Arquivos da etiqueta: Xesús Alonso Montero
Cangas acolle o 26 de xullo a estrea do documental sobre Bernardino Graña
Desde a Real Academia Galega:
“O auditorio de Cangas acolle o venres 26 de xullo, a partir das 21 horas, a estrea do documental sobre Bernardino Graña (Cangas, 1932) dirixido por Xan Leira. Bernardino Graña, o home que quixo vivir construiuse a partir dun encontro en Panxón do escritor e académico con amizades. Persoas próximas ás diversas actividades que protagonizou o autor ao longo da súa vida, desde as profesionais e literarias ata as políticas e sociais, tecen un relato coral en diálogo coas lembranzas e reflexións do propio homenaxeado.
A gravación tivo lugar en Moaña, Cangas e Panxón e contou coa colaboración de Alexandre Ripoll, Asun Sóñora, Héitor Mera, Xesús Alonso Montero, Xosé Manuel Millán, Rafael Lorenzo, Marta Dacosta, Camilo Camaño, Xosé Manuel Pazos, Manuel Álvarez, Cesáreo Sánchez e Helena Pérez. O filme recolle tamén testemuños dos desaparecidos Bautista Álvarez, compañeiro do grupo Brais Pinto, e Raimundo García Borobó recollidos no arquivo persoal de Xan Leira.”
Monterroso: presentación de As Feiras de Monterroso
Xosé Ramón Pena presenta o volume da súa historia da literatura dedicado á “longa noite”
Desde a Real Academia Galega:
“A detención de Celso Emilio Ferreiro no ano 1937 serve de punto de partida para a nova entrega do gran proxecto da historia da nosa literatura iniciado por Xosé Ramón Pena en 2013. O autor presentou Historia da Literatura Galega IV. De 1936 a 1975. A “longa noite” na Real Academia Galega, acompañado do director de Xerais, Fran Alonso, e de Xesús Alonso Montero. O académico gabou o rigor e a riqueza documental que ofrece en toda unha serie que presenta “o discurso literario galego desde Mendiño ata hoxe mesmo”, demostrando un dominio da historia da literatura no seu conxunto cada vez máis difícil de atopar, salientou. Un percorrido desde o século XIII pola historia das nosas letras que ten ademais ánimo divulgativo, capaz de achegala a diferentes públicos, engadiu Fran Alonso. (…)
A cuarta entrega alicerza unha narración documentada desde o comezo da guerra civil ata finais de 1975, o tempo da “longa noite de pedra”, en palabras de Celso Emilio Ferreiro, pero tamén, nos últimos anos da ditadura, un momento en que se anunciaba o segundo rexurdimento das letras galegas que se produciría coa chegada da democracia. “Nestes anos, malia referirse á literatura realizada durante o franquismo, o número e a importancia dos textos vai en aumento, sobre todo a partir da década dos 60. Medra, polo tanto, a bibliografía que hai que tratar e a investigación con respecto ás etapas anteriores”, indica o autor.
O maior número de obras e de bibliografía sobre elas non foi a única complexidade desta obra. “Foi agradable escribir sobre autores que cheguei a coñecer e a tratar, pero por outro lado iso produce certo medo, porque un quere ser especialmente coidadoso e unir esa relación coa necesaria obxectividade”, confesa Xosé Ramón Pena. (…)”
A Coruña: Homenaxe da Real Academia Galega a Salvador García-Bodaño
Monterroso: IV Feira do Disco e Libro Galego
– 11:00 h. Obradoiro gastroliterario Cociñando con Bolboretas no bandullo, (para nen@s de 5 a 12 anos con reserva previa). Reservas e info 630 65 04 19 / 699 69 14 47
– 11:00 h. Presentación de Hotel para coleccionistas discretos, de Diego Giráldez, publicado por Galaxia. Acompañan ao autor Manrique Fernández e Francisco Castro.
– 11:30 h. Presentación de A gotiña viaxeira, de Toño Núñez, publicado por Edicións Fervenza.
– 12:00 h. Presentación de Monstros, con ou sen consentimento, de Chuches Amil. Con Fran Amil. Concerto para nen@s.
– 12:50 h. Presentación de Chámame señora, pero trátame coma un señor, de Inma López Silva, publicado por Galaxia.
– 16:10 h. Presentación da Colección Cámara Escura, con Eutropio Rodríguez (aCentral Folque).
– 16:30 h. Contacontos + actividade: A manchas ou a raias, con Estefanía Padullés.
– 16:45 h. Presentación de Cairón nº 3. Boletín do Instituto de Estudos Ulloáns. Con Xesús Alonso Montero, Daniel Salgado e Francisco Pardo.
– 18:20 h. Presentación de O puño e a letra, con Yolanda Castaño, publicado por Xerais.
– 20:00 h. Presentación de Memoria do silencio, de Eva Mejuto, publicado por Xerais.
Pontevedra: “A vixencia do legado de Castelao na conmemoración do aniversario do seu nacemento”
Compostela: presentación da antoloxía La letteratura galega. Autori e testi
O 29 de xaneiro, ás 12:00 horas, na Sala Sarmiento do Pazo de San Roque (Secretaría Xeral de Política Lingüística, Rúa de San Roque, 2), en Santiago de Compostela, o Centro de Estudos Galegos da Universidade de Padova, o Centro de Estudos Galegos da Sapienza, Universidade de Roma e o Centro de Estudos Galegos da Universidade de Perugia, xunto coa SXPL, presentan La letteratura galega. Autori e testi.
Trátase dunha antoloxía en italiano que recolle 50 figuras homenaxeadas no Día das Letras Galegas. No evento participarán: Xesús Alonso Montero (autor do prólogo da obra e académico da RAG), Giovanni Borriero (editor do libro e director do CEG de Padova), Gemma Álvarez Maneiro (coeditora da obra e exlectora da Universidade de Padova), Víctor Fernández Freixanes (presidente da RAG) e Valentín García Gómez (secretario Xeral de Política Lingüística).”
Compostela: Homenaxe a Díaz Pardo no seu sétimo cabodano
Desde Sermos Galiza:
“No sétimo cabodano da súa morte, un monllo de amigas e persoas achegadas -organizadas como Academia Real Isaac Díaz Pardo- volven homenaxear o artista, intelectual e creador de Sargadelos. Será este domingo, 13 de xaneiro, no cemiterio de Boisaca, en Compostela.
O acto comezará ás 12.30 horas e constará de tres bloques, precedidos dunha “procesión cívica até a tumba de Díaz Pardo” ao son da Marcha do Antigo Reino de Galiza interpretada polos Catro de Vigo e a lectura do poema de Lorenzo Varela Compañeiros da miña xeración mortos ou asasinados a cargo de Isabel Fonseca.
As alocucións constitúen a primeira parte da homenaxe. Pronunciaranas o xornalista Perfecto Conde, o filólogo Gregorio Ferreiro, o dramaturgo Manuel Lourenzo e o deseñador Carlos Núñez. Despois haberá un recital de poesía en que participarán Marilar Aleixandre, Xesús Alonso Montero, Sabela Hermida, María Xosé Queizán, Manuel Landeira e Manuel Ucha.
Unha ofrenda floral pechará a xornada, canda a solta de pombas e as palabras de clausura de Alonso Montero. O ramo serán “os tres himnos de Isaac”: o Galego, o de Riego e a Internacional.”
María Victoria Moreno, “Unha activista cultural multifacética”
Desde a Real Academia Galega:
“”Como familia só temos un desexo, unha esperanza: que as futuras xeracións de galegos e galegas sigan coñecendo a María Victoria Moreno a través dos seus libros”. Con estas palabras pechou Pedro Ferriol, viúvo da escritora, o simposio dedicado á protagonista do Día das Letras Galegas 2018. A segunda xornada centrouse no activismo cultural que desenvolveu desde distintas frontes e rematou cunha proxección audiovisual que repasa a celebración do pasado 17 de maio nas aulas, o hábitat que a autora, docente vocacional, prefería. Nun centro de ensino foi tamén onde María Victoria Moreno (Cáceres, 1939 – Pontevedra, 2005), sen raíz galega ningunha, sentiu a necesidade de aprender o galego.
Sucedeu pouco despois de se establecer en Galicia, no daquela Instituto Masculino de Lugo, onde coñeceu a Xesús Alonso Montero, unha persoa fundamental xunto ao seu alumnado, segundo ela mesmo confesou, no seu espertar á lingua e á cultura galegas. Pero na escolla dese camiño tivo tamén moito que ver a súa ética persoal. Unha ética comprometida cos falantes, salienta o académico, que expresou non só como docente e narradora, senón tamén como editora, tradutora, conferenciante e mesmo autora de libros de texto, perfís todos eles nos que profundaron os relatores.
A última xornada do simposio arrincou coas conferencias de Xavier Senín e da académica Fina Casalderrey e continuou coa mesa redonda que contou co editor Manuel Bragado e as investigadoras Montse Pena Presas e Isabel Mociño, moderada moderada pola académica Marilar Aleixandre. Tras a conferencia de clausura de Xesús Alonso Montero, o serán rematou coa proxección dos vídeos escolares e as palabras do presidente da RAG, Víctor F. Freixanes, o secretario xeral de Política Lingüística, institución que apoiou este encontro, e o viúvo de María Victoria Moreno, Pedro Ferriol.
Xesús Alonso Montero rememorou o compromiso coa lingua que espertou en María Victoria Moreno en Lugo, onde mesmo antes de romper a falar en galego xa lles explicou aos seus alumnos que o idioma que falaban todos, ou case todos, “sen ser oficial, era un idioma digno”. “Aquela profesora nova, culta e entregada, aquela profesora de fóra, acababa así de certificar a dignidade moral dunha lingua e dos seus falantes”, sentencia. Máis tarde, pero aínda no franquismo, xa dominando o idioma da súa terra de acollida, María Victoria Moreno impartiu altruistamente cursos de lingua galega, unha faceta considerada subversiva e pola que lle foi retirado o pasaporte, recorda.
Neses primeiros anos 70 fixa Xavier Senín o momento en que María Victoria Moreno se converte nunha activista social, “unha traballadora activa a prol do país que xa é o seu”, como demostra igualmente o proxecto compartido da libraría Xuntanza, “un espazo de resistencia, e tamén de referencia para a literatura infantil e xuvenil”, que abriu as súas portas en Pontevedra en 1973; ou a introdución de contidos de lingua e literatura galega nas aulas que impartía ás alumnas do Instituto Feminino da mesma cidade. Máis adiante, este compromiso coa cultura galega manifestaríase tamén no seu labor de tradutora, editora ou mestra de mestres en lingua e cultura galegas, repasou o amigo da escritora, coautor da biografía María Victoria Moreno. Sementadora de futuro.
Xavier Senín entrou tamén na raíz do seu compromiso coa cultura galega na conferencia que abriu o programa de hoxe. “A xenerosidade persoal e o compromiso coa cultura galega son dous faros que marcan o camiño vital de María Victoria Moreno, dúas liñas de luz que se entrecruzan ao longo do seu devir e, en boa medida, a segunda é consecuencia da primeira”, reflexiona. Da xenerosidade da escritora no persoal dan conta tamén as axudas económicas directas do seu peto que deu a alumnado con escasos recursos, fabulando que o seu centro educativo dispuña de bolsas para casos especiais, pon como exemplo.
Na pegada que deixou María Victoria Moreno como docente afondou deseguido a académica Fina Casalderrey, que foi alumna da escritora naqueles cursos para mestres dos primeiros anos 80. “Cando falaba, prendía no alumnado unha luz que suscitaba devoción e estimulaba o olfacto da curiosidade facéndoos máis sabios, máis libres e máis responsables. O seu labor como ensinante comprometida en espertar, con palabras rexas coma a face da verdade, a paixón pola lectura, as emocións, o sentido crítico e a responsabilidade con respecto ao porvir da lingua e da cultura abondarían como méritos para lle dedicar as Letras Galegas 2018. E aquí estamos, con ela, manténdoa viva na memoria”, conclúe.
Manuel Bragado, editor desde Xerais dos últimos libros de María Victoria Moreno, introduciu outro perfil da escritora homenaxeada, o de ensaísta. Como tal, salienta o seu Diario da luz e a sombra (2004), a crónica como enferma do cancro de mama que acabaría coa súa vida. A obra, “a súa peza ensaística principal”, mestura “moitos fíos autobiográficos con reflexións filosóficas, literarias e mesmo relixiosas”. É, de feito, “unha guía esencial para o coñecemento da poética da vida de María Victoria Moreno”, na que sobresaen “o valor da amizade e da rede dos afectos”, apunta Manuel Bragado, que coñeceu a protagonista das Letras Galegas 2018 na Feira do Libro de Pontevedra de 2003. Aquel encontro foi inaugurado por ela mesma cun “pregón espectacular, toda unha arenga rimada, na que chufou ben chufado o alcalde de Pontevedra, e na que se definiu como escritora snob e insurrecta, anque moitos paus lle deran”, lembra.
Isabel Mociño, investigadora da Universidade de Vigo, indagou tamén no labor multifacético dunha autora cuxo traballo como escritora, docente, editora ou tradutora foi esencial para o despegar da literatura infantil e xuvenil galega. “A vizosidade que hoxe demostra a literatura galega, en especial a que tamén pode ler a infancia e a xuventude, non sería tal sen o papel de pioneiras como María Victoria Moreno. Nela recoñecemos as nosas raíces as que aprendemos a ler en galego”.
O compromiso docente de María Victoria Moreno tamén a levou a asumir a redacción de dous libros de texto, publicados en 1985 e 1987, “que se poden considerar os primeiros manuais de literatura galega para 3º de BUP e COU (o actual bacharelato)”, apunta Montse Pena Presas. A investigadora da Universidade de Santiago de Compostela presentou no simposio un traballo que analiza o contexto e o contido de ambos os dous manuais, Literatura século XX e Literatura 3º BUP, un proxecto compartido co seu antigo alumno Xesús Rábade e, no caso do libro de 3º de BUP, tamén con Luís Alonso Girgado. Estes manuais marcaron un fito “polas súas atrevidas interpretacións, pola presenza importante que neles teñen os textos literarios e polo altísimo nivel que demostran”, considera Montse Pena Presas. “Han quedar nos andeis como mostra do esforzo de toda unha xeración galeguista que foi construíndo, paseniñamente e case sobre a nada, os libros que habiamos de estudar as que viñemos despois”, conclúe.”