Arquivo da categoría: Tradición
Arturo Casas presenta as dúas obras reeditadas de Dieste
Desde
o Zig-zag da Televisión de Galicia:
“Galaxia volve publicar A fiestra valdeira e Dos arquivos do trasno, primeiras obras do autor de Rianxo. A entrevista a Arturo Casas pode verse aquí.”
Rosalia é Mundial
Desde
o Portal Galego da Língua:
“A 24 de fevereiro, no Dia de Rosalia de Castro, que nasceu no mesmo dia deste mês em 1837 no Caminho Novo, um conhecido arrabalde de Santiago de Compostela, a Associaçom Galega da Língua (AGAL) dará a conhecer o poema mais gostado dentre os 16 que serám lançados em 18 vídeos através do Youtube e das redes sociais ao longo dos dias 22 e 23.
Nos vídeos, diferentes pessoas da Galiza, Portugal, Brasil e Angola ponhem a sua voz a diferentes poemas escolhidos polas mesmas entre os publicados nos livros Cantares Galegos (1863) e Folhas Novas (1880). As vozes som acompanhadas com legendas da versom original desses poemas. A AGAL pretende assim fazer ver como a unidade da língua galego-portuguesa está por cima de momentos históricos, sotaques e ortografias. A obra em galego de Rosalia é lusófona, é mundial.
Da Galiza, participam na leitura dos poemas a blogueira Carme Saborido, o realizador e editor Rafa Janeiro, o escritor Carlos Quiroga e as escritoras Maria do Cebreiro, Susana Arins e Andrea Nunes.
De Portugal, declama o diretor de fotografia Carlos Mendes Pereira, o fadista Eduardo Monteiro e o figueirense João Roque.
A participaçom africana, de Angola, chega pola mao do luandense Joaquim Domingos Manaça. O Brasil é, no entanto, o país que mais contributos enviou de escritores e outros admiradores da poetisa galega: o leitor da USC Márlio Barcelos, a produtora Amanda Prado e o conhecido escritor Michel Yakini, para além de Wellington Freire Machado, da universidade Federal do Rio Grande do Sul. Ainda, recebemos os contributos de Salan Fernández (de São Bernardo do Campo) e de três campineiros: Fernando Fagner, a cantora Martina Marana, o poeta Vítor Queiroz.
Animamos-te a participar na votaçom para escolher o melhor poema, ou a melhor leitura, que será anunciado no dia 24. Basta clicares em ‘gosto’ no vídeo de Youtube da tua preferência. (…)” Sigue lendo
Orixes da escrita: Penélope
Desde Criticalia, de Armando Requeixo:
Un paso adiante i outro atrás, Galiza,
i a tea dos teus sonos non se move.
A espranza nos teus ollos se esperguiza.
Aran os bois e chove.
Un bruar de navíos moi lonxanos
che estrolla o sono mól coma unha uva.
Pro tí envólveste en sabas de mil anos,
i en sonos volves a escoitar a chuva.
Traguerán os camiños algún día
a xente que levaron. Deus é o mesmo.
Suco vai, suco vén, Xesús María!,
e toda a cousa ha de pagar seu desmo.
Desorballando os prados coma sono,
o Tempo vai de Parga a Pastoriza.
Vaise enterrando, suco a suco, o Outono.
Un paso adiante i outro atrás, Galiza!
Se hai un territorio emblemático na poética de Díaz Castro ese é o que vai de Parga ata A Pastoriza, espazos ambos os dous que, xunto ao etnotopónimo Galiza, figuran no máis célebre dos poemas do autor: “Penélope” (Nimbos, 1961).
No derradeiro dos serventesios hendecasílabos da composición é onde figuran Parga —que non é outra que a localidade de San Salvador de Parga— e mais A Pastoriza. E é respecto desta última onde ten xurdido certa confusión interpretativa que convén aclarar.
A Pastoriza é un haxiotopónimo que, como xa explicou algún estudoso diazcastriano (velaí, poño por caso, os traballos de Xaquín Campo Freire) non alude nin ao concello da Pastoriza norlugués nin a outras localizacións coruñesas con ese nome, senón ao santuario do San Alberte (así chamado por ser o seu padroeiro) ou da Pastoriza (tamén denominado deste xeito por celebrarse nel unha célebre romaría o primeiro domingo de agosto en honor á Divina Pastora).
A este santuario da Pastoriza ía de romeiro Díaz Castro cando rapaz, tamén de mozo e logo de adulto, tras a Guerra. Daquela, o Tempo que vai desorballando os prados coma sono percorre esa legua escasa para regresar á mandorla na que todo se envolve en sabas de mil anos, nun outono atemporal, un camiño que andan os ventos dando un paso adiante e outro atrás sempre ao carón de río Parga, guieiro fidel que á súa beira leva de San Salvador de Parga ata A Pastoriza, espazo matricial e orixe da escrita nimbada.”
Orixes da escrita: Diss’a fremosa en Bonaval assy
Desde Criticalia, de Armando Requeixo:
“Diss’a fremosa en Bonaval assy:
“Ay, Deus! Hu é meu amigo d’aquí,
de Bonaval?
Cuyd’eu, coitad’é no seu coraçon
porquê non foy migo na sagraçon
de Bonaval.
Poys eu migo seu mandado non ey
já m’eu leda partir non poderey
de Bonaval.
Poys m’aquí seu mandado non chegou,
muyto vin-eu mays leda ca me vou
de Bonaval”.
A coita da moza que se lamenta nesta cantiga por non ter cadrado co seu amigo en Bonaval traspasou os séculos e lémbranos hoxe, case mil anos despois, que o amor e a ledicia da compaña namorada seguen a ser forzas extraordinarias que todo o poden.
En San Domingos de Bonaval latexa parte do corazón de Compostela, a vella capital do Reino de Galicia, o umbilicus no que desembocan todos os camiños xacobeos. O Bonaval de extramuros, á caída da Almáciga, pé da Porta do Camiño pola que os peregrinos da Francia e do resto de Europa chegaban presentar os seus respectos ao señor Apóstolo, é a orixe da escrita dalgunhas das pezas máis fermosas da nosa áurea lírica medieval.
Bonaval —o bonam valem ou bo val latino— fíxose templo a partir da peregrinación de San Domingos de Guzmán, en 1219. Non se sabe a data exacta da consagración á que alude a cantiga, pero tendo en conta que as primeiras referencias ao templo (aínda baixo a advocación de Santa María) son do 1228, hai que supor que se situaría arredor de 1230. Sigue lendo
As cantigas de Códax xa teñen unha tradución ao xaponés
Desde
El Correo Gallego:
“As sete cantigas de amigo do xograr galego Martin Codax, que o bibliófilo Pedro Vindel atopou no ano 1914 no pergameo que lle serviu como forro á encadernación dunha copia manuscrita feita no século XIV do tratado De Officiis de Cicerón e que marcaron un fito por amosar por vez primeira a música da lírica profana medieval, xa se poden ler en xaponés, mercé á nova edición bilingüe galego-xaponés do lingüista Takekazu Asaka, un profesor de Filoloxía Románica da Universidade Tsudajuku de Toquio considerado o embaixador do galego máis famoso do Xapón.
O secretario xeral de Política Lingüística, Valentín García, deu a coñecer o novo volume onte nun acto celebrado no Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades (CRPIH) no que participou tamén o autor e no que destacou que “se trata dun traballo que contribúe a reforzar a proxección exterior do galego, mais sobre todo a prestixiar a lingua galega da man dun dos tradutores máis recoñecidos e a fortalecer as pontes que comunican a cultura galega con outra tan diferente como pode ser a xaponesa”.
Acompañáronos na presentación o presidente da Real Academia Galega, Xesús Alonso Montero, autor do limiar que abre a obra; o académico da lingua e catedrático de Filoloxía Románica da USC Francisco Fernández Rei e mais o secretario do CRPIH, Armando Requeixo.”
A máquina de escribir da “Alba de groria” de Castelao
Desde o Caderno da crítica, de Ramón Nicolás:
“Se alguén me dixese que escollese un texto da literatura galega, de filiación oratoria ou discursiva, non dubidaría en sinalar que o discurso da “Alba de groria” (1948) que se pode ler premendo aquí nunha edición facsímile. Unha composición que deixou sempre en min unha fonda pegada de xeito que, un tanto inconscientemente, se espella estruturalmente nalgún capítulo da biografía de Celso Emilio Ferreiro que escribín hai algún tempo. Por estas razóns o traio aquí e manifesto a miña alegría por unha iniciativa que recuperou a simboloxía deste texto nun acto que se celebrou recentemente.
Ao fío deste día (25 de xullo), que moito me gustaría entender como o dunha precisa e nova “Alba de groria”, deixo aquí unha fotografía que conservo da máquina de escribir de Castelao depositada nun andel inferior dunha sala do Centro Galego de Bos Aires, a carón doutros obxectos que lembran ao escritor rianxeiro. Sempre me gustou pensar que dela saíron as follas do “Alba de groria”: algo máis ca un simple discurso ao que cómpre, sempre, volver.”
Casas literarias: Ernesto Guerra Da Cal
Desde o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“Ernesto Guerra da Cal naceu en Ferrol o 19 de decembro de 1911, no segundo andar do número 142 da Rúa Sagasta, hoxe Da Igrexa. (…)
Aínda que Guerra da Cal veu ao mundo na cidade ilustrada, o seu berce vivencial e formativo, a súa raiceira autorial foi outra: o val de Quiroga, nas terras surlucenses lindeiras coa ourensanía.
Celia Díaz Núñez, citando palabras do escritor, ten explicado nun traballo elaborado cando este aínda estaba entre nós ese inequívoco sentimento de pertenza:
Quiroga é para Guerra da Cal un “jardim interior que eu venho com amor cultivando, dia a dia, durante as últimas quase sete décadas, à roda do mundo”, é tamén un “Vergeul de Consolação” no que “reside o âmago mais intocado da minha mais sacra identidade”. É o “Edem da infância que levo no meu coração e nas entranhas da alma como a custódia leva a hóstia”, un “Refúgio mental, jardim de lembranças sossegado”, o seu “Paraiso interior inexpugnável às investidas e dissabores da vida”, pois é o “Paraíso infantil da memória”. Quiroga, en definitiva, forma a “Paisagem da lembrança, humana, urbana e natural que eu levo entesourada nas camadas mais fundas da alma”.
Guerra da Cal
foi vivir a Quiroga sendo aínda naipelo, pois seu pai morreu cando el contaba sete meses e súa nai decidiu regresar preto de seus proxenitores, que moraban na vila luguesa. De primeiras residiu, brevemente, na casa que un seu tío avó materno tiña na Praza Maior, a chamada Casa da Tabacaleira, construída en 1898. Ben pronto marchou para outra vivenda da fronte oposta da mesma praza. No andar de baixo deste novo inmoble estudou o futuro escritor as primeiras letras con Santiago Prol Blas, tío seu, membro da RAG e celebrado rosaliólogo que residía coa súa familia no primeiro andar. Nesa mesma casa naceu, anos máis tarde, o poeta, narrador e ensaísta Eduardo Moreiras.
Mais a casa de referencia do universo literario quirogués de Guerra da Cal é o inmoble ao que se trasladou en 1914, sito na esquina da Rúa Real coa Rúa do Camiño de San Martiño de Abaixo. No primeiro andar daquela ampla vivenda residiu ata os nove anos, cando, chamado pola nai que marchara a Madrid, foi para o barrio das Delicias. Guerra da Cal no se afixo alí, sufriu unha sorte de depresión e tivo que volver a Quiroga, onde permaneceu ata os once anos, idade á que volveu outra vez para Madrid. (…)
Tal día coma hoxe de 1994 deixounos en Lisboa. Vaian estas liñas en homenaxe ao poeta. (…)”
Manuscrito: Rosalía de Castro
Desde Caderno da crítica, de Ramón Nicolás:
“Para lembrar o seu 130 cabodano traio a esta sección, onde xa viron algúns manuscritos da autora, unha carta do seu puño e man dirixida a Luís Tobío Campos. A carta está incorporada na web do Consello da Cultura Galega, onde se pode consultar xunto con outras recuperadas. Con todo, velaquí o orixinal, cortesía da Fundación Penzol.”
Orixes da escrita: Campanas de Bastavales
Desde Criticalia, de Armando Requeixo:
“As campás da igrexa de San Xiao de Bastavales, freguesía do Concello de Brión, no val da Amaía, ecoan no corazón da voz feminina deste poema no que non poucos rosaliólogos quixeron ver a propia Rosalía. As súas badaladas espertan nesa voz, talvez autobiográfica, un proceso de rememoración no que se cadra non son alleos os días vividos na contorna, concretamente na aldea de Castro de Ortoño, onde segundo a memoria oral e de vida a autora deste poema incluído en Cantares gallegos puido morar parte da súa nenez coidada pola familia de seu pai, o crego Manuel Martínez Viojo.
O que si é claro é que Bastavales e a redonda padronesa foron eidos caros a Rosalía, que os cantou en múltiples ocasións, deixando constancia da fermosura destas terras e dos sentimentos que as mesmas arrincaron nela. As Torres da Hermida en Lestrobe, o propio Padrón, as veigas de Laíño e outros espazos cruzan as súas composicións, que entrañan así un especialísimo territorio poético e vivencial xa para sempre inmortalizado pola súa escrita.
Imposible non pasar por Bastavales e morrer de soidades na paisaxe rosaliana. As coitas das vivencias fuxidías consomen aquí e os recordos veñen mainos polo que foi e xa non será, con Rosalía sempre.”
