Entrevista
de Montse Dopico a Xavier Queipo en Praza:
“(…) – Praza (P): Sacas un libro ao cumprir 55 anos e pouco despois chega o premio do Ministerio á mellor tradución polo Ulises. Satisfeito co balance que podes facer ata agora da túa propia traxectoria como autor?
– Xavier Queipo (XQ): Ás veces non resulta doado adxectivar o estado de ánimo. Podo dicir que teño sentimentos encontrados, que como vectores turran en varias direccións a un tempo, con forzas antagónicas. Por unha banda sinto, dalgún xeito, que o premio é individualmente inmerecido e colectivamente xusto, como cómpre a un traballo que xa foi recoñecido a como “ben feito”. Por outra banda, a ledicia vése amolecida pola distancia da terra, polo afastamento dos agarimos, pola frialdade do mundo no que vivo. O balance da carreira é satisfactorio, por descontado, pois sinto que vou gañando de a pouco a pouco o respecto dos colegas e dos medios, do público en xeral e dos académicos. (…)
– P: Nun dos textos de 55 comentas que facerse maior é ser consciente dos propios límites. Fíxoche pensar niso o repaso do arquivo do ordenador para seleccionar os textos para o libro? Por que?
– XQ: Hai tempo escribín un pequeno ensaio sobre “o tamaño da ignorancia”, e como a consciencia da propia ignorancia é o auténtico síntoma que permite medir “o tamaño da sabedoría”. Coñecer os propios límites non é sinxelo, pois adoitamos vivir anestesiados polo propio “ego”, mais para iso están os amigos e os compañeiros de vida, para axudarnos a non gastar enerxías naquilo que non as merece.
A selección de textos para o libro tivo unha motivación múltiple. En primeiro lugar amosar a diversidade das distintas vías de traballo experimentadas, mais tamén rescatar textos agochados en publicacións inencontrábeis e aportar a frescura das últimas producións da factoría. Sinto que aínda me quedan por explorar moitas hipóteses de traballo e nesa confianza vivo. Quixen facer un alto e reflexionar. Só iso. (…)
– P: Tamén falas nese texto da emigración “non como condena histórica”, como unha especie de destino dun pobo. Por que cres que hai que mudar os discursos sobre a emigración galega?
– XQ: Hai xa uns anos escribín na revista Galegos un pequeno ensaio sobre a “(h)emigración”, con “h” para significar “hemi” de metade, para adxectivala como medio-emigración. Hoxe os emigrados/trasterrados podemos ler os xornais do noso país, falar por skype cos quen nos pete a centos de quilómetros de distancia, participar en debates por videoconferencia ou seguir cunha cámara o que está acontecendo nas rúas de Compostela. Nada que ver coa emigración transoceánica da que se regresaba ou non, onde a única comunicación era a chegada demorada de correo, ou coa emigración “europea” do século pasado, onde se había cartos se facía unha visita anual ao país para mostrar o ben que lles ía no estranxeiro.
A tipoloxía da emigración mudou tanto que o discurso paternalista/maternalista xa non vale. Un sae do país, agás contadas excepcións, por necesidade -sexa esta económica ou social-, mais o sufrimento, o afastamento e as condicións de semi-escravitude non son as mesmas. A emigración masiva, que tantas veces sufriu a nosa terra, débese a unha mala xestión dos recursos polas clases dominantes -fame e desemprego como caras da mesma moeda, a da explotación-. Está claro que se Inditex quixera non tiña que emigrar ninguén. (…)”
Arquivo da categoría: Entrevistas
Verónica Martínez e Alberte Momán: “Falamos do aborto con absoluta liberdade, tratando cuestións que tradicionalmente se silencian por incómodas”
Entrevista
a Verónica Martínez Delgado e Alberte Momán en Compás da Costa da Morte:
“(…) – Compás da Costa (CC): Gañadores do IX Certame de Poesía Erótica Illas Sisargas. Esperabades o galardón?
– Verónica Martínez e Alberte Momán (VMAM): A verdade é que non podiamos intuír a concesión do premio polas propias particularidades do libro co que nos presentamos. Para poder ter algunha opción o xurado debía posuír un concepto do erotismo moi aberto e tamén podía ser que non considerasen os textos dentro da catalogación requirida.
– CC: O xurado sostén que se trata dunha proposta literaria “arriscada”. Canto de atrevemento hai no libro?
– VMAM: Consideramos o libro arriscado porque se aborda o tema do aborto con absoluta liberdade, tratando cuestións que tradicionalmente se silencian por incómodas, así como o propio deterioro intencionado da Sanidade, para facer desta unha simple mercadoría. (…)
– CC: Por outra parte, a poesía erótica segue a ser un xénero minoritario na sociedade. Credes que son necesarias máis iniciativas como a de Malpica?
– VMAM: O erotismo é tan minoritario como o son as coplas de tradición oral. Non podemos esquecer que temos unha historia marcada pola expresión do erotismo en diferentes formas. Para a cultura audiovisual isto é unha ferramenta empregada até a extenuación. Neste último caso, falamos dun erotismo reaccionario utilizado, maioritariamente, para perpetuar estereotipos de xénero. O que fai falta é un erotismo que rache esas dinámicas. Neste sentido, premios como o que convoca a Asociación Caldeirón xunto co concello de Malpica, son un recurso fundamental.”
Armando Requeixo: “É coma a volta do fillo literario á súa casa”
Entrevista de Ana Romaní a Fran P. Lorenzo sobre Cabalos e lobos
Cuestionario Proust: Xulio Pardo de Neyra
Desde
o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Xulio Pardo de Neyra:
“1.– Principal trazo do seu carácter?
– A constancia.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– Todas as que implican calidade persoal.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Lealdade, iso tan difícil de achar.
4.– A súa principal eiva?
– A insistencia.
5.– A súa ocupación favorita?
– Ser amante, pai e lucense, por esta orde.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Vivir nun mundo onde se practique o respecto, a seriedade e a legalidade, onde as persoas sexamos libres e iguais en dereitos.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Sentir dor ou ver como o sente quen amo.
8.– Que lle gustaría ser?
– Nunca soñei con ser outra persoa distinta da que son, só con mellorar o que traio de serie. Gustaría, iso si, de ser un bon intérprete de música: violinista ou pianista estaría ben…
9.– En que país desexaría vivir?
– Nunha Galiza onde prime o rigor, a fidelidade a nós mesmos e mesmas e a intelixencia.
10.– A súa cor favorita?
– A amarela.
11.– A flor que máis lle gusta?
– A camelia e a xesta branca.
12.– O paxaro que prefire?
– A águia real, por iso da devoción cara á simboloxía familiar.
13.– A súa devoción na prosa?
– Entre outros e outras, obras de Bataille, Chékhov, Deleuze, Cortázar, Otero Pedrayo, Joyce, Pizán, Bisiou, Woolf, Lampedusa e Isabel Pedrosa funcionaron, nalgún momento, como aliadas miñas. Mais non son eu moito de símbolos, relixións e devocionarios.
14.– E na poesía?
– Posto a elixir, podería citar o corpus medieval galego, Neruda, García Lorca, Cernuda, Vallejo, Méndez Ferrín, Mallarmé, Rubén Darío, Blanco-Amor ou Storni.
15.– Un libro?
– É moi difícil citar un só libro, mais agora veñenme á cabeza os Sonetos líricos de Quevedo e El hondero entusiasta de Pablo Neruda.
16.– Un heroe de ficción?
– Se apelo á mitoloxía clásica, Προμηθεύς, Prometeo; se penso na literatura contemporánea Leopold Bloom, Poldy.
17.– Unha heroína?
– Seguindo o mesmo patrón anterior, Πηνελόπη, Penélope; e Adela, de La casa de Bernarda Alba.
18.– A súa música favorita?
– A de Chopin, Debussy e Listz; a de José Castro Chané, Freire Penelas e Bal e Gay; a popular galega sempre.
19.– Na pintura?
– Klimt, Tamara de Lempicka, Mondrian, Barradas, Seoane, Díaz Pardo.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Todo aquel e toda aquela que verdadeiramente actúe defendendo a liberdade integral da persoa, mais por agarimo e fidelidade familiar podería falar dos meus próximos devanceiros Cachamuíña e Pepe Benito Munín, os libertadores de Vigo.
21.– O seu nome favorito?
– Pili.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– O de dar consellos.
23.– O que máis odia?
– A ignorancia e a estupidez humanas.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Son tantos os ditadores, imperialistas e integristas que seica son “figuras históricas”, que podería estar medio verán a nomear xente.
25.– Un feito militar que admire?
– A verdade, non admiro ningún dese tipo de feitos.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– O da intelixencia social, que eu relaciono ás veces moi de preto coa hipocrisía ou unha certa habilidade baleira de compromiso.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Tranquilo, con todo o siso, sen dor e a poder ser pasados os cen anos. Ah, se é durmindo mellor!
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Inquieto, con moita moita inquietude en todas as súas variantes.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Todos aqueles que teñan a ver co amor.
30.– Un lema na súa vida?
– Podería lembrar o que decote pronunciaba Hartt, personaxe de Illa do Atlántico de Waldo Frank, mais creo que na nosa casa funciona mellor o propio, así que cada can que lamba o seu carallo.”
Universos íntimos, cotiás e políticos nas pezas de Textículos dramáticos e postdramáticos, de Afonso Becerra
Lois Diéguez: “Coñecer o noso patrimonio fai que sexamos máis libres e felices”
Entrevista
de Carme Vidal a Lois Diéguez en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): A personalización, a evocación ou o coidado da escrita levan a situar Lugo. A cidade dos tesouros encantados no andel das súas obras narrativas?
– Lois Diéguez (LD): Explicar unha cidade e verlle os seus segredos é moi mecánico. Eu non quería que isto fose unha relación de enderezos, restaurantes, descricións de monumentos e personaxes históricas. Buscaba manter o atractivo literario dunha historia, dun conto, e ao mesmo tempo introducir non só os monumentos e personaxes importantes, senón aqueles outros humildes que lle dan personalidade. Un obreiro da construción, unha mestra, o toliño da cidade, ese obxecto artístico que está nun lugar agochado, a alfaia do século III agochada entre pedras… Mesturar todo este tipo de elementos levados por guías que non foran propiamente humanos, senón elementos humanizados foi o punto de partida da obra. Tentei buscar o corazón de Lugo de forma fermosa, en diálogo co lector ou a lectora. (…)
– SG: En especial desde a súa intensa actividade no asociacionismo cultural, vostede sempre defendeu a necesidade de conservar e valorar o patrimonio. Esa vontade toma parte tamén da elaboración do libro?
– LD: Non aprezar as xoias e os tesouros que temos non deixa de ser unha tacha da nosa formación, non aprezalos ou non sabelos aprezar, mover os ollos para valorar tanta riqueza. O libro quere mostrar eses tesouros e chegar ao corazón das cousas. Algunha xente que o leu e que ten relación coa cidade di unha frase que xa escoitei moitas veces neste tempo de presentación do libro: “Eu que pensaba que coñecía a cidade e levei unha sorpresa!”. Persoas que coñecen Lugo como a súa casa quedaron cos ollos abertos e iso precisamente é o que quería, darlle ese sentido de amor, de orgullo, que se ten que vivir coa lectura do libro. Unha vez se é consciente disto temos gañado moitas batallas no sentido do patrimonio material ou inmaterial. Coñecer o noso patrimonio fai que sexamos máis libres e felices. Tamén é preciso coñecer o que se destruíu, ser conscientes do que se desfixo porque así nos decataremos de que podería ser doutro xeito.
– SG: Que lugar merecen os libros de viaxes na súa obra?
– LD: En todo o traballo que levo feito, a viaxe e o encanto son elementos moi importantes. A viaxe sempre axuda a coñecer cousas, se se fai con humildade e ánimo de coñecemento sempre se van atopar novidades de grande interese. Esa experiencia dáche un punto para coñecerte a ti mesmo e a túa colectividade. Neste caso, na viaxe a Lugo a cidade pasa a ser personaxe, humanizada. Agora quero comezar a traballar cos dezasete lugares encantados do mundo e xa os teño seleccionados. Espazos con moita humildade, que non son grandes monumentos, mais que transmiten unha sensación especial ao viaxeiro que os vive. Contaxiar esa emoción diferente que se pode gozar diante das cousas é o que intento. (…)”
“Dragal: un llibre de misteri i aventures”, reportaxe sobre o libro de Elena Gallego na TV3
Emitiuse
, no programa Super3 da Televisió de Catalunya, unha reportaxe arredor do encontro de Elena Gallego co alumnado do Institut Pau Claris de Barcelona sobre a versión en catalán da saga Dragal.
Pódese ver completa nesta ligazón.
Inma Otero Varela: “O feito de que as mulleres publiquen aínda se vía, ou se ve, como unha anomalía, un exotismo”
Entrevista
de Montse Dopico a Inma Otero Varela en Praza:
“A profesora e escritora Inma Otero observou unha presenza crecente de novelas de protagonista, moitas veces femininas, que están inmersas nun proceso de construción de si mesmas. E tentou explicar os motivos no ensaio A ficcionalización do eu. Autoría e protagonismo das mulleres na literatura, publicado por Euseino? en edición non venal, en pdf, na serie Anotacións sobre literatura e filosofía. Unha protagonista feminina, sostén a autora, ofrece máis posibilidades para unha elaboración nova do eu ou para construír relatos emancipatorios desde a reconstrución da súa identidade, asediada polos relatos que tentan encorsetala.
– Praza (P): Comezas rexeitando sintagmas como “literatura feminina” ou “literatura de muller”. Por que estes tópicos sobreviviron durante tanto tempo?
– Inma Otero Varela (IOV): Porque, por unha banda, o feito de que as mulleres publiquen aínda se vía (ou se ve) como unha anomalía, ou como un exotismo, se se prefire. Por outro lado, persiste o prexuízo de que a literatura escrita por mulleres debe ser lida case en exclusiva por mulleres; a etiqueta resulta útil á hora de marcar o gueto ao que se quere destinar os textos.
– P: En relación con iso, a túa proposta é non atender tanto á autora, á muller de fóra do texto, senón á muller construída dentro do texto, á personaxe. Por que?
– IOV: En realidade interésame, e creo que a toda a crítica en xeral, máis os textos que a vida privada das autoras e autores. Non nego que algunhas circunstancias vitais sexan importantes, como a cultura da que forman parte, por exemplo, ou algunhas experiencias decisivas. Pero creo que a importancia que se lle dá ao sexo da autora, porque se é autor parece que non é relevante, é excesiva. Aínda considerando que realmente as mulleres seguen a ser o xénero marcado, non todas o asomen do mesmo xeito nin o reflicten literariamente de maneira sequera parecida. Ocorre moitas veces que un escritor constrúe unha protagonista moito máis rica e subversiva que o que fai unha escritora. Existen moitas mulleres que recorren a personaxes moi estereotipadas e planas. (…)
– P: En xeral e en resumo, por que as personaxes femininas son vehículo idóneo para reflexionar sobre os procesos de construción do suxeito?
– IOV: Sen desprezar outras opcións, porque un personaxe que vive á marxe do sistema ou que ten unha opción, corpo ou vida sexual que non coincide coa normativa tamén enriquece a reflexión sobre as posibilidades do suxeito, desde o punto de vista do xénero social que aínda se rexe maioritariamente polo binomio home-muller, é a muller a que en maior medida ten que loitar contra unha identidade forzada. Pódense cruzar moitas liñas á hora de perfilar unha personaxe en loita e a de xénero é unha máis. Pero desde este punto de vista, unha protagonista que no procedemento de construírse atenda tamén á cuestión de xénero, ofrece un grao máis de problematización que o que pode achegar un personaxe masculino. Aínda que, por suposto, aparecen personaxes masculinos moi interesantes desde esta perspectiva como os que ofrece, por poñer un caso galego, Samuel Solleiro. Mais nestas análises da masculinidade ecoan os esforzos realizados polo feminismo por cambiar a categoría social do xénero. (…)”
