Entrevista de Gala Dacosta Diehl a Berta Dávila en Balea:
“(…) – Balea (B): Antes de falarmos da novela en cuestión, interésame saber a túa opinión como galega e escritora sobre o tópico dos galegos e as galegas tendentes á saudade e á nostalxia. Esta maniféstase na nosa literatura, por exemplo. Ti pensas que dar cariz poético a certos estados anímicos pode ter como resultado romantizar realidades que precisan ser tratadas?
– Berta Dávila (BD): Penso que a literatura non ten que responder a criterios de utilidade, que non se trata de se as cousas que a literatura conta ou como as conta son convenientes. En realidade a literatura debe escribirse desde a literatura e unha novela sobre a doenza mental ou sobre a nostalxia ou sobre o illamento non se escribe desde a psiquiatría senón desde a literatura. Agora ben, tamén é certo que a literatura (e o xornalismo, e o audiovisual, e calquera tipo de discurso que se produza arredor dun fenómeno) constrúe un imaxinario que comporta unha visión do mundo concreta e tamén ineludible, non é a causa nin o punto de partida da literatura pero si é unha das súas consecuencias.
A min non me interesa un enfoque literario romantizador do suicidio, por exemplo, porque me parece simplificador, e un enfoque simplificador perde o meu interese como lectora, pero non creo que o feito de que unha novela fale do suicidio romantice o suicidio por darlle un tratamento literario. Tampouco estou de acordo con que a nosa literatura manifeste de maneira especial un ánimo morriñento. Rosalía non era unha poeta chorona, nin máis tendente ao drama que calquera dos escritores románticos do seu tempo, que forman parte doutras literaturas con máis peso no canon universal. Outra cousa é que se nos relatase a Rosalía de certa maneira que terxiversa e reduce a súa obra, algo que adoita acontecer coa escritura das mulleres en xeral.
Cando a escritura das mulleres é profunda, adoita dicirse que é emotiva. Cando é intelixente, adoita, simplemente, non dicirse. Rosalía era profunda e era intelixente, pero o que se dixo dela é que era chorona. A literatura interrógase sobre a nostalxia, sobre o tratamento literario da nostalxia e sobre calquera outra cuestión na medida en que se interroga sobre a vida e sobre a propia literatura.
– B: Onde atopas, como autora, onde expresar mellor a nostalxia: na poesía ou na prosa?
– BD: Realmente non sinto que, á hora de escribir, pense previamente cal é o lugar onde expresar mellor un tema ou outro, seguramente porque iso que quixen dicir, o que quere dicir unha novela ou un poema, é algo que atopo no curso da escritura e non antes de escribir, e, nese sentido, tampouco teño a oportunidade de escoller previamente. As máis das veces sento a escribir unha novela ou un poema porque quero escribir unha novela ou un poema. Se é unha cousa máis difusa, unha imaxe na que pescudar, un acontecemento, unha personaxe, un tipo de voz, arredor desas cousas vaise construíndo todo o demais. (…)
– B: En Illa Decepción resulta evidente o moito que podes chegar a saber doutra xente na rede. Pensas que con internet nos coñecemos máis entre nós ou só expoñemos máis cousas nosas?
– BD: Penso que internet e as redes sociais propoñen un espazo para a conversa cos outros e coas outras e que non hai unha maneira boa ou mala de usalas. Son espazos que a min, particularmente, me interesan. Eu enténdoas máis como espazos de relación que como espazos de exhibición. Están condicionadas polos seus mecanismos, igual que o resto de espazos. Por suposto non hai por que estar en todos os lugares que existen, como tampouco hai que participar en todas as festas, pero non sinto que as redes sexan menos verdadeiras que outros lugares nin que o que compartimos nelas sexa menos auténtico que o que compartimos noutros espazos, porque poño en cuestión ese concepto da autenticidade e, nese sentido, penso que somos unha superposición de todas as que somos nos distintos espazos onde somos.
– B: Atopas facilmente o tempo, a concentración, a inspiración?
– BD: Experimentar a escritura é unha cousa moi parecida, para min, a experimentar a felicidade simple. Pode ser que isto soe un pouco aparatoso como idea, pero, en realidade, é unha cousa moi trivial. Busco a escritura porque busco a felicidade e non sempre aparece ou non de forma continuada e suficiente. Cando escribo, estou ben. Se non escribo, adoita significar que non o estou.”
Arquivos mensuais: Marzo 2021
Presentación en liña de Movendo os marcos do patriarcado, de Marilar Aleixandre e María López Sández
O día 9 de marzo, ás 19:00 h, celebrarase, no marco das xornadas Artellando Feminismo do Concello de Santiago de Compostela, a presentación do libro Movendo os marcos do patriarcado. O pensamento feminista de Emilia Pardo Bazán, de María López Sández e Marilar Aleixandre.
Acompañando ás autoras, participará a escritora María Xosé Porteiro.
A diversa importancia do feminismo de Emilia Pardo Bazán na Galiza
Desde Nós Diario:
“(…) Arredor da súa calidade literaria non hai sombras; arredor do seu posicionameto feminista non hai dúbidas no Estado español, mais esta última cuestión confronta na Galiza distintas visións, recollidas por Nós Diario, que se extraen do posicionamento feminista e da figura política e social de Emilia Pardo Bazán no contexto galego. A autora, que se autodefiniu como feminista radical, como ben lembran a escritora Marilar Aleixandre e a filóloga Mónica Bar, tamén estivo marcada por un posicionamento “clasista” que “compromete gravemente o seu feminismo”, segundo a política e profesora María Pilar García Negro, ou que “ocupa as voces das traballadoras galegas cun efecto máis cómico que empoderador”, na voz da tamén filóloga Helena Miguélez-Carballeira. (…)
“Foi unha grande escritora sobre a emigración galega, e a súa calidade literaria está claro que é altísima mais na calidade política a tese que sosteño é que tratou literariamente cuestións relacionadas coa Galiza encadrándoa cara a un consumo literario madrileño”, analiza Miguélez-Carballeira. Algo no que incide García Negro, ao lembrar que en “personaxes galegas, en Los pazos de Ulloa, La madre naturaleza, Morriña ou Bucólica, o tratamento das personaxes campesiñas ou criadas non teñen o menor contraste que nos permita asistir a unha figura humana con pensamentos e sentimentos propios”.
Fronte a estes, o argumento de Mónica Bar precisa que “o que non atopaba Pardo Bazán era unha lingua estruturada a través dunha academia definida, ela era europeísta e iberista, defendía que Galiza e Portugal estaban separados por unha fronteira artificial”. E engade que “ela ofrece a súa casa para crear a Real Academia Galega, propiciou o inicio da RAG”. Sobre o cuestionamento de “por que non escribía en galego”, Bar recalca que non é un requerimento que se lle faga aos autores masculinos, cuestión na que coinciden as catro intelectuais, mais García Negro engade, “ela foi vítima de toda unha mesta base de misoxinia e sexismo que a afectou, como en xeral, a todas as escritoras galegas e españolas no século XIX”. (…)”
A segunda edición do Festival Virtual do Libro de Galicia centrarase en repasar o 2020 literario
“O Festival Virtual do Libro de Galicia (FLIV) ten ultimada a súa segunda edición a celebrar entre os días 26 e 28 de marzo e que terá dous focos principais de atención. Dunha banda, revisar como foi o ano 2020 para a literatura en Galicia, como afectou a situación de pandemia que se vive á vida literaria; e doutra banda, lembrar algunhas das conmemoracións que serán protagonistas durante o presente ano 2021, de Pardo Bazán a Xela Arias, pasando por Álvaro Cunqueiro. Ademais, o FLIV 21 ofrecerá unha sección de contidos dedicados as artes escénicas para celebrar o Día Internacional do Teatro, que se celebra o 27 de marzo. Esta segunda edición da FLIV conta co apoio da Deputación da Coruña e da Secretaría Xeral de Política Lingüística.
O FLIV21 manterá un sistema operativo similar ao da primeira edición, celebrada en xuño de 2020. Desde este enderezo web, fliv.gal, poderán seguirse todas as actividades da programación do festival en cada un dos espazos de encontro virtual. Neses espazos terán lugar as intervencións que terán formato charla, mesa redonda, conversa ou debate, as presentacións de libros e tamén as intervencións teatrais.
Entre os argumentos que se debateran nesta segunda edición da FLIV poderán verse e escoitarse aqueles relacionados coa situación mundial e como afecta ao sector cultural, como a mesa redonda que abordará a resiliencia cultural. Tamén haberá debate sobre as características da novela construída desde a memoria persoal e comunitaria, un debate sobre as novas maneiras de creación poética e un encontro de tres actores galegos que falan sobre os roles masculinos na súa profesión.
Continuando co percorrido aberto na primeira edición, formará parte da programación Teatro Interruptus, una sección escénica que este ano contará coa colaboración da revista Erregueté. Tamén se manterá a sección de escaparate para libros que se poderá ver na web do festival a partir do vindeiro 15 de marzo.
Entre os autores que xa teñen confirmada a súa participación figuran Marilar Aleixandre para falar de Emilia Pardo Bazán; Chus Nogueira, que o fará sobre Xela Arias; e as autores que debaterán sobre literatura infantil e xuvenil como unha literatura afoutada e arriscada, Nee Barros, Irene Fernández, Antía Yáñez e Eva Mejuto. No encontro dedicado a narrativa tamén están confirmados, Xesús Fraga, Suso de Toro e Berta Dávila, moderados por Esther Gómez.”
Bases do XVIII Certame Literario de narrativa e poesía Concello de Ames
Festival Rosalía 2021: Antía Yáñez
Presentación en liña de Os rostros do frío, de Xulio Pardo de Neyra
Non hai espellos nos manicomios. A biografia dunha superación: Antonio Tizón, por Aser Álvarez
Manuel Gago presenta Nus: “Como un crápula acaba metido nas reivindicacións nudistas da Galicia dos 80”
Entrevista a Manuel Gago na Radio Galega:
“O colaborador do Galicia por Diante, Manuel Gago, anunciou que a súa próxima novela, Nus, publicarase o 11 de marzo. Aproveitou o espazo das #Efeméridas para adiantarnos un pouco máis a historia deste grupo que, no principio dos 80, loitaron polo dereito a ir espidos en Galicia. A entrevista pode escoitarse aquí.”