Bernardo Atxaga, Escritor Galego Universal

O Consello Directivo da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG) acordou nomear Escritor Galego Universal ao autor vasco Bernardo Atxaga. Este recoñecemento sustentase en sólidos argumentos: polo seu compromiso ético coas causas da dignidade e en concreto do pobo vasco, e por ser creador dunha extensa e intensa obra, valorada tanto en Euskal Herría como nos máis diversos idiomas aos que foi traducida, na que o éuscaro é ferramenta de expresión da cultura de Euskal Herría e ocupa un lugar de centralidade. A súa obra, escrita e publicada en éuscaro abarca o conto, a novela, a poesía e máis o ensaio é un dos escritores en activo máis recoñecido das letras en éuscaro.
Con este nomeamento, Bernardo Atxaga súmase á lista de Escritores/as Galegos/as Universais conformada por Mahmoud Darwish, Pepetela, Nancy Morejón, Elena Poniatowska, Juan Gelman, Antonio Gamoneda, José Luis Sampedro e máis Lídia Jorge.
O premio será entregado na Gala das Letras, que se celebrará o primeiro sábado do mes de maio do vindeiro 2014 na cidade de Pontevedra.
(A fotografía que acompaña esta información foi obtida da Wikipedia).

Bernardo Atxaga
(Asteasu, Guipúscoa, 1951)
A súa obra abarca conto, novela, poesía e ensaio e foi escrita e publicada integramente en éuscaro. Traducido a numerosas outras linguas, é o escritor en éuscaro máis lido e traducido. Licenciouse en Ciencias Económicas pola Universidade de Bilbao e en Filosofía e Letras pola Universidade de Barcelona.
Membro de pleno dereito da Real Academia da Lingua Vasca desde 2006, en novembro de 2010 tamén foi nomeado membro da Academia das Ciencias, das Artes e das Letras.
Fillo de carpinteiro e mestra, marchou a Bilbao para cursar os seus estudos universitarios, logrando a licenciatura en Ciencias Económicas pola Universidade de Bilbao en 1973. Pouco antes, en 1972, escribira o seu primeiro texto en éuscaro: Borobila eta puntua, breve composición teatral integrada na antoloxía Euskal literatura 72. Os seus textos chegaron ao escritor bilbaíno Gabriel Aresti, quen xogaría un papel importante no mozo Atxaga, animándoo a escribir, augurándolle un gran futuro e aconsellándolle así mesmo a lectura dalgúns clásicos da literatura en éuscaro.
Traballou nun banco de Donostia, publicando en 1975 os seus primeiros textos na revista literaria Panpina Ustela, que publicou durante algún tempo xunto con Koldo Izagirre. A finais dos 70 regresou a Bilbao, traballando en numerosos oficios (instrutor de eúscaro, guionista para programas de radio, vendedor de libros, economista, etc.) que combinaba coa escritura. En 1976 viu a luz a súa primeira novela, de corte vangardista, Ziutateaz á que seguiría o poemario Etiopia (1978), obra fundamental na poesía vasca contemporánea e que pechaba a traxectoria vangardista do autor. Foi membro do grupo literario de vangarda Pott (1978-1983) xunto a Joseba Sarrionandia, Ruper Ordorika, Jon Juaristi e outros escritores.
A comezos dos 80, Atxaga decide dedicarse profesionalmente á literatura. Marchou a Barcelona, onde se licenciou en Filosofía e Letras. Tras publicar varios contos en diversas revistas literarias, aparece por primeira vez o universo Obaba, onde se localizan moitas das súas seguintes obras, entre elas novela Bi anai , que o devolveu á primeira liña da literatura vasca. Tras un silencio de tres anos, en 1988 publicou a súa obra máis exitosa, Obabakoak, un híbrido entre novela e antoloxía de contos que foi traducida a 26 idiomas e que gañou o Premio Nacional de Narrativa en 1989. Algunhas das narracións aparecidas na obra foron levadas ao cinema en 2005 por Montxo Armendáriz, co título de Obaba. Tras Obabakoak, en 1993 Atxaga deixou de lado a literatura baseada na fantasía para abrir un ciclo realista, sobre todo mediante as novelas Gizona bere bakardadean (1993), finalista no Premio Nacional de Narrativa e Zeru horiek (1995). En 1996 apareceu unha nova antoloxía de textos e poemas baixo o título Nova Etiopía, que inclúe un CD no que diversos cantantes e grupos vascos musican os seus poemas. Dous anos máis tarde apareceu o ensaio Groenlandiako lezioa (1998).
Xa no século XXI, publicou catro obras: en 2003 publicou na editorial Pamiela Soinujolearen semea , unha novela que trata sobre a desaparición do mundo de Obaba, “un mundo que deixou de existir”, segundo o propio autor. Finalizado o ciclo Obaba, publicou as obras Lekuak (2005) e Markak. Gernika 1937 (2007), no que recolle reflexións sobre o bombardeo desta vila. E no 2009 sae á luz a novela Zazpi etxe Frantzian, publicando ao mesmo tempo as versións en éuscaro, castelán, catalán e galego, sendo das primeiras veces que se publica un libro en todas as linguas oficiais de España.

Premios Fervenzas Literarias para Os mellores libros do 2012

“Tras pechar o día 15 de xaneiro as votacións temos, un ano máis, os resultados cos que as lectoras e os lectores de Fervenzas Literarias decidiron o que ao seu xuízo foi o mellor do 2012. En total, este ano recibimos 453 enquisas. Desde Fervenzas Literarias queremos agradecer unha vez máis a vosa participación e o voso interese, porque estes premios, aínda que polo de agora só sexan de carácter simbólico, queren reflectir a voz dos lectores e das lectoras galegas. A voz dos que somos receptores e consumidores dos libros que @s escritor@s e editoriais poñen nas librarías e nas bibliotecas. E agora os resultados e os nosos parabéns aos premiados…
– Mellor libro de Narrativa de adultos para As voces baixas, de Manuel Rivas (Xerais).
– Mellor libro de Poesía para Calado testamento, de Xavier Rodríguez Barrio (Espiral Maior).
– Mellor libro de Ensaio para O rastro que deixamos, de Agustín Fernández Paz (Xerais).
– Mellor libro de Literatura dramática para o Banqueiros, de varios autores (Laiovento).
– Mellor libro de Banda Deseñada para Ardalén, de Miguelanxo Prado.
– Mellor libro traducido ao galego para adultos para Mr. Gwyn, de Alessandro Baricco (Galaxia).
– Mellor libro xuvenil para Palabras de auga, de Marcos Calveiro (Xerais).
– Mellor libro infantil para María Fumaça, de varios autores (Galaxia).
– Mellor libro traducido ao galego para público infantil e xuvenil para Lilus Kikus, de Elena Poniatowska, traducido por Teresa Moure (Trifolium).
– Autor do ano para Agustín Fernández Paz.
– Ilustrador do ano para Miguelanxo Prado.
– Mellor portada dun libro para adultos para Tonas de laranxa (Xerais).
– Mellor portada dun libro para público infantil e xuvenil para Palabras de auga (Xerais).
– Mellor editorial para Xerais.
– Mellor crítico/a para Armando Requeixo.
– O mellor acontecido para o Culturgal.
– O peor acontecido para a política cultural da Xunta.
– Mellor Libraría para a libraría Couceiro.
– Mellor medio de comunicación para Praza.
– Mellor blog para Brétemas, de Manuel Bragado.”

Libro aberto, programa do 3 de xuño

Esta semana Libro Aberto entrevistará a Bernardo Atxaga, o escritor vasco de máis sona na actualidade. Falarán con el da súa novela máis recente, Sete casas en Francia, un texto que nos leva á África colonial de principios do século XX.

A primeira reportaxe do programa fará un repaso pola literatura vasca desde as xeracións da posguerra ata a actualidade. Despois abordarán a actividade dos contacontos, figuras que recuperan historias populares e que mesturan a oralidade con recursos propios do teatro. Trátase dun grupo heteroxéneo, o que contribúe a unha crecente mestura de xéneros. O vigués Cándido Pazó falará deste ámbito da narración oral.

O programa conversou tamén coa mexicana Elena Poniatowska na súa primeira visita a Galicia. A autora, recentemente galardoada como escritora galega universal, explicará a relación entre a súa vida e a súa literatura.

Na sección de crítica, Armando Requeixo fará un repaso dos autores que pese a pertencer ao ámbito das pequenas literaturas nacionais conseguiron triunfar internacionalmente. Despois Carlos Quiroga, experto en letras portuguesas, analizará a obra As tres vidas do autor Joao Tordo, un dos escritores de máis sona no romance portugués.

Pecha o programa todo un clásico do cómic: Tintín. Este reporteiro de papel, levado posteriormente á pequena pantalla, tivo tamén as súas sombras. As viñetas de Tintín no Congo levantaron gran polémica, acusada de ter contidos racistas e de facer apoloxía do colonialismo.

Libro aberto emítese hoxe mércores 3 de xuño á noite (00:45), na Televisión de Galicia. Tamén poden ver o programa na G-2 (TDT) o luns ás 23:30 horas, ou a través da páxina web.

A Coruña: conferencia de Elena Poniatowska

Mañá venres 8 de maio, ás 20:00 a escritora mexicana Elena Poniatowska visitará a sede da Real Academia Galega (rúa Tabernas 11) para impartir unha conferencia, A literatura que vén da rúa. A entrada é de balde e libre até completar a capacidade do recinto.

Xornalista e narradora, Elena Poniatowska nace en París no ano 1933, filla dunha mexicana e dun nobre polaco. Na Segunda Guerra Mundial partiu coa súa nai cara México, mentres seu pai loitaba co exército francés e participaba no desembarco de Normandía. Doutora Honoris Causa polas Universidades de Sinaloa, Toluca, Columbia (Nova York), Florida (Miami) e pola Universidade Nacional Autónoma de México. A súa carreira iniciouse no exercicio do periodismo, mais ten publicado unha obra moi ampla que inclúe varios xéneros. Entre os seus textos destacan as novelas “Hasta no verte Jesús mío” (1969), “Querido Diego, te abraza Quiela” (1978), “La flor de lis” (1988), “Tinísima” (1992) e “La piel del cielo” (2001); os ensaios “Todo empezó el domingo” (1963), “La noche de Tialtelolco” (1971), “Gaby Brimmer (testimonio 1979)”, “Fuerte es el silencio” (1980), “El último guajolote” (1982), “Ay vida, no me mereces¡” (1985), “Nada, nadie. Las voces del temblor” (1988), “Juchitán de las mujeres (testimonio, 1989)”; as coleccións de contos: “Lilus Kikus” (1954), “De noche vienes” (1979), “Métase mi prieta entre el durmiente y el silbatazo” (1982) e os libros de entrevistas: “Palabras cruzadas, Era” (1961), “Domingo 7” (1982), “Todo México” (1990) e “Todo México, vol. II” (1994). Ten recibido múltiples premios entre os que destacan Premio Nacional de Periodismo (foi a primeira muller que recibiu esta distinción) (1978), Premio Mazatlán de Literatura (1992), e, o máis recente, Premio Alfaguara de Novela 2001, por “La piel del cielo”.

Elena Poniatowska utiliza a súa literatura combativa e crítica para deitar luz sobre as desigualdades e inxustizas que se producen decote en México, de maneira sobranceira, ten dado voz en múltiples foros internacionais á causa das mulleres asasinadas e desaparecidas de Ciudad Juárez.

A conferencia enmárcase dentro da homenaxe que este ano lle tributa a AELG, que lle outorgou este ano o Premio “Escritora Galega Universal”.

Santiago: presentación dun libro de Elena Poniatowska

Hoxe xoves 7 de maio ás 20.00h na carpa da Feira do Libro de Santiago de Compostela presentarase o libro A filla do filósofo, tradución ao galego dunha serie de relatos escritos por Elena Poniatowska. No acto participarán lendo textos algúns dos tradutores e tradutoras que colaboraron na edición desta obra: Rosa Aneiros, Eva Veiga, Xabier López, Anxos Sumai e Francisco Castro. Ademais da autora estará presente Víctor Freixanes, director da Editorial Galaxia, que publica o libro, e Cesáreo Sánchez Iglesias, presidente da Asociación de Escritores en Lingua Galega.

Santiago: entrega do premio “Escritora Galega Universal” á escritora e xornalista Elena Poniatowska

Hoxe mércores 6 de maio ás 19.30h no Salón Nobre do Pazo de Fonseca da Universidade de Santiago de Compostela entregaraselle o galardón Escritora Galega Universal á escritora e xornalista mexicana Elena Poniatowska, concedido pola Asociación de Escritores en Lingua Galega. No acto Elena Poniatowska dará unha conferencia co título La literatura que viene de la calle.

A Laudatio correrá a cargo do xornalista e escritor Manuel Rivas. No acto intervirán ademais o presidente da Asociación de Escritores en Lingua galega, Cesáreo Sánchez Iglesias, o Reitor da USC, Senén Barro e o pechará o Conselleiro de Cultura e Turismo da Xunta de Galicia, Roberto Varela Fariña.

A Asociación de Escritores en Lingua Galega decidiu outorgar o galardón Escritora Galega Universal á escritora mexicana Elena Poniatowska. O galardón ofreceullo o presidente da asociación, o poeta Cesáreo Sánchez Iglesias, no transcurso da súa estadía na Feira do Libro de Guadalajara (México). Os anteriores premiados foron Mahmud Darwish, Pepetela e Nancy Morejón.