Xurxo Souto e a “experiencia marabillosa” das 100 arribadas

DesdeXurxo Souto AELG Sermos Galiza:
“As 100 arribadas –actos relacionados con Contos do mar de Irlanda (Xerais)-, todo un fito na promoción dun libro galego, representan para Xurxo Souto “unha experiencia única e marabillosa que non creo que se volva repetir”. O autor explica, en declaracións a Sermos Galiza, como partindo da literatura foi quen de coñecer o país e de levar esas historias a cidades alén das nosas fronteiras.
Sinala que, após tantos encontros, aprendeu unha morea de historias. “Unha das máis fermosas tivo lugar en Froxán, no Courel. Alí contáronme que a casa máis bonita era a do Calexón, que emigrara ao País Vasco e que fora mariñeiro en Terranova. Cando volvía, enchía o patín da casa de follas de bacallau e os rapaces estaban abraiados, dicían que aquilo era un mundo impresionante”.
Nas cen arribadas, o libro de Xurxo Souto xerou un fecundo hipertexto, o documentario Dos gaiteiros do mar, de Martín Rodas e Dani Lavesedo e a exposición O pintor Ksal e outras historias do mar (AVV Casco Vello de Vigo). “No meu caso este hipertexto non ten a ver co virtual, pois foi algo físico e real”, sinala. “Os gaiteiros forman agora un grupo estábel e O Berbés, a colleu a mostra dun pintor que creaba a bordo de bacallaeiros. Pintaba na sala de máquinas e chegou a expoñer en Terranova, mais non en Vigo. E grazas ao Berbés foi coñecido o seu legado. Fíxate, como terrícola, non sabía que a bordo dos barcos se pintaba e que en Terranova se facían cancións en galego”, salienta.
O escritor advirte de que a falta de coñecemento da sociedade arredor do mar “é un problema”. “O mar non existe na nosa educación malia ser un elemento económico fundamental. O mar non é pasado, senón futuro, pero tendemos a velo como algo folclórico e pintoresco”, afirma. (…)”

Inma López Silva fala do seu libro Aqueles días en que eramos malas

DesdeInma-López-Silva-685x1024 o Zig-zag da Televisión de Galicia:
Aqueles días en que eramos malas é a última obra de Inma López Silva editada por Galaxia. Este libro narra cinco historias de cinco mulleres que coinciden no mesmo módulo da prisión da Lama, en Pontevedra. As protagonistas son una prostituta e toxicómana rexeitada polos seus, unha moza colombiana, unha monxa cunha condena polo roubo de bebés e a esterilización non consentida, unha funcionaria de prisións e unha escritora bipolar, acusada de intento de homicidio. Pode accederse á entrevista aquí.”

Iria Misa: “A desaparición de Águeda hai dez anos impactoume moito e foi o xerme da novela”

Entrevista iria-misaa Iria Misa en Faro de Vigo:
“(…) – Faro de Vigo (FdV): Xa non estou aquí aborda tamén o sentimento de pertenza a un grupo.
– Iria Misa (IM): Si. Todos queremos pertencer a un grupo a certa idade. Queremos ter visibilidade, estar. A protagonista, Ánxela, repite primeiro de Bacharelato e sinte esa necesidade.
– FdV: Ten algo de autobiográfico?
– IM: -Non. Eu era unha rapaza moi común no instituto [risas]. Só trata de achegarse ao que poden pensar moitos adolescentes. Un mundo co que estou en contacto porque son profesora de Secundaria.
– FdV: Cando comezou a escribir e por que?
– IM: Cando acabei Filoloxía Inglesa hai dez anos, comecei a sentir o impulso de escribir. Empecei a ir a cursos de escritura creativa e a presentarme a concursos.
– FdV: Que significou para vostede o premio Jules Verne de Xerais?
– IM: Moita alegría polo recoñecemento no primeiro momento, pero tamén unha sensación de pánico. Sinto que estiven nunha fase de adestramento ata agora e gustaríame que este fose o comezo dun camiño.
– FdV: Que proxectos tén?
– IM: Gustaríame explorar a literatura infantil. Hoxe é moi difícil captar a atención dos nenos. Sería interesante que en Galicia se desenvolvese unha literatura capaz de facelo, que fixeramos algo para que os nenos quixesen ler en galego, como conseguiu Ledicia Costas con Escarlatina, a cociñeira defunta.”

Entrevista a María Alonso

EntrevistaMaría Alonso Alonso a María Alonso en Palavra Comum:
“(…) – Palavra Comum (P): Que é para ti a literatura?
– María Alonso (MA): A miña opinión varía dependendo da conxuntura do momento. Cando era estudante e tiña que ler vinte novelas nun mes para preparar exames, a literatura era un pesadelo; mais cando entre esas vinte novelas atopaba unha historia que fixese que me esquecese de min mesma e de todo ao meu redor, a literatura convertíase no máis marabilloso dos placebos. Agora son eu a que escribe e, con sorte, quen ten a posibilidade de ensinar literatura nas aulas. Coido que esta nova experiencia mudou bastante a miña idea sobre a literatura. Agora xa non é nin un pesadelo nin un placebo, máis ben todo o contrario. Non concibo a escrita ou a docencia dende outro punto de vista que non sexa o do activismo, xa que para min é un dos mellores medios que coñezo para poder chegar a entender o mundo.
– P: Como entendes (e levas a cabo, no teu caso) o processo de criação literária?
– MA: No meu caso, o proceso de creación xorde da frustración. Moi a pesar das persoas que viven ao meu redor, coido que teño unha personalidade un tanto obsesiva. É por iso que cando teño que escribir un texto esa idea, esa personaxe ou esa historia convértese no único que importa namentres que o día a día transcorre fóra da miña mente coma se nada. Normalmente tardo semanas ou meses en facer que unha idea funcione, polo que a frustración vaise acumulando e acumulando até que finalmente estoupa. Entón é aí cando substitúo esa sensación pola máis total e absoluta das ledicias ao ver que o texto comeza a ter vida propia. Despois vexo o resultado publicado e síntome satisfeita, pero non tarda en aparecer outra idea e comeza outra vez a miña obsesión. E confío en que sexa así namentres haxa historias que contar. (…)
– P: Qual consideras que é -ou deveria ser- a relação entre a literatura e outras artes (música, fotografia, plástica, etc.)? Tens experiências neste sentido?
– MA: Todas as miñas ideas para a escrita xorden de fotografías anónimas, cancións ou ritmos que suxiren tramas, esculturas que vexo nalgún museo e que parecen ocultar algo. As historias das que escribo non aparecen do nada, senón que sempre hai un detonante que motiva a necesidade de contar algo. Polo tanto, considero que a relación entre literatura e outras artes é indispensable e tería que ser enfocada dende un punto de vista multidisciplinar e transcultural. A miña única experiencia tanxible neste senso dáse entre o ámbito académico e o creativo. Foi durante a escrita da miña tese de doutoramento cando comecei a escribir a miña primeira novela, Despois do cataclismo (2015, Urco Editora). Algo moi similar aconteceu co resto dos textos nos que traballei ou estou a traballar. Esta experiencia é realmente enriquecedora e espero que continúe sendo o produtiva que está a ser. (…)”

Entrevista a Ramón Nicolás, autor de O espello do mundo

Desde Ramón Nicoláso Zig-zag da Televisión de Galicia:
Zigzag Diario fala con Ramón Nicolás, autor da novela O espello do mundo. O crítico literario e profesor estreouse na novela con esta obra, que, desde a súa publicación o pasado verán, converteuse nun dos libros máis vendidos. “O espello do mundo” conta a historia de Martiño, que recibe o encargo de desentrañar o contido duns documentos históricos que vinculan a abadesa do convento de San Pedro de Ramirás, en Ourense, cun estranxeiro misterioso. Pode accederse á entrevista aquí.”

Cuestionario Proust: Isaac Xubín

Desdeisaac-xubin-2 o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Isaac Xubín:

“1.– Principal trazo do seu carácter?
– É doado facerme rir.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A actitude. Que sexan quen de manter o ritmo da conversa ao mesmo tempo que beben. Todo o que paga a pena na vida é cuestión da proporción correcta: empatía.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Nada.
4.– A súa principal eiva?
– Ás veces penso que o tempo é infinito e claro, calculo mal, a fórmula non funciona e a proporción sae escarallada, o ritmo non ten a textura axeitada.
5.– A súa ocupación favorita?
– Moitas. Pero agora ocórreseme unha: Entrar nunha libraría de segunda man ben armado, cun billete de vinte libras. Ir co libro a un pub e pedir unha pinta de red ale e un scotch egg. Ler.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Esperto, durante uns intres non sei onde estou, abro os ollos e arrecende a café acabado de facer. Entón lembro. É sábado, estou en Pontevedra e sei que miña nai está na cociña. Escóitoa falar. / É xoves, as cinco e media da tarde, e vou buscar á Núria á facultade, paseamos./ Atopo a Aitor en Vigo e subimos ao Fiat vermello, escoitamos Kortatu mentres viaxamos. / Vou mercar lambetadas para Leila e Amaro. Despois limítome a mirar os ollos grandes que teñen. / Xogar ao fútbol con César, estamos no mesmo equipo, gañamos, claro, porque eu consigo o balón para pasarllo, el fai os regates necesarios, é o mellor.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Morrer sen saber tocar o acordeón ou facerme vello antes de ver en persoa Il Pugile del Quirinale.
8.– Que lle gustaría ser?
– Hoxe estou contento, mañá xa verei se cambio.
9.– En que país desexaría vivir?
– Non lembro absolutamente nada de Espinosa de los Monteros, aló vivían meus pais cando nacín e marchamos cando tiña eu dous anos. Astorga é o silencio, lembro con claridade o silencio da tarde e a suor da enfermidade, os primeiros ataques de asma, as vexetacións e aquel hospital de León, o feito de non poder respirar. Salvoume a vida un estudante de medicina que estaba a facer a mili. Gijón é a praia de San Lorenzo, eterna, o balonmán e, por primeira vez, a consciencia de estar a vivir fóra: ‘Gallego’. Bilbo, Gasteiz, Compostela, Cork, Sheffield, Almacelles,… hai tempo que crucei unha liña vermella, a liña de non poder responder a esta pregunta, creo que podo ser feliz e calquera lugar en que me propoña vivir.
10.– A súa cor favorita?
– Durante unha época en que os tres estados se disputaban o protagonismo no mar, as bandeiras de España, Francia e Inglaterra eran brancas, un feito que, sobre todo un día sen vento, imposibilitaba saber se aquel barco ao lonxe era amigo ou inimigo. Os españois puxéronlle a solución que coñecemos e os ingleses crearon unha bandeira ‘de guerra’, completamente vermella e coa cruz de San Xurxo nun recuncho. Foi esa bandeira a que ergueron os obreiros ingleses para amosar que estaban ‘en guerra’: a cor vermella.
11.– A flor que máis lle gusta?
– A flor do toxo, por ser o escudo da Federación Galega de Rugby. My lovely rose of Clare, que non se debe confundir con outra que me gusta: a rosa branca de York, pola derrota. As hortensias en Xubín que xa nunca máis serán. As flores da buganvílea que lle regalou miña nai ao seu irmán xemelgo e agora a coitada cando pasa por diante dela suspira e di: “Ai! Esta buganvílea!”
12.– O paxaro que prefire?
– Meu irmán, sobre todo meu irmán. Os meus avós paternos, que marcharon a Biscaia, como moitos dos seus familiares, e despois volveron. E os avós paternos da miña nai, os Berrozpe, que abandonaron Navarra e marcharon á Coruña para poder vivir o seu amor. O tío da miña nai, que marchou de Xubín con 14 anos a Alabama e volveu unha soa vez con 50 anos e aquel día miña nai estaba na leira a traballar canda a súa avoa e a señora, ao recoñecelo, o único que pedía, por favor, era que lle limpasen as mans, para non manchar o fillo coa terra. E tamén o de Laboa, claro.
13.– A súa devoción na prosa?
– Non son un devoto, efectivamente, son un partisano: Ferrín.
14.– E na poesía?
– A mestra que me falou das lampreas e os alicerces lexislativos de certos edificios galeses: Chus Pato.
15.– Un libro?
A Mathematician’s Apology, de G. H. Hardy. Lino na biblioteca da Universidade do País Vasco: ‘Asumo que escribo para lectores que están cheos, ou estiveron cheos no pasado, dun auténtico espírito de ambición. A primeira obriga dunha persoa, e en particular dunha persoa nova, é ser ambiciosa. A ambición é unha paixón nobre que lexitimamente pode presentar dúas formas, había algunha nobreza na ambición de Atila ou de Napoleón, pero a ambición máis nobre é a de deixar tras de si algo que teña un valor permanente.
16.– Un heroe de ficción?
– Eu estiven en Hiroshima, diante daquela cúpula que permanece en pé. O Aquiles de Chus Pato, a máquina de guerra, o espírito das leis, nos ollos de Pentesilea.
17.– Unha heroína?
– As cadeas rotas. Ver a luz, proceso. Tese, antítese, síntese, os ollos de Pentesilea: a costureira de Rosalía.
18.– A súa música favorita?
– A Marcha de Brian Boru, un exército que se achega, que pasa por diante de ti e que se alonxa derrotado. You’ll never walk alone. A muiñeira de Ramelle a percutir no pelexo do tamboril de meu irmán. Queen. Muguruza. Pero debo dicir que sen Iron Maiden eu non sería o que son. Souben da delgada liña vermella, a pantasma da ópera e que era libre, a soidade do corredor de fondo.
19.– Na pintura?
– Isaac Díaz Pardo e Luís Seoane, polo salto.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– A cuestión é facérllelo saber a todos. A maceira, o barco e a andoriña xa o coñecen, lévoos tatuados. Fáltame a rosa e mais a áncora. Sempre seredes ao meu carón comigo, malia que non esteades, levareivos á tumba con orgullo.
21.– O seu nome favorito?
– Non conto o tempo por anos, senón polos lugares en que vivín. Todos os que identifican a miña estirpe, aqueles que apuntan ao futuro. Se poño un espello diante de Pontevedra eu vexo Almacelles. Así que nin sequera un topónimo é quen de describir con eficiencia o paso do tempo.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A impuntualidade. Polo tema do ritmo, a proporción e a empatía.
23.– O que máis odia?
– A impuntualidade. Cando aparecen pola porta eu xa levo media pinta e así non hai quen manteña o ritmo da conversa… non se pode producir a empatía e, polo tanto, non hai identidade.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Os que deron soporte ao relato, os que dan soporte ao relato, os que están sentados sobre as foxas cun sombrero Panamá e odian as sete vogais do seu dialecto.
25.– Un feito militar que admire?
– O desembarco das tropas aliadas, un día de primavera do ano 1945, nas praias de Baldaio, Barrañán e Cambouzas.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Non creo nos dons, acredito na repetición e nas posibilidades do adestramento do cerebro medio.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Hai uns días en Compostela tiven a oportunidade de sentarme a xantar cun home que me falou abondo sobre este tema. Fíxome subir a outro nivel e decatarme da importancia de algo que xa sabía pero non reparara: a importancia de sermos conscientes do ritmo da respiración ao executar os golpes e ao soñar. Pero teño medo a afirmar e defender en público que estou expedito. Non son mellor ca ninguén.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Tranquilo, en proceso de escoita. Transformación. Pero sobre todo, tranquilo.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Absolutamente todos menos a impuntualidade.
30.– Un lema na súa vida?
– Ovella que berra, bocado que perde.”

Ramón Nicolás: “Precisamos defender e preservar a lingua galega, que é a ferramenta do traballo creativo de moitas persoas”

Entrevista Ramón Nicolása Ramón Nicolás en Lecturafilia:
“(…) – Lecturafilia (L): Dirixes a páxina web Caderno da crítica, ¿como xorde este proxecto de promoción da literatura galega na rede e cal é a súa función?
– Ramón Nicolás (RN): O meu obxectivo foi aproveitar as potencialidades da rede para difundir, neste medio, o traballo crítico ou divulgativo que levaba a cabo xa desde tempo atrás noutras plataformas analóxicas. A súa intención sempre foi, pois, divulgativa co propósito de abrir unha nova ventá, pois naquela altura xa existía algunha como a do crítico Xosé Manuel Eyré, para visibilizar o traballo de voces contemporáneas da literatura galega. Aos poucos foron aparecendo outras “seccións” como as centradas nos manuscritos, algunha entrevista ou a dos chamados “Cuestionarios Proust” que cumpren idéntica función. O “Caderno” dalgún xeito, supón unha parte relevante da miña propia identidade dixital polo que tamén acolle, por veces, outro tipo de comentarios, crónicas ou información sobre cuestións que me atinxen máis persoalmente. (…)
– L: Mesturas [O espello do mundo] o mundo actual coa documentación histórica. É sempre o pasado unha boa fonte para explicar o presente?
– RN: A novela presenta varios planos temporais pero xorde dunha igrexa románica, o único resto dun cenobio feminino do século XII rodeado, na actualidade, dun xeriátrico construído cunha inspiración arquitectónica moderna. Aí xa hai, de seu, un contraste brutal, unha metáfora con moitas lecturas que quixen encher de contidos. E o primeiro deles era o intento de deseñar a vida cotiá, naquel preciso lugar e naquel tempo, e que se proxectase na actualidade. Loxicamente, botar a ollada atrás non é o único recurso posible para explicar ou reexplicar o presente pero para o que eu quería comunicar resultaba necesario e, de feito, a recuperación da memoria é un dos eixes polos que camiñei conscientemente nestas páxinas. (…)
– L: Tras 25 anos exercendo a crítica literaria é inevitable que vises moitos dos cambios que experimentou a literatura, pero quizais o máis salientable son as formas de opinión, ¿como ves o panorama das críticas en blogs ou nos tradicionais suplementos culturais?
– RN: Nos formatos tradicionais ou analóxicos non advirto demasiadas mudanzas. Xa daquela existían escasas plataformas para visibilizar a nosa literatura e estas seguen sendo escasas, co engadido de que o espazo destinado aos formatos de crítica ou opinión literaria foi, gradualmente, diminuíndo, cando menos falo da miña propia experiencia. En canto aos medios dixitais non existe tal limitación e posúe a vantaxe do “feed back” co internauta, cada vez menos intenso por outra parte, mais a lectura nestes medios esixe, tamén, contención e limitación pois as lecturas que se practican neste formato son case sempre rápidas, máis próximas á verticalidade que á horizontalidade lectora. (…)”