Orixes da escrita: Penélope

capela-san-alberte-IIDesde Criticalia, de Armando Requeixo:

Un paso adiante i outro atrás, Galiza,
i a tea dos teus sonos non se move.
A espranza nos teus ollos se esperguiza.
Aran os bois e chove.

Un bruar de navíos moi lonxanos
che estrolla o sono mól coma unha uva.
Pro tí envólveste en sabas de mil anos,
i en sonos volves a escoitar a chuva.

Traguerán os camiños algún día
a xente que levaron. Deus é o mesmo.
Suco vai, suco vén, Xesús María!,
e toda a cousa ha de pagar seu desmo.

Desorballando os prados coma sono,
o Tempo vai de Parga a Pastoriza.
Vaise enterrando, suco a suco, o Outono.
Un paso adiante i outro atrás, Galiza!

Se hai un territorio emblemático na poética de Díaz Castro ese é o que vai de Parga ata A Pastoriza, espazos ambos os dous que, xunto ao etnotopónimo Galiza, figuran no máis célebre dos poemas do autor: “Penélope” (Nimbos, 1961).
No derradeiro dos serventesios hendecasílabos da composición é onde figuran Parga —que non é outra que a localidade de San Salvador de Parga— e mais A Pastoriza. E é respecto desta última onde ten xurdido certa confusión interpretativa que convén aclarar.
A Pastoriza é un haxiotopónimo que, como xa explicou algún estudoso diazcastriano (velaí, poño por caso, os traballos de Xaquín Campo Freire) non alude nin ao concello da Pastoriza norlugués nin a outras localizacións coruñesas con ese nome, senón ao santuario do San Alberte (así chamado por ser o seu padroeiro) ou da Pastoriza (tamén denominado deste xeito por celebrarse nel unha célebre romaría o primeiro domingo de agosto en honor á Divina Pastora).
A este santuario da Pastoriza ía de romeiro Díaz Castro cando rapaz, tamén de mozo e logo de adulto, tras a Guerra. Daquela, o Tempo que vai desorballando os prados coma sono percorre esa legua escasa para regresar á mandorla na que todo se envolve en sabas de mil anos, nun outono atemporal, un camiño que andan os ventos dando un paso adiante e outro atrás sempre ao carón de río Parga, guieiro fidel que á súa beira leva de San Salvador de Parga ata A Pastoriza, espazo matricial e orixe da escrita nimbada.”

A Coruña: Xornada de Literatura e Cinema: Unha literatura en imaxes, o sábado 28 de novembro

ObannerXLC2015 sábado 28 de novembro terá lugar a Xornada de Literatura e Cinema: Unha literatura en imaxes, actividade da AELG co patrocinio da Concellaría de Cultura do Concello da Coruña, no Centro Ágora da Coruña.
Está solicitada a homologación á Consellería de Educación por 8 horas lectivas.
A inscrición realizarase na web da AS-PG desde o 10/11/2015 até o 26/11/2015.

PROGRAMA

9:30 h. Recepción, entrega de material e inauguración.
De 10:00 a 12:00 h. Literamas, a literatura galega no cinema (conferencia), por Manolo González.
Interaccións entre a literatura galega e o cinema e algunhas aplicacións para a aula.
De 12:00 a 13:00 h. A cicatriz branca. O corpo da fala (mesa redonda), con Margarida Ledo Andión e Eva Veiga.
As pasaxes entre o texto escrito, a imaxe e o imaxinario.
Atopar o “seu lugar no mundo” como proceso de apropiación do propio corpo, mesmo do corpo da fala: a viaxe, no mellor dos casos, de tantas mulleres forzosamente transterradas.
De 13:00 a 14:00 h. Poesía e Vídeo con/sen cámara. A experiencia da intención (obradoiro), por Antía Otero.
Presentarase a experiencia de idear unha peza de videopoesía máis aló do seu soporte técnico. A intención é a de pararse a analizar a relación entre palabra e imaxe no proceso de creación sen perseguir un resultado físico. Un convite a editar contando.
De 16:00 a 18:00 h. De palabra a píxel. Introdución á videopoesía (obradoiro), por Celia Parra.
Unha fiestra para coñecermos as particularidades deste xénero entre o poético e o audiovisual. Exploraremos definicións, tipoloxía, creadoras e creadores referenciais, exemplos de videopoemas, videopoesía en Galicia e recursos na rede para aplicar nas aulas.
De 18:00 a 20:00 h. Ao redor do Proxecto Nimbos (conferencia), por Martin Pawley.
O Proxecto Nimbos é unha serie de curtas realizadas por diversos cineastas ‑non só de Galiza- inspirados en poemas do libro Nimbos de Xosé María Díaz Castro (1914-1990). A iniciativa foi impulsada dende o blog Acto de Primavera e na actualidade conta xa con perto de trinta pezas, varias das cales foron exhibidas en festivais internacionais de cinema.

Obxectivos
– Achegar a vinculación histórica da literatura coa súa proxección a través da imaxe.
– Afondar nas relacións interdisciplinares das diferentes artes.
– Ofrecer pautas de metodoloxía didáctica interactiva a redor da experiencia poética.
– Experimentar novos soportes técnicos vinculados á lectura.
– Analizar a relación entre palabra e imaxe no proceso de creación.

Metodoloxía
– Alternarase a intervención teórica das participantes coa proxección parcial de filmes e curtas vinculadas coa literatura galega.
– Promoverase o coloquio e a participación activa a través dos coloquios e dos obradoiros vinculados á creación da videopoesía.

CartelXLC2015

Manifesto da NPG, por Armando Requeixo

DesdeArmando Requeixo Criticalia, de Armando Requeixo:
“Existe un lugar no mundo onde todo se derruba en lus, onde o Tempo desorballa os prados, as estrelas arden sobre o medo e o mal e treman as bágoas nos budios escuros. Existe esa xeografía escolleita por un anxo e salvada nalgún intre de amor desesperado. Existe e chámase os Vilares.
Esta terra trapaceira entretece fías de soños e palabras. Aquí o leite, o centeo e a lus da aurora nutren o berce dos poetas para que oian pacer canto hai. Por iso non causa estrañeza que no Vilariño, pé do río do Requeixo, medrase un neno capaz de domear a verba, de infundir co seu alento o drama cheo que as cousas precisan, darlles rostos pra que se conozan e palabras para que se entendan.
Ese reino de Terra Verde e Mar de Orballo é o que herdaron Mar Beres, Luz Campello, Xosé Antonio Cascudo, Fátima Fernández, Judiña de Lea e Jaki Quintela. Algúns por seren estas terras ou as contiguas as que coñeceron as súas andainas infantes e mozas, outros por radicar nestas landas a memoria do seu sangue, tamén a mandorla á que regresan sempre e mais despois.
Este sexteto non é unha xeración literaria, non precisa selo. Nin sequera é un colectivo formalmente constituído. É, iso si, un grupo que sente o vencello da terra, o urro telúrico do sangue dos devanceiros comúns, a lentor da chaira que lles agabea polo peito e os reclama para a tribo guitirica, poetas párracos, xente de ollada longa e largacío sentir, envisos nas lombas de Arxán cando o solpor oculta Lourenzo. (…)”

Arteixo: concerto-presentación do disco Desorballando outonos. A Quenlla canta a Díaz Castro, este venres 10 de xullo

A QUENLLA ARTEIXO_10-07-15Preséntase en Arteixo, por primeira vez, un traballo colectivo e levado a cabo por un grupo de amigos que se xuntaron para render homenaxe ao poeta e tamén amigo Xosé María Díaz Castro, homenaxeado nas pasadas Letras Galegas.
A obra inédita do poeta é unha obra importante que conviña resaltar dalgún xeito. O grupo A Quenlla interpreta 15 poemas do autor, 13 novos e inéditos e dous dos máis coñecidos do seu libro Nimbos.
Apórtase un libro, obra de D. Alfonso Blanco Torrado, amigo persoal do autor e depositario da súa obra literaria, quen fai un percorrido pola súa obra e pola súa personalidade xenerosa e chea de humanismo. D. Xulio Xiz Ramil, amigo do autor e xornalista e coautor da recolla de imaxes e son, aporta un DVD en recorrido pola xeografía vital do autor recitando poemas propios e en conversa con outras persoas da súa contorna.
Todo este traballo amósase no “Concerto Didáctico” especialmente deseñado para Asociacións Culturais sen ánimo de lucro que queiran divulgar a obra poética e tan delicada de Xosé María Díaz Castro.
Estará o grupo A Quenlla e dará un concerto en directo. Estará tamén o autor do Libro, D. Alfonso Blanco, e falará da dimensión do autor en cuestión, e tamén o autor e director da recolla das imaxes e entrevista -D. Xulio Xiz-, que falará e será presentador, aportando algunhas imaxes que van no vídeo sobre Díaz Castro.
Farase en primicia en Arteixo, despois doutras seis exposicións en ámbitos culturais levados a cabo desde organismos oficiais, e será da man da A. C. Lisístrata, que xa asumiu en tempos un concerto (Mini e Mero acompañados por Saxa) e que da man de Ana Hermida, volve dirixir e estimular esta actividade cultural por estas terras.
O concerto será gratuíto, para todos os públicos e terá lugar o venres 10 de xullo, no Auditorio de Arteixo, ás 20:30 h. podendo reservar a entrada pola internet no enderezo lisistrata.asociacion@gmail.com

A Xunta silencia unha proposta de edición multilingüe de obras literarias galegas, catalás e vascas

DesdeProlingua ProLingua:
“(…) Aproveitando a presentación da edición bilingüe en galego-éuscaro da obra de Díaz Castro Nimbos/Argi-koroak, o goberno vasco anunciaba unha proposta conxunta coa Generalitat de Cataluña e a Xunta de Galicia para instar o Goberno de España a poñer en marcha unha iniciativa para a edición multilingüe (catalán-castelán-éuscaro-galego) de obras literarias representativas das linguas minorizadas.
De poñerse en práctica esta iniciativa só se derivarían consecuencias positivas. Exteriormente incrementaríase o coñecemento e o aprecio polos nosos escritores, pois tal e como dicía o Viceconselleiro de Política Lingüística vasco Patxi Baztarrika, “non se pode amar o que non se coñece”. Internamente, cando se percibise esa valoración e recoñecemento foráneos, incrementaríase o orgullo e a autoestima pola nosa lingua, do que se derivan evidentes efectos normalizadores.
Sorprendentemente desde a Xunta de Galicia ocultouse a iniciativa das edicións multilingües. Non hai ningunha referencia a ela na nota de prensa da Consellería de Educación na que (só) se informa da edición e presentación en Euskadi de Nimbos/Argi-koroak.
Tendo en conta que a proposta anunciada por Patxi Baztarrika só pode ter beneficios para Galicia e para os galegos é difícil de xustificar a actuación do Secretario Xeral de Política Lingüística Valentín García na presentación do poemario de Díaz Castro. A súa intervención consistiu en dar un paso atrás para despois pasar a atacar e desvirtuar a proposta da edición multilingüe. O Secretario Xeral argumenta que as competencias en materia de linguas propias son das Comunidades Autónomas co cal lle retira ao Estado toda responsabilidade no uso e difusión de ningunha outra lingua que non sexa o castelán.
É simplemente escandaloso que se nos impoña o coñecemento da literatura española cando a un tempo nunca se abordou seriamente nin tan sequera a difusión das culturas galega, vasca e catalá fóra dos seus respectivos territorios. Este tipo de actitude esnaquiza a convivencia ao establecer xerarquías racistas entre as persoas consonte a súa lingua, co que se instauran cidadáns de dúas categorías, e os representantes galegos apúranse a apuntarnos entre os de segunda clase. Ninguén debe estrañarse, xa que logo, de que os galegos abandonemos perigosamente a nosa lingua, é o que se está a incentivar desde as estruturas de poder.
Tampouco se arrubiou Valentín García cando afirmou que Galicia ten unha vantaxe comparativa respecto de Euskadi e Cataluña no relativo á difusión exterior da nosa lingua. Nós contamos cos Centros Galegos, asegurou, e contamos tamén cunha enorme cantidade de emigrantes que levan o galego por toda a xeografía española. Continuando con esta liña argumentativa é de supoñer que deberiamos fomentar a emigración para así espallar máis e mellor a nosa cultura. Velaí como unha perversa interpretación do triste fenómeno da emigración galega converte a nosa desgraciada febleza económica nunha macabra vantaxe cultural. Con esta actitude apártase o galego da reivindicación dun estatus coa mesma categoría que o éuscaro e o catalán e o que é peor, esta retirada faise a costa da dignidade do pobo galego.
Outra vez se consumou unha traizón á lingua propia de Galicia

ProLingua, 16 de xaneiro do 2015″

Ars dedicandi: Ramón Piñeiro

Desde o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“(…) Malia ser abondoso o epistolario mantido por ambos durante lustros, Piñeiro e Díaz Castro só se viron en persoa unha vez antes da vellez. Foi en Madrid, a onde viaxou o filósofo a finais de maio de 1959 para preparar o especial sobre literatura galega que logo publicou a prestixiosa revista Ínsula como número 152-153 de xullo-agosto daquel ano, entrega na que Díaz Castro foi un dos poetas representados.
Aproveitando a xuntanza, Piñeiro tivo a xentileza de obsequiar a Díaz Castro cunha separata que contiña o ensaio “Pra unha filosofía da Saudade”, que aparecera uns anos antes no volume colectivo La Saudade (1953) publicado pola editorial Galaxia. A dedicatoria ao guitiricense non deixa lugar a dúbidas sobre o aprecio que, como poeta, Díaz Castro espertaba en Ramón Piñeiro. (…)”

ars-dedicandi-ramon-piñeiro