Arquivo da categoría: Entrevistas

Cuestionario Proust: Lino García Salgado

Publicado o por

DesdeLino García Salgado o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Lino García Salgado:

“1.– Principal trazo do seu carácter?
– A lealdade.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A sinceridade.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Que sexan amizades verdadeiras, por riba do tempo.
4.– A súa principal eiva?
– A inseguridade.
5.– A súa ocupación favorita?
– Escribir, aínda que por veces se convirta nunha guerra.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Rexentar unha libraría con salón de presentación para todo o mundo que a precise.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– A ignorancia.
8.– Que lle gustaría ser?
– Ha, ha…, músico.
9.– En que país desexaría vivir?
– Aquel no que non teña que facerme esta pregunta.
10.– A súa cor favorita?
– Azul.
11.– A flor que máis lle gusta?
– Margaridas brancas.
12.– O paxaro que prefire?
– O peto.
13.– A súa devoción na prosa?
– Bufff, Mario Benedetii, José Luis Sampedro, Xabier López ou Xurxo Borrazás.
14.– E na poesía?
– Bufff outra vez. Aquí tiro pola casa: Eli Ríos, Eduardo Estévez, Lino Braxe, Alberte Momán, Verónica Martínez Delgado, etc., etc… Perdón por nomear moitos máis e merecidos (Estevo Creus, Xabier Cordal…) e os de sempre: Manuel María, Uxío Novoneyra, Lois Diéguez, Marica Campo, Xosé Vázquez Pintor…
15.– Un libro?
– La tregua, de Mario Benedetti.
16.– Un heroe de ficción?
– O meu alter ego ou o meu avatar en versión triunfadora, ha ha. Non sei… Trancos, do Señor dos Aneis.
17.– Unha heroína?
– Rosalía de Castro e…, todas as nais.
18.– A súa música favorita?
– Silvio Rodríguez.
19.– Na pintura?
– Paul Cézanne e unha amiga que dará que falar: Arantza Pardo.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Os pais e nais.
21.– O seu nome favorito?
– Roi.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A mentira.
23.– O que máis odia?
– O mesmo, a mentira.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Tamén hai moitas, pero prefilo esquecelas.
25.– Un feito militar que admire?
– Poucos, pero quedariame con aqueles que non chegaron a ser militares, aqueles que o pobo parou como a Revolución dos Cravos. Hai máis pero…, supoño que abonda con un.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Ser máis positivo.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– De ningunha, ha, ha. Pero supoño que cun libro na man e soñando que estou nel, que formo parte del.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Apoucado, negativo.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– A tristeza, se se pode catalogar como defecto.
30.– Un lema na súa vida?
– Levantarse de novo, aínda que nunca o digo en voz alta.”

Fran Alonso e os hiperversos

Publicado o por

DesdeFran Alonso Cultura Galega:
“A pasada semana abría o web Poetic@.gal. Un estraño remexido de textos, con versións en galego, portugués e castelán, con ligazóns e todo tipo de agregados no que, organizados nas seccións Teoría do banal, Ciberpoesía, Epitafio e Postdata, Fran Alonso daba renda solta á súa creatividade multimedia. Segundo explica no texto de presentación do proxecto, “múltiples fíos entrelázanse coa incorporación da publicidade, da voz coloquial, do enredo, do discurso político, do slogan, do recurso web, das propostas en vídeo ou en audio, da música, do emoticono, da canción infantil e de materiais lingüísticos de procedencia diversa”. A proposta non busca unicamente complementar o texto literario, senón explorar a interrelación de todos os elementos. “Poétic@ cuestiona a propia razón da poesía cun poemario participativo no que o hipertexto, máis aló de cumprir unha función informativa, pode cambiar o sentido do poema, confundindo os lectores e lectoras e solicitándolles un novo pacto de complicidade e relación ao abeiro das novas tecnoloxías”, sinala a presentación do proxecto.
Os elementos multimedia modifican en moitos casos a lectura ou a percepción dos poemas polos usuarios, e mesmo chegaron a condicionar a escrita de determinados versos. “As linguaxes máis iconográficas ían modificando moitas veces o propio discurso do poema. Achegaban novos significados e mesmo mudaban completamente o texto mediante a contradición e a ironía. Isto ao comezo desconcertábame, pero logo vin que era unha marabilla e que lle daba novas dimensións á obra”, explica o autor. Canda a isto, “tiven que mudar frases e palabras ou buscar disposicións gráficas máis axeitadas para cada poema. Algo que semella unha parvada é que o feito de que cada páxina teña que ter unha URL implicou que lle tivese que pór título a todos os poemas, cando nun comezo moitos non o tiñan. Isto tamén me permitiu afondar no xogo da ironía”.
A iniciativa supón un proxecto pioneiro no desenvolvemento da poesía electrónica en Galicia. “O proxecto naceu sobre o papel” recoñece Alonso. “Na primeira fase escribino de xeito convencional entre 2008 e 2010, pero xa tiña unha estrutura pensada para a rede. A idea das ligazóns internas xa estaba aí”. Malia á decidida aposta polo dixital a pegada analóxica está presente na obra, por exemplo nos números de páxina que acompañan os diferentes poemas. “Foi algo que fixemos para darlle aspecto de libro. Tamén empregamos un branco roto para dar certa textura de papel e un sombreado que insinúa esas páxinas”. Para alén desa aparencia, e de introducir elementos como a capa, o índice ou o limiar, a experiencia Poétic@ transcende en moito o concepto de volume, e o propio autor chega a definir a obra como unha “instalación poética”. Vídeo, fotografías, audio de recitados, ambientes sonoros, tests, adiviñas, sinaturas en liña ou ligazóns externas son algúns dos recursos cos que se vai atopar o lector. Segundo segura Alonso “quería meter un pouco de todo, sobre todo das redes sociais. Tiña moito interese en Twitter, Tumblr e Facebook. Pero en xeral os recursos que introducín eran os que ía pedindo o texto”. Así, segundo asegura, a procura e creación de elementos multimedia para este proxecto ocuparon boa parte do proceso de elaboración. “O último ano traballei exclusivamente en liña e foi moi intenso, mesmo acabei cunha inflamación ocular de tanto ollar a pantalla”. (…)”

Rosalía Fernández Rial: “A poesía ha de servir para dar voz aos silenciados e esperanza a quen aínda cre na utopía”

Publicado o por

EntrevistaRosalía Fernández Rial de Montse Dopico a Rosalía Fernández Rial en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): Sempre che interesou a interdisciplinareidade, o intercambio entre distintas artes. A iso responde o proxecto de Elo? Como xorde? (Tendo en conta que empezaches coa música, antes de facer poesía)
– Rosalía Fernández Rial (RFR): En efecto, penso que a arte só se pode comprender dun xeito interdisciplinar, intercomunicado. Se entendemos a música e a poesía nun sentido amplo, a súa separación conforma un artificio forzado e actúa como limitador do proceso creativo. O poema non deixa de ser unha partitura fonética e calquera xogo melódico consciente pode condicionar por completo o resultado literario final -tanto na lectura individual como na súa translación á escena-. Nese senso, o feito de terme formado en música, literatura e teatro foi determinante na construción desa concepción.
Evidentemente, o proxecto ELO enmárcase nesa visión. Pero cunha diferenza de base fundamental: a comunicación co “outro”. ELO é un diálogo entre o poema xa escrito -desde os postulados individuais comentados- e a música doutra persoa con principios compatibles mais diferentes aos meus. Por iso a nosa unión dá como resultado un produto diferente: un disco de poemas. Non é un libro nin un CD convencional con letra cantada. Desa forma, o texto adquire musicalidades diferentes ás que tiña de xeito independente, cobra outras vidas e enriquécese ao ser lido e reinterpretado desde unha perspectiva á da autora. E o mesmo acontece coa súa transferencia á escena compartida, onde a esas dimensións se suma a presenza de dous corpos na esfera doutro código artístico máis.
En definitiva, ELO xorde da necesidade de tecer retallos artísticos desde direccións e perspectivas diferentes; da literatura musical á música literaria, a través da imaxe escénica e o formato audiovisual, pois todo iso pode ser poesía. Desde unha óptica holística, viva e interdisciplinar que orixine formatos diferentes, así como novas formas de recepción e de reflexión compartida. Con tanta admiración pola lírica medieval como pola arte contemporánea.
– MD: No disco recitas poemas escollidos de Vinte en escena e de Ningún amante sabe conducir. Ningún amante resulta, se cadra, máis intenso e erótico que lido, como se as imaxes gañasen potencia. Tamén a denuncia da intemperie das persoas excluídas gaña, se cadra, forza nos poemas de Vinte en escena. Era o obxectivo, respecto dos textos? Como concibiches o diálogo con eles a través da música?
– RFR: Por suposto. A lectura dos poemas non pretende ser unha simple translación do papel á voz oral. Hai unha vontade interpretativa diferente, unha intención de outorgarlle unha nova dimensión ao escrito. Se os instrumentos de expresión son diferentes o resultado non pode ser o mesmo e niso investín moito esforzo. En canto á combinación do texto coa música, cómpre aclarar que en ELO entendemos ambas linguaxes como un todo en constante diálogo. É dicir, o melódico non actúa como fondo ou acompañamento da palabra, senón que conforma con ela unha unidade artística nova, diferente. Por iso cada tema foi composto de maneira exclusiva e específica para cada conxunto de versos. (…)”

Ramón Nicolás: “Mudar de lingua literaria non é a mellor vía cara ao éxito”

Publicado o por

EntrevistaRamón Nicolás de César Lorenzo Gil a Ramón Nicolás en BiosBardia:
“- BiosBardia (B): Entre os analistas da situación da literatura galega danse dous ánimos: quen pensa que a crise reduciu as oportunidades de publicar e polo tanto o impulso creativo e quen opina que entrementres aparecen as oportunidades para publicar estase a construír un corpus creativo que vai ser moi substancioso no futuro.
– Ramón Nicolás (RN): Eu comparto os dous diagnósticos. Hai unha evidente crise editorial que se está a compensar cun traballo extenuante das editoras, que fan un esforzo quizais superior á lóxica de mercado, tendo en conta o número de lectores do libro galego. E pola contra hai un gran vizo creativo, tanto de autores novos coma de escritores consagrados. Tendo en conta o nivel do que se publica, eu tamén opino que se está a formar un humus que poderá dar froitos interesantes máis adiante. Mais a cuestión básica é encontrar a maneira de gañar lectores. O lectorado é a base de calquera sistema literario. Sen eles, o demais perde importancia.
– B: Se alguén soubese como gañar eses lectores, xa o estaría a facer.
– RN: Claro. É un tema complexo que depende de moitos factores, de moitas vontades. Coido que máis ou menos temos idea do que se pode facer pero cómpre un consenso amplo, que supera os límites dos axentes culturais. Como docente, penso que hai que coidar os novos lectores, atraelos, favorecer que persoas que non len habitualmente en galego teñan oportunidade de facelo. Calquera fomento da lectura é bo para a lectura en galego. No centro no que eu traballo manteño dous clubs de lectura, un para rapaces da ESO e do Bacharelato e outro para adultos. Conséguese moito con estes clubs, tamén coa rede de bibliotecas escolares. Para contaxiar o hábito da lectura é fundamental empregar todas as ferramentas dispoñibles. No caso do galego, temos unha vantaxe: podemos relacionar os lectores cos autores. Nós, no noso club, sempre buscamos que os escritores se encontren cos lectores, que dialoguen, que se coñezan. Estou convencido de que ese contacto persoal é básico para asentar o gusto pola lectura. (…)
– B: Entre determinadas persoas, a literatura galega ten fama de elitista. Outros, entre quen me inclúo, coidan que hai moita xente intentando facer best-sellers; o malo é que nin todos conseguen o obxectivo. Cal é a súa opinión?
– RN: Eu comparto esa visión. Hai nos andeis de novidades moita literatura popular, feita con alta calidade, con valores literarios e estéticos moi superiores aos que se dan nos best-sellers que triunfan nas linguas máis poderosas. É unha moi boa noticia para o sistema literario galego que novelas coma as de Pedro Feixoo ou Domingos Villar teñan unha aceptación maioritaria, moi superior ás expectativas. Tanto porque conseguen facer visible a nosa lingua como produto cultural coma porque serven de porta de entrada para novos lectores. (…)
– B: A crítica que vostede publica ten moito a ver coa estratexia de visibilización e promoción do libro galego. De aí que case sempre teña un perfil positivo. Non se publican malos libros en galego?
– RN: Si. E o mellor que, na miña opinión, podemos facer é recibilos con silencio. A miña concepción da crítica ten a ver co servizo ao lector. Son recensións que orientan as lecturas, visibilizan aquelas cousas que paga a pena, procuran salientar o bo das obras e matizar aqueles aspectos peor resoltos, sempre con cortesía e educación. (…)
– B: Pode ser esa falta xeral de visibilización da literatura galega a causa de que haxa nomes novos que estean a abandonar o galego como lingua literaria malia iniciaren a súa traxectoria nela?
– RN: Non o sei. En calquera caso, mudar de lingua literaria non é o camiño cara ao éxito. Pódese lograr escribindo na propia lingua. Demostrando talento unha obra destaca e acaba por traducirse. Hai moitos casos, tamén recentes. (…)”

Bolboreteando con… Rosa Aneiros

Publicado o por

EntrevistaRosa Aneiros a Rosa Aneiros no blogue gastronómico Bolboretas no bandullo:
“(…) – Bolboretas no bandullo: Encontras algunha relación entre literatura e gastronomía?
– Rosa Aneiros: O que non atopo é nada que as diferencie nidiamente… o pracer,a fame, a aprendizaxe, o tempo de elaboración, o exercicio de construír algo novo, a dúbida, tardar moito tempo en facer algo que outros engolen nun abrir e pechar de ollo, a satisfacción, a resaca, a fartura, a curiosidade… Todos son elementos comúns a unha e outra e, a fin de contas, as dúas buscan saciar os nosos máis elementais apetitos como seres humanos. (…)

A cociña éme un espazo case estraño onde o que mellor fago é recoller utensilios e ingredientes que xa non se utilizarán na cocedura e dar conversación. A quen cazolea e a quen come. Talvez por iso, a cociña converteuse na república libre das palabras máxicas. E, co que mellor bolen e rebolen é coa crema de cabaza: doada de comer, lixeira para falar.

O conto da crema de cabaza para toupas, toupiñas e outras desastres na cociña (ou como a receita é o de menos)

A nena ben sabía que lograr uns bos ingredientes vén sendo o máis complicado nalgúns casos. Non é o seu, xaora, tan só debía ir de excursión, polo que puxo as botas máxicas. Achegouse á cabana vella e recolleu unha cabaza feitiña e dúas patacas. Parou no soto e arrincou unha cebola da trenza e logo colleu un allo da caixa. Abriu o arcón e sacou dúas tiras de pemento, unha cabaciña, un anaco de porro, unha cenoria, e un tomate, todo conxelado. Deu as grazas á avoa por ser como unha formiga que amoreaba celosamente as colleitas do verán para o ermo do inverno. Velaí case os ingredientes todos, pensou. O caderno di que me falta o sal, o aceite, a nata, a margarina e o caldo de galiña. Claro que tamén poderían arramplalos da cociña da avoa, pero iso xa sería botarlle moita cara. E pensou a nena que se non tivese cabana, soto nin arcón, tería que ir de viaxe á tenda para xuntar todo o citado e preparar unha crema de cabaza.. Podería ser de brócoli, chícharos ou porro, pero a ela a que lle gusta de verdade é a de cabaza. Talvez porque é tan laranxa como as trenzas de Pipi Langstrum e canto máis come, máis lle amita á rapaza que ten un cabalo e un mono e vive soa e anda en globo. (…)”

Cuestionario Proust: Suso Díaz

Publicado o por

Desde SAMSUNG CAMERA PICTURESo blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Suso Díaz:

“1.– Principal trazo do seu carácter?
– É ben difícil definirse. Coido que son un soñador.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A bondade e a xenerosidade.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Só que me entendan.
4.– A súa principal eiva?
– Talvez querer abarcar máis do que son capaz.
5.– A súa ocupación favorita?
– Deixarme levar polo que me agrada, idear novos proxectos, sempre tentar sumar.
6.– O seu ideal de felicidade?
– A felicidade sempre é efémera. Un estado de felicidade enténdoo como algo semellante a ser lelo. Creo nos momentos de felicidade, e se algo se asemella a un tempo prolongado de felicidade vivina os primeiros 8 anos da miña vida en Ludeiros -Lobios-, onde nacín.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Non penso niso.
8.– Que lle gustaría ser?
– Sempre quixen ser cantautor, de aí a miña paixón pola poesía.
9.– En que país desexaría vivir?
– Nun que non existe, que eu imaxino e nunca coñecerei. Nun país que non se odie por ser o que é, que agarime e ame aquilo que o define, que se respecte, que medre dende a cerna herdada sen precisar ollarse en espello algún. Un país que ben podería ser unha Galicia mítica.
10.– A súa cor favorita?
– Transito entre azuis e verdes. Aínda que nada me reconforta máis ca o abrollar da primavera no Xurés.
11.– A flor que máis lle gusta?
– Todas, todas amosan beleza. De escoller, quédome co Lirio do Xurés.
12.– O paxaro que prefire?
– O que se pousa fronte á fiestra na casa de meus pais. Ese que me agasalla cos seus movementos, coa súa cor, co seu canto e co seu voo ceibe e despreocupado.
13.– A súa devoción na prosa?
– Sendo ben difícil: en galego Rosa Aneiros, en español García Márquez, en portugués Saramago.
14.– E na poesía?
– Imposible escoller. Dende Rosalía de Castro a Celso Emilio Ferreiro infinitas e infinitos poetas. Cada nova lectura é unha nova descuberta. Todas e todos os que me emocionen.
15.– Un libro?
– Dous. Agora mesmo os que me ocupan con novos proxectos: Seis poemas galegos de Federico García Lorca e Follas novas de Rosalía de Castro.
16.– Un heroe de ficción?
– Xan das Congostras.
17.– Unha heroína?
– Seguramente algunha que habita o subconsciente. A beleza ten rostro de muller.
18.– A súa música favorita?
– Moitas, moitísimas. Non podo escoller, depende do estado de ánimo. Iso si, sempre me fago acompañar por ela.
19.– Na pintura?
– Dun tempo a esta parte, Ovidio Murguía.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Miñas avoas, ninguén merece meirande admiración para min.
21.– O seu nome favorito?
– O de meus fillos: Sofía e Pedro, sempre na boca, sempre no pensamento.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A maldade en calquera das súas manifestacións: ruindade, mesquindade, falsidade…
23.– O que máis odia?
– Ese sentimento non me habita, de facelo, maniféstase en contadas ocasións. Diría que odio o que fai sufrir ao ser humano conscientemente. Dabondo temos co que a vida nos vai deparando.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Todos eses innomeables que se adicaron a destruír a especie, tamén os que se adican a destruír o hábitat.
25.– Un feito militar que admire?
– Sempre abril. Sempre o 25 de abril.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Unha meirande capacidade de comprensión, algunhas veces non atopo respostas por moito que me esforce. É frustrante.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– De súpeto.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Reflexivo.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Moitos. Tendo en conta que somos humanos, procuro entender.
30.– Un lema na súa vida?
– Meu avó materno sempre me dicía, Suso: fai ben e non olles a quen.”

Inma Otero entrevista María López Sández en Insula Europea

Publicado o por

EntrevistaMaría López Sández de Inmaculada Otero a María López Sández en Insula Europea:
“(…) – Inmaculada Otero (IO): Defendes que a creación dun imaxinario nacional nun sistema minorizado sempre se tenta desmitificar desde os sistemas hexemónicos, acusándoos de falsos, ficticios ou manipuladores, quizais porque non existe a consciencia de que os seus sistemas tamén naceron así. Pensas que se segue esta dinámica na actualidade? As lecturas da literatura galega que se realizan desde fóra fanse desde esta perspectiva?
– María López Sández (MLS): Habería que diferenciar dous niveis. O nivel máis teórico, do pensamento, dos intelectuais, e o nivel da ficción e dos lectores. Nas nacións asentadas, ese proceso de asentamento nacional a través dos textos foi anterior, e precisamente polo propio asentamento deixa de ser percibible o mecanismo, está naturalizado. Pero na propia historia da inclusión das literaturas nos plans de estudos, a perspectiva nacional que no século XIX se inseriu nos sistemas educativos é moi reveladora do papel que se lle deu á literatura como construtora de identidades. O que ocorre novamente é que no galego o proceso está moito máis próximo, ponse case en marcha trala morte de Franco e polo tanto a día de hoxe segue sendo visible. No plano dos lectores, eu creo que en boa parte dos receptores espontáneos non hai un pensamento tan explícito sobre estes problemas. O que pode haber é unha dificultade de que os textos en galego cheguen dunha maneira pouco contaminada a un número amplo de lectores.
Eu creo que se realmente houbese un mecanismo áxil e fluído de traducións, moitos textos galegos serían perfectamente recibidos sen apenas disonancias derivados de todo isto. E posiblemente fóra do Estado español sería máis doado porque hai maior distancia respecto a todas estas cuestións.
– IO: E que precisaría, na túa opinión, a literatura galega para darse a coñecer noutros
contextos?
– MLS: Unha aposta decidida polas traducións e tamén unha República das Letras máis universal. Agora mesmo creo que hai unha evolución nos programas de estudo, aínda tímida, pero ese mesmo paradigma do que se deu en chamar o posnacional e a perda da independencia curricular da literatura para fusionarse co lingüístico supuxo o desdebuxamento dese canon nacional tan estrito, e penso no ensino de literatura castelá. Cada vez se incorpora unha visión máis universal. No ámbito da literatura galega tamén se fai pero quizais aínda en menor grao, ao mellor porque aínda se percibe máis a necesidade de asentar iso que non está aínda totalmente asentando.
Pero si que houbo un dinamismo de tradución moi importante, entón, igual que aquí hai ese achegamento en galego a literaturas de fóra, debería suceder á inversa; que haxa máis circulación de textos, que poidan chegar a lectores de distintos espazos. Iso
lévanos a mecanismos de mercado, a apostas de editorias, con todo o problema que ten neste momento. Eu creo que esta propia iniciativa, facer recensións, presentar textos, facer circular ideas, podería ser útil. E igual tamén dependemos dese editor que atope unha faísca de interese e queira apostar por textos. Por exemplo, non vou mencionar Italia, pero sempre intuín que o meu texto funcionaría moi ben no mercado francés (…)”