Desde
Praza:
“Manuel Rivas e Craig Patterson veñen de ser recoñecidos co Premio Ostana de escrita en lingua materna, un galardón que todos os anos entregan a vila de Ostana (no norte de Italia) e a Asociación Cultural Chambra d’Oc e que destaca autores e autoras en linguas minorizadas.
Nesta undécima edición Rivas foi galardoado co Premio Internacional, e Patterson co Premio á Mellor Tradución.Ademais, Til Stegmann (EUROCOM -Intercompresione lingue europee) recibiu o Premio Especial, Gerard Zucchetto o Premio en Lingua Occitana, Marcelo Martinessi (Guaranì – Paraguay) o Premio de Cinema, Franca Masu (catalán alguerés) o Premio de Música, e Dariya Martynova – Neseni (Even – Siberia) o Premio para escritores/as mozos/as.
Os galardóns comezaron a entregarse no ano 2008 e esta é a súa undécima edición. Na súa primeira edición Alfredo Conde foi galardoado co Premio Internacional, sendo este o único recoñecemento que ata agora fora para un galego. (…)”
Arquivos da etiqueta: Praza Pública
Chus Nogueira: “A poesía non debe, segundo Xela Arias, ser condescendente nin reflectir falsos equilibrios ou visións edulcoradas da realidade”
Entrevista
de Montse Dopico a Chus Nogueira en Praza:
“(…) – Praza (P): Tras salientar a dimensión “pública e comprometida” do traballo de Xela Arias como poeta, escribes que “algunhas das súas palabras a respecto da necesidade de procurar novos espazos para a poesía lembran consignas repetidas polas escritoras e escritores que comezaron a publicar a comezos dos 90”. Por que dis isto?
– Chus Nogueira (CN): Estas prácticas desenvolvidas no espazo público, que coñeceron manifestacións diversas como o recital, a exposición de fotografía e poemas ou o espectáculo poético musical (estaba a preparar un, con Fernando Abreu, sobre Intempériome) anticipan e converxen con actitudes moi estendidas nos anos 90 que se resumían ben naquela consigna de “sacar a poesía da súa torre de marfil” para levala a outros espazos menos “sacralizados”. Neste sentido Xela Arias constituíu, ao meu entender, un modelo para novas escritoras e escritores.
– P: A autora desbotou a publicación de Lilí sen pistolas ou Maldito lindo, e na vosa edición optastes por respectar as súas decisións. Polo demais, como foi o proceso de busca de todos os materiais que precisabades para facer unha edición completa? (No limiar do propio libro hai algúns agradecementos que teñen relación, supoño, con isto).
– CN: O feito de deixar fóra aqueles libros que a autora non quixo publicar no seu momento obedece, como dis, ao desexo de respectar a súa vontade. Tal determinación vese meu entender avalada polo feito de ser Xela Arias boa coñecedora do mundo editorial e unha escritora moi consciente en todo momento das súas decisións.
O proceso de procura dos materiais dispersos é debedor da axuda de moitas mans, algunhas delas recoñecidas nos agradecementos. De todas elas é de xustiza recordar a de Valentín Arias, pai da escritora e custodio dunha importante parte do seu material disperso e tamén da súa memoria. A el dedico, por telo soñado, o libro, concibido antes como unha obra reunida que completa.
A “Poesía dispersa”, sobre todo aquela publicada con anterioridade a aparición de Denuncia do equilibrio (1986), achéganos unha produción iniciática apenas coñecida na que é posíbel identificar xa trazos como a vontade de elaborar un imaxinario singular, a querenza polos escenarios urbanos ou a tensión da linguaxe.
– P: “A distancia existente entre o primeiro libro de Xela Arias” (Denuncia do equilibrio) “e a estética dominante -e canonizada- nos anos 80 suscitou unha certa incomodidade á hora de situar a escritora nas coordenadas poéticas da década”, escribes. Por que?
– CN: A incomodidade ten moito que ver coa tendencia a articular a poesía galega máis recente en décadas, así como coa identificación reducionista da “poesía dos oitenta” coa súa liña dominante na que Xela Arias, que comezou a publicar a comezos en 1982 e deu ao prelo Denuncia do equilibrio en 1986, tiña difícil encaixe. Un dos trazos máis característicos desa estética como é o culturalismo ten un peso moi escaso na obra da escritora.
Tampouco se aprecian na súa poesía tematizacións decadentistas do paso do tempo, barroquismos formais, nin o preciosismo verbal co que tantas veces se asociou coa poesía dos oitenta. É precisamente na elaboración do discurso, orientado cara á innovación polos camiños da distorsión sintáctica e o neoloxismo, onde radica ao meu ver a principal distancia a respecto dos poetas da xeración na que debera integrarse de maneira natural. (…)”
Pablo L. Orosa: “A maior derrota que sufrimos foi a perda da esperanza, a idea de que non hai alternativa posible”
Entrevista
de Montse Dopico a Pablo L. Orosa en Praza:
“A Daniel Gluckmann privárao a súa propia familia, decidindo por el, da memoria do seu avó Manuel. Ninguén quería lembrar. Nin dicir. É por iso que lle pide axuda a un xornalista, Samuel, para completar o relato do seu pasado. Así comeza Fálame do silencio, a primeira novela do xornalista Pablo L. Orosa. Unha obra sobre os silencios que, tamén, nos conforman. Que son parte do que somos, contrariando, moitas veces, o que quixeramos ser. Falamos co seu autor.
– Praza (P): Fálame do silencio conta unha historia que foi bastante común en Galicia: emigrantes e/ou exiliados que marchaban e dos que nunca máis se volvía saber. (Tamén é, por exemplo, a historia que conta Borja Fernández na súa peza teatral Salvador). Como xorde a idea, no teu caso?
– Pablo L. Orosa (PLO): Supoño que a emigración é parte do que somos, do noso xeito de mirar o mundo. Penso que todas as familias teñen algunha historia da emigración, dos que marcharon mais tamén dos que quedaron, que acaba por filtrarse en nós. As ausencias e os retornos como parte da nosa identidade. Hai xente como Olga Novo que as transforma en auténticas marabillas literarias.
Eu son dunha xeración que viviu a emigración a través da boca dos outros. Das cartas que chegaban de Cuba, da prima que naceu nun barco de camiño a Santo Domingo. Aínda hai uns meses que apareceron na aldea dúas mulleres que viñan dende Cuba buscar a partida de nacemento de seu avó, que resultou ser tamén familiar noso. Aí sen dúbida hai outra historia. A do home que marchou e a desas mulleres que viñeron buscar o que tamén son.
No caso de Fálame do silencio a historia ten tamén un xermolo real: o avó de miña nai foi un deses que marchou a por tabaco e non volveu máis. Ela sempre se preguntou que fora del. Un día, cando morreu seu pai, recuperou un caderno que chegara da Arxentina con aquela historia e pasou moitas tardes transcribíndoo. Eu víaa ao volver da escola e sempre quedei coa teima de que tiña que escribirlle unha historia para completar o que seu avó non contaba no caderno.
– P: O libro ten bastante de reflexión sobre a identidade. Quen somos, en relación co que queriamos ser. Nese sentido, hai un paralelismo entre Manuel Gluckmann, o emigrante que marcha e non regresa, e Samuel, xornalista ao que o neto de Manuel, Daniel Gluckmann, lle pide que complete a historia do seu avó. Que quixeches dicir sobre a identidade?
– PLO: Entendo que a literatura son preguntas. E esa, somos o que queriamos ser, é unha das que formulo na novela. E probablemente unha das que non chego a responder. Ao longo da vida todos imos tomando pequenas decisións que marcan o que somos. Eu discrepo moito de quen di eu son así ou doutro xeito, penso que somos as decisións que tomamos. Todas elas, as súas consecuencias, debuxan a nosa identidade.
Eu ando un pouco obsesionado cos tempos “nos que creban as conciencias”. Tocoume vivir profesionalmente varios destes momentos, como a transición democrática en Birmania, nos que de súpeto veciños que non se falaban dende había anos volven recuperar as conversas e outros que pasaban o día a asasinar e torturar inimigos do Estado son agora cidadáns exemplares aos que os nenos soñan con parecerse. Mais co tempo, coa “anatomía dese momento”, xorde a pregunta da que falabamos antes. Somos o que soñamos ser? É unha pregunta individual mais tamén colectiva. No libro, todos os personaxes andan á procura desa resposta. (…)”
Pilar Pallarés: “O poemario é unha nova versión da miña obsesión polos procesos de destrución e rexeneración, ou talvez outra tentativa de que a palabra salve”
Entrevista
de Montse Dopico a Pilar Pallarés en Praza:
“(…) – Praza (P): “Da ruína da razón nace a palabra/ que busca regresar, romper o cerco”. Por que nace a palabra da ruína da razón [Tempo fósil]? Que relación hai entre estes versos e a túa decisión de publicar pouco (pasaron 7 anos desde a última vez)?
– Pilar Pallarés (R): A palabra esixe nacer “da ruína da razón” para non estar predeterminada por esta, isto é, coutada pola lóxica das relacións causa-efeito, polos límites espaciais e temporais, pola moral de todo tipo. Ten que ver con escreber, (máis que publicar) pouco?
Seguramente, porque non é doado para min libertarme da razón. Deixo que ideas, sensacións e intuicións vaian levedando até que unha imaxe que parece chegar por si soa de algures ou un ritmo sexan o detonante do poema, co mínimo control da razón. O discurso que desta xorde é sempre previsíbel.
– P: Neste mesmo primeiro poema do libro pode lerse: “o incendio da memoria/ mentres se parte o esternón da casa”. O libro nace do feito da destrución da casa familiar con motivo da ampliación do aeroporto de Alvedro. Que te impulsou a escribir nese momento?
– R: A casa foi derrubada, con outras setenta, a finais de 2011. Eu acababa de publicar naquel momento Leopardo son e literariamente andaba noutros territorios, mais escrebín entón tres poemas que co tempo foron o xerme do libro. Un deles é o que o abre, e non tiña outro obxecto que fixar na memoria, para min, algo do que desaparecía coa casa, neste caso as árbores e plantas da horta e do xardín, seres vivos ignorantes da destrución á que estaban destinados.
Outro é o que comeza “Soña / un fémur co seu can”. Ten a ver cun texto en prosa que perguntaba “onde estarán os ósos dos animais da casa?”, os que facían da horta un pequeno camposanto. Os dous poemas ficaron aí, e só varios anos despois deron orixe ao poemario.
– P: “Aquí os nenos nunca xogaron a atopar tesouros./ Eles eran os primeiros poboadores/ e este só chan de exilio./ Raíces, como moito”, di o terceiro poema. Por que era aquel lugar “chan de exilio” para os nenos?
– R: Porque a construción da casa nun terreo herdado, nunha leira na aba dun val, sen viciños, sen outros nenos, foi o primeiro desterro. Talvez por iso non hai nostalxia no libro, porque o que desaparece é un lugar en moitos aspectos odiado.
Doi a “morte” da casa porque é o soño dunha vida mellor para os pais, porque apenas fundada xa é condenada á desaparición, porque nada parece deixar rasto. Doi tamén a condena de todos os seres vivos non necesariamente humanos que a poboan e que son arrasados. (…)”
Morre Arturo Lezcano, xornalista durante máis de medio século
Desde
Praza:
“O xornalista Arturo Lezcano Fernández, Ruco, faleceu este xoves na Coruña aos 79 anos de idade. Nacido en Ourense en 1939, publicou os seus primeiros textos en prensa xa aos 16 anos, e comezou a súa carreira profesional en La Región. Trasladouse despois a Ferrol, onde foi redactor xefe e logo director de Ferrol Diario. Finalmente, traballou a partir dos primeiros anos oitenta en La Voz de Galicia, onde chegou a ser redactor xefe, converténdose ademais no primeiro Amigo do Lector cando o xornal creou esta figura.
Xubilouse no ano 2003, aínda que nos anos seguintes seguiu escribindo artigos de opinión de forma habitual. Foi Premio de Xornalismo de Galicia en 1987 e Premio Julio Camba en 1991. Escribiu varias obras de narrativa: Os dados de Deus ou Só os mortos soterran seus mortos, e tamén de ensaio, como Risco segundo Risco.
Foi tamén un home de cultura e amante do cinema. Foi un dos cofundadores do Cine Club Miño na cidade de Ourense na década dos 50 e do Cine Club Zoom en Ferrol. Neses anos mantivo tamén unha estreita relación con Antón Risco, do que foi amigo, aínda que tamén asistía con frecuencia aos faladoiros de Vicente Risco. De feito, foi durante moitos anos vicepresidente da Fundación que leva o nome do intelectual ourensán.
Este venres Luís Martínez-Risco Daviña, actual presidente da Fundación Vicente Risco, sinalaba que Lezcano tivo “un papel fundamental” na constitución da entidade. “Nunca quixo que fora un laudatio de Vicente e Antón Risco. Todo o contrario. Queria que se convertera nun referente de pensamento que continuara o labor que, desde antes da década do 1920, iniciara don Vicente, actualizando o seu discurso, mais sen perder nunca a vocación universal de Galiza”, escribe.
La Región defíneo como “xornalista de raza” e La Voz de Galicia destaca a súa “vocación temperá”. Tamén o Colexio de Xornalistas destaca este venres o “pesar” e a “tristura” cos que a profesión recibiu a nova do falecemento de Arturo Lezcano, ao que hoxe despiden necrolóxicas encabezadas por unha frase do propio Risco: “non se pode coñecer o descoñecido a través do coñecido”.
O seu corpo está a ser velado no tanatorio coruñés Servisa, onde este sábado ao mediodía se celebrará unha misa. Será soterrado no cemiterio de Feáns.”
Ana Cabaleiro: “Pertenzo a unha xeración que medrou pensando que no rural só quedaba quen non valía para outra cousa”
Entrevista 
de Montse Dopico a Ana Cabaleiro en Praza:
“(…) – Praza (P): A personaxe principal do libro [As ramonas], Mona, é da mesma parroquia ca ti. Algo debe ter a novela de homenaxe á túa aldea. É así? En que sentido?
– Ana Cabaleiro (AC): Ten moito de homenaxe á miña aldea, mais para min tamén ten moito de homenaxe aos lugares comúns, aos lugares que nos son propios, que nos identifican cultural e socialmente, e que no noso país son maioritariamente rurais. Ao mesmo tempo, tamén ten un aquel de reivindicación, de chamar a atención sobre unha febleza que eu aprecio na literatura e que ten que ver co marco que se escolle para situar as historias, no que predomina o urbano ou os lugares indefinidos, sen nome propio.
Olladas que, a priori, non teñen nada de malo, pero que para min son olladas e marcos moi limitantes, moi uniformes, que prescinden dos factores diferenciadores de noso. Eu o que pretendo é precisamente o contrario, poñer en valor a diferenza, o propio, os elementos de noso que temos na contorna máis inmediata. (…)
– P: É unha novela curta, construída con capítulos curtos e áxiles… Nese sentido, pode ser tamén herdeira do teu libro de relatos Sapos e sereas. Cal é a relación entre estes dous libros?
– AC: Os capítulos de As ramonas teñen, de forma consciente, estrutura de relato. A historia da novela vaise fiando a través de viaxes en sucesivos vehículos e cada capítulo corresponde cun traxecto en coche, polo que son case unidades pechadas en si mesmas.
A relación neste sentido é evidente. Eu adoro o relato como formato literario que, ademais, ten unha gran tradición na nosa literatura escrita e tamén na cultura oral popular e que agora, co tipo de lectura fragmentada que propician os móbiles e os aparellos tecnolóxicos, ten tamén unha relación directa cos novos modos de recepción de contidos. Todo o que levo escrito ao longo da miña vida –non me refiro só ao publicado- ten estrutura de relato ou moi próxima ao relato. Non sei se chegarei a escribir nun formato diferente pero, de momento, creo que aínda me queda moito por explorar no formato curto. (…)
– P: En relación co anterior, Mona non é de casa ben, coma o grande artista, Antonio. Na novela está presente a falsidade do mundo da arte (o simulacro, a estupidez), mais conectada coa desigualdade, coa diferenza entre clases sociais. Por que?
– AC: En relación ao mundo da arte, e máis concretamente da arte contemporánea, intentei en todo momento humanizala, facela accesible, quitarlle a aura de ámbito reservado só para “persoas entendidas”. Non me gusta, a nivel persoal, que se fale da arte contemporánea con desprezo, paréceme unha forma de ignorancia flagrante. Si é certo que a posición social de Mona é determinante na percepción que ten de si mesma e, polo tanto, tamén na súa conduta e na súa toma de decisións.
Eu non acredito en que a fronteira entre clases sociais estea diluída, pola contra penso que está máis presente ca nunca. Os estudos, o nivel económico, e o patrimonio material permiten avanzar socialmente pero, a determinado nivel, a fronteira é insalvable. E agora coa crise, a brecha social é unha gran falla tectónica, ben visible, xa non hai maneira de facer como que non existe. (…)”
Anna R. Figueiredo: “Creo nunha literatura que teña certo input social e que tamén supoña un reto”
Entrevista
de Montse Dopico a Anna R. Figueiredo en Praza:
“Olivia non estudou para emigrar. Pero ten que facelo, coma tantas persoas da súa xeración. No medio do seu proceso de adaptación, de reconstrución da súa identidade -e de choque coas súas propias expectativas sobre o país de acollida- dá por casualidade cun adolescente que lle vai mudar, dalgunha maneira, a vida. Nun contexto no que nada é o que parece. Todo é simulacro. Aparencia. Así é -ou polo menos así comeza- Os bicos feridos (Galaxia), de Anna Figueiredo. Falamos con ela.
– Praza: Unha rapaza emigra a Londres para traballar de au pair porque aquí non atopa saída ningunha. É o primeiro que nos conta a novela. Foi deste personaxe do que xurdiu a historia? Como naceu esta novela?
– Anna R. Figueiredo: Si, é certo que a primeira impresión da novela, a primeira narración, sae de Olivia, que efectivamente é unha persoa galega que precisa aprender inglés e seguir formándose, para poder atopar unha saída a unha situación laboral precaria, mais a novela en si parte da historia de Samuel que, tamén por alusións, aparece no prólogo. Os bicos feridos, como conxunto, xorde da necesitade de falar e reflexionar sobre diversas realidades que eu creo que nos son moi próximas pero que pasamos por riba delas.
Por unha banda a necesidade de sentirnos parte dun todo, dunha sociedade, a mentira de pertenza que se xera ao suplir as relacións que poderiamos chamar “de calidade” por todos estes nexos tan doados de levar a cabo como son as “amizades” das redes sociais, o contacto virtual, esa escravitude que temos a través do aparello móbil que nos leva a miralo case con necesidade aditiva na procura dun novo chío, dunha nova mensaxe de whatsapp, dun novo like, incluso cando estamos xantando, viaxando, cruzando polos pasos de peóns.
Imbuídos nesa realidade virtual, dicimos cousas como “arden as redes” e creamos, somos quen de crear, un mundo no que no fondo somos o centro, escollemos o tipo de novas que nos chegan, bloqueamos a quen non nos interesa e sentímonos acompañados malia estar, moitas veces, entre catro paredes e ignorando as voces que si que están ao noso carón. A vantaxe da tecnoloxía para comunicación é innegable, mais coido que en moitas ocasións, tendemos ao abuso.
Por iso me interesaba contar unha historia de xente un tanto outsider pero que tivese puntos en común con calquera de nós. Todos temos algunha experiencia coa emigración, pode ser propia, pode ser dun achegado. Todas temos algunha experiencia de xente sobrecualificada que non atopa traballo. De relacións de familia e de parella que parecen unha cousa e son outra. E ademais no lugar, no país onde vivimos, dinnos que a emigración é unha aventura, é unha especie de chanzo a maiores para poder realizarnos como persoas, tentando dese xeito paliar a responsabilidade dun país no que non podemos realizarnos como persoas, ou como a persoa laboral que quereriamos ser, por outras razóns. (…)”
Paula Carballeira: “Quixen darlles voz aos personaxes dos contos, aos que normalmente non escoitamos”
Entrevista
de Montse Dopico a Paula Carballeira en Praza:
“(…) – Praza (P): Hai quen escolle os camiños máis longos revisa contos clásicos universais. Ou non sei se chamarlles tradicionais… Non es a primeira persoa que fai isto pero, como xorde este libro?
– Paula Carballeira (PC): Pois a verdade é que a primeira idea que xurdiu foi a do bosque. E si, podemos chamarlles contos tradicionais porque son contos da tradición indoeuropea. Son tradición no sentido de que son transmitidos tradicionalmente por distintas culturas. Non son só contos europeos. Están baseados en estereotipos, personaxes que simbolizan unha serie de aspectos: a nena que se perde no bosque, a nena que queda durmida moitos anos, a que se refuxia no bosque… Os mesmos estereotipos repítense en moitos lugares.
O que eu quixen foi partir do punto de vista do personaxe, e non da voz narradora, que é a que nos conta normalmente os contos. E facer isto permíteme reflexionar sobre unha serie de cuestións, coma os papeis femininos nos contos. Trátase, así, de darlle voz no conto aos personaxes aos que normalmente non escoitamos: a voz do lobo, a voz da bruxa…
– P: O título do libro está explicado ao principio: os nenos e nenas prefiren o camiño longo, e non o curto, o atallo que buscan os adultos para non “perder o tempo”. Ao final do libro tamén se di que o camiño longo implica, ás veces, perigos. Pero tamén liberdade. Vida, supoño. Que ten que ver todo isto coa idea do bosque?
– PC: A idea do bosque é, entre outras cousas, unha maneira de reivindicar a liberdade de escoller. Dinnos que se vamos por certos sitios estamos a meternos no perigo, e o que eu reivindico é a liberdade de escoller, de dispoñer do noso espazo, do noso tempo… Ademais, o bosque representa tamén os lugares aos que non prestamos moita atención ata que, por exemplo, se incendian. O bosque pode representar moitas cousas: o perigo, pero tamén o refuxio, a propia natureza…
Despois, en cada parte do libro, o bosque simboliza algo distinto. En ‘O da nena coa carapuchiña vermella’ o bosque é o camiño, e o que lle importa á nena é o camiño e non tanto chegar ao seu destino. En ‘O da nena de pel branca coma a neve’ (Brancaneves) o bosque é refuxio, e en ‘O da nena que durmiu 100 anos’ é protección. En ‘O da nena que atopou a bruxa da casa de chocolate’ (Hänsel e Gretel) o bosque é a casa da bruxa. E neste libro teñen bastante presenza as bruxas, mulleres conectadas coa natureza, co pasado e coa sabedoría… (…)”
Gonzalo Hermo: “Quixen reivindicar os encontros físicos, sexa coa contorna, co outro ou coa propia poesía”
Entrevista
de Montse Dopico a Gonzalo Hermo en Praza:
“(…) – Praza (P): Desde o primeiro poema hai unha relación entre a entrada no corazón do bosque e a volta do poema. Por que? Como xorde esa primeira idea da volta ao bosque?
– Gonzalo Hermo (GH): Un libro de poesía parte dunha idea, dunha imaxe ou dun alento, pero é sempre un proceso aberto onde adoitan aparecer elementos que o poeta non tiña previstos. En Celebración ese elemento non previsto foi o bosque, un bosque no que se dicía que non había tempo de entrar. Precisamente o que propón A vida salvaxe é entrar nese bosque. O elemento sorpresa que apareceu n’A vida salvaxe foi o vento. Non tiña ningunha intención de escribir sobre el e resulta que está por todas as partes. (…)
– P: A fraga, a foresta, implica paz, liberación: non hai lingua, nin signo, nin idioma. O que hai é o balbordo da vida: a diversidade (en desorde) das cousas, dos animais… Nun estado de “conciencia borrada”. É como a busca dun lugar pre-social, pre-lingüístico, desde o que atopar a paz, e desde el construír o poema. (Que dea conta do mundo e sexa o mundo en si mesmo, como di outro poema). É algo así? Por que?
– GH: Si que hai algo prelingüístico na natureza que me interesa moito. Algo que non se verbaliza, que sinxelamente acontece. Interesábame achegar o poema a esa posición de acontecemento anterior ao simbólico. En realidade, é algo ilóxico porque o poema escríbese con palabras (e non con emocións, ideas ou experiencias; con palabras e só con palabras). No entanto, a poesía tamén é esa posibilidade da lingua onde a propia lingua está a “flor de pel”. É un espazo desde onde se pode imaxinar o nacemento das cousas, incluída a propia linguaxe. (…)
– P: Corpo, corazón e calor son tres conceptos que aparecen tamén frecuentemente asociados nos poemas. Por que? (Corpo, calor, estaban moito en Celebración. Tamén poden vir de Celebración, por exemplo, os insectos…)
– GH: Son conceptos que sinto como propios. Aparecen e reaparecen nos meus poemas e non fago nada para evitalo. É así e procuro non darlle demasiadas voltas.
– P: Podería dicirse que o poemario se divide en dúas partes. A segunda sería o chamado epílogo, que é unha sorte de autopoética. Por que esa estrutura
– GH: Para min o libro remata co poema que se titula «A vida salvaxe». O epílogo, eses «7 achados sobre o poema», é un engadido que reflicte algunhas aprendizaxes que fun adquirindo ao longo do proceso de escrita. Estiven moi tentado de non incorporalo á edición, pero ao final aí o está, separado do conxunto, pero formando un todo co libro. Hai xente que me dixo que é o que máis lle gusta, así que está ben que estea aí. (…)”
Lorena Souto: “Supoño que teño unha certa obsesión con como construímos a nosa percepción da pertenza”
Entrevista
de Montse Dopico a Lorena Souto en Praza:
“(…) – Praza (P): Que son os rituais en Coleópteros? Por que teñen tanta presenza no libro?
– Lorena Souto (LS): A nosa vida cotiá está chea de rituais. Na aldea moitos deles teñen que ver cos tempos da colleita e outros aprovisionamentos de comida, coa transmisión desas destrezas de xeración a xeración e dos traballos realizados en comunidade. En Coleópteros a voz poética céntrase naqueles que lle resultan máis difíciles porque teñen que ver coa morte, con atar e desatar lazos cos animais e con matar para comer.
– P: A dor está tamén moi presente: a dor das mans xeadas, a posible dor de magoarse cando non se sabe facer ben unha tarefa… Que é a dor neste poemario?
– LS: Algúns dos poemas céntranse na dimensión física das experiencias, no corpo, no tacto. Todo deixa pegada no corpo. Doe, desgástase. Pero interesábanme aínda máis outras dores das que non se fala tanto, o mal que se pasa cando se aprenden algunhas tarefas.
– P: Xunto coa dor, a violencia, a vida e a morte e o alimento. “non quero estilizar a violencia”, di un dos versos. Faime pensar na matanza de animais e posterior tratamento da súa carne, sangue… Que si conectan a vida e a morte, o alimento e os afectos, (ese tipo de traballo como un acto social, familiar…). Como se relacionan neste poemario a idea do alimento (ao que no principio se di que se renuncia), e a violencia?
– LS: Varios dos poemas xiran precisamente arredor dese tipo de experiencia. Trátase de reflexionar sobre algo que en si me resulta familiar, pero que precisa de algo de distancia para amosa os debates internos, as emocións e os razoamentos que calquera de nós pode ter nesa situación.
A miña nai só comezou a encargarse de matar as criaturas que comemos cando a miña avoa faltou e non o puido facer máis. Custoulle. Eu son a seguinte da cadea e debátome. Hai unha violencia que non se pode negar, pero ao longo do proceso completo tamén hai coidado, e moitas implicacións culturais. Non se expón ningún tipo de xuízo, interésame pensar sobre os mecanismos que desenvolvemos para lidar con iso. (…)”
