Entrevista
de Montse Dopico a Eva Veiga en Praza:
“(…) – Praza (P): A frecha azul do teixo estaba marcado pola ausencia. A distancia do tambor tamén, pero doutra maneira. Cal é a relación entre os dous libros?
– Eva Veiga (EV): Sempre hai continuidade entre os libros porque veñen da túa biografía, da túa reflexión sobre a vida. Neste caso si hai unha continuidade en canto á ausencia, pero nun sentido diferente. No libro anterior a ausencia é a dor e a linguaxe como ámbito seu: a linguaxe como capacidade para traer a presenza. En A distancia do tambor xa non é a ausencia da nai: aínda que, claro, algo tan radical como a perda da nai vai estar sempre. Pero aquí é máis ben a infancia como lugar “inocente”, no sentido de estar a descubrir o mundo. É o que sempre andamos a buscar, porque é inexplicable, porque toca a cerna da vida.
As experiencias radicais achégannos a ese núcleo adoito inaccesible da vida, ao máis dentro do corpo… A poesía permítenos a distancia para contemplar os feitos, pero o que pretende é volver ao ritmo, -que trae a emoción-, a ese lugar, a esa experiencia. Neste libro son fundamentais as mulleres. As nais, as avoas,…, as mulleres que nos aleitaron, que nos transmitiron, -sobre todo elas-, a tradición, o canto. E o canto é o primeiro. As mulleres son, ademais, as grandes vítimas da historia. E o que eu quero é a loita por deixar de selo, a asunción desa responsabilidade. (…)
– P: “A nunca segura posibilidade de saír con vida/ do túnel das palabras”, di outro poema. En A distancia do tambor tamén está a palabra como conflito.
– EV: Porque a palabra axuda a ver, revela, pero tamén oculta. A linguaxe está contaminada, trae moito lixo que hai que limpar. Hai palabras que foron cargadas con significados espurios. As grandes palabras de sempre están a ser utilizadas para dicir o contrario do que significan. Ademais, hai prostituidores da palabra profesionais. Por iso a palabra ten que ser limpada, posta ao servizo de si mesma, do significado que lle corresponde. Se as palabras están contaminadas, tamén o está o pensamento. Un exemplo é o machismo: é incríbel que a xente nova siga a ser machista. En relación con iso, hai que limpar a palabra amor. Se non entendes o que é o amor, estás perdido porque vas confundirte na vida. Ao meu modo de ver, o estado da palabra, e en especial o da palabra poética, ten que ser crítico e asemade de emerxencia. (…)
– P: Salientabas antes a importancia da poesía como xeito de expresar a emoción. A túa poética alicérzase niso: a emoción, as sensacións… E eu, en definitiva.
– EV: Non coñezo outra forma de ser veraz que contar algo a través de min, o cal non significa que non escoite aos outros. As sensacións, as emocións, son testemuño de ti mesmo, aínda que a través delas buscas expresar algo máis universal. De todas maneiras, a min o que máis me interesa é a creación de imaxes. A imaxe é como o contacto das almas felices de falaren, como dixo alguén.
– P: É verdade iso de que decidiches ser poeta tras escoitar un poema recitado na escola?
– EV: Totalmente. Tiña catro anos e a mestra leu un poema na escola. Foi unha experiencia tan radical, -se cadra a máis radical da miña vida-, que quedei totalmente abraiada. Era unha metáfora da transformación, dun verme de seda. Quedei absolutamente noqueada. A mestra explicoume o que era a poesía. E eu cheguei á casa e díxenlle a miña nai que quería ser poeta. Ela riu e dixo que os poetas morrían pobres. Pero a min non me importaba… Desde entón teño esa necesidade de escribir. Se cadra tamén por iso recito co grupo Ouriol…”
Arquivos da etiqueta: Praza Pública
Alfonso Pexegueiro: “A sociedade está fundamentada sobre o maltrato e sobre a violencia”
Entrevista
de Montse Dopico a Alfonso Pexegueiro en Praza:
“(…) – Praza (P): Comezaches Lapsus no 1977. Como foi ese proceso tan delongado?
– Alfonso Pexegueiro (AP): Empecei na primavera no 77, en París, si, estando en Rompente. O tema da infancia é unha constante na miña poesía e deste libro cheguei a pensar que me ía salvar… Mais non é así, ningún libro nos salva. O proceso detívose, retomeino anos máis tarde, houbo xente que leu o libro… Pero había algo que non me cadraba. É que é tan delicado ese mecanismo do absurdo onde se vai descubrindo a realidade falsa que nos impoñen, que me vin desbordado. Ademais, eu penso que o libro constrúese a si mesmo e que nós temos que prestarlle atención á escrita, escoitala. Pasoume con Hipatia: ía ser unha novela e converteuse en poesía. Con Lapsus o que pasou foi que o ano pasado, en novembro, vin que o libro quería saír. Envieillo a David Souto, e así foi. Eu creo que a humanidade está en débeda coa infancia. Sempre trato o tema do conflito pais-fillos, pero nunca o fixera desta maneira tan clara. (…)
– P: Ademais do poder e da violencia, na túa poética está moi presente o medo, o desexo, a escravitude, o exilio…
– AP: O do medo é porque sempre tiven moitos medos. Identifiqueime con Chagall cando dixo que era moi medoso. Porque me transmitiron moitos medos: que a vida non paga a pena… E tiven que deconstruír todo iso. Desde o consciente pouco podemos facer: se cadra entreter. Einstein dicía, en relación con isto, que a distinción entre presente, pasado e futuro é unha ilusión. Eu creo que vivimos nun presente continuado. O poeta ten que estar no pasado e no futuro construíndo o presente. Nos meus libros tento suspender o tempo. Lapsus é, nese sentido, como un libro cubista. Cada catro frases adopta unha perspectiva distinta. A perspectiva desprázase. En realidade sacrificamos a infancia a un futuro que non existe, que cando chega vemos que non era. Algo de eternidade hai en nós. Xogan con nós e co medo á morte, que non ten que ser boa nin mala…
– P: Iso do tempo coméntalo en relación coa Historia, que escribes con maiúsculas moitas veces. Que é a Historia na túa obra?
– AP: A Historia é a gran mentira. A Historia que nos transmiten os historiadores é a do tempo medido. O poeta está entre a historia do tempo medido, a historia interior, a historia persoal, e a historia que quedou colgada, detida. A Historia é mentira, por iso digo en Dados blancos que a Historia é a resistencia ao humano e á ética. A Historia é a sociedade-lei, a lei inxusta, porque unha lei sen ética é unha lei moi dubidosa. A Historia conta o visible, pero hai unha parte invisible que queda oculta, que impide que se constrúa a Historia desde o amor, a liberdade, os soños… Tamén é o corpo maltratado. Como as místicas, os místicos. A culpa terxiversa o desexo, e leva a castigar e torturar o corpo. Temos que construír unha historia desde a liberdade do corpo, o amor, o encontro, o que o poder decapitou. Pensar que o corpo e a alma son unha unidade, -e separalos foi outro erro-, que o corpo non é o pecado. Que non hai maldade orixinaria, senón só represión que construíu o puritanismo. O desexo tamén está en mans do poder. O poder inflinxiu en nós as cicatrices que nos lembran quen é o amo, creadas polas feridas da culpa.”
Alberto Ramos: “Thatcher está moi viva en San Caetano, nos ministerios, nos concellos… e dependerá de nós darlle un enterro digno, ou mellor indigno”
Entrevista
de Montse Dopico a Alberto Ramos en Praza:
“(…) – Montse Dopico (MD): O libro [Máscaras rotas de Sebastian Nell] é, basicamente, unha entrevista. Deformación profesional?
– Alberto Ramos (AR): Veu antes a idea da entrevista que o propio personaxe, Sabastian Nell. A idea era xogar coa forma, coa estrutura, e pareceume interesante mesturar técnicas xornalísticas: a entradiña reportaxeada na que presento os personaxes e a situación e despois a entrevista, que ten tamén moito de teatro… O personaxe ía ser, en principio, un fotógrafo de longa carreira que comezase na Transición, que ía rexeitar un Premio Nacional… Pero ao final decanteime por cambiar, por viaxar ao ámbito inglés, porque teño unha querencia especial co teatro e Inglaterra é o país de maior tradición teatral, no que as artes escénicas gozan da maior respectabilidade… Niso, hai un forte contraste co que pode suceder aquí.
– MD: Porque aquí o teatro non é igual de respectado?
– AR: O valor que se lle dá aquí ao teatro e á cultura en xeral, non ten que ver co que se lle dá en Inglaterra nin noutros moitos países. Que un actor británico diga, como fixo Derek Jacobi, que se cadra as obras de Shakespeare non eran del, é algo que sae nos medios e que ten unha repercusión social. Aquí non lle importaría a case ninguén. Claro que no libro falo do bo que pode vir de Inglaterra, mais tamén do malo, que non é pouco. (…)
– MD: Sebastian Nell é unha xoia: machista, homófobo, clasista, está cheo de soberbia… Diso que chaman antiheroe, polo menos.
– AR: Pode ser un antiheroe, si. Mais o seu gran defecto é que é extremadamente humano, de forma superlativa. Aos seus defectos, elevados á máxima potencia, tamén o foi levando a súa evolución vital. Acaba por ser o retrato do declive, un histrión, unha parodia. Non quero dicir que o personaxe sexa só iso, parodia, mais si creo que canto máis tempo pasa máis nos convertemos en parodia de nós mesmos. Sebastian Nell non deixa de ser unha persoa soa, triste e miserable, que chegou a estar como está polas decisións que tomou na vida, guiado por instintos humanos como a ambición, a soberbia, a prepotencia. Tamén polas cousas que lle acontecen nesta vida e que ninguén pode controlar. (…)”
Daniel Landesa: “Criaturas quere reunir, dar un lugar á experiencia que hai neste país arredor da literatura infantil e xuvenil”
Entrevista
de Marcos Pérez Pena a Daniel Landesa en Praza:
“(…) – Praza (P): Semella, simplemente á vista dos problemas que tivestes na vosa web, que hai fame por unha revista como esta. Como valorades o recibimento que tivestes?
– Daniel Landesa (DL): Non sabemos se fame, o certo é que cremos que Criaturas responde a un baleiro que nós notabamos. Non queremos erixirnos en nada, hai portais que realizan un labor impresionante en canto a divulgación da nosa literatura dende hai bastante tempo. Malia todo, non atopabamos ningunha publicación que se dedicase en exclusiva ao ámbito da literatura infantil e xuvenil. Escollemos o formato web para Criaturas e polo de agora esa vai ser a canle na que debemos crecer. É certo que nós fomos quen primeiro se sorprendeu ao ver a acollida da páxina, tan boa que nos fixo caer da rede en tan só dous días e medio (polo de agora está felizmente solucionado). Esta resposta de visitantes a nosa chamada de presentación do número cero encheunos de felicidade, para que negalo, mais debemos ir con pés de la. Presentámola no Culturgal, que é un lugar idóneo para que un proxecto pequeno pero ambicioso coma este teña a máxima difusión. Somos conscientes de que, por desgraza, non hai unha feira destas condicións todos os meses. Se vale unha analoxía, lanzamos un foguete ao aire e veu todo o mundo á festa, agora temos que conseguir que volvan e ademais a gocen. (…)
– P: A quen se dirixe Criaturas?
– DL: Non é unha revista infantil. Contámolo porque xa houbo quen nos preguntou. Mais tampouco é unha revista académica. Trátase dunha publicación de divulgación. Cremos que pode ser unha ferramenta de moita utilidade para persoas que traballan con actividades de promoción da lectura, profesorado, persoal de bibliotecas, nais e pais interesadas en achegarlles novas lecturas ás pequenas e aos pequenos. Nacemos, ou quixemos nacer, como proxecto aberto coa intención ser un lugar onde non só dar visibilidade a autoras e autores, senón tamén todo o bo traballo que se está a facer no mundo da edición, da tradución, da ilustración, etc. (…)
– P: Podemos dicir que a LIX en Galicia goza de boa saúde?
– DL: A saúde actual de calquera cousa que teña que ver coa cultura, e coa nosa cultura en particular, ten que partir dunha análise moi intensa. Quizais dende as editoras poderían dar mellor resposta ca nós a esta cuestión. Podemos falar de sensacións; a literatura infantil xuvenil do noso país ten unha enorme calidade, ten consumidoras e consumidores. Ademais hai diferentes iniciativas ao longo do país que fan da lectura un valor engadido, dicímolo pensando no labor enorme que se fai dende moitas bibliotecas e centros de ensino. Falar de boa saúde danos certo respecto, quizais deberíamos dicir que temos síntomas de saúde, pero con diagnóstico reservado. (…)”
Isaac Lourido: “Se a normalidade passa pela promoção indiscriminada de qualquer produto que empregue o galego, a nossa cultura está condenada à desaparição”
Entrevista 
de Montse Dopico a Isaac Lourido en Praza:
“Dizia o professor Arturo Casas na apresentação em mpostela, no espaço Almáci(gas), de Livros que nom lê ninguém (Através Editora), que o seu autor, Isaac Lourido, “tem essa capacidade de olhar a sítios onde ninguém olha”. E se calhar essa é a melhor definição do trabalho deste crítico e investigador, que acabou também de ganhar o Premio Carvalho Calero por História literária e conflito cultural. Bases para uma história sistêmica da literatura na Galiza. Este ensaio assenta os alicerces teóricos que aplica Livros que não lê ninguém. Poesia, movimentos sociais e antagonismo político na Galiza, uma coletânea de textos que colocam no centro de interesse a ideia de conflito e em os que se procura a convergência entre como investigação e o ativismo. (…)
– Praza: Em História literária e conflito cultural realizas uma proposta de bases para a história sistémica da literatura na Galiza. Por quê a teoria sistémica é especialmente operativa para estudar o campo literário galego?
– Isaac Lourido: As teorias sistémicas (teoria dos polissistemas, teorias da instituição literária e teoria do campo literário, basicamente) não desenharam modelos historiográficos específicos, mas foram empregadas com muita frequência e relativo sucesso para o estudo de culturas marcadas pela dependência, a subalternidade, o conflito ou a marginalidade. Esse sucesso tem a ver com a incorporação à análise de elementos não considerados nos esquemas de raiz filológica ou textualista (as instituições, o consumo, o mercado, as tensões com o campo do poder, entre muitos outros). Também com a superação da sociologia da literatura de inspiração marxista menos dinâmica.
Isso aconteceu em campos académicos como o quebequense, o belga ou o galego. Xoán González-Millán, Antón Figueroa, Arturo Casas ou o Grupo Galabra da USC formularam esquemas teóricos e metodológicos especificamente pensados para a cultura galega, com base em variáveis que não foram previstas nem incorporadas pelos modelos teóricos iniciais (pensados para sistemas ou campos “normais”, “estáveis”), e com reconhecimento dentro e fora do nosso campo académico. No texto que venceu o Prémio Carvalho Calero tentei a projeção desta rede de propostas sistémicas para o âmbito da História literária, também como proposta para uma disciplina cuja crise epistemológica está a ser debatida desde há várias décadas. (…)”
Fran P. Lorenzo: “O máis grave da represión é que chegue a eliminar a posibilidade de imaxinar unha vida distinta”
Entrevista
de Montse Dopico a Fran P. Lorenzo en Praza:
“(…) – Praza (P): Os artigos que escribes no teu blog son literatura. Mais non se sabía que tamén escribes novela. Por que?
– Fran P. Lorenzo (FPL): É verdade, sabíao só moi pouca xente. Non quería amosar nada ata que estivese convencido. A novela levaba anos na miña cabeza, mais necesitaba que chegase o momento en que o resultado me valese. A ficción supón afrontar un plus de responsabilidade, non é o mesmo que plasmar as túas observacións nun artigo. E non digo por iso que un artigo sexa menos. Mais o esforzo de armar unha novela é maior. Estiven catro anos traballando nela, aínda que comecei a pensala moito antes.
– P: O de facer novela rosa non debe ser casualidade. Se cadra tamén é unha maneira de reivindicar a presenza dese xénero na nosa literatura. Hoxe faise de todo, sería inxusto dicir o contrario. Mais si é un tipo de historia pouco valorada…
– FPL: Quería facer unha novela rosa pola súa condición popular e para contar unha historia homosexual. Non había na nosa literatura unha novela rosa de amor gai. E si creo que hai complexos, con certos xéneros ou tipos de historias. Ademais, a novela rosa estivo na miña educación sentimental. É o que se le na casa de Álvaro, antes de que el coñeza a Bruno, que lle mostra outro tipo de libros. É o que lía a maioría da xente nesa época. E, si, eu reivindico a novela rosa na súa dobre acepción, de novela de kiosko, e fronte á visión elitista e académica da cultura, que non se dá só aquí, senón en todos lados. Quixen facer algo que movese a fibra. E isto entronca co melodrama, coas paixóns, coa falta de pudor…, mais tamén te sitúa no límite, porque podía caer no sentimentalismo. Consultei a colegas que leron a novela antes de publicala. E dicíanme que quedou no punto xusto…
– P: Gañaches o premio Blanco Amor coa novela. Contabas que o que imaxinas que puido ser a vivencia de Blanco Amor che serviu tamén para escribir este libro. En que sentido?
– FPL: O ostracismo tamén condicionou a vida de Blanco Amor. Por iso tamén, confórtame que me desen este premio. Para min é como un xeito de que quede redondo. Hai biografías moi boas de Blanco Amor, como a de Gonzalo Allegue, Diante dun xuíz ausente, que pasou sen pena nin gloria. Houbo xente que lle virou as costas a Blanco Amor por ser quen era. Blanco Amor pertence ao meu canon persoal, mais tamén por ser unha persoa que se enfronta co establishment galego. Blanco Amor sería como Álvaro. Mais el tentou vivir a súa vida malia os condicionantes sociais. Tamén coa súa vaidade, o seu orgullo, o seu certo rancor e resentimento, porque el sabía que merecía máis que o recoñecemento que lle daban. Era un creador múltiple: poeta, articulista, fotógrafo… (…)”
Xavier Queipo: “A tipoloxía da emigración mudou tanto que o discurso paternalista/maternalista xa non vale”
Entrevista
de Montse Dopico a Xavier Queipo en Praza:
“(…) – Praza (P): Sacas un libro ao cumprir 55 anos e pouco despois chega o premio do Ministerio á mellor tradución polo Ulises. Satisfeito co balance que podes facer ata agora da túa propia traxectoria como autor?
– Xavier Queipo (XQ): Ás veces non resulta doado adxectivar o estado de ánimo. Podo dicir que teño sentimentos encontrados, que como vectores turran en varias direccións a un tempo, con forzas antagónicas. Por unha banda sinto, dalgún xeito, que o premio é individualmente inmerecido e colectivamente xusto, como cómpre a un traballo que xa foi recoñecido a como “ben feito”. Por outra banda, a ledicia vése amolecida pola distancia da terra, polo afastamento dos agarimos, pola frialdade do mundo no que vivo. O balance da carreira é satisfactorio, por descontado, pois sinto que vou gañando de a pouco a pouco o respecto dos colegas e dos medios, do público en xeral e dos académicos. (…)
– P: Nun dos textos de 55 comentas que facerse maior é ser consciente dos propios límites. Fíxoche pensar niso o repaso do arquivo do ordenador para seleccionar os textos para o libro? Por que?
– XQ: Hai tempo escribín un pequeno ensaio sobre “o tamaño da ignorancia”, e como a consciencia da propia ignorancia é o auténtico síntoma que permite medir “o tamaño da sabedoría”. Coñecer os propios límites non é sinxelo, pois adoitamos vivir anestesiados polo propio “ego”, mais para iso están os amigos e os compañeiros de vida, para axudarnos a non gastar enerxías naquilo que non as merece.
A selección de textos para o libro tivo unha motivación múltiple. En primeiro lugar amosar a diversidade das distintas vías de traballo experimentadas, mais tamén rescatar textos agochados en publicacións inencontrábeis e aportar a frescura das últimas producións da factoría. Sinto que aínda me quedan por explorar moitas hipóteses de traballo e nesa confianza vivo. Quixen facer un alto e reflexionar. Só iso. (…)
– P: Tamén falas nese texto da emigración “non como condena histórica”, como unha especie de destino dun pobo. Por que cres que hai que mudar os discursos sobre a emigración galega?
– XQ: Hai xa uns anos escribín na revista Galegos un pequeno ensaio sobre a “(h)emigración”, con “h” para significar “hemi” de metade, para adxectivala como medio-emigración. Hoxe os emigrados/trasterrados podemos ler os xornais do noso país, falar por skype cos quen nos pete a centos de quilómetros de distancia, participar en debates por videoconferencia ou seguir cunha cámara o que está acontecendo nas rúas de Compostela. Nada que ver coa emigración transoceánica da que se regresaba ou non, onde a única comunicación era a chegada demorada de correo, ou coa emigración “europea” do século pasado, onde se había cartos se facía unha visita anual ao país para mostrar o ben que lles ía no estranxeiro.
A tipoloxía da emigración mudou tanto que o discurso paternalista/maternalista xa non vale. Un sae do país, agás contadas excepcións, por necesidade -sexa esta económica ou social-, mais o sufrimento, o afastamento e as condicións de semi-escravitude non son as mesmas. A emigración masiva, que tantas veces sufriu a nosa terra, débese a unha mala xestión dos recursos polas clases dominantes -fame e desemprego como caras da mesma moeda, a da explotación-. Está claro que se Inditex quixera non tiña que emigrar ninguén. (…)”
Inma Otero Varela: “O feito de que as mulleres publiquen aínda se vía, ou se ve, como unha anomalía, un exotismo”
Entrevista
de Montse Dopico a Inma Otero Varela en Praza:
“A profesora e escritora Inma Otero observou unha presenza crecente de novelas de protagonista, moitas veces femininas, que están inmersas nun proceso de construción de si mesmas. E tentou explicar os motivos no ensaio A ficcionalización do eu. Autoría e protagonismo das mulleres na literatura, publicado por Euseino? en edición non venal, en pdf, na serie Anotacións sobre literatura e filosofía. Unha protagonista feminina, sostén a autora, ofrece máis posibilidades para unha elaboración nova do eu ou para construír relatos emancipatorios desde a reconstrución da súa identidade, asediada polos relatos que tentan encorsetala.
– Praza (P): Comezas rexeitando sintagmas como “literatura feminina” ou “literatura de muller”. Por que estes tópicos sobreviviron durante tanto tempo?
– Inma Otero Varela (IOV): Porque, por unha banda, o feito de que as mulleres publiquen aínda se vía (ou se ve) como unha anomalía, ou como un exotismo, se se prefire. Por outro lado, persiste o prexuízo de que a literatura escrita por mulleres debe ser lida case en exclusiva por mulleres; a etiqueta resulta útil á hora de marcar o gueto ao que se quere destinar os textos.
– P: En relación con iso, a túa proposta é non atender tanto á autora, á muller de fóra do texto, senón á muller construída dentro do texto, á personaxe. Por que?
– IOV: En realidade interésame, e creo que a toda a crítica en xeral, máis os textos que a vida privada das autoras e autores. Non nego que algunhas circunstancias vitais sexan importantes, como a cultura da que forman parte, por exemplo, ou algunhas experiencias decisivas. Pero creo que a importancia que se lle dá ao sexo da autora, porque se é autor parece que non é relevante, é excesiva. Aínda considerando que realmente as mulleres seguen a ser o xénero marcado, non todas o asomen do mesmo xeito nin o reflicten literariamente de maneira sequera parecida. Ocorre moitas veces que un escritor constrúe unha protagonista moito máis rica e subversiva que o que fai unha escritora. Existen moitas mulleres que recorren a personaxes moi estereotipadas e planas. (…)
– P: En xeral e en resumo, por que as personaxes femininas son vehículo idóneo para reflexionar sobre os procesos de construción do suxeito?
– IOV: Sen desprezar outras opcións, porque un personaxe que vive á marxe do sistema ou que ten unha opción, corpo ou vida sexual que non coincide coa normativa tamén enriquece a reflexión sobre as posibilidades do suxeito, desde o punto de vista do xénero social que aínda se rexe maioritariamente polo binomio home-muller, é a muller a que en maior medida ten que loitar contra unha identidade forzada. Pódense cruzar moitas liñas á hora de perfilar unha personaxe en loita e a de xénero é unha máis. Pero desde este punto de vista, unha protagonista que no procedemento de construírse atenda tamén á cuestión de xénero, ofrece un grao máis de problematización que o que pode achegar un personaxe masculino. Aínda que, por suposto, aparecen personaxes masculinos moi interesantes desde esta perspectiva como os que ofrece, por poñer un caso galego, Samuel Solleiro. Mais nestas análises da masculinidade ecoan os esforzos realizados polo feminismo por cambiar a categoría social do xénero. (…)”
Afonso Becerra: “O teatro, ou é revolucionario, ou non é. Outra cousa é que consiga o que pretende”
Entrevista
de Montse Dopico a Afonso Becerra en Praza:
“(…) – Praza (P): “A min máncame ter que empregar o íntimo como contestación social”, dise nun dos textos [Textículos dramáticos e posdramáticos]. E ten bastante que ver co sentido de todo o libro…
– Afonso Becerra (AB): Non é que o libro sexa só iso, pero detrás del si hai esa intención xeral. Ten que ver con que as verdadeiras revolucións teñen que ver coa xente de a pé, coas revolucións micropolíticas que poden acabar salpicando o social. Este é un libro sobre o común. E cando pos o foco sobre o común pode transformarse, mostrarse como algo extraordinario. Nun encontro que pode ser casual atopas elementos fundamentais na relación entre as persoas, que é o que ao final é política: a maneira en que nos relacionamos con nós mesmos e respecto dos demais. (…)
– P: Este libro é como unha segunda parte de Dramatículas (Laiovento, 2010). Con el reivindicas que brevidade da letra, do texto, non é a brevidade teatral, porque a brevidade pode medrar en múltiples accións escénicas. Por que?
– Afonso Becerra (AB): Xa desde o título, Textículos dramáticos e posdramáticos, se fai referencia ao que é. O texto non é o centralizador da acción escénica, non centraliza o sentido do espectáculo. Son textos que bucan ser lidos, estar na mente do lector, pero o que máis desexan é subir a un escenario de teatro. Nas pezas de teatro posdramático, que son ‘Oxitocina’, ‘Teoría e práctica da discreción’, ‘É un dicir’, ‘Ti e un té’, o texto non centraliza o sentido, senón que é un material máis a integrarse na coreografía, a iluminación, a música, os obxectos… ‘Oxitocina’, por exemplo, imaxínoa como unha peza de danza, co texto por exemplo proxectado ou dito cunha voz en off. Neste tipo de textos a lóxica que funciona é máis asociativa que causal. E isto é outra cousa que na dramaturxia galega boto en falta. Eu fíxeno en ‘Crioxénese’, que é un texto que pasou desapercibido. Se te fixas, o teatro posdramático está marxinado nas programacións. O que se programa son pezas con historia e personaxes. Hai programadores que pensan que o espectador galego é parvo, que non vai entender unha peza posdramática. E iso non ten sentido. O teatro ten que vibrarte. Para contar historias é mellor o cine ou a novela. O teatro é empatía, comunicación enerxética, como dicía Artaud. De teatro posdramático falo tamén no último dos textos, ‘É un dicir’, que é teatro da teoría, como xa o era o último de Dramatículas. É un xeito de teatralizar a teoría. (…)”
Delmiro Rocha: “Como promesa a democracia non chegará nunca, ficará sempre por vir”
Entrevista
de Montse Dopico a Delmiro Rocha en Praza:
“Afirmar a democracia é afirmar o que virá. Mais iso non ten que levarnos á mera espera pesimista. Porque supón apertura radical cara ao outro, cara á alteridade que vén e que xa comeza a estar. Non é, así, aferrarse á utopía. Senón facer no aquí e no agora o que parecía imposible. Neste sentido móvense as reflexións do ensaísta e profesor Delmiro Rocha no seu libro Quizais. Filosofía ético-política do porvir, (Euseino?). Unha deconstrución da democracia desde o pensamento de Derrida.
– Montse Dopico: Tes publicados outros dous libros sobre Derrida. Quizais xorde como traballo académico. En que contexto? Cal era o seu obxectivo?
– Delmiro Rocha: O contexto académico é o marco obxectivo dos tres libros. Non obstante, diferéncianse en temáticas, distribución, nivel de afondamento e linguas. A estratexia, ou polo menos a intención estratéxica, consiste en ter un pé dentro da institución e outro fóra. Traballar á marxe. Quizais redáctase integramente no contexto dun doutorado para a obtención do Diploma de Estudos Avanzados, polo menos na súa primeira versión, a cal non dista gravemente da publicada.
O obxectivo consistía en investigar o proceso de substantivación do adverbio “quizais” no tramo de pensamento que discorre de Nietzsche a Derrida coa intención de desvelar como determinaba o pensamento ético-político de Derrida. Como adoita acontecer nestes casos, máis que chegar a unha conclusión definitiva abriuse para min unha forma de ler a Derrida que non se detiña nos terreos máis ou menos delimitados do ético-político senón que se estendía á obra enteira do filósofo e as súas inmediacións. Ao final, pasaron xa uns anos, converteuse nun xeito de ler a filosofía, por suposto, pero tamén a literatura, un filme, os medios de comunicación, a mirada, en definitiva, do outro que nos observa e nos fiscaliza. (…)”
