Artigo
en Sermos Galiza:
“Novos nomes e persoas xa coñecidas nos distintos ámbitos culturais déronse cita no acto de entrega dos premios das áreas de Cultura e Lingua da Deputación da Coruña deste ano que premiaron, entre outros e outras, as escritoras Eli Ríos e Lorena Conde e o escritor Vicente Luís Mora, ás bandas Bala e Colaxe en música infantil, a Pablo Carpintero e Lidia Neves en artesanía, a Emilio Fonseca en banda Deseñada ou a David Calle en arte. Os premios de lingua recoñecen o labor de Xabier P. DoCampo, a Semente e Correlingua. A lingua e a presenza de mulleres foron claras protagonistas no acto de entrega que se desenvolveu na mañá do xoves 22 de decembro na sede da Deputación.
Os premios recoñecen nesta edición, como destacou Goretti Sanmartín no acto, a persoas creadoras e investigadoras con xa importante tradición no noso país, como Pablo Carpintero, que gañou o premio de Artesanía cunha reprodución da gaita de fol dunha cantiga de Santa María ou o escritor Xabier DoCampo, “gran mestre e, sobre todo, mestre do entusiasmo en cuxo ronsel navegamos”, dixo. Descobren tamén novos nomes para a cultura como o caso de Emilio Fonseca, que con Fóra de Mapa resultou elixido polo xurado da décimo primeira edición do certame de Banda Deseñada Castelao, Lorena Conde, con longa traxectoria como actriz que se dá a coñecer como poeta co Premio González Garcés polo seu libro Entullo ou Eli Ríos, con obra como poeta mais que asina en Luns a súa primeira novela para público adulto que nace xa co Torrente Ballester. Esta é tamén a edición en que, por primeira vez, o premio de narrativa se convoca en dúas modalidades, unha para obras en lingua galega e outra para obras en lingua castelá, da que resultou gañador o escritor Vicente Luis Mora coa novela Cabeza de vaca. Con 25.000 euros cada un, o Torrente Ballester converteuse no certame con maior premio económico dos convocados en Galiza. (…)”
Arquivos da etiqueta: Sermos Galiza
As novísimas da poesía galega, reunidas no volume No seu despregar
Desde
Sermos Galiza:
“(…) No seu despregar son 18 autores e autoras que naceron entre 1985 e 1997. No volume, publicado por Apiario, podemos atopar poetas xa recoñecidos e con obra publicada como Gonzalo Hermo, Rosalía Fernández Rial ou Ismael Ramos, entre outros, aínda que tamén novos valores curtidos en fanzines, blogs ou na propia revista Dorna. E un caído en combate, Fran Cortegoso, finado o pasado outubro.
Elas e eles son, por orde alfabética: Afonso Traficante, Afra Torrado, Alba Cid, Alicia Fernández, Antón Blanco, Celia Parra, Francisco Cortegoso, Gonzalo Hermo, Helena Salgueiro, Ismael Ramos, Jesús Castro, Lara Dopazo, María Vilas, Noelia Gómez, Olalla Tuñas, Paula Antía Rey Baliña, Rosalía Fernández Rial e Tamara Andrés.
Como xornalistas que somos buscamos unha traza común, unha etiqueta para os nomear, até que nos demos de fuciños coa realidade en forma de editora, Antía Otero, que negou a maior: “No seu despregar’ nace como unha idea de recompilación, de antoloxía, non con ningunha vontade de etiquetar. O propio título refírese a iso tamén, como unha idea de despregable, de mostra. No texto das editoras falamos precisamente disto. Creo que son autores que comparten un tempo, seguramente un espazo e seguramente uns referentes, unha ollada ou non. O único é que hai é un marco cronolóxico, pero non hai máis”.
E abonda: “Este libro, desde logo, non quere marcar unha xeración. Nace como unha mostra de cales son eses novos impulsos na escrita, pero sen vontade de xerar ningún nome nin etiqueta. É máis, nace con outra vontade, de que sexa o lector/a quen descubra os vasos comunicantes entre eles, que os hai”. (…)
Preguntada polas diferenzas desta xeración coa anterior, Otero considera que “para min a xente que escribe agora está moito menos encorsetada, moito menos acomplexada, que cren moitísimo máis no que fan, e cunha altísima calidade. Pero sobre todo esa idea de que non teñen corsé nin o queren. Creo que as voces deben ser individuais, compartes un tempo físico e non significa que sexas igual que o teu compañeiro. Non quere dicir nada que nazas parello a alguén. Por iso nos gustou a idea de despregar. Interesanos moito a idea non xerárquica, a idea transversal do despregable, coma quen desprega un mantel nunha mesa e séntanse todos a comer. E non hai postos de mellores nin peores e xenéranse sinerxias entre eles. Esa é a vontade deste libro. Non é a de buscar unha etiqueta en ningún caso”.”
Francisco Castro: “Haberá unha aposta clara pola modernidade, por ese horizonte 2.0 do libro electrónico”
Entrevista
a Francisco Castro en Sermos Galiza:
“Falamos co novo director da editorial Galaxia quince minutos despois de que remate o Consello de Administración que vén de nomealo en substitución de Víctor Freixanes.
– Sermos Galiza (SG): Logo de tantos anos en Galaxia, que supón para ti ser o novo director da editorial?
– Francisco Castro (FC): Pois imaxínate, unha responsabilidade enorme e un reto absolutamente fantástico. Hai 15 minutos que rematou o Consello de Administración que decidiu nomearme e estou nunha nube, feliz, moi consciente da responsabilidade, pero moi contento.
– SG: Estase producindo un relevo xeracional paulatino no mundo Galaxia. Ademais de Freixanes, hai uns días retirábase Zulueta de Haz como presidente da Fundación Penzol, dando paso a Manuel Puga. Que suporá isto para a entidade?
– FC: Estamos diante dun relevo xeracional, Víctor Freixanes xubílase, fixo un traballo excepcional ao longo de todos estes anos, e agora tócanos á xeración que vén por detrás asumir estes retos. Entre moitos outros que vai haber, de renovación do noso catálogo, de apertura de novas coleccións, pois unha haberá unha aposta clara pola modernidade, por ese horizonte 2.0 do libro electrónico e da experimentación con moitos formatos. Un dos retos cruciais para min, ademais de seguir mantendo este proxecto de navegación que empeza no ano 1950, é sobre todo conectar coa mocidade, contribuír desde esta editorial ao que na fundación se soñou, que é o espallamento da literatura e da cultura galega, agora dicimos tamén da música galega, enchufándonos moi ben en todos os chanzos da idade. Imos potenciar máis a nosa liña de música infantil que tantas alegrías nos ten dado. (…)
– SG: E esta nova responsabilidade limitará a túa dedicación á literatura?
– FC: Obviamente vai dificultala bastante, pero é un reto profesional que como editor asumo con orgullo e con plena entrega. Obviamente se xa era difícil sacar horas para escribir agora témome que vai ser máis difícil aínda, pero é un prezo lindo a pagar.”
O 2017, Ano Pondal con 100 actos dedicados á súa figura
Desde
Sermos Galiza:
“Alén de Carlos Casares (Letras Galegas) e Maruxa Mallo (Día das Artes Galegas), o outro protagonista cultural do 2017 será Eduardo Pondal, de quen se cumpren 100 anos do seu pasamento.
A Fundación Eduardo Pondal está atarefada cos preparativos dun Ano Pondal no que prometen que argallarán un cento de actividades arredor do poeta bergantiñán. Mentres andan á procura de financiamento, o xerente da institución -José María Varela- avanza que as celebracións comezarán o 8 de marzo (data do seu cabodano), con varias actividades, incluído un cupón da ONCE dedicado ao autor.
Segundo Varela, “imos intentar celebrar este centenario como se merece e a cifra de 100 non asusta tanto se pensamos que 35 deses actos xa van ter lugar no Festiletras, o festival que organizamos cada ano en maio na aldea do Couto”, un dos eventos máis importantes no calendario das letras galegas. Ademais, organizarán dentro da súa Escola de Verán unha actividade chamada Que din os rumorosos?.
Vilas do Rexurdimento
Alén disto, están en conversas coa Real Academia Galega -quen posúe a práctica totalidade do patrimonio do poeta- e co Consello da Cultura Galega para levar adiante un congreso e unha exposición itinerante. E tamén están a promover, ademas da declaración institucional do Ano Pondal, a declaración de Vilas do Rexurdimento para Ponteceso, Padrón e Celanova xunto cos concellos e as respectivas fundacións dos protagonistas deste movemento: Pondal, Rosalía e Curros Enríquez.
Un modelo diferente
A Fundación Eduardo Pondal non funciona como unha fundación dun escritor ao uso. Non teñen casa-museo, dado que a casa natal do autor está ocupada pola familia Valdés (os Pondal non tiveron descendencia), “con quen temos unha boa relación de colaboración”, segundo Varela.
Esta institución ocupa unha antiga reitoral na aldea do Couto (Ponteceso) onde estaba a partida de nacemento do poeta e dedícase, ademais de a promover a memoria do autor, a promover actividades socioculturais na contorna, desde unha escola de tempo libre até actividades educativas, como aulas científico-tecnolóxicas, cursos de todo tipo, etc. “
Eli Ríos: “Sempre hai unha nai supermuller e superheroína que pode con todo”
Entrevista
de R. Castro a Eli Ríos en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Gañaches o primeiro Torrente Ballester con modalidade só de galego…
– Eli Ríos (ER): Si, é fundamental e importantísimo o traballo que fixeron na Deputación da Coruña, porque non só dignifica o traballo das autoras, senón que dignifica o premio, que antes compartían tanto en castelán como en galego, e dignifica a todo un equipo enorme que hai por detrás, porque hai un comité elector e un xurado dunha calidade impresionante. E tamén toda unha serie de medios que están postos a prol do galego, sempre defendendo o que é a creación en galego. Teño que dicir que é unha auténtica honra poder estar neste premio e con este novo impulso que se lle deu.
– SG: E ademais é a túa primeira novela, logo de gañar varios poemarios e gañar unha manchea de premios. Como foi que te botaches á narrativa?
– ER: Pois por necesidade, estaba nun momento no que precisaba retos na vida e quería contar unha historia, non me chegaba un poema e precisaba a extensión da narrativa. Ademais, esta novela ten unha complexidade formal coa que quería experimentar e xogar. Eu sempre o digo, as primeiras que nos temos que divertir co que escribimos somos as autoras. Non é un texto comercial, ten unha voz que é o fluír da consciencia, que xa de por si é moi complicado. Imaxinemos Joyce, todo o mundo opina sobre o Ulysses, pero ninguén o leu, porque é moi complicado de seguir. Para min supuña un reto facer un fluír da consciencia. E a outra voz é un diálogo, non hai un narrador que nos mastigue as palabras ou as situacións. Esixe unha interacción e que a persoa que le traballe nese texto para poder comprendelo e seguir a historia.
– SG: E que máis nos podes contar de Luns? Sabemos que é un personaxe feminino diante dunha situación vital dramática e que está escrita con perspectiva de xénero…
– ER: A perspectiva de xénero non vén ser outra cousa que unha protagonista que conta a súa propia historia. Estamos afeitas na narrativa a que sexa un narrador -e normalmente masculina- que nos vaia dictando as pautas sobre o que debe sentir ou como se debe sentir ou debe reaccionar. Neste caso é ao revés. A acción márcaa directamente a protagonista a través do que sente e a través do que vai vivindo, que é quen leva a acción adiante. É unha nai dunha nena e dun neno que ten 37 anos e que ten unha vida montada. Nesa vida entra un elemento que a distorsiona, que é un diagnóstico de cancro, que fai que esa realidade cotiá teña outra mirada sobre as relacións sociais, as relacións amorosas, os coidados, que sempre recaen na muller. Iso é o que ofrece Luns. (…)”
Adeus Ano Castelao, adeus Ano Manuel María
Des
de
Sermos Galiza:
“(…) Nesta semana coinciden os dous actos de peche destas celebracións. O 15 de decembro no Teatro Colón da Coruña e o 18 no Pazo da Cultura de Pontevedra.
A música amorosa das palabras é o título do concerto de Uxía, Xabier Díaz e Guillerme Fernández que porá o ramo o vindeiro xoves día 15 de decembro ás 20:00 horas á conmemoración do Ano Manuel Maria por parte da Casa-Museo Manuel Maria, co apoio da Deputación da Coruña. No concerto interpretaranse 20 pezas, desde as máis emblemáticas como “O carro” ou “Manual para deprender a Señorito” até outras que farán un percorrido pola obra do poeta, desde as composicións máis íntimas até as máis comprometidas, pasando por algunhas irónicas. Ademais, tamén servirá de presentación da segunda edición do traballo en que Uxía canta a Manuel María que sae cun novo formato con 52 poemas, un para cada semana do ano.
“Para nós o traballo de difusión da súa obra non vai rematar en 2016 mais quixemos poñer un broche a este intensísimo ano cun acto que pensamos tamén como recoñecemento a tantas persoas que se implicaron na difusión da obra de Manuel María, un recoñecemento para entidades culturais, viciñais ou deportivas, bibliotecas públicas, centros de ensino e profesorado, xente do teatro que puxo en escena nove pezas súas, grupos musicais que fixeron cancións dos seus poemas e tantísimas persoas que contribuíron de forma decisiva para que a sociedade perciba a Manuel María como intérprete dos soños colectivos de galegos e galegas”, sinalou Alberte Ansede, da Fundación Manuel María.
Alberte Ansede destacou a relevancia de xuntar no mesmo concerto os nomes de Uxía, Xabier Díaz e Guillerme Fernández e anunciou que o acto servirá tamén para a presentación da segunda edición do traballo en que Uxía canta a Manuel María que sae cun novo e orixinal formato con 52 poemas, un para cada semana do ano.
A Gala Ano Castelao, que terá lugar o domingo 18 de decembro ás 18:00 horas no Pazo da Cultura de Pontevedra, reúne teatro, música e humor gráfico nun espectáculo multidisplinar para adultos.
Estará presentada pola actriz Bea Campos e contará coa presenza do humorista Carlos Blanco e o debuxante Luís Davila, cun espectáculo adaptado de humor gráfico, con Xurxo Souto, Lydia Botana e 2naFronteira na parte musical, e con pezas teatrais que correrán a cargo de Celso Parada e de Limiar Teatro.
A entrada é de balde pero é necesario retirar ou reservar os convites con antelación.”
Preséntanse máis dun cento de novelas á convocatoria en galego do Torrente Ballester
Desde
Sermos Galiza:
“Esta primeira convocatoria do Premio, promovido pola Deputación da Coruña, acadou cifras de récord: 18 obras finalistas das 101 presentadas, o que supón máis do dobre da edición que máis obras en galego recibiu: a do 2009 con 47 títulos.
Supoñemos que a razón que explica semellante éxito é a dotación económica, que ascende a 25.000 euros, máis do dobre dos máis suculentos premios da literatura en galego que existían até o momento: o Repsol de Narrativa Curta (12.000 euros máis publicación), o Blanco Amor (ídem) e o Xerais de novela (10.000 euros incluíndo os dereitos de autor dos 3.000 primeiros exemplares vendidos).
Nesta edición, por vez primeira, a Área de Cultura da Deputación da Coruña convocou dúas edicións separadas deste galardón, unha para obras en lingua galega e outra en castelán. O día 13 de decembro coñeceremos o orixinal gañador en galego e a vindeira terza feira, día 20, será a quenda da modalidade en español.
O xurado da modalidade galega está composto por Ledicia Costas, Mario Regueira, Ramón Nicolás, Mercedes Queixas e Eva Moreda. (…)”
Mar Guerra: Norteáns, “unha epopea á castrexa”
Entrevista
de Belén Bouzas a Mar Guerra en Sermos Galiza:
“Mar Guerra, escritora e xornalista, foi galardoada en 2008 co Premio Merlín de literatura infantil por Xenaro e o misterio da mochila verde. A este seguíronlle Xenaro e a hucha do indiano, Xenaro e a negra sombra e Señor Meco –editados na colección Merlín de Xerais–. Agora, tras a publicación de Norteáns, novela editada na colección Fóra de Xogo da Editorial Xerais, tivemos o pracer de conversar coa autora para coñecer máis en profundidade o que se agocha detrás das máis cincocentas páxinas que conforman esta grande novela e que, con certeza, fará gozar a aquelas persoas que teñan interese na cultura castrexa.
– Sermos Galiza: Norteáns é unha novela histórica na cal se reconstrúe con detalle a sociedade castrexa. En que se centra o libro? Cal é o argumento principal?
– Mar Guerra: Norteáns é unha epopea á castrexa desenvolvida cos modos de pensar, sentir e actuar actuais. O ambiente arranca cun capítulo inicial contemporáneo e despois toda a narración desenvólvese no século I antes de Cristo. Trátase dunha novela coral e o que é o fío argumental da novela é unha sorte de viaxe a Ítaca, lugar que todos tiveron que abandonar, uns obrigados e outros por vontade propia. Unha Ítaca que mudou durante ese tempo que estiveron fóra, mais que continúa a ser ese lugar ao que todos devecen por volver. Con Norteáns eu tentei realizar unha achega non só de contexto histórico, senón tamén da miña filosofía vital, esas pequenas pegadas que imos deixando polo camiño e que espero que poidan achegar algo a quen as reconstrúe. (…)”
Olalla Cociña acada o Premio de Poesía Afundación
Desde
Sermos Galiza:
“A poeta de Viveiro vén de facerse coa XIV edición do Premio de Poesía Afundación, que a entidade convoca xunto ao Centro Pen de Galicia, á que se presentaron nesta edición un total de 33 obras.
O poemario gañador -titulado Vestir a noite– é, en palabras do xurado, “unha proposta poética ben artellada e consciente da súa macroestrutura. Un traballo compacto con grandes virtudes expresivas e que ofrece unha visión harmónica dos espazos e dos tempos. Cómpre destacar a imaxinería naútica e a habelencia na clausura dos textos. Vestir a noite achega ao panorama da nosa lírica unha proposta dinámica e refrescante”.
O xurado, que emitiu o seu dictame na segunda feira 5, estaba composto por Dores Tembrás, escritora; Anxo Angueira, profesor da Universidade de Vigo e presidente da Fundación Rosalía de Castro; Ana Abelenda, xornalista e crítica literaria en La Voz de Galicia; e Xabier Castro Martínez, escritor e secretario do xurado. (…)”
Morre o poeta brasileiro Ferreira Gullar
Desde
Sermos Galiza:
“Se alguém perguntava nestas últimas décadas por um grande poeta brasileiro a resposta quase invariável era Ferreira Gullar, autor do lendário Poema Sujo (1976). A sua voz apagou-se este domingo no Rio do Janeiro, aos seus 86 anos.
Ferreira Gullar era um escritor total -até foi roteirista de novelas para a televisão-, mas foi na poesia onde alcançou o maior reconhecimento com uma obra que abriu novas fronteiras na lírica brasileira de finais dos 50, ao fronte do chamado movimento neo-concretista. Estava na vanguarda literária e também na política, desde a sua militância comunista no confronto coa ditadura militar. Precisamente a sua obra mestra, o Poema Sujo, escreveu-a durante o seu exílio na Argentina.
Em 2010 foi distinguido com o Prémio Camões, o maior da literatura em língua portuguesa. Também obteve os galardões da Associação Paulista dos Críticos de Arte (1976) e Machado de Assis (2005). (…)”
