Ledicia Costas: “O deseño dunha obra literaria ten moito de incerteza. Cada libro é un salto ao baleiro”

Publicado o por

Entrevista de Antón Escuredo a Ledicia Costas en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Despois de Infamia volta con Golpes de Luz, outra novela ben acollida por crítica e público. Cal é o seu segredo?
– Ledicia Costas (LC): Non coñezo a fórmula. Cada libro, cada escrita, cada proceso literario é un salto ao baleiro e non sabes o que vai a suceder. O deseño dunha obra literaria ten moito de incerteza. Eu non imaxinaba o que sucedeu con Infamia, como tampouco imaxinei o que está pasando con Golpes de Luz. O que pensaba eu constantemente era que estaba escribindo un libro que non tiña nada que ver coa novela anterior e non sabía o que pasaría. É certo que lle dedico moitas horas, esforzo e traballo, entreguei a miña vida á literatura. Non coñezo outra fórmula.
– ND: Ten algo que ver, tamén ​en Golpes de Luz, ese misterio sen resolver que deita nas páxinas?
– LC: Son moi instintiva. Como lectora, gústanme esas historias que non es quen de deixalas, motivan a que sigas lendo. Queres avanzar cara o final e logo dosificas para non saír desa historia. Por ese motivo eu sempre escribo as novelas baixo esa premisa. Quero que os meus libros tamén sexan así.
– ND: Como construíu o relato desta última obra póndose na pel de tres xeracións diferentes?
– LC: Son voces, a nivel xeracional, moi afastadas unhas das outras. Foi moi complexo construír ese triángulo de voces. Sobre todo a de Luz, que eu quería, por riba de todas as cousas, que soase auténtica, de verdade. Tiven que facer un profundo labor de escoita na miña propia avoa. A dunha muller maior, de ao redor dos 80 anos, que comparte barrio. Eu sabía que unha novela así, escrita a tres voces, tecnicamente era un reto máis complexo que facelo desde un só punto de vista.
Tamén sabía que se esas voces fracasaban, tamén fracasaría a novela. Por iso, o reto máis grande dese libro foi a construción desas voces. Non teñen nada que ver a voz de Sebas, que identificas inmediatamente, coa voz de Luz ou Xulia, con outros rexistros. Foi o traballo máis grande deste libro: conseguir que esas voces fosen autónomas. (…)”

Cuestionario Proust: Berta Dávila, desde Lecturafilia

Publicado o por

Entrevista a Berta Dávila en Lecturafilia:
“1. O principal trazo do teu carácter? O entusiasmo, a paixón.
2. Que calidade aprecias máis nun home? A alegría, a intelixencia, o trato afable.
3. E nunha muller? Tamén.
4. Que agardas das túas amizades? Cariños, sentido do humor, acompañamento.
5. O teu principal defecto? A impaciencia, sobrepensar. Son os que se poden dicir.
6. A túa ocupación favorita? Mirar arredor. Viaxar.
7. O teu ideal de felicidade? Algúns momentos moi concretos de plenitude durante a lectura ou a escritura. Quen o experimentase sabe, creo, a que me refiro.
8. Cal sería a túa maior desgraza? Perder a lucidez.
9. Que che gustaría ser? Alguén que coida un xardín.
10. En que país desexarías vivir? Case sempre no último sitio novo que visitase, que pode ser Berlín ou Combarro. Un país é un territorio grande de máis para desexar. Adoita ser máis pequeno ou máis concreto o que se desexa de veras: unha cidade ou un lugar, unha rúa ou unha casa.
11. A túa cor favorita? O branco.
12. A flor que máis che gusta? O tulipán.
13. Que paxaro prefires? O que regresa no verán. En xeral os paxaros prodúcenme algo de temor, penso.
14. Os teus autores/as favoritos en prosa? Son máis leal a unha cita, a un libro ou así. Estou lendo a Ana María Matute. Levoume a ela El libro de Ana María, que edita Jorge de Cascante para Blackie Books. Agora leo Los hijos muertos. Tamén leo estes meses a Patricia Highsmith e os contos de Alice Munro, porque sempre chego tarde a todo.
15. E poetas? Ultimamente leo moito a Mary Oliver.
16. Un heroe de ficción? Atticus Finch.
17. Unha heroína? Norma Desmond, de Sunset Boulevard. Doña Mariana, de Los gozos y las sombras. «Los churruchaos se venían abajo, vendían las tierras, y Don Enrique bebía en las tabernas. Aunque no fuesen respetables, había la costumbre de respetarlos». Hai moito que non leo a novela, recordo que os personaxes eran todos bastante memorables. Cécile, de Bonjour tristesse, de Françoise Sagan.
18. O teu músico ou música favorito/a? Un disco: As 69 Love songs, de The Magnetic Fields. Joni Mitchell e María Dolores Pradera, por razóns parecidas. Calquera disco de Leilía. «Ela é dançarina», de Chico Buarque. «Everything happens to me» ou «I get along without you very well», de Chet Baker. Ella Fitzgerald cando canta «It’s only a paper moon». «Tristeza do Jeca», con Maria Bethânia e Caetano Veloso. «Barco Negro», de Amália Rodrigues. Escollín algunhas cancións e logo decateime de que todas forman parte da miña «educación sentimental».
19. O teu pintor ou pintora preferido/a? Fascíname no último tempo unha pintura, «Family portrait II» de Florine Stettheimer. «Les Oréades» de Bouguereau. «Le Printemps» de Millet. Tamén «Little girl in a Blue Armchair», de Mary Cassatt. As esculturas de «Foreigners» de Claudia Fontes.
20. O teu heroe ou heroína na vida real? Un pouco ninguén e todo o mundo, nun momento dado.
21. O teu nome favorito? O nome de meu pai e de meu avó: Manuel.
22. Que hábito alleo non soportas? A estupidez.
23. Que é o que máis detestas? O abuso de poder, o arribismo, ese tipo de cousas. A condescendencia. A humidade ambiental.
24. Unha figura histórica que che poña mal corpo? Non teño unha relación tan íntima coas figuras históricas. Os pequenos déspotas e os tiranos do día a día.
25. Un feito histórico que admires? Emocióname moito desde unha clave penso que un pouco estraña o vídeo da chegada dos restos de Castelao, as imaxes e a narración de Tereixa Navaza.
26. Que virtude desexarías posuír? Gustaríame ser unha desas persoas que están sempre en calma, conservar unha actitude flegmática.
27. Como che gustaría morrer? Sen padecemento, despois de vivir moito e ben. Ou non sei se moito, pero si coa sensación de que pagou a pena. De todas formas non penso demasiado nisto.
28. Cal é o estado máis común do teu ánimo? En xeral son un pouco agónica con todo. Preocupada por algo. Doada de parodiar nunha sitcom.
29. Que defectos che inspiran maior indulxencia? Son máis indulxente cos defectos que teño eu tamén, creo.
30. Tes unha máxima ou lema de vida? Préstame un refrán español: «Una golondrina no hace verano», e o berro do Chapulín Colorado: «Síganme los buenos». Isto último sobre todo.”

Manuel Bragado: “Entrei na edición de forma fortuíta, volvín ao ensino de xeito natural”

Publicado o por

Entrevista de Manuel Veiga e Manuel Bragado en BiosBardia:
“(…) – BiosBardia (B): A súa é unha vida de editor, pero comezou como mestre.
– Manuel Bragado (MB): O meu primeiro emprego foi en Vivas, unha academia da rúa do Príncipe, en Vigo. Foron tres meses de 1983. O 23 de febreiro produciuse a expropiación de Rumasa, cando Miguel Boyer era ministro e Felipe González, presidente. A directora da academia pasou por todas as clases dicindo: “Niñas, acaba de llegar el comunismo a España”. Eu entrara naquela academia en teoría como psicopedagogo, pero daba clase de lingua española. Outro día, a directora paroume nas escaleiras e díxome: “Mire como va vestido, van mejor los albañiles”. Na Semana Santa decidín preparar as oposicións de Preescolar. Púxenme a chapar e díxenlle a dona Remedios Vivas que marchaba. Montoume un cristo. Aprobei co número un. Sempre fun moi vehemente cando me comprometía con algo. Por certo, era a primeira vez que se convocaban e a primeira vez que se lles permitía aos homes dar clases de preescolar. (…)
– B: E despois xa veu Xerais.
– MB: Foi un pouco casual. Chegoume pola vía da Revista Galega de Educación, o meu primeiro proxecto importante. Como era o membro do Consello de Redacción que vivía máis preto da editorial, encargábame de facer o seguimento de cada número. Así, no 86, coñecín o equipo de Xerais de Luís Mariño, a Xosé Manuel Crego, Celia Torres, Siro Iglesias… A min chamábanme “o da revista”. Xerais publicábaa porque quería que a súa liña educativa, que levaban Agustín Fernández Paz e Xosé Lastra, fose o máis coherente posíbel. Nun momento de relanzamento buscamos un director para ela e pensamos en Vítor Freixanes, pero tivo un accidente de tráfico. No verán do 90, sendo xa Freixanes o director da editorial, faloume de incorporarme ao equipo para levar a parte educativa. Era o momento da Loxse, unha oportunidade para as editoriais porque había que renovar todos os libros. Díxenlle que non, pero en setembro volve insistir, dime que vai marchar Xela Arias e que necesitan ampliar o persoal de edición. E así entrei no oficio, de forma un pouco fortuíta, e aqueles dous primeiros anos convertéronse en 28. (…)
– B: Con todo, o mundo dixital está aí.
– MB: Eu sempre quixen hibridar o dixital co texto. Empecei o blog no 2005 precisamente para aprender e para ensaiar a escritura hipertextual. E con iso volvo á miña preocupación de sempre pola escritura. Pero esa reconversión sucedeu tamén con outros produtos como os dicionarios. Agora as referencias son o da Academia e o de Rinoceronte, os dous dixitais. Pero boa parte do traballo de minaría anterior fixémolo nós en Xerais, e o ILG por suposto. Nunca fomos capaces de facer rendíbeis os dicionarios dixitais. A consulta na internet, na lectura global, tende ao gratuíto. Aínda que non sucede con todo, por exemplo non ocorre no ramo da medicina ou no xurídico, onde hai que pagar polas bases de datos. Este problema tamén o ten a edición en castelán: tamén Planeta, Random e as independentes. É un problema global.
– B: Tamén se fala moito da crise das librarías.
– MB: Para as librarías a facturación do texto aínda era máis importante, se cadra chegaba ao 80%. E se as librarías van mal ou van a menos iso tamén lle afecta á distribución do libro literario. O sistema literario galego sempre pensou que era autosuficiente, que chegaba co talento dos creadores e para min iso é máis complexo. Inflúe a distribución, que se reduciu, cada vez hai menos puntos de venda. Agora colocar douscentos exemplares non é fácil. Podemos chegar ao modelo de ter unha libraría boa, moi bonita, pero só nas cidades. E para o demais está Amazon. Resistímonos a Amazon pero agora é probabelmente o segundo cliente da editorial. O primeiro lugar ocúpao Arnoia, unha das mellores distribuidoras de España, da que as editoras galegas podemos estar ben orgullosas. (…)”