Entrevista 
a Xosé Ramón Barreiro en Praza:
“Non era Murguía un home sen contradicións. Pésimo estudante, peor administrador dos seus propios recursos económicos, ser irascible e mesiánico… Mais o seu non deixa de ser “o caso máis asombroso de fidelidade a un país”, segundo di Xosé Ramón Barreiro Fernández na súa obra Murguía, que acaba de publicar Galaxia. En case mil páxinas con fotografías ata agora inéditas, o historiador reconstrúe a biografía do que foi un dos pais do nacionalismo galego, deitando luz sobre os aspectos máis escuros arredor da súa vida. Mais afonda, sobre todo, no seu inesgotable proxecto de “rexeneración” de Galicia, que abrangue o seu traballo como escritor, xornalista e creador do rexionalismo. (…)
– Praza: A súa Historia de Galicia desafiou a interpretación esencialista de España do propio Estado liberal centralista. En realidade, esa contestación da historia oficial españolista, representada pola Real Academia de la Historia, aínda non rematou. En que medida a Historia de Galicia de Murguía pode servir aínda neste proceso?
– Xosé Ramón Barreiro: Mantén todo o seu valor non nos argumentos empregados senón nos obxectivos marcados que son dotar Galicia dunha vontade de ser propio. (…)”
Arquivos da etiqueta: Praza Pública
A Mostra de Teatro de Ribadavia homenaxeará a Francisco Pillado
“A
Mostra Internacional de Teatro de Ribadavia homenaxeará na súa edición 2012, que comezará a vindeira semana, a Francisco Pillado, ao quen lle entregará o Premio Abrente de honra. A Mostra quere recoñecer a súa “ollada ampla e preocupación activa polas letras galegas, ora dende a directiva da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega ora como director da revista Casahamlet ou da colección Arlequín de teatro ou da editorial Laiovento”. E salienta que “as súas tarefas e a súa actitude de esforzo, esperta á vontade creadora e crítica, son un exemplo das ramificacións e bondades pedagóxicas das artes escénicas, do valor do pensamento artístico e da necesidade dun novo concepto da economía social”. Pillado, presidente de honra da Fundación Praza Pública, recoñeceu ter “unha satisfacción moi especial porque é un premio moi prestixioso, e porque a xente que levou a Mostra Internacional de Teatro todos estes anos converteu a Ribadavia na capital do teatro en Galicia”. En Ribadavia construíronse os alicerces do teatro galego, dende finais dos anos sesenta: “iamos con moita frecuencia a Ribadavia”, lembra Pillado, que salienta que “nos últimos anos do franquismo e nos primeiros da democracia para nós o teatro era un gran medio de expresión de ideas”. (…)” Vía Praza.
Alberto Lema: “Aposto nas novelas pola vía da esaxeración á hora de propoñer unha solución política abertamente revolucionaria”
Entrevista 
a Alberto Lema en Praza:
“(…) – Praza (P): En Da Máquina morren os nove homes máis ricos do mundo. En Unha puta percorre Europa morrían os homes prostituidores. Os dous libros son como un xeito de contestación, cargada de retranca, á opresión da clase traballadora (que no caso de Unha puta percorre Europa é tamén opresión patriarcal). Definirías así estas dúas novelas?
– Alberto Lema (AL): Si, nestas novelas apóstase pola vía da esaxeración á hora de amosar a relación entre as clases, así como tamén á hora de propoñer unha solución política abertamente revolucionaria. Un pouco na liña histórica de A modesta proposición de Swift, que botaba man tamén da esaxeración á hora de formular unha solución política ao problema da fame en Irlanda, por citar un caso memorable. (…)
– P: Non son, tampouco, personaxes planos. Non hai o mundo de bos e malos. En Unha puta percorre Europa unha das asasinas ten dúbidas, outra muller ponse ao servizo do goberno na súa campaña falseadora da realidade… En Da Máquina os soldados están nada menos que namorados da máquina xusticieira, e dalgún xeito son enganados por ela. Hai tamén contrastes entre os personaxes: o realismo de Estevo contra a ilusión utópica de Sabela, que despois parecen dar a volta… Como concibiches eses contrastes entre os principais personaxes?
– AL: Os personaxes están baseados en xente que coñecín, xente que me gustaría coñecer e xente que me gustaría que existise. Non sigo un patrón á hora de construílos e para min segue a ser un misterio o proceso polo que os críticos catalogan un personaxe como redondo ou plano. Deberían facer públicos un día os seus baremos para que así poidamos ter algún xeito de achanzar un pouco os nosos personaxes, ou de darlles uns quiliños máis de vida interior, segundo o caso. (…)”
Anxo Angueira: “Obras absurdas, pensadas coa mentalidade colonial do franquismo, tamén se fan agora”
Entrevista
a Anxo Angueira en Praza:
“(…) – Praza (P): Chega Iria despois de Pensa nao. Non deixa de ser curioso que, sendo ti de interior, lle concedas tanto protagonismo nos teus libros á navegación…
– Anxo Angueira (AA): Si, os barcos son unha obsesión particular miña desde que comecei a escribir, xa desde O valo de Manselle. En Pensa nao están xa desde o título e a portada. É certo que eu son de interior pero na miña aldea vía barcos polo río, e ese mundo sempre me resultou moi atractivo. Quedei con esa paisaxe da navegación polo Ulla.
– P: O galeón Iria é protagonista da historia, tanto como ese catálogo de afogados que poboan boa parte das páxinas da novela…
– AA: Hai tres liñas principais. Unha é a do galeón Iria, coa historia do patrón, o mariñeiro e o rapaz; e María, que é unha activista da Resistencia antifranquista. Outra historia paralela é a da construción do regadío, cun protagonista colectivo formado por moitas personaxes. E despois está o mundo dos afogados, que son reais, aínda que as súas historias están literaturizadas. Hai no libro unha poética xeral de cavar na foxa común, que é a Historia. Nesa foxa común está o mar, os afogados, o vocabulario mariñeiro, ou a náutica tradicional, que tivo que vir un antropólogo sueco, Staffan Mörling, para recuperala. E tamén están os acontecementos históricos da organización da Resistencia antifranquista dos últimos anos 60. No 67 apareceron pegados por todo o país uns colantes que poñían Libertade pra Galicia. E no 68, polo 25 de xullo, na Concentración Nacional en Compostela, foi despregada diante da Policía e dos militares unha pancarta na que se podía ler Galiza Ceibe e Socialista. O canal de regadío foi unha obra absurda, proba da mentalidade colonial do franquismo, pois podía ter sentido en Extremadura, pero non aquí. Construíse e non chegou a usarse nunca. A folga da que falo na novela existiu tamén de verdade. (…)”
Manuel Lorenzo Baleirón e María Lorenzo: “Se tivesen certa conciencia poética, non pasarían cousas coma a dos bancos e as preferentes”
Entrevista 
a Manuel Lorenzo Baleirón e María Lorenzo, gañadores do Premio Xerais 2012, en Praza:
“(…) – Praza: Tonas de laranxa nace dun conto escrito por María hai xa uns anos. Como foi?
– Manuel Lorenzo: Si. A miña filla escribiu un conto hai xa tres ou catro anos. A min gustoume moito, pola súa frescura, a súa linguaxe nova… María estudou Comunicación Audiovisual e o conto tiña algo de relación co mundo do cine, cunhas imaxes moi impactantes… Eu quería que ela o pulise. Insistín ano tras ano, ata que lle dixen que ou o facía ela ou me poñía eu con ela ao lado. E así fixemos. Fomos dándolle forma entre os dous, nun proceso de intercambio e diálogo. Os dous faciamos propostas, chegabamos a acordos… O conto está influenciado polo que María estaba lendo daquela: Cunqueiro, Eusebio -irmán meu e tío dela-, polas novelas de Anxo Angueira… É prosa poética, que cremos que é tan válida ou máis para enfrontar o mundo ca calquera outro medio. É un xeito de tentar comprender o mundo e transformalo. Eu non quería traizoar o espírito do conto, a súa frescura. De todos os xeitos penso que as obras son sempre de todos, e non é falsa modestia: o galego que usamos é da xente…, e os escritores son tamén os lectores…
– María Lorenzo: Foi hai tres ou catro anos cando escribín o conto, si. Fíxeno en quince ou vinte días, e aí quedou. Desde aquela non volvín escribir moito: escribo de xeito ocasional, e para min, textos pequenos. Si nos influenciaron lecturas comúns, como Cunqueiro. De feito o libro comeza cunha cita de Si o vello Simbad volvese ás illas. Eu acababa de ler Merlín e familia cando o escribín, e interésame moito esa mestura súa do imaxinario co real. (…)”
Xarmenta volve propor o berciano Antonio Fernández Morales para as Letras 2013
“A 
Asociación Berciana da Lingua Xarmenta sempre reivindicou, nos diferentes actos que leva realizados no Bierzo desde 2005 xunto con outras institucións bercianas, que Antonio Fernández Morales (Astorga, 1817-Cacabelos, 1896) merece un recoñecemento especial dedicándolle un Día das Letras Galegas. Neste 2012, un ano máis, Xarmenta solicítalle á Real Academia Galega que o poeta Antonio Fernández Morales sexa o persoeiro escollido para a celebración do Día das Letras Galegas de 2013 fundamentándose en que: “Antonio Fernández Morales publicou en lingua galega a súa obra Ensayos poéticos en dialecto berciano en 1861, dous anos antes de que Rosalía publicase Cantares Gallegos, adiantando así rexurdimento da nosa lingua”. Ademais, Xarmenta salienta que “Morales escribiu en lingua galega na comarca do Bierzo, fóra da Galicia administrativa, nunha época difícil para as nosas letras”. (…)” Desde Praza.
Xosé Manuel Fernández Castro: “Recoñecer a Vidal Bolaño é recoñecer a importancia do teatro na normalización cultural do país”
Entrevista
a Xosé Manuel Fernández Castro en Praza:
““Ter no país unha figura como a de Vidal Bolaño e mirar cara a outro lado é unha inxustiza”. Está é unha das conclusións que transmite Xosé Manuel Fernández Castro (Santiago, 1963). A finais do ano pasado este profesor publicou en Laiovento A obra dramática de Roberto Vidal Bolaño, libro que fura na traxectoria vital e profesional do dramaturgo. Praza aproveita a campaña que promove as Letras Galegas para Vidal Bolaño para recuperar o libro e falar con Fernández Castro.
– Praza: Cales son os motivos polos cales as Letras Galegas homenaxee a Vidal Bolaño?
– Xosé Manuel Fernández Castro: Pois é que algún ano haberá que lle dedicar o 17 de Maio a un autor dramático, porque non queda outra que recoñecer o importante papel do teatro na normalización da nosa cultura. Esa homenaxe ao teatro é necesaria e, seguramente, hai que recoñecer a súa relevancia a través dunha persoa moi significativa e, realmente, non hai ninguén máis significativo que Roberto Vidal Bolaño. Algunhas veces cométese un erro enorme ao deixar nun segundo termo formas de creación que vaian por outras canles que non sexan as estritamente editoriais. A experiencia literaria que hai detrás das obras dramáticas non teñan unha presenza tan clara nas librerías, mais non por iso son menos importantes ca outras formas literarias. Hai moito tempo que non vemos un dramaturgo homenaxeado coas Letras Galegas (…)”.
30 anos de Premio Blanco Amor
Reportaxe 
en Praza:
“Fene organiza este ano este certame de novela nacido en 1981, nos albores das corporacións democráticas, como un proxecto cultural “mancomundado” e itinerante. Os concellos galegos colaboran dende aquela de forma unitaria para sacar adiante un galardón que serve para “tomarlle o pulso literario” ao país e que gañaron autores como Suso de Toro, Víctor Freixanes, Séchu Sende, Xavier Alcalá ou Ursula Heinze.
“O interesante do Blanco Amor é que é un galardón civil e unha boa maneira de tomarlle o pulso literario á sociedade galega”. Así define a crítica literaria e profesora da USC Dolores Vilavedra a relevancia do Premio de Novela Blanco Amor que neste 2012, organizado polo Concello de Fene, celebra a súa trixésima edición. Dende 1981, escritores como Daniel Cortezón, Víctor Freixanes, Ursula Heinze, Suso de Toro, Francisco Castro, Xosé Carlos Caneiro ou Alfredo Conde fixéronse cun galardón singular, itinerante e mancomunado. Un premio cuxa nómina de gañadores, segundo a filóloga e escritora Inma López Silva, ofrece a posibilidade de analizar a narrativa galega do tramo final do século XX e comezos do XXI. “Permíteche estudar os últimos anos da nosa literatura”, sinala López Silva, quen se converteu na segunda gañadora feminina (a primeira foi Ursula Heinze) do certame en 2007. (…)”
Begoña Caamaño: “A sororidade é unha arma de empoderamento que só pode facernos máis libres”
Entrevista 
a Begoña Caamaño en Praza:
“Morgana irmá, amiga, amante. Muller libre que escolle o afecto como patria. Ser loitador que non está disposto a renderse, nin a renunciar a saber. Así é a protagonista de Morgana en Esmelle, a nova novela de Begoña Caamaño. A escritora e xornalista realiza con esta obra a súa achega á revisión galega da materia de Bretaña. Pero, alén do ronsel de Cunqueiro, opta pola relectura dos mitos en clave feminista como o fixeron Xohana Torres ou María Xosé Queizán. Para propoñer unha reflexión sobre a sociedade que queremos, sobre o poder que devén tiranía se non ten límites, se non se asumen as consecuencias dos actos de cada quen. (…)”
Xosé Neira Vilas: “Arrancaban os mozos do agro e metíanos á forza no frente de guerra”
Entrevista
a Xosé Neira Vilas en Praza:
“(…) – Praza (P): Esperando o leiteiro é un monólogo con moitas conexións coas súas anteriores obras sobre a emigración. Lembra tamén a Memorias dun neno labrego…
– Xosé Neira Vilas (XNV): Ten cousas semellantes, si, ás obras que situei no ámbito da infancia. Pero cambian as situacións, a linguaxe… É un monólogo en segunda persoa, que non é algo habitual na literatura galega. Con algo de costumes, de antropoloxía, de socioloxía… Está ambientada nunha época moi triste, que foi a dos anos 40. Pero este libro, ao contrario de Memorias, tamén ten moito humor. É certo que eu tratei moito dous temas nas miñas novelas: a aldea e a emigración. Pero chegou un momento, cando estaba en Cuba, que decidín deixar de lado a narración ficional e dedicarme á investigación. Entendino como un deber con Galicia. Despois volvín á novela. (…)
– P: Hai moita historia tamén na novela. A guerra civil, os escapados, o contrabando de wolframio… Respecto da guerra hai nos personaxes un sentimento de incomprensión, como se fose algo alleo a eles. Que quería subliñar?
– XNV: É unha obra de fición, pero tamén recolle testemuños reais. É verdade que os soldados andaban devorados polos piollos, que algúns se disparaban nos dedos para que os levasen… e que ían de caza cando non estaban combatendo. Quixen salientar algo que xa dixen máis veces, que é que arrancaban os labregos do agro e metíanos á forza no frente de guerra. Non sabían nin onde estaban, nin sabían por que loitaban. Eran recrutados, non era unha cuestión de ideoloxía. O do wolframio era a corrupción total. Gañábase moito diñeiro, e ata traían prostitutas de Francia. Os gardas requisaban as pedras que levaban os labregos para o contrabando e vendíanas eles mesmos. Eu mesmo sendo rapaz fun algunha vez, pero non atopei ningunha daquelas pedras. Corrín, si, diante dos gardas. Mesmo a xente que traballaba de xeito legal buscando wolframio collía algunha pedra para vendela de estraperlo. Chegou a cousa a tanto que deixaban as terras sen traballar para dedicarse a buscar o mineral. En Querido Tomás falo algo disto. (…)”
