza para a lectura e creación de textos propios ou doutras culturas, analizándoos con sentido crítico e clara obxectividade. Sempre me gustaron os libros de Isidro e tamén os de Antón Fortes, un poeta certamente orixinal, profundo e de coidada estética. Os seus versos curtos crean de por sí un mundo amplísimo e valente, rico, emocional, para o goce e mesmo a fantasía. Xoán Rompe é un bo cantante e activista cultural polifacético, moi unido a Radio Clavi e á sala Clavicémbalo de Lugo, o mesmo que Anxo Rigueira, filósofo, que posúe un grande coñecemento en todo o relacionado co deseño e as artes gráficas. Marica Campo, que estivo máis activa na primeira etapa de Círculos Líticos, é poeta dun grande dominio da forma e con grandes acertos no conto e narracións curtas.
E Isidro, enxeñoso, con amplo sentido do humor e ironía, cun mundo creativo extenso e orixinal, foi peza fundamental do grupo. Durante eses anos publicou Súa de si (2003), Rosa lenta (2004), Un escuro rumor tralo silencio (2005), novelas que revelan a súa grande experiencia narrativa e ese mundo tan propio del no que a fantasía, a beleza e o xeito particular de ver a vida e os personaxes o converten nun importante expoñente da nosa literatura nacional. Como tradutor realizou un bo e intelixente traballo coa novela de Benito Vicetto Os fidalgos de Monforte, ao pasala ao galego, obra que se editou no 2009 dentro do Proxecto da Ruta dos Fidalgos polas terras monfortinas, que debe seguir durmindo nos sotos da Xunta. Estou seguro de que a experiencia de Círculos Líticos axudou á súa obra, como nos axudou aos demais a ver as cousas con amplas e distintas perspectivas.
Non me dou afeito á morte de Isidro e son especialmente as atinadas e traballosas horas de Círculos Líticos as que máis me veñen á lembranza; e Loli, a súa amada que tanto compartiu connosco tamén, e Bruno. Sei o mal que o están pasando agora. Coido que o acougo ante a traxedia, despois de asimilala, tocala, insultala, é precisamente isto, lembrar e soñar, aplaudir as tardes felices que agora idolatramos supoño que debido á imposibilidade da súa repetición. Así que no novo regreso ás tres obras que sinalei estará a recuperación das conversas mantidas sobre elas con el. E no seu eco, quizá, o sabor das cereixas daquel outro acto que tanto nos fixo rir. O riso, esa outra forma de se burlar da morte. E a historia, a valentía e o traballo que nunca, nunca se poden esquecer, e menos por quen saben deles.”