Entrevista
a Rosa Aneiros en Compostimes:
“(…) – Compostimes (C): Na súa obra vostede inclúe un mosaico moi amplo de espazos, sendo este un elemento que en ocasións se lle achaca á literatura galega, cre que debe cruzar fronteiras dentro e fóra dos libros?
– Rosa Aneiros (RA): Eu creo que os espazos van en función do que narrativamente necesites. Sempre defendo que o importante son as historias. O importante son os personaxes e a acción que ti queres contar. Se tes unha historia que transcorre toda en Vigo é porque ti decidiches que o importante é a historia e eses personaxes podían desenvolverse na cidade de Vigo. Non creo que sexa necesario introducir cidades de fóra ou lugares de fóra para contar unha historia. É certo que ata hai uns anos non se introduciron tantas cidades alleas como hai neste momento. Pero non é estritamente necesario. O que provoca, sobre todo en lectores máis novos, é unha sensación de ser máis internacional. Pero o importante sempre é a trama, o importante sempre son os personaxes, o importante sempre é a historia. Se unha historia ten que transcorrer aquí, non pasa nada. Hai momentos nos que introducimos outras historias que teñen que transcorrer noutros lugares e iso enriquece as nosas propias obras, pero non estar fóra porque si. O importante non é o lugar, senón o que estás contando que transcorre alí. Estás introducindo novas variantes que afectan aos personaxes derivados das situacións socio políticas que se viven neses lugares e iso si é importante, non tanto polo espazo senón polo que achegas de novas realidades. (…)
– C: Outra característica que se atopa na súa literatura, nalgunhas das súas obras é o compromiso coa liberdade, a loita pola liberdade, concibe a literatura como un vehículo de concienciación?
– RA: Non é tanto que a literatura sexa un vehículo de concienciación senón que son os temas que a min sempre me interesaron para narrar. Eu sempre digo que se me escapa esa parte de xornalista de preocupación pola realidade na literatura. Dalgunha maneira a literatura ten que ser unha fiestra cara a novos mundos, para ver novas realidades a través dos ollos doutros. Por exemplo, estes días que está de actualidade os marroquís que están descendendo do monte Gurugú, intentando acceder a España, intentando acceder a Europa. Eu eso conteino nun relato e intenteino contar a través dos ollos deles, intentando quitar toda a parte obxectiva, por dicilo de algunha maneira, de narrar o número. Simplemente contei a historia de dous rapaces que intentan entrar. Iso é o que nos da a literatura, esa capacidade de ver o mundo a través doutros ollos. Hai historias nas que eso é fundamental e outras nas que esa pegada da concienciación non é tan pesada pero vai máis latente. Eu creo que nunca debes adoutrinar desde a literatura, xamais. O que tes que facer é respectar sempre a liberdade do lector e da lectora. Non é tanto adoutrinar, nin tampouco concienciar, senón contar a realidade dende outro punto de vista. Con iso permites que ese lector ou lectora faga unha lectura crítica e que se faga moitas preguntas a si mesmo. A literatura o que ten que facer é preguntas e que ten que ser cada lector e cada lectora quen responda. Ti lle das máis elementos ou máis ingredientes para que faga esa lectura máis construtiva, pero nunca a partir dun vieiro único. Eu son unha autora que procuro dar pautas, non me gusta mostrar a realidade desde un punto de vista holísitco, e a partir de aí constrúe ti. Creo moito nunha lectura crítica. (…)”
Cuestionario Proust: Ramón Loureiro
Desde
o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Ramón Loureiro:
“1.– Principal trazo do seu carácter?
– O pesimismo.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A honestidade.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Nada.
4.– A súa principal eiva?
– A inconstancia.
5.– A súa ocupación favorita?
– Soñar.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Ver feliz a quen quero
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– A que se cebe nos do meu propio sangue
8.– Que lle gustaría ser?
– Neste mundo, un recordo; e no Outro, unha alma á beira de Deus.
9.– En que país desexaría vivir?
– Na última de todas as Bretañas posibles.
10.– A súa cor favorita?
– Azul.
11. – A flor que máis lle gusta?
– A rosa.
12.– O paxaro que prefire?
– A rula.
13.– A súa devoción na prosa?
– Cervantes.
14.– E na poesía?
– Luz Pozo Garza.
15.– Un libro?
– O Quijote.
16.– Un heroe de ficción?
– Ulises.
17.– Unha heroína?
– Carapuchiña vermella.
18.– A súa música favorita?
– A clásica.
19.– Na pintura?
– A románica.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– A madre Teresa de Calcuta.
21.– O seu nome favorito?
– Ana.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A crueldade.
23.– O que máis odia?
– Non habito odio ningún.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Stalin.
25.– Un feito militar que admire?
– A derrota do nazismo.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– A bondade.
27. – De que maneira lle gustaría morrer?
– Con prontitude.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– A tristeza.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Os que son fillos do medo.
30.– Un lema na súa vida?
– Fai o que os teus mortos farían.”
O que vén en 2014 (efemérides literarias), por Ramón Nicolás
Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica:
“Non é difícil conxecturar que boa parte da actualidade cultural do 2014 estará ocupada por dous escritores que, sen dúbida, suscitarán unha abondosa atención mediática en forma de actualización e posta ao día da súa obra literaria. Eles son Xosé María Díaz Castro e Eduardo Blanco-Amor, mais talvez non sería desaxeitado atender aniversarios e datas simbólicas doutras voces, igualmente significativas para a nosa cultura.
Son dúas as 
circunstancias que este 2014 ofrece en relación ao poeta de Guitiriz. Por un lado a celebración, o 19 de febreiro, do centenario do seu nacemento e, polo outro, a decisión da Real Academia Galega para que protagonice o Día das Letras Galegas.
Díaz Castro ben merecía este recoñecemento, malia ser un autor dun único libro publicado en vida ou mesmo talvez por esa mesma razón pois Nimbos é deses poemarios que honran e dan brillo a unha literatura. O mesmo ocorreu con autores que faleceron cun único libro publicado, véxase De catro a catro de Manuel Antonio, Fírgoas de Manuel Luís Acuña ou Proel de Luís Amado Carballo. Neste ronsel é onde, ao meu xuízo, cómpre situar a Díaz Castro: o que quixo dicir deixóunolo nun excelente poemario e logo calou, ou gardou silencio. É evidente que este ano traeranos necesarias biografías, a edición do resto da súa obra literaria que sospeito abondosa e interesante e outras iniciativas. Benvido, pois, este 2014, ano Díaz Castro para a cultura galega.
Tamén a RAG dispón xa diversas 
actividades que se vincularán co 35 aniversario da morte do autor de A esmorga; o mesmo aniversario, por certo, que lle corresponde a Celso Emilio Ferreiro ou Luís Seoane.
Respecto a Eduardo Blanco-Amor xa se programan tanto a celebración dun plenario extraordinario na cidade de Ourense como un simposio que afonde en diversos aspectos da súa produción literaria. O perfil do escritor ourensán cómpre evocalo sempre, entre outras causas porque viviu moitos anos como un outsider, ignorado e maltratado tantas veces polo oficialismo. Gústame esta homenaxe porque posibilitará outra nova ollada á súa biografía –insuperable a que nos deixou Gonzalo Allegue co título EBA diante dun xuíz ausente– e, asemade, á súa obra.
Descoñezo se algunha institución pública ou asociación privada planifica algunha actividade ao fío das posibles celebracións que as circunstancias cronolóxicas fan cadrar, mais así debía ser. Entre elas salienta a do cincuenta aniversario do falecemento tanto do político sadense Ramón Suárez Picallo, que viviu axitadamente entre Galicia e América toda a súa vida, como do político e arquitecto vigués Manuel Gómez Román, que desenvolveu un labor aínda hoxe escasamente recoñecido tanto no ámbito do Partido Galeguista como, anos despois, na resistencia cultural no franquismo no seo da editorial Galaxia e da Fundación Penzol.
Por último, tamén este 2014 cumpriría cen anos o mestre, político e ensaísta Avelino Pousa Antelo, falecido hai tan só ano e medio, que foi presidente da Fundación Castelao durante moito anos e exemplar modelo de fidelidade ao seu país e á súa lingua. Neste mesmo grupo cumpriría citar a Celestino Fernández de la 
Vega, outro ilustre tradutor e ensaísta, especialmente coñecido polo seu intemporal O segredo do humor (1963) e mais a Ramón de Valenzuela, quizais unha das voces narrativas máis precisadas de difusión e revisión, tamén pola dificultade de atopar libros clave como Non agardei por ninguén ou Era tempo de apandar…, obras que non deben faltar para este 2014.
Este artigo publicouse nas páxinas do suplemento Culturas de La Voz de Galicia, o 4 de xaneiro de 2013, baixo o título de O ano de Díaz Castro e Blanco Amor.
P. D. Dous días despois da publicación infórmanme que neste 2014 hai 110 que naceu Arturo Cuadrado e cen anos do escritor murgardés Xosé Rubia Barcia. Deixo constancia aquí deles. Grazas.”
Berta Dávila: “Confío moi pouco na resignación e, en calquera caso, prefiro a resistencia”
Entrevista
de Montse Dopico a Berta Dávila en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): A morte, a consciencia da morte, é punto de partida no libro [O derradeiro libro de Emma Olsen]. Unha muller conta o que gardara porque sabe que vai morrer. Tamén en Raíz da fenda estaba moi presente a morte. Como en Dentro… A focaxe adoita ser, nos teus libros, (tamén neste último), o contraste, a tensión entre o amor e a morte. Por que?
– Berta Dávila (BD): En Raíz da fenda a morte e a enfermidade son os detonadores que levan á voz poética a afrontar finalmente a ausencia do outro, a asumir o oco e a carencia: o loito vivido desde a perspectiva da que fica á expectativa de sandar as feridas máis difíciles. A relación que se establece entre a morte e o desamor no libro é a identificación deste como perda ou carencia, como un proceso de abandono con algunhas concomitancias con respecto ao loito en si. Tratábase de poñer sobre a mesa todas as feridas, todos os abandonos. Creo que a ferida profunda é a clave do libro, facer da literatura unha ferida aberta, exposta sen cobertores, para quen a queira recibir, sen agochos e máscaras que a vistan con retóricas festivas.
A morte de Emma Olsen achega unha visión diferente, xa desde o momento no que se escolle facer unha confrontación en primeira persoa con esa derradeira fronteira, unha fronteira que a personaxe, lúcida sempre, e tamén case sempre desafectada, decide atravesar escribindo sobre algo importante. E, nese sentido, o amor é algo importante, todos os tipos de amor, render contas cos afectos que marcaron unha vida enteira. Dalgunha maneira a relación de débeda e de retirar as máscaras é o que une os dous libros. O proceso de escrita que relata Emma en O derradeiro libro de Emma Olsen ten certas concomitancias co meu propio proceso de escrita de Raíz da fenda, non nun sentido biográfico, como é obvio, pero si como proceso creativo. (…)
– MD: Na túa poesía houbo un intento de depuración do estilo, co paso do tempo. Podería dicirse o mesmo da túa narrativa? Esta é unha obra curtiña na que cada frase está medida.
– BD: Si que o hai, cada vez son máis teimuda e corrixo máis, en ocasións resulta paralizante e pouco útil. Tamén acontece que non é o mesmo o tempo que dedicaba á escrita no caso dos primeiros libros con respecto ao de agora. Iso tamén ten que ver co cambio de concepto do proceso. Aínda así, creo que unha vez que o libro xa está pechado e en mans dos lectores, hai que aprender a querelo como unha marca do tempo vivido, aceptar o que eras cando o escribiches como un sinal dun percorrido. E seguir percorrendo o que sexa. (…)”
Radiocrítica do 30-12-2013, por Armando Requeixo
Desde
o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“Velaquí unha nova Radiocrítica emitida o pasado luns día 30 de decembro en Ames Radio (107.2 FM). Nesta ocasión, falei con Nazaret López sobre o álbum infantil Suleiman y Salúa de Francisco X. Fernández Naval e Ali Ali (I, 5’50); o disco-libro Toc Toc de Pablo Díaz (I, 8’50 e II 0’00); o ensaio Para que nos serve Galiza? de Xaime Subiela (II, 1’50); a novela Matarte lentamente de Diego Ameixeiras (II, 4’30) e a antoloxía Novas_de poesía. 17 poetas (II, 4’30 e III, 0’30), da que lin poemas de Mario Regueira (III, 6’40) e mais de Xiana Arias (III, 7’50).”
Recital poético Avoíña-Abuelita, de Moncho Iglesias
O escritor e crítico Ramón Nicolás fala do seu Cuestionario Proust
Cuestionario Proust: Iolanda Zúñiga
Desde
o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Iolanda Zúñiga:
“1.– Principal trazo do seu carácter?
– Obsesivo.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– Que teñan cartos.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Que me permitan tirar proveito dos seus cartos.
4.– A súa principal eiva?
– Non saber cociñar. Non querer aprender a cociñar.
5.– A súa ocupación favorita?
– Ver vídeos porno.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Vivir dopada con diazepam 10 mg.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Sobrevivir alén dos trinta anos. Xa estou a vivir en desgraza.
8.– Que lle gustaría ser?
– Un ourizo cacho en estado de hibernación.
9.– En que país desexaría vivir?
– En Mordor.
10.– A súa cor favorita?
– O óxido.
11.– A flor que máis lle gusta?
– As flores plásticas dos nichos que ninguén visita o Día de Defuntos.
12.– O paxaro que prefire?
– Galiña de curral choca.
13.– A súa devoción na prosa?
– Manual de instrucións da mesa auxiliar LACK, de Ikea.
14.– E na poesía?
– Dry Martini SA (Sexo Anal), de Nacho Vegas.
15.– Un libro?
– O catecismo: forxou quen hoxe son.
16.– Un heroe de ficción?
– Patán, o can de risa asmática de Pierre Nodoyuna.
17.– Unha heroína?
– «Clara… de noche».
18.– A súa música favorita?
– As bucinas dos barcos no porto do Vigo.
19.– Na pintura?
– Un graffiti que lin no asfalto de París mentres ía acompañada dun tipo cuxo maior pasatempo consistía en menosprezarme: «je suis la femme de ma vie».
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Lorena Bobbitt.
21.– O seu nome favorito?
– Smith & Wesson.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– Carencia de empatía.
23.– O que máis odia?
– Á especie humana.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Deus.
25.– Un feito militar que admire?
– Os combates entre clicks de Playmobil.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Morrer agora sen que sufra a única persoa que considero non debe sufrir máis.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Comendo Donuts, antes de que unha multinacional absorba Panrico.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Desinterese maiúsculo.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Ningún; os «defectos» son subxectivos e os peores adoitan ser invisibles.
30.– Un lema na súa vida?
– «Espérote no inferno».”
Especial sobre Xosé María Díaz Castro no Diario Cultural da Radio Galega
Desde
o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“O pasado xoves día 2, primeiro día hábil do ano, o Diario Cultural da Radio Galega dedicou a súa emisión á figura de Xosé María Díaz Castro, sobre a que levou a cabo un programa monográfico no que, amais do recitado de poemas de Nimbos na voz do propio poeta e a inserción de opinións sobre a importancia da súa figura expresadas por diversos autores, desenvolveuse un amplo faladoiro no que participamos a profesora e investigadora Carmen Blanco, o estudoso e responsable da Asociación Cultural Xermolos Alfonso Blanco Torrado e mais eu.
Por espazo de case tres cuartos de hora, tivemos ocasión de repasar algún dos principais trazos definitorios da súa obra, aclarar certos episodios biográficos e mesmo poñer á audiencia na pista das actividades de divulgación e recuperación da súa figura que se concretarán neste 2014, oficialmente declarado pola RAG como Ano Xosé María Díaz Castro, pois a el se dedicará o vindeiro Día das Letras e tamén este próximo 19 de febreiro celebraremos en Guitiriz a grande festa do seu centenario de nacemento, os actos da cal están xa a se preparar.
Podedes oír todo o que alí falamos clicando aquí. Beizóns aos amigos da Radio Galega e, moi especialmente, a Xiana Arias, quen conduciu inmellorablemente un faladoiro que se converteu, pola data de emisión, no primeiro evento diazcastriano do ano.”
Manuscritos: Castelao
Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica.
