Entrevista a Ledicia Costas no Zig-zag da Televisión de Galicia:
“”Oxalá a vida funcionase así, cunha bandada de paxaros que aparecen cando necesitas reconstruírte e volver a empezar”, son palabras de Nana, unha das personaxes que poboa a nova novela de Ledicia Costas: A lebre mecánica. Con esta obra, coa que gañou, por terceira vez o Premio Lazarillo. A entrevista pode verse aquí.”
Arquivo da categoría: Entrevistas
Rocío Leira: “Creo que a literatura debe ter tamén unha función social”
Entrevista a Rocío Leira en Faro de Vigo:
“(…) – Faro de Vigo (FV): Ti es matemática, pero neste libro atopamos referencias á filosofía e cantidade de xogos nemotécnicos, as letras e as ciencias están máis preto do que pensamos?
– Rocío Leira (RL): Letras e ciencias, a pesares do tópico creo que están intimamente relacionadas. Foron moitos os matemáticos que ó longo da historia destacaron no mundo dos libros: Lewis Carroll, Echegaray… En Cicuta para dous trátase o tema da filosofía e malia que matemáticas e filosofía poidan parecer disciplinas diametralmente opostas, en realidade, ambas están moi ligadas, pois nas dúas se traballa coa mesma materia prima: os pensamentos. En ambas, a razón, o sentido crítico e a abstracción son elementos esenciais, polo que mesmo se podería decir que lonxe de seren disciplinas opostas, ambas se complementan á perfección.
– FV: E como marca (se é que o fai) a matemática na forma de escribir? Moitas revisións? Búsqueda de exactitude?
– RL: Son matemática vocacional e para min a miña profesión é moito máis que un modo de gañarme a vida. No meu caso as matemáticas representan un modo de ser e de estar no mundo, unha maneira particular de entender a vida. Polo tanto, resulta case inevitable que esa paixón non se traslade a todo o que fago, incluída a miña faceta literaria. Creo que nos meus escritos se adiviña sempre un certo matiz matemático e o emprego da lóxica ten un papel protagonista.
No caso de Cicuta para dous non ía ser menos, e nas súas páxinas transmítese unha defensa acérrima do pensamento e da reflexión como ferramentas indispensables para conducirnos pola vida.
– FV: E nese caso, como marca a filosofía?
– RL: Son unha gran lectora de filosofía, e malia que carezo de formación nese eido, adoro esa disciplina. En Cicuta para dous trato de transmitir ese gusto polo oficio de Sócrates pois considero que nestes momentos a filosofía é máis necesaria ca nunca. Rodeados como estamos de falacias, fake news e posverdades, penso que é imprescindible desenvolver un sentido critico para analizar todo o que está acontecendo e para protexernos da manipulación á que nos vemos sometidos dende todos os estamentos da sociedade. (…)”
Entrevista a Marilar Aleixandre e Xesús Fraga: “Queremos esquecer que en Galicia houbo fame, que a xente emigrou”
Entrevista de Héctor J. Porto a Marilar Aleixandre e Xesús Fraga en La Voz de Galicia:
“(…) «Sen memoria estamos incompletos. Pero lembrar é algo que ás veces suscita críticas, e percibes rexeitamento cando falas de cousas do pasado que non son bonitas. As experiencias que enfrontan tanto a novela de Xesús Fraga como a miña son moi duras. E queremos esquecer que en Galicia houbo pobreza, fame, que a xente tivo que emigrar, que houbo cárceres, que as mulleres morrían porque tiñan que abortar clandestinamente… Isto varríase debaixo da alfombra». Defende así a escritora galega Marilar Aleixandre (Madrid, 1947) a necesidade de recordar: «Hai que mirar cara atrás para poder saber quen somos, de onde vimos, e explicar o noso presente». E ese exercicio de indagación é o que pon en marcha en As malas mulleres (Galaxia, 2021), novela na que rescata o penal coruñés de mulleres da Galera e coa que vén de gañar o Premio Nacional de Narrativa, cobizado trono no que releva a outro galego, o xornalista de La Voz de Galicia e narrador Xesús Fraga (Londres, 1971), e a súa novela autobiográfica Virtudes (e misterios) (Galaxia, 2020), na que fai outro tanto ao reconstruír a historia da súa avoa na emigración.
Reunidos ambos os dous no Museo Santiago Rey Fernández-Latorre, analizan un recoñecemento que vén de fóra -que se suma ao que acadaran tamén de maneira sucesiva co Blanco Amor– e achega unha desexable visibilidade ás súas obras, vinculadas tamén pola súa tradución ao castelán no selo aragonés Xordica (a de Aleixandre chegará ás librarías nunhas semanas).
A pobreza, a fame, a falta de instrución… Volve sobre o pasado Fraga, que anota que na casa onde vivían nos 50 a súa nai e as súas tías a cociña era de leña e ían por auga á fonte coa sella. A maiores, razoa, lastraba a falta de expectativas. «Ti estás nesa clase social e xa dende dentro interprétase que non hai forma de saír de aí, como unha condena. As miñas curmás e mais eu fomos os primeiros universitarios da familia, non porque os anteriores fosen máis parvos, ou nós máis listos, é que a eles nin se lles pasaba pola cabeza pensar que alguén da familia estudase: eles sabían que o seu papel era traballar no que puidesen e traer á casa un aporte económico, non había opción». Por se fose pouco, a emigración foi o medio que a súa avoa tivo para superar o estigma de muller abandonada polo home, porque «iso era unha tacha como o era a das nais solteiras, ás que marchar lles permitiu empezar de novo e sacar adiante aos seus con dignidade e con cartos». (…)”
Carolina Rubirosa e César Morán: “Os trovadores partían da tradición oral das mulleres”
Entrevista a Carolina Rubirosa e César Morán na Televisión de Galicia:
“Recuperarmos cantigas da lírica medievais que foron escritas hai máis de 700 anos. Agora cobran vida no proxecto Soldadeiras de Carolina Rubirosa. Versos de João Mendes de Briteiros abren o disco, un soño con ritmos vangardistas e coa colaboración do tamén músico César Morán. A entrevista pode verse aquí.”
Elba Pedrosa: “O máis importante para crear é o amor”
Entrevista a Elba Pedrosa en El Correo Gallego:
“(…) – El Correo Gallego (ECG): A túa vida é para non aburrirse. A cantas cousas te adicas?
– Elba Pedrosa (EP): Esa palabra non a coñezo, nin a quero! Pero tampouco son tantas cousas, non o vexo así. Todo o que fago forma parte do mesmo universo, o de “contar historias”. Levo contándoas desde pequena, na casa, na escola, só que agora dei coas linguaxes máis acaídas para min. Gústame moito aprender, teño moitas inquedanzas e tento facer todas as cousas que me dan a vida e me ilusionan. Sen ilusión non paga a pena, porque non habería compromiso nin tampouco implicación.
– ECG: De todas elas, cal prevalece?
– EP: Sen dúbida a escrita e a televisión están entre todas as miñas querenzas maiores. Eu sabía de sempre que por estes lares andaba a resposta, a realización persoal, pero ata hai uns poucos anos non tiven a afouteza de plantarlle cara á miña propia realidade. A vida levoume a unha situación na que tiven que decidir entre seguir a facer o de sempre ou dar un salto ao baleiro. Escollín saltar e penso que non errei. Gozo co que fago, ás veces mesmo sinto que non é traballo. Con todo, dedicarse á cultura é un reto complicado e doloroso, e as máis das veces aturámolo pola paixón que sentimos polo oficio. Hai moitas correntes de aire neste abismo cultural que te fan tremer.
– ECG: Corren malos tempos para o oficio de periodista. Que se pode facer?
– EP: Seguir a tentar cousas novas, darlle outra volta máis, arriscar e insistir coas teimas. Se estás cansa, repousar, durmir sen complexos nin culpas, e volverte levantar. Nunca se pode perder a esperanza, a pesares de todo. Pódense botar sapos e esconxuros, chorar se é preciso. Eu choro moito, moitísimo. Tamén desafogo coas amizades, digo parvadas, e sempre hai alguén que me dá unha palmadiña no lombo e… lista! Sei que hai que empezar un novo día e tentalo outra vez ata chegarmos a meta que ansiamos. Ou preto.
– ECG: A literatura, ficción, claro, é rendible? Dá para comer?
– EP: O oficio vén sendo de sempre incerto e inestable. O factor sorte ten que estar presente na fórmula, xunto co esforzo e o talento. Hai algunhas autoras e autores galegos que viven disto. Mais é certo que resulta agotador aturar a presión, o desgaste emocional e económico. Os artistas estamos en todo momento para facer que os demais pasen mellor a vida, temos disponibilidade total. E está máis que demostrado que a nosa función social é importante, pero sempre temos que estar a demostrar o noso talento, a procurar oportunidades de traballo, a desbotar inseguridades tamén. Disto falo no meu novo libro, Agora que cala a noite, desa precariedade inherente ao eido cultural, desa tolemia conxénita do mundo das artes e da nosa querenza cega polo que facemos. (…)”
Entrevista a Yolanda Castaño en Radiofusión sobre Materia
Desde Xerais:
“Yolanda Castaño: “Eu creo que na poesia un dos valores máis importantes debe ser a franqueza, a autenticidade, hai que traballar con honestidade”. Entrevista en Radiofusión sobre: Materia». Pode escoitarse aquí.”
Helena Villar Janeiro: 50 anos de poesía social e feminista
Entrevista a Helena Villar Janeiro na Televisión de Galicia:
“Helena Villar Janeiro celebra os seus 50 anos como creadora poética. E faino cun libro De rosa antiga, que recolle a súa poesía máis significativa, a que transita dende unha voz intimista a unha lírica cun marcado compoñente social e feminista. Inclúe os seus primeiros poemas en castelán e tamén composicións inéditas. Conversamos con ela na súa casa e contounos cales son os atributos da súa produción lírica. A entrevista pode verse aquí.”
María Solar, premio Xerais: “Neste libro arrisquei moito, foi un desafío”
Entrevista a María Solar en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): «Nada se entenderá de todo se non regreso ao punto de partida», escribe Mirtha no comezo do seu diario. Cal foi o punto de partida deste libro?
– María Solar (MS): Nunca me pasara na miña vida o de ter dende o principio moi clara como era a historia e o xiro brutal que ía dar ao final. Cando decidín poñerme a escribir, penseino moito, deille moitísimas voltas e arrisquei moito. Porque este libro, en realidade, son dúas novelas. Hai unha novela negra, un thriller, que é a historia de Amanda. E logo, no medio, o diario de Mirtha, que é unha novela literaria, psicolóxica, máis intimista. Iso implica dúas maneiras de narrar, dous tempos… Este libro foi un desafío.
– LVG. Mirtha escribía por culpa e por liberación. «Para purgarme, exorcizarme e arrincarme tanto mal», di literalmente. Por que escribe vostede?
– MS: Uf! Eu escribo por necesidade vital. Eu son moi fantasiosa. Encántame crear outros mundos e outras vidas e, ao tempo, vivilas. Logo, tardo moito en saír de aí. Son das que queda prendida dos personaxes. Como se existisen de verdade. Non sei se ten unha parte de loucura, pero eu gozo moitísimo facéndoo.
– LVG: Noutro momento Mirtha di: «Canto cansa escribir, non tiña nin idea diso».
– MS: Ai, si! É unha cousa que me paso a vida explicándolla a algunha xente. O mundo das artes percíbese, en xeral, dese halo de persoas tocadas por un don, pero a realidade é que tes que currar como unha besta. E ese traballo é o que eu reivindico. Estou moi cansa desa idea de «ah!, escribe porque lle gusta». Si, claro que me gusta, pero é un traballo. E un traballo que debe ser digno, respectado e ben remunerado. Temos dereito a vivir dos nosos libros e a unhas porcentaxes xustas.
– LVG: «Os escritores viven nun delicado equilibrio entre o recoñecemento, o ego, a adulación e a crúa realidade da miseria», escribe a protagonistas. Concorda?
– MS: Concordo en bo grao. Claro que hai algúns escritores que poden vivir do que fan, pero hai moitísimos que viven dos soños. Escribir non está ben pagado. E cando unha actividade non che devolve a dignidade, tamén económica, que precisas para mantela, hai un desequilibrio clarísimo. (…)”
Antón Riveiro Coello pecha ciclo literario con Días de intemperie
Entrevista a Antón Riveiro Coello no Diario Cultural da Radio Galega:
“Relatos co pano de fondo da guerra e que o autor pon en relación coas novelas As rulas de Bakunin, Laura no deserto e O paraíso dos inocentes. A entrevista pode verse aquí.”
Rocío Leira: “Escribir en galego foi o curso natural, nunca valorei outra opción”
Entrevista a Rocío Leira en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Que trae vostede en Cicuta para dous?
– Rocío Leira (RL): É unha mestura un tanto rara, unha novela de intriga filosófica. Creo que a filosofía non está moi tratada na ficción, especialmente na xuvenil, así que pareceume boa idea poder achegarlla á mocidade. Intentei facelo da forma máis amena e menos densa posible, cunha historia de intriga e misterio.
– LVG: A filosofía tampouco ten moita presenza na educación.
– RL: Son matemática, así que parecerá que vou tirar pedras contra o meu propio tellado, pero hoxe parece que só importa aquilo que dá resultados inmediatos: a tecnoloxía, a ciencia, a informática… Non obstante, eu creo que a filosofía nos pode facer achegas moi valiosas, sobre todo nestes tempos de desinformación e bulos nos que vivimos. É máis importante ca nunca desenvolver un espírito crítico, unha personalidade que estea allea ás manipulacións.
– LVG: Que opina desa dicotomía letras-ciencias? Vostede leva ás dúas por bandeira.
– RL: O ideal sería que fósemos todos o máis renacentistas posible, no sentido de ter un amplo abano de intereses. Na antigüidade era moi común que os matemáticos fosen tamén filósofos, e de feito son dúas disciplinas que traballan de maneira moi semellante, pero co tempo fóronse separando e mesmo enfrontando. Eu creo que os coñecementos transversais son máis necesarios ca nunca. (…)”
