Roteiro pola Coruña no centenario de María Casares, por Arancha Estévez, o 29 de outubro

O Roteiro pola Coruña no centenario de María Casares, guiado por Arancha Estévez, é unha iniciativa da AELG desenvolvida co apoio da Deputación da Coruña.

Terá lugar o sábado 29 de outubro, ás 12:00 horas, na cidade da Coruña, cunha duración aproximada de hora e media.
As persoas interesadas deben inscribirse previamente no correo electrónico oficina@aelg.org, indicando o seu nome e apelidos. A inscrición realizarase por orde cronolóxica de chegada das solicitudes. Hai un máximo de 40 prazas dispoñíbeis.

María Casares, un mito en Francia, descoñecida en Galicia.
Eu nacín neste curruncho da terra que vira as costas ao continente e que, non obstante, recibe os peregrinos de Compostela; na Coruña, vila peninsular que sinala o Atlántico […].”
María Casares deixa escritas nas súas memorias publicadas en 1980 as súas lembranzas e sentimentos vinculados á nenez vivida entre a A Coruña e Montrove (Oleiros). As súas palabras remítennos aos seus escenarios da infancia como unha postal fixa no tempo. Unha postal que non se alterará xa que esta grande actriz non retornou nunca á sua cidade natal.
María Victoria Casares Pérez, María Casares, nacida en 1922 na Coruña e desde 1936 instalada en Francia, foi unha unha actriz de primeira liña, cunha aposta decidida como actriz tráxica, con papeis clásicos memorables e, tamén, mergullándose no teatro de vangarda até os últimos días. Venerada pola crítica, trátase dun nome fundamental na historia do teatro francés. O xornal Liberation titulou no seu falecemento en novembro de 1996: “O teatro morreu”. Traballou con Robert Bresson e Jean Cocteau; no teatro aliouse con Camus, Jean Vilar, Jorge Lavelli e Bernard Sobel. Mellor actriz no Festival de Cine de Locarno (Suíza) en 1949 por La Chartreuse de Parme, nominada ao César en 1988 polo filme La Lectrice, premio Molière en 1989, Nacional de Teatro en 1990. O mesmo ano que morreu representou a peza Les oeuvres complètes de Billy the Kid con posta en escena de Frank Hoffmann -ela faleceu en novembro de 1996 e a obra estivo en cartel entre xaneiro e marzo-, e a crítica teatral derreteuse. O cancro espreitaba pero estaba enorme no escenario. Malia non conquerir a volta á súa terra, en Galicia obtivo tamén nos últimos anos diferentes recoñecementos: Filla predilecta da Coruña, Medalla Castelao, o nomeamento dos premios de teatro da Asociación de Actores e Actrices de Galicia como Premios María Casares, etc.

Información sobre protección de datos
A/O responsábel do tratamento é a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega. A finalidade do tratamento é a prestación do servizo que se detalla na solicitude ou actividade organizada. A base legal do tratamento é o cumprimento dunha obriga contractual na prestación dun servizo. Os seus datos conservaranse unicamente durante os prazos de prescrición legalmente aplicábeis. Pódense comunicar os seus datos a terceiras/os organizadoras/es ou colaboradoras/es da actividade. No caso de solicitar certificado de asistencia, os seus datos comunicaranse ao/á impartidor/a da actividade. Pode acceder, rectificar, suprimir os seus datos e nos casos determinados opoñerse ao tratamento, limitar o seu uso ou portar a outra/o responsábel. Tamén pode solicitar a tutela da Axencia Española de Protección de Datos ou presentar unha reclamación ante a mesma.

Miguel Sande: “No labirinto da vida hai personaxes que atopan a saída, pero outros non”

Entrevista de Ramón Loureiro a Miguel Sande en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Un libro narrado a través dun verdadeiro «xogo de perspectivas». Onde situou, nesta novela, a raia que separa realidade e ficción?
– Miguel Sande (MS): Esa raia non existe…
– LVG: Non existe, di?
– MS: Non [sorrí Sande]. E, ademais, na súa inexistencia reside, precisamente, o xogo do libro. Nas páxinas de O negociador non hai unha liña de separación, como tal, entre ficción e realidade. E esa maneira de narrar é a que me axuda a contar esta historia. Eu penso que, grazas aos lectores, toda historia novelada é sempre certa.
– LVG: Nesta nova novela súa hai un testemuño verdadeiramente excepcional: o do home que intentou conseguir a liberación de Ortega Lara ao longo de seis encontros celebrados en Alxer. Un negociador frío, que non xulga…
– MS: Si: que só trata de resolver un conflito.
– LVG: E iso, por riba, negociando nun país sumido nunha guerra civil, cos islamistas tratando de recuperar o poder. Por que non hai nomes na novela?
– MS: Non hai nomes porque a min paréceme que poñerllos sería como poñerlle ao libro, tamén, data de caducidade. O que hai son sensacións. Sensacións que hoxendía, 25 anos despois daqueles feitos, seguen vivas. Sons sensacións íntimas que transcenden o paso do tempo. Ese foi o material que eu utilicei para novelar.
– LVG: Como a presenza dos olores, por exemplo.
– MS: Claro. Aí están os olores que el lembra. Como está o seu particular caderno de notas, concibido de maneira que a información non puidese ser desencriptada. Como está o medo, envolto nun xogo de enganos e tamén de esaxeracións. E a soidade dun hotel no que aínda perviven as sombras, as presenzas/ausencias, de Édith Piaf, de Albert Camus, de María Casares e de tantos outros.
– LVG: O paso do tempo trae consigo unha perspectiva nova, axuda a comprender?
– MS: Penso que si. E a novela está narrada desde a perspectiva que hoxe temos. A vida é un labirinto moi complexo. E nese labirinto, no labirinto da vida, hai personaxes que atopan a saída, pero outros non.
– LVG: Estamos perdendo a capacidade de ser críticos coa realidade?
– MS: Estamos perdendo, incluso, a memoria. Todo vai xa demasiado rápido. Pero a literatura sempre nos abrirá as ventás do mundo.”

A Coruña: actividades do 4 de agosto na Feira do Libro 2022

Vigo: actividades do 6 de xullo da Feira do Libro 2022

Rodrigo Osorio: “O libro é un ‘artefacto’ co que me pregunto que sería de Lugrís se non houbese a guerra”

Entrevista de Ana Triñáns a Rodrigo Osorio en Nós Diario:
“- Nós Diario (ND): En que consiste Orixe orzánica das sereas todas?
– Rodrigo Osorio (RO): É unha construción ou máis ben un artefacto que ten dúas partes, o discurso de Urbano Lugrís na RAG en 1953 e a contestación a ese discurso, e a segunda parte é un estudo da súa vida e da súa obra, que é o que asino eu como Rodrigo Osorio, mais todo é inventado.
Lugrís nunca ingresou na Academia e os dous discursos, o del e o de Leandro Carré Alvarellos, son ficticios, igual que o estudo, e a vida que se conta tamén é unha invención porque a premisa da que parte a historia, que non está claramente explícita no libro, é que non houbo golpe de Estado en 1936 e como afectou iso na vida concreta de Urbano Lugrís.
Tamén hai consecuencias accesorias, claro, unha república federal no Estado español, un presidente da Xunta xa en 1953, hai mulleres na RAG nesa altura, María Casares é a directora do Centro Dramático Nacional nos anos 70… Non habendo golpe franquista non houbo mortes nin exilio.
– ND: Como xorde a obra? Hai nela unha mensaxe ou só un xogo?
– RO: Xorde pola admiración por Lugrís, cuxa obra coñecín en 1998, nunha mostra comisariada por Antón Patiño. Tempo despois, vin vivir á Coruña e coincidín con Xurxo Souto nun obradoiro no que se fundou In nave civitas, que entre outras cousas organiza o Día Lugrís no cabodano do autor.
Unha das cousas que chama a atención é que agora a difusión da súa figura está centrada na súa faceta de pintor, pero previamente a iso tivo unha vida distinta, comeza a pintar tras o golpe de Estado e pregúntome que pasaría se non houbese guerra, se desenvolvería a súa carreira doutro modo… Máis que unha mensaxe quero transmitir un sentimento.
Cada vez que vexo como foi a nosa sociedade até 1936 sinto unha mágoa enorme porque non quixeron que seguise a ser así. Non sabemos o que tería pasado pero si que foi truncado de modo violento e brutal por non estar de acordo coa xente que actuaba con liberdade do lado da cultura e da xustiza. (…)
– ND: O discurso xira arredor das sereas e dos homes mariños, lembra a Xurxo Souto…
– RO: A influencia de Xurxo Souto é fundamental. Fago referencia a Xerónimo del Hoyo que dá fe da existencia no século XVII dos homes mariños… Iso vén directamente das historias de Xurxo. Pero o que fai Lugrís é inventar no seu discurso como é que as sereas deixan de ser o que eran en Grecia, mulleres con ás, e pasan a ter cola de peixe.
Vai buscando e inventando fontes e lendas, o mago Bren e Larma, a muller que acabou dirixindo as sereas… A ligazón dunha e doutra lenda unida á imaxinación de Lugrís que vai cobrando forma ao longo do discurso, porque tamén é escritor, de contos, de poemas… E foi fillo do seu tempo en canto á escrita, contemporáneo de Cunqueiro, de Nabokov, de Borges…
Aí está todo un xogo coa realidade e coa ficción, porque as cousas que inventamos son tan importantes como as vemos á hora de construír a realidade… Urbano Lugrís tiña iso integrado e esa foi unha das asas ás que me agarrei para armar a historia. Son, digamos, dúas historias inventadas, a que idea Lugrís e a que creo eu con Lugrís, unha dentro da outra.”