Francisco Castro: “Hai outra masculinidade posible, menos testosterónica, máis lóxica e racional”

Entrevista de Xesús Fraga a Francisco Castro en La Voz de Galicia:
O cemiterio de barcos (Galaxia) é a vixésima obra que publica Francisco Castro (Vigo, 1966), unha novela xuvenil que combina amores adolescentes, segredos familiares e a dupla denuncia das relacións tóxicas e unha corrupción derivada do franquismo.
– La Voz de Galicia (LVG): Na trama esas dúas denuncias mesturan a corrupción e un atentado ecoloxista, xunto cunha relación tóxica e machista: é interesante ver a relación entre a orixe individual dun mal e a súa expresión colectiva?
– Francisco Castro (FC): Si, claro, todo está relacionado. O machismo e o antiecoloxismo son doados de maxinar nunha mesma persoa. A novela quere ser unha denuncia de moitas cousas pero sobre todo diso que dis. Acaba de rematar o Cumio do Clima e coa idea que nos quedamos é con que non vai pasar nada, que todo seguirá igual, que xa veremos máis adiante se facemos algo. É a lóxica capitalista. Entre os cartos e o verde, sempre gañan os cartos, será porque moitos billetes son verdes. E logo está a denuncia das relacións tóxicas, dese «mal amor» na que moita rapazada segue caendo ano tras ano. Súmalle a iso eses datos que din que case que o 15 % dos rapaces consideran que o feminismo é un invento para amolar aos homes, e as non poucas rapazas que consideran que a violencia de xénero é un invento, e xa tes un cóctel molotov social tremebundo.
– LVG: Esa parte da relación de sometemento machista está contada dende o diario da vítima: que che permitía ese punto de vista?
– FC: O diario da vítima permitíame, sen mesturalo coa trama principal, saber dos pensamentos da rapaza vítima da violencia tóxica á que a ten sometida o seu mozo. Mais serve, sobre todo, para ver como lle vai cambiando a cabeza a medida que toma conciencia do que lle están facendo. O libro pretende amosar outra masculinidade posible, outro xeito de ser homes, menos testosterónicos, máis lóxicos e racionais. É un libro que defende unha mirada feminista sobre a realidade.
– LVG: Non revelamos nada substancial se citamos aquí que unha das tramas ten a súa orixe última na Guerra Civil, algo que está presente noutros libros seus….
– FC: Si. É un tema que leva saíndo sempre e que sairá. Supoño que ten moito que ver o feito de que non pechamos ben esa parte da nosa historia e que incluso hai quen a reivindica ou pretende transformar noutra cousa. Preocúpame o revisionismo que a ultradereita está facendo, esa tentativa por reescribir a historia. Preocúpame que esta sociedade non sexa consciente de que aquí houbo unha ditadura criminal. Preocúpame o descoñecemento total que a mocidade ten do pasado do noso país. Haberá, pois, que seguir escribindo sobre isto. A literatura ten que cumprir tamén esa función pedagóxica. (…)”

Francisco Castro: “A mensaxe de Vox conseguiu penetrar entre a rapazada”

Entrevista de Mar Mato a Francisco Castro en Faro de Vigo:
“(…) – Faro de Vigo (FV): Que busca transmitir con este novo libro?
– Francisco Castro (FC): O cemiterio de barcos é un libro no que transito por lugares que xa percorrera moitas outras veces como o amor malo, o maltrato, e a preocupación pola memoria histórica. Como xa os tratara en novela para adultos, quería agora dirixilo ao público xuvenil inda que os adultos tamén poden gozar da súa lectura. Preocúpame moito que haxa resultados como os que tivemos hai 15 días na estatística do Instituto de la Mujer con gran número de rapaces dicindo que o feminismo é unha ideoloxía que só busca fastidiar os homes ou que manteñen, mesmo mulleres, que a violencia de xénero non existe. Tamén me parece preocupante que a rapazada ignore o que aconteceu hai 80 anos e a represión trala Guerra Civil.
– FV: O inicio é moi contundente, cunha páxina do diario dunha rapaza dicindo “É certo que ás veces, cando se enfada comigo, rompe cousas. Pero o seu pouso é bo”.
– FC: Tiña moi claro que, dende o principio, había que conectar o lector ou lectora coa problemática que vive a protagonista. A través das páxinas de Piscis, o diario de Lucía, imos pasando por todas as fases polas que pasa unha muller maltratada. Ao principio, a xustificación do maltrato. Despois, pasa a culparse: di que o merece. Tamén hai outro personaxe (David) que representa unha nova masculinidade. Na novela vense os dous tipos de masculinidade: a baseada na testosterona e a outra de homes sensibles que se apuntan ao trato igualitario. Os homes emocionámonos, os homes choramos. Lucía ao coñecer a David ve que hai outra maneira de ser home. (…)
– FV: En que medida a literatura pode axudar a familias e centros educativos a sanar esa visión errada do amor? Hai un incremento considerable de violencia de xénero entre os novos.
– FC: Por unha banda, hai un fracaso educativo social pero outro lado, os resultados da enquisa demostran como a mensaxe de Vox conseguiu penetrar entre a rapazada. Hai 54 deputados dun partido que nega a violencia de xénero, que fala de feminazis, de chiringuito feminista, que ten nun dos seus piares o odio á igualdade, o que é terrible. Odiar a igualdade é de mala xente. Se lemos os resultados da enquisa son coherentes co que Vox comezou a implantar no conxunto da sociedade. Estamos dicindo que eses rapaces a pesar de mil accións educativas (charlas, libros…) están seguros de que controlar o móbil á rapaza como pasa na novela non é malo. E hai rapazas que están empezando a caer nesa dialéctica.
– FV: A literatura entón é clave.
– FC: Claro, eu escribo a novela por iso. Encantariame escribir libros de mero entretemento pero non me saen. Creo que a literatura é un xeito de intervir na realidad. Por iso, os dictadores o primeiro que fan é queimar aqueles libros que manteñen valores distintos aos que queren instaurar.Si que creo que unha xuventude lectora é unha xuventude mellor formada, máis protexidas ante a irracionalidade de determinados grupos políticos e sociais.”

Francisco Castro: “O importante é que a mocidade lea, tanto me ten que sexa en papel ou en libro”

Entrevista de Ana Baena a Francisco Castro en Atlántico Diario:
“(…) – Atlántico Diario (AD): Este libro [O cemiterio de barcos] destila moita añoranza.
– Francisco Castro (FC): Si, no comezo tenta ser un recordo de aqueles veráns intensos que duraban meses. Para escribir tiven que recordar moitos os veráns da mocidade.
– AD: Mais tamén reflicte como cambia a percepción das cousas dunha xeración a outra, o que supón voltar á vila segundo a idade que se teña.
– FC: Todos os que temos fillos adolescentes sabemos o que é que se nos cuestione sempre. O protagonista, David, entende que o seu pai sexa feliz na vila, pero non o comparte. Non conta que vai descubrir o amor e tamén que vai aparecer unha persoa do pasado que o vai embarullar todo.
– AD: Como xa fixo na súa novela Iridium, aquí volve a tratar temas que afectan a mocidade como machismo, a sexualidade. É importante que os rapaces reflexionen sobre estos temas?
– FC: É importante que reflexionen os rapaces e o público adulto. Lucía gravita entre o seu mozo de sempre, un maltratador de manual, e David, que representa a nova masculidade, a que eu reivindico, a do home feminista, sensible, capaz de apuntarse o bo trato. Para min, a imaxe más masculina, de maior virilidade dos últimos días foi a de Pau Gasol chorando coa filla no colo; hai que ser moi home para iso. Lito, o mozo de Lucía, representa o orgullo testicular. Eu quero ser como David e todos deberían querer esa masculinidade que debería ser a do século XXI. As relacións non teñen que ser de dominio. Nótase na política, mentres os homes queren gañar, as mulleres queren conseguir acordos.
– AD: A recuperación da memoria histórica é o segundo aspecto que aborda, xa tratado na súa anterior novela Tantos anos de silencio. Que coñecemento teñen os menores do tema?
– FC: É terrible que moitos acaben o ensino obrigatorio descoñecendo o que aconteceu na guerra civil e todo o que pasou despois, algo que non aparece nos libros. A diferencia con democracias como a chilena ou a arxentina que asumiron a súa memoria e redimiron ás vítimas, en España non se fixo. O franquismo segue aí e no ensino non se fala. Din que houbo dous bandos que pelexaron, unha trola. Se contra Pedro Sánchez se levanta unha rebelión militar non se contaría así. A II República foi un réxime que se instalou sen violencia, mentres o franquismo logrou impoñer pola forza 40 anos de catecismo e abusos. Algúns políticos da dereita din que non hai que reabrir feridas, pero como vai ser iso entregar a unha señora de 90 anos os restos do seu pai fusilado para que lle dea sepultura? Iso é facer xustiza. (…)”

Tabela dos libros. Outubro de 2021

Desde o blogue Criticalia, de Armando Requeixo:
“Velaquí a nova Tabela dos Libros que ofrece a lista de títulos que Francisco Martínez Bouzas, Inma Otero Varela, Mario Regueira, Montse Pena Presas e eu estimamos como os máis recomendables entre os publicados nas últimas semanas.”