O Galeusca de Editoras demanda máis investimentos públicos para o sector e a implicación de industria e comercio

Desde a Asociación Galega de Editoras:
“Galicia acolleu o encontro Galeusca de editoras, no que participaron 25 empresas editoriais pertencentes ás asociacións de Galicia, País Vasco, Cataluña e Valencia. Estes encontros, celebrados na Fundación Seoane da Coruña durante os días 13 a 15 de xuño, consolídanse despois de 16 edicións bianuais de reunións e debates conxuntos.
Organizado pola Asociación Galega de Editoras en colaboración coa Asociación de Editores en Lingua Vasca (Euskal Editoreen Elkartea), a Associació d´Editors en Llengua Catalana e a Associació d’Editors del País Valencià, o Galeusca 2018 demanda ás respectivas administracións implementar e cumprir cos plans integrais de fomento da lectura acordados co sector. Para as editoras e os editores que formaron parte deste encontro é fundamental a discriminación positiva de investimentos estatais con respecto ás linguas do territorio Galeusca.
De igual xeito, as/os representantes editoriais presentes na cita apelan a corrixir as desigualdades de xénero que aínda existen no sector e manifestan a preocupación polos ataques cometidos á liberdade de expresión.
Na súa benvida ás editoras presentes, o presidente da AGE, Xosé Ballesteros, manifestou que “nós, editoras e editores en linguas minorizadas, non desprezamos ningunha lingua, nin dentro das fronteiras do Estado español, nin fóra del. Porque desexamos enriquecer a lingua na que falamos, pero tamén as linguas coas que convivimos, establecer pontes, superar barreiras e fronteiras”.

CONCLUSIÓNS GALEUSCA DE EDITORAS 2018
– Manifestamos a vontade de ampliar e consolidar liñas transversais de colaboración en defensa das linguas nacionais.
– Consideramos que o apoio á cultura non é unha subvención senón un investimento.
– Esiximos, como industrias editoriais, un significativo incremento de investimentos públicos para o sector do libro, coa necesaria implicación dos departamentos de Cultura, Industria e Comercio.
– Constatamos a necesidade de que os respectivos gobernos nacionais se coordinen para establecer políticas conxuntas na defensa das respectivas linguas.
– Demandamos a discriminación positiva de investimentos estatais con respecto ás linguas do territorio Galeusca, garantes da diversidade lingüística.
– Reiterámonos na necesidade da implementación e cumprimento de plans de lectura acordados co sector, con suficiente dotación económica para levalos a cabo.
– Apostamos pola internacionalización das obras dos nosos creadores como mellores embaixadores da nosa literatura.
– Destacamos o traballo e a responsabilidade das mulleres no sector editorial e apelamos a corrixir as desigualdades de xénero que aínda existen.
– Manifestamos a nosa preocupación ante os ataques cometidos por parte dos poderes do Estado contra a liberdade de expresión.

Estas conclusións seranlles trasladadas aos respectivos gobernos nacionais e estatal.”

A Coruña: Encontro Galeusca de Editoras 2018

Semana do Libro de Compostela (Selic) 2018, actos destacados do sábado 9 e domingo 10

O sábado 9 e domingo 10 de xuño finaliza a Semana do Libro de Compostela (na Praza da Quintana, con horario de 11:00 a 21:00 horas), organizado polo Concello de Santiago, cos seguintes actos literarios destacados para estes días dentro do seu programa:

Sábado 9
11:00 h. Clube de Lectura Aberto con Eli Ríos sobre Culpable. Organiza Jorge R. Durán. Colabora Chan da Pólvora Libraría.
12:00 h. Paseo literario con Carlos Callón. Homosexualidade en Compostela na Idade Media. Organiza Asociación Cultural O Galo. ▸ Inicio: Escaleira de San Domingos de Bonaval.
12:30 h. Através editora. Conversa con Brais Arribas e Afonso Becerra. Conversa para presentar a nova colección «Alicerces».
13:30 h. El faro de los tres mundos. Presentación da colección
«Biblioteca de teatro» da editorial Kalandraka. Actuación da Compañía Chévere.
17:30 h. Espazo Efémero. Orfeu Negro.
18:00 h. Librería Palacios. Manuela. Presentación do álbum ilustrado Manuela, dirixido a público infantil, e posterior sinatura do libro a cargo dos seus autores.
18:30 h. Urco Editora. María Victoria Moreno. Contacontos para público infantil sobre a vida e obra de María Victoria Moreno a cargo de Eli Ríos.
19:00 h. Xandobela. Pan e auga? Sopas! As cantigas de base popular e tradicional, a gastronomía e os enredos e brincadeiras forman parte da narración das historias do avó Casiano.
19:30 h. Libraría Lenda. Tundra. Presentación do poemario Tundra, de Carlos Negro, editado por Espiral Maior. Coa participación de Xiao Berlai.

Domingo 10
13:00 h. aCentral Folque. Presentación + microconcerto Mulleres de Gargamala e Maruxa das Cortellas. Xulia Feixoo (percusionista e etnomusicóloga) e Guillerme Ignacio (compilador de música de tradición oral e músico) unen os seus saberes nesta mostra que viaxa entre a divulgación e o espectáculo musical.
17:30 h. Espazo Efémero. Premios SELIC.
18:00 h. Historias da tinta imaxinaria. Paisaxe imaxinaria que pretende achegar tres caras da oralidade galega a todos os públicos, especialmente aos máis pequenos e pequenas coa participación de Alba María (improvisadora oral e filóloga) e Queco Díaz (guitarrista e pedagogo).
18:30 h. Xandobela. Quen ten cu ten medo. Contos de medo. «Becho que rebufas, detrás dese penedo. Vaite d’aí, que non che teño medo!».
19:00 h. Catro Ventos Editora. Biodiversidade: cara unha sexta
extinción masiva. Presentación do libro Ensaio sobre ecoloxía, coa participación do seu prologuista, Xosé Veiras García.
19:30 h. Roteiro Rúas de Poesía. 3 poetas recitando poemas polas rúas: Isaque Ferreira, João Rios e Rui Spranger. Actividade promovida por Póvoa de Varzim.

Xosé Ballesteros: “Publicar para a infancia tamén supón opcións políticas e ideolóxicas”

Entrevista de Daniel Salgado a Xosé Ballesteros en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Segue a haber prexuízos contra a literatura infantil?
– Xosé Ballesteros (XB): Iso é como se alguén di que a educación infantil é algo menor, cando está comprobado que a base da cultura dunha persoa e da súa capacidade de desenvolvemento psicolóxico integral ten que ver con como te educan nos primeiros anos da túa vida. A literatura infantil é algo menor, por que? Todos temos lecturas de cando eramos nenos, e a nosa cultura ten unha base que son as lecturas que fixemos de pequenos. Se ti de rapaz tes acceso a grandes obras da literatura pensadas para a idade psicolóxica na que vives, e vante acompañando e tes posibilidades mesmo de escoitar música e ter unha formación musical artística, teatral… Se desde pequeno van cultivándote como se cultiva unha planta ou unha árbore, terás unha vida moito máis rica que se estás todo o día diante dun televisor mirando programas lixo. O que si me preocupa é a pouca visibilidade da literatura infantil nos medios. Aí si que hai prexuízos.
– SG: A literatura infantil como rama menor da cultura.
– XB: Nós somos editores e buscamos a calidade literaria e plástica. Non só para os nenos. Cando publicamos para adultos, cando publicamos a biblioteca de pedagoxía, cando publicamos teatro, queremos publicar o mellor dentro das nosas posibilidades. Hai outras editoras, e non estou pensando nas galegas que abondo teñen con existir, no Estado español que publican Cuentos tradicionales para niños de seis años, color azul; Cuentos tradicionales para niñas de seis años, color rosa. É un mundo complexo e hai xente que publica para nenos e só lles interesa o consumo. E hai outros que queremos publicar non só para o lecer senón para contribuír á evolución integral da persoa. Non chegamos aquí da nada. Temos referentes. E somos un proxecto que sabemos que existe Rodari e a súa Gramática da fantasía, pero tamén sabemos que existiron as Misións Pedagóxicas, a Institución Libre de Enseñanza, os mestres republicanos represaliados. Considerámonos herdeiros deses movementos da escola máis renovadora e de editoras como Felicidad Orquín ou a propia Esther Tusquets. Como di Orquín, ela decidiu ser editora como opción política. Nós seguímolo tendo claro. Publicamos libros e temos claro que publicar para a infancia tamén supón opcións políticas e ideolóxicas. E asumimos esa función social e transformadora. (…)”

Xosé Ballesteros é reelexido presidente da Asociación Galega de Editoras

Desde a Asociación Galega de Editoras:
“A Asociación Galega de Editoras (AGE), reunida esta semana en Asemblea Xeral Extraordinaria, renovou os cargos da súa Xunta Directiva para os dous próximos anos e decidiu por unanimidade reelixir como presidente a Xosé Ballesteros Rei, director de Kalandraka Editora, nunha aposta da Asociación pola consolidación e continuidade na liña de traballo desenvolvida nestes dous últimos anos.
O equipo directivo queda tamén configurado polo vicepresidente, Henrique Alvarellos Casas (Alvarellos Editora); a secretaria, María Xesús Gómez (Rodeira); a tesoureira, Ana Guerra Cañizo (Edicións Obradoiro) e catro vogais: Andrea Jamardo (Urco Editora), Miguel Toval (Edicións Embora), Francisco Alonso (Edicións Xerais de Galicia) e Xulio Amigo (Editorial Galaxia).
O presidente da AGE, Xosé Ballesteros, fixo balance da xestión realizada durante os estes dous anos. Destacou o traballo realizado polas persoas que formaron parte da directiva e que agora non continuarán e valorou así mesmo a complicidade do equipo e do grupo de editoras que participan activamente a prol do funcionamento da Asociación.
Ballesteros lembrou que a parte máis gratificante foi sacar adiante á AGE despois dunha situación económica delicada e grazas a unha política de austeridade e de xestión, o que nos permite agora iniciar este período con certa solvencia. Nesta etapa a Asociación poderá investir en formación (sobre todo para os proxectos editoriais máis novos), na proxección exterior do libro galego, e continuar coa colaboración cos outros gremios e colectivos do sector.”

O nacemento de Árbore e a aventura da María Victoria Moreno editora

Desde a Real Academia Galega:
“Cando a finais dos anos 80 Carlos Casares decidiu poñer en marcha unha colección de LIX dentro da editorial que dirixía, xa existía algún proxecto co mesmo público obxectivo no ecosistema do libro galego, pero perduraba a necesidade de iniciativas destinadas ao público novo, sobre todo en “dous banzos importantísimos”: por unha banda, o dos primeiros lectores e lectoras e, por outra, o xuvenil, sinala David Otero. Árbore integrou estes elos e os intermedios nunha mesma colección na que, identificados con distintas cores, se presentaban os títulos recomendados por tramos de idade, seguindo unha idea e un formato nos que tamén foron esenciais as achegas de Pilar Sampil e Manuel Janeiro no labor de deseño, apuntan Otero e García Teijeiro.
Desde o principio, os tres codirectores entenderon a idea que buscaba Galaxia: potenciar os autores e autoras galegos nun momento en que o libro infantil e xuvenil na lingua propia se nutría en boa medida de verter ao galego outros autores e autoras do resto do Estado español e europeos de prestixio. “Queriamos ter o mellor en Árbore”, resume Antonio García Teijeiro. “Máis que descubrir carreiras, buscabamos xente de calidade. Recordo, por exemplo, que Paco Martín, que xa gañara o premio Nacional de Literatura Infantil e Xuvenil, publicou connosco Lembranza nova de vellos mesteres, ou o primeiro libro de Alberto Avendaño, O gato metido nun saco, e Anagnórise, da propia María Victoria, que é un libro de referencia”, repasa. El mesmo, Premio Nacional de LIX en 2017, publicou nesta colección o seu primeiro libro de narrativa, A chave dos soños, e tamén viron a luz neste selo outros de David Otero.
Anagnórise foi un dos libros presentados aquel 16 de xuño de 1988 en Vigo. Inauguraba a liña salmón de Árbore, a dedicada áo público xuvenil, con grande éxito: entre 1988 e 2004 chegou ás 16 reimpresións. María Victoria Moreno foi tamén a autora doutro volume emblemático desta colección, con outras 16 reimpresións: Mecanoscrito da segunda orixe de Manuel de Pedrolo, que verteu ao galego desde o catalán, unha das linguas que dominaba tras estudar bacharelato en Barcelona e licenciarse en Filoloxía Románica. “Foi un traballo de tradución realmente extraordinario”, valora David Otero.
Os ollos do dragón de María Ángels Gardella, As mazás da prosperidade de Hans Christian Andersen e Isto que ves é o mar de Gabriel Janer Manila tamén dan conta nesta etapa do bo traballo de María Victoria Moreno como tradutora, pero o cometido fundamental do equipo directivo de Árbore consistía na lectura e valoración dos orixinais sobre os que despois discutían. “As xuntanzas que tiñamos para decidir que había que publicar ou non desenvolvíanse nun ambiente de moi boa sintonía, nunca houbo un choque, cada un defendía as súas posturas desde o punto de vista literario”, asegura Antonio García Teijeiro. “Os criterios de María Victoria eran moi ben aceptados polos demais, porque realmente tiña un olfacto lector especial, tiña moi claro o que debía ser a literatura para nenos e nenas, mozos e mozas. Ela primaba, evidentemente, que houbese unha boa historia, pero sobre todo a pulcritude lingüística e a calidade literaria”, engade. (…)”

Fran Alonso: “A perda de facturación desde o inicio da crise foi moi forte e Xerais notouno moitísimo”

Entrevista de Daniel Salgado a Fran Alonso en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Cales son os retos inmediatos da nova dirección de Xerais?
– Fran Alonso (FA): O reto máis inmediato é evidentemente que a editorial continúe navegando. Parece un reto moi humilde pero é algo fundamental. A partir de aí, deseñar liñas de renovación. Nunha nova etapa sempre hai cambios. Parece lóxico. Mais estou aínda na aterraxe. O nomeamento foi a sexta feira [20 de abril] e non tiven tempo para deseñar nada. É un momento de transición en que estamos termando de cousas pendentes e cousas urxentes para que non se paralice nada. Non quero precipitarme. (…)
– SG: O contexto económico para as editoriais galegas segue a ser complicado.
– FA: Si, evidentemente. A perda de facturación desde o inicio da crise foi moi forte. Xerais notouno moitísimo. Pero tamén todo o tecido editorial, aínda maltreito. Agora hai que traballar conxuntamente e intentar estratexias para saír da crise. Se non hai axuda institucional, e as cifras indican que está en perdas dun 80%, pois teremos que organizarnos. E con esa vontade, que é unha vontade bastante de ferro -como historicamente demostramos-, buscarmos estratexias para continuar adiante e superarmos as dificultades. (…)
– SG: Compatibilizará as súas novas responsabilidades coa literatura?
– FA: Iso espero! Teño paralizada unha novela que estaba escribindo, pero agardo poder recuperala. Nestes primeiros meses non, a ver se co acougo do verán…”

Tamén se pode escoitar aquí a entrevista feita no Diario Cultural da Radio Galega.

“O libro: a Xunta forza a treboada perfecta”

Artigo de Daniel Salgado en Sermos Galiza:
“A treboada perfecta abateuse sobre o libro na última década. Á crise económica sumouse a brutal redución de partidas orzamentarias destinadas ao sector pola Xunta. Así o constatan os datos recabados polo Consello da Cultura Galega no seu informe Datos da edición en Galicia. 2006-2016.
En 2008 publicáronse en Galiza 3.747 libros, 2.070 deles en galego. En 2016 foron 1.990, 976 en galego. As cifras, fornecidas ao organismo autonómico polo Instituto Nacional de Estatística (INE), coinciden tendencialmente coas rexistradas polo ISBN. Estas tamén indican a caída da edición en galego. En 2015 foron o 61,5%, en 2016 o 50.7%.
A caída da produción editorial ten o seu reflexo laboral. A Federación de Gremios de Editores de España debuxa a paisaxe: en 2007 había 43 empresas editoriais privadas, que xeraban 318 empregos; en 2016 hai 37, que dan traballo a 205 persoas. O INE agrupa os datos de maneira máis ampla por “empresas de edición de libros, periódicos e outras actividades editoriais”. Pasaron de 369 en 2013 a 324 en 2017.
O índice do Sistema de Análises de Balanzos Ibéricos recolle que, desde 2011, “os resultados dos exercicios das editoras son negativos”. E o número de exemplares imprentados tamén se reduciu drasticamente entre 2011 e 2016: 1,5 millóns de exemplares menos, o 47%. A irrupción de formatos diferentes do papel non resulta significativa: en 2011 houbo 518 obras non en papel anotadas no ISBN. En 2016, 550.
Políticas procíclicas do Goberno galego
O esganamento do comercio do libro foi acompañado da caída do gasto dos fogares galegos en libros. A crise produciu unha devalación social que derivou na precarización laboral e a redución das economías familiares. En 2006 -os números proceden do INE-, os fogares gastaban en libros unha media de 136,6 euros. En 2016, 79,2 euros. Por persoa, pasou no mesmo periodo de 49 euros a 32.
As políticas da Xunta non fixeron máis que reforzar estas tendencias. En contraste con operacións de rescate con cartos públicos realizadas noutros sectores empresariais, a reducción de orzamentos destinados ao mundo do libro foi brutal nos últimos dez anos. “A partida que máis descende é a dedicada á promoción da lectura e do libro”, sinala o informe do Consello da Cultura Galega, “un 82%, e a de promoción e edición do libro en galego, un 54%”.
En miles de euros, no tramo 2006-2016, as partidas dedicadas a adquirir “lotes fundacionais e fondos bibliográficos” baixaron dos 600.000 aos 560.000 euros. As de “promoción e edición do libro en galego”, de 758.000 a 348.460. As de “promoción da lectura e do libro”, de 1.120.000 a 200.000. E as de “apoio a promoción, producción e edición do libro en galego”, de 292.000 a 210.000.
A interpretación dos datos que fai o propio Consello da Cultura albisca unha minúscula luz en comparación con exercicicos anteriores. “Despois de anos de descensos moi importantes, o número de libros editados amosa certa estabilidade”, afirma. Non obstante, engade, a situación dista de se reverter. “As editoriais non se recuperan substancialmente, descenden o número de editores e de empregos que xeran, as familias gastan moito menos en libros non de texto que hai 10 anos e as políticas de gasto público tampouco axudan”, vén concluír.”

Fran Alonso foi nomeado Director de Xerais

Desde Xerais:
“O Grupo Anaya decidiu nomear con data de hoxe a Fran Alonso Director Editorial de Edicións Xerais de Galicia. Fran Alonso (Vigo, 1963) comezou a súa traxectoria profesional no ámbito do xornalismo e pertence ao cadro de persoal de Xerais desde 1992, onde desempeñou diferentes funcións no ámbito editorial. É licenciado en Filoloxía Galego-Portuguesa pola USC, e Máster en Promoción da Lectura e Literatura Infantil (2001-2003) pola UCLM. Desde 2001 viña exercendo como Subdirector para a Edición Xeral en Xerais, ocupándose principalmente da edición literaria. Entre 2006 e 2010, ocupou o cargo de vicepresidente da Asociación Galega de Editoras e na actualidade pertence á súa Xunta Directiva. Tamén foi un dos membro fundadores da asociación Espazo Lectura en 2008.”

Baixa, por Manuel Bragado

Desde Brétemas:
“Foron moi dificiles os últimos días. A petición propia, onte deixei de ser director de Xerais. Foi unha decisión meditada coa que pretendo volver á escola a comezos do vindeiro curso e continuar colaborando con Xerais e coas outras empresas do Grupo Anaya na súa estratexia de edición en Galicia. Hoxe non podo expresar máis que a miña máis fonda gratitude a todas persoas coas que colaborei neste vinte e oito anos intensos e inesquecibles nos que tiven a fortuna de formar parte do cadro de profesionais de Xerais, ao tempo que ofrezo as miñas desculpas polos erros, probablemente moitos, que puidera ter cometido. Sei que este é un momento de esperanza nun tempo de incerteza. Xaora, sei que está asegurada a continuidade anovada do proxecto editorial de Xerais como piar e líder da edición en lingua galega. Con todos os abrazos para todas as persoas coas comparto azos e esperanzas. Beizón!”