Arquivos da etiqueta: Sermos Galiza

A poesía galega arriba en Oxford da man de Chus Pato

Publicado o por

Desde Sermos Galiza:
“Era o día da miña execución / movíame con facilidade, podía mesmo embarcar / lembraba todos os códigos. Así comeza un dos poemas de Un libre favor (Editorial Galaxia, 2019), o último traballo da poetisa Chus Pato.
A obra soou no Queen’s College da Universidade de Oxford -fundado no século XIV polo capelán Robert de Eglesfield- tanto en versión orixinal como en inglés no recital protagonizado pola académica da lingua e a súa tradutora, Erin Moure.
It was my execution day / I moved with ease, could even embark / I remembered all the codes, respondeulle a tamén poeta, de nacionalidade canadense mais con orixe galega.
O acto estivo enmarcado na programación da residencia sobre escrita internacional e tradución do Queen’s College, que incluíu outras actividades protagonizadas por ambas as dúas autoras.
O público tamén puido gozar da declamación de Secesioín-Incession, á que se sumou Alba Cid, lectora de galego na Universidade de Oxford e responsábel do centro John Rutherford Center for Galician Studies. A docente leu, asemade, un poema de Atlas, a súa vindeira publicación.

Un “gran recital”
Chus Pato, en declaracións para Nós Diario, define o evento no auditorio do Queen’s College de Oxford como «un gran recital».
«O acto -explica a poetisa- comezou coa lectura dun poema en galego de Alba Cid. Logo -prosigue- veu o recital de Un libre favor, que aínda non está publicado en inglés, o que foi como unha especie de presentación do libro alí. E, finalmente, concluímos cunha rolda de preguntas do público».
A escritora engade que a súa estadía en Oxford «prolongouse catro días», grazas ao convite do Departamento de Tradución, e apostila que durante ese tempo ela e Erin Moure protagonizaron «moitas máis actividades» alén do recital do Queen’s College.
«Por exemplo, impartimos unha clase cos alumnos de Alba Cid no Centro John Rutherford, na que falamos de poesía ou tradución», afirma.
O de Oxford non foi o primeiro recital internacional compartido por Pato e Moure. En 2015 converteuse na primeira figura das letras galegas en rexistrar súa voz na Woodberry Poetry Room da Universidade de Harvard.”

Adolfo Caamaño gaña o VII Certame de poesía Manuel María

Publicado o por

Desde Sermos Galiza:
“Cartograma para contido primixenio, de Adolfo Caamaño Vázquez, é a obra gañadora da VII edición do Certame de poesía en lingua galega Manuel María, convocado pola Casa de Galiza de Gipuzkoa. Está dotado con 400 euros. Casa de Galicia en Gipuzkoa resérvase os dereitos de publicar calquera dos traballos presentados ao concurso na forma ou no medio que estime axeitado.
Lintel, de Manuel Antonio Piñeiro, obtivo o segundo premio; e baixo o lema A miña pel en tatuaxes, de Francisco Javier Fernández, está o terceiro premio.”

O Festival dos Eidos, organizado pola Fundación Uxío Novoneyra, recibe o premio do Público da Culturgal 2019

Publicado o por

Desde Sermos Galiza:
“O Festival dos Eidos, organizado pola Fundación Uxío Novoneyra, recibe o premio do Público da Culturgal 2019.
«Chove para que eu soñe», rezan as portas das vellas cortes da que fora casa do poeta do Courel por antonomasia. Hoxe en día, transformada en sede da Fundación Uxío Novoneyra, serve de cuartel xeral, entre outras moitas iniciativas, do festival dos Eidos, homenaxeando a famosa obra do escritor. A maxia e diversidade deste encontro valéronlle o apoio popular, consolidando o evento como gañador do Premio do Público Culturgal 2019.
Máis de 1.600 persoas votaron na rede durante dúas semanas, escollendo entre as tres propostas que, alén da gañadora, inclúen o Novos Cinemas de Pontevedra e o Club Clavicémbalo de Lugo. A candidatura dos Eidos recibiu 819 votos, impoñéndose sobre as outras dúas.
Os campos familiares dan nome a un festival relativamente mozo, que desde hai cinco anos constitúe unha axitación no remanso do agosto da montaña lucense. A festa trae á convivencia de veciñanza e visitantes unha celebración da poesía, da natureza e das artes.
O seu modelo transcende o típico para transitar os territorios do mestizo en tres xornadas cunha programación cultural que conxuga distintas disciplinas vencelladas ao literario: recitais, concertos, artes escénicas, roteiros, visitas guiadas, ou mesmo obradoiros.
Son as apostas da fundación para destacar o legado do seu poeta, contribuíndo á dinamización da zona. A organización entende o amor pola literatura como ferramenta para habitar e mellorar o mundo, nun utopismo que se fai realidade cada agosto, e que o público quixo recoñecer.
A entrega do premio será durante a feira Culturgal, no Pazo da Cultura de Pontevedra, o domingo 1 de decembro.”

Besta do seu sangue, de Emma Pedreira, premiado co San Clemente

Publicado o por

Desde Sermos Galiza:
“Besta do seu sangue, de Emma Pedreira, recibe o premio na categoría de lingua galega da XXV edición dos premios San Clemente Rosalía – Abanca. Este recoñecemento súmase ao Premio Xerais de Novela (2018), o Premio Fervenzas Literarias ao Mellor libro de narrativa (2018) e o Premio Fervenzas Literarias á Mellor capa de adultos (2018), xa recollidos pola autora.
Este galardón é outorgado polo alumnado de bacharelato de distintos institutos: Ramón Cabanillas (Cambados), Francisco Daviña Rey (Monforte), Blanco Amor (Ourense), Rosalía de Castro, Xelmírez II e Pontepedriña (Santiago).
Emma Pedreira revisa en Besta do seu sangue o mito da licantropía, empregando diversos rexistros e múltiples voces. A trangresora e fragmentaria revisión en clave de xénero da historia de Romasanta cautivou un xurado mozo que actuou con plena independencia na súa escolla.
Magnetizado, de Carlos Busqued, foi galardoado na categoría de lingua castelá, mentres o italiano Antonio Manzini levou o recoñecemento por 7-7-2007 na de lingua estranxeira. “

Falece aos 34 anos o xornalista e escritor Pablo López Orosa

Publicado o por

Desde Sermos Galiza:
“Pablo López Orosa, natural de Oza Cesuras, faleceu aos 34 anos no Hospital Clínico Universitario da Coruña (CHUAC), segundo confirmaron fontes do seu contorno; onde permanecía ingresado após unha viaxe a Mozambique da que se resentiu aos poucos días de regresar.
López Orosa dedicou boa parte da súa carreira xornalística á cobertura de conflitos internacionais como profesional independente. En 2013 iniciou un percorrido que o levou a Oriente Medio, ao este de África, ao sueste asiático e a Centroamérica.
Contou para diferentes medios de comunicación a posguerra iraquí e o conflito kurdo, o xenocidio da minoría rohingya en Birmania e a desaparición de linguas milenarias.
Pablo López Orosa foi galardoado co premio de xornalismo solidario Memorial Joan Gomis pola reportaxe La tregua de los zapatos. É o autor da novela Fálame do silencio (Xerais) e o fundador da revista Achtung!“

Aderyn, poesía noise pop

Publicado o por

Artigo de Daniel Salgado en Sermos Galiza:
“Os poemas de Fase de trema (Espiral Maior, 2012) son de vocación escura. Abismáticos. Intimistas e con certa desolación como medio ambiente. Destes materiais partiron a súa autora, Lorena Souto, e o músico David Miranda para crear Aderyn, proxecto noise pop nado na diáspora galesa. Fractura é o seu primeiro disco.
“Foi un xeito de darlle pulo ás nosas inquedanzas artísticas e un xeito de sentirse en conexión, mesmo estando lonxe, co noso contexto cultural”, explica a Sermos nun correo electrónico a propia Souto. A situación concreta e un punto de eclosión: a adaptación que Miranda fixera pola súa conta dun poema do mencionado libro, “que deu pé a un diálogo poético musical que ao longo do tempo se fixo máis fluído”.
Escritora e músico traballaban na Universidade de Bangor, no País de Gales. Ela regresou á Galiza, el continúa alí, onde leva máis de dez anos. “Foi un proceso lento e meditado que deu lugar ao disco”, considera Miranda. O resultado son oito cancións de textura lenemente ruidosa, en que ecoan Cocteau Twins ou os My Bloody Valentine menos salvaxes, dispoñíbeis en bandcamp, e que enlazan con algunhas prácticas anteriores do músico, por caso a banda Nouvelle Cuisine.
“Os poemas foron o punto de partida. Busquei darlles unha interpretación sonora. Máis que en melodías, a miña busca centrouse nas texturas. Lorena tivo unha achega fundamental nese sentido”, di Miranda, quen pon como exemplo do método Levedar. “Vén, entra no cuarto / o mar medra para asolagarnos / e vivimos como cetáceos xigantes”, afirma unha canción máis “acuática” que a media de Fractura.
Ás teimas “electrónicas e orientadas cara ao post-rock” de Souto engadiu o músico unha obsesión: a do disco maldito de Lou Reed Metal Machine Music (1975), ruído branco, masas informes de guitarras distorsionadas. “Conforme avanza a obra, a textura vaise abrandando e as melodías teñen maior protagonismo”, autoanaliza, “se cadra pasan do noise pop ao dream pop. Este desenvolvemento é un reflexo do que está a suceder nas letras”. (…)”

Dorothé Schubarth: “O pulso do canto galego é como un péndulo”

Publicado o por

Entrevista de Irene Pin a Dorothé Schubarth en Sermos Galiza:
“Entrevistamos Dorothé Schubarth (Basilea, 1944), co gallo da recollida do Premio Mestra da Memoria, outorgado pola AELG en Lugo. Musicóloga, compositora, editora e estudosa do Cancioneiro Popular Galego, publicado ao carón de Antón Santamarina. Unha obra imprescindíbel da lírica de tradición oral, que conta tamén con gravacións únicas agora auspiciadas polo Arquivo Sonoro de Galiza. Eis un estrato da peza publicada no número 370 do semanario en papel Sermos Galiza. (…)
– Sermos Galiza (SG): De onde lle vén o interese pola música tradicional?
– Dorothé Schubarth (DS): De onde? Iso non o sei. Crieime con moita tradición, era o que había antes, moita consciencia da tradición.
– SG: E como veu dar a Galiza?
– DS: Sempre me preguntan iso. Podes ir a todos os sitios, o feito importante é quedar. Cheguei a Galiza de vacacións, pero fiquei porque me resultou moi interesante, máis que outras rexións. Por iso estou aquí. Ademais, atopei o apoio e a axuda de xente como Antón Santamarina, iso fai moito.
– SG: Desde a cátedra de harmonía e contrapunto da Academia de Música de Lucerna, desenvolveu pescudas sobre a música dos Balcáns e do Cáucaso. Presentan semellanzas coa galega?
– DS: Nesas rexións do bordo aparecen melodías moi sinxelas, digamos que primitivas, nun sentido de respecto pola palabra. Isto é bastante común nestes lugares, mentres en sitios do centro, onde hai máis evolución, mesmo unha tradición distinta como acontece coa música dos Alpes, non se atopan tan facilmente trazos unitarios. O que pasa é que moitas veces cadaquén quere ver o individual, o del, e esquecemos que estamos conectados dende antano.
– SG: A ordenación do Cancioneiro é fundamentalmente temática, mais ten sinalado que se volvese comezar non o faría do mesmo xeito. Que mudaría?
– DS: Iso sempre acontece, cando rematas un traballo desta envergadura pensas que poderías empezar de novo doutro xeito que che parece mellor. No caso do Cancioneiro, hai un problema de clasificación que xorde cando un canto pode estar en dúas categorías diferentes. Por exemplo, un canto de seitura pode ser un romance e un canto de labor. Que se pode facer con iso? Non teño solución para o problema. Loxicamente, unha vez rematado o traballo tes máis vista sobre o conxunto. Neste sentido, encaixa o que se fixo no sétimo volume, que practicamente constitúe un índice de melodías. Isto quere dicir que, como nun alfabeto, buscas un sistema para xuntar as melodías que son familiares, o que implica unha procura bastante intensa e metódica. Xa se fixo en cada volume e ao final elaborouse un que inclúe todas as melodías, pois vexo que para os que traballan na música é práctico. Se se entende o sistema, permite chegar a unha melodía e ver onde aparece, en distintas formas: como un canto de traballo, como unha copla, como un baile… pero é sempre a mesma. En realidade, é un pouco máis que un índice, mesmo dá algunha información a maiores, porén, debido á gran cantidade de datos que aparecen, igual esta dimensión non se percibe. O obxectivo era ser o máis fiel posíbel ao orixinal na transcrición musical da cantiga, mais tamén lingüísticamente, atendendo ás variantes dialectais.
– SG: Foi isto dificultoso sen dominar totalmente a lingua galega?
– DS: A transcrición faise ao pé da letra, tal como o dixeron as informantes. O sabio está alí [referíndose a Antón Santamarina], e tamén é unha posibilidade de ver as diferentes formas de falar.
– SG: Que método empregou para a catalogación?
– DS: As coplas puxéronse cada unha nunha ficha e as melodías tamén. Despois coloqueinas e no caso da música fixen dous sistemas e decidinme por un, pero copiei cada texto e experimentei con el. O primeiro de todo foi ver o número de versos, sen contar as repeticións, que non se teñen en consideración na música, por exemplo, cando o primeiro está repetido e logo veñen dous novos, ou ao revés. A este respecto hai moitas variantes. Para catalogar úsase en primeiro lugar o sistema básico, sen as variacións. Despois hai que prestar atención á melodía: se son poucas notas, se vai máis arriba, máis abaixo… Iso é outro parámetro. En resumo, dito isto, abárcase todo.
– SG: Estamos vivindo un proceso de recuperación, especialmente acentuado nos últimos anos, da música tradicional non só como folclore, senón como organismo vivo. Que papel pode xogar o Cancioneiro?
– DS: É difícil. Tampouco me preocupei moito do asunto, só observei que a dinámica do cancioneiro vai por aí. O problema durante moito tempo, aínda que agora vai diminuíndo, é que a xente só o mira de fóra, porque non sabe ler a música. O 90% lese ben, só algunhas pezas son complicadas, para min tamén. Mais cando a xente sabe un pouco de solfexo, xa de entrada fica estrañada porque non hai raias de separación de compás.
[Podes ler a reportaxe íntegra no número 370 do semanario en papel Sermos Galiza, á venda na loxa e nos quiosques]”

Tempo fósil de Pilar Pallarés, obtén o Premio Nacional de Poesía do Ministerio de Cultura

Publicado o por

Desde Sermos Galiza:
“Tempo fósil (Chan da Pólvora, 2018) supuxo a clausura dun silencio: o dos sete anos que a poeta Pilar Pallarés pasou sen dar libro ao prelo. Testemuño dunha destrución, talvez a máis directamente política das súas obras, acaba de valerlle o Premio Nacional de Poesía do Ministerio de Cultura 2019.
Pilar Pallarés (Culleredo, 1957) xa fora unha das voces máis singulares das emerxidas na poesía galega dos anos oitenta. O seu alento fráxil e ao tempo rexo, cultista na expresión pero desolado e en carne viva, erótico tamén en sentido etimolóxico, informou títulos determinantes: Sétima soidade (1984) e, sobre todo, o Livro das devoracións (1996). Este último marcou a fogo non poucas das propostas máis novas do xénero na Galiza.
Con Leopardo son (2011) rachara outro deses longos períodos en que fica afastada dos territorios editoriais. Mais foi Tempo fósil a que a reconectou a autoras e autores máis mozos. Detectaron neste reconto adusto da aniquilación da casa, neste cemiterio de ósos non unicamente imaxinarios, partículas dunha verdade que os interpela directamente.
O xurado do galardón -dotado con 20.000 euros- entendeu que os seus poemas “transmiten con profunda sabedoría e emoción, a un tempo lúcida e esgazada, a experiencia da perda do vivido”. (…)”

“Rompente, poesía e insolencia”

Publicado o por

Artigo de Daniel Salgado en Sermos Galiza:
“Galiza espreguizábase após 40 anos de ditadura. Nas rúas decidíase entre ruptura e reforma. Nos escritorios dos poetas tamén. O grupo Rompente, cuxo núcleo formaban Antón Reixa, Manuel M. Romón e Alberto Avendaño, axiña tomou partido. E, como de deduce do seu nome, non o fixeron pola reforma. Os nenos terríbeis da poesía galega reúnense esta sexta feira, 4 de outubro, por primeira vez en catro décadas. Será dentro do Festival Kerouac.
“Xuntámonos e foi como retomar unha conversa de hai 40 anos, como unha continuación”, explica a Sermos Galiza Romón (Vigo, 1956). Esa é exactamente o tempo que pasou entre a publicación dos Tres tristes tigres, un libro por cada un dos Rompente que axitaron as augas da literatura galega da época: galletas kokoscha non, do propio Romón; As ladillas do travesti, de Reixa, e Facer pulgarcitos tres, de Avendaño.
Autoeditadas grazas a un crédito solicitado por Antón Reixa, distribuídas a man por rúas, feiras e mercados, con megáfono e carteis en papel do que se usaba no circo, aquelas obras incorporaban ferramentas, repertorios e métodos insólitos na poesía galega da altura. Colaxes e paisaxe urbana, violencia política e humor salvaxe, experimentalismo formal e insurrección sintática. ¡Fóra as vosas sucias mans de Manuel Antonio!, titularon un manifesto de 1979 e escollendo unha estirpe en que tamén estaba Ferrín.
É Reixa (Vigo, 1957) quen sintetiza a actitude xeral da banda nun “punto de insolencia”. “Era un intre moi político, discutíase entre reforma e ruptura, e asumimos a ruptura na parte cultural”, di a este xornal, “se cadra cun pouco de sobreactuación, mais era o que cumpría naquela época”.
“o libro reventou / o vello camiño é o novo / o comercio do poeta é a súa gorxa / o seu corpo a fábrica / os clientes tódolos que sinten frío / cando lle dis a un poeta / ‘a túa voz fala por nós’ / alégrase / pero moito máis se alegra se é / que falades por vós mesmos”, abría o Silabario da turbina (1977), o primeiro dos dous volumes colectivos dun grupo que pasou da “Resistencia Poética” á “Comunicación Poética”.
“Tirámonos á area como gladiadores, porque era imposíbel que os altos estamentos literarios fixesen caso a tres rapaces de entre 18 e 23 anos”, fai memoria Alberto Avendaño (Vigo, 1957), que acaba de retornar á Galiza xubilado logo de 30 anos traballando nos medios en Estados Unidos. “Queriamos tomar non o poder político, aínda que tiñamos ese nesgo -cada un diferente, por certo-, senón o poder poético”, comenta.
As performances de Rompente excederon calquera expectativa. Avendaño pasaba polo aro dun hula hoop e Reixa lía con pantis negros. Julián Hernández, músico despois en Siniestro Total, axudaba. E no apartado gráfico das publicacións eran habituais Menchu Lamas e Antón Patiño. “Pero as performances xa existían, xa existira a Beat Generation, xa existira o Cabaret Voltaire”, sinala Avendaño, “e nós tiñamos unha formación literaria e unha curiosidade moi seria para a época”.
Tan seria que Reixa afirma conservar “basicamente o mesmo posicionamento estético. Non vexo Rompente contraditorio coas posturas que mantiven despois”. Tan seria que os levaba, en palabras de Manuel Romón, a okupar espazos. “Queriamos desacralizalos, levarmos a poesía á rúa, ás festas. Sacarlle as cores aos templos da cultura. Foi un tempo de celebración, e de esperanza. Percibíase a posibilidade de ultrapasar o que había. E xa ves o que veu”, expón.” (…)”

O PEN Clube premia Marina Mayoral “pola súa defensa das mulleres escritoras”

Publicado o por

Desde Sermos Galiza:
“A autora de Querida amiga (1995) é unha voz “constante na súa defensa das mulleres escritoras”. E a responsábel dunha ampla e recoñecida obra literaria. Desde este 22 de outubro Marina Mayoral (Mondoñedo, 1942) é ademais premio Voz de Liberdade, outorgado polo PEN Club da Galiza.
O xurado “tivo en conta a obra literaria desta escritora, os seus traballos sobre Rosalía de Castro, Emilia Pardo Bazán e Valle Inclán e, sobre todo, a súa constante defensa do dereito de expresión e de opinión e a reivindicación do papel da muller no ámbito da literatura e a na sociedade en xeral”. As persoas que decidiron o galardón foron Luís González Tosar, Ánxela Gracián, Xabier Castro, Bieito Iglesias, Inma López Silva, Pablo Rubén Eiré, Luís Menéndez, Xosé Ramón Pena e Manuel Guede.
Mayoral, que recibirá unha escultura de Acisclo Manzano, recollerá o premio -de carácter bianual- na segunda quincena de novembro. Trátase da terceira muller en acadalo, logo de Úrsula Heinze en 2005 e María Xosé Queizán en 2011. Na edición anterior, a número sete, o premiado foi Xosé Luís Méndez Ferrín.”