Entrevista
a Vicente Araguas en Diario de Ferrol:
“Vicente Araguas (Xuvia-Neda, 1950) volta á poesía en galego con O amor non se fala soamente (Ronsel do 68), editado por Medulia.
Máis de trinta poemas dan forma a un traballo no que a épica e a lírica van da man, onde o “nós” e o “eles” deixa paso tamén ao “eu”, porque para esa primeira persoa que é Araguas o maio do 68 significou moito. Case todo.
Nesa época chegou á Universidade, a Compostela, e alí foi parte do movemento estudantil que alzou a súa voz pola liberdade e por un mundo máis xusto. Araguas fíxoo ademais con letras e música, xunto cos outros compañeiros universitarios cos que nacía Voces Ceibes, canción protesta nunha época tinguida pola escura ditadura.
O prolífico escritor nedés, afincado en Madrid –onde segue a exercer como profesor emérito, pero que regresa con asiduidade á súa vila natal–, reivindica ese maio do 68 nun libro que emerxe como unha sorte de calendario, con versos que se moven entre “Viña seembro tan cheo de vontades” ou o “Outubro, río turbo”, para facer tamén unha parada no “Novembro de ventura” ou na “Semana Santa do 68”.
Estes son só algúns dos poemas que dan vida a unha obra que, como o propio autor relata, foi cociñada a propósito dun curso monográfico que impartiu o pasado ano na Universidade Senior da Complutense de Madrid e que xiraba precisamente sobre a revolta que tivo o seu xermolo en Francia.”
Arquivo da categoría: Entrevistas
“Xoán Costa, cos pés na terra”
Entrevista
de María Obelleiro a Xoán Costa en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Coñece de primeira man Carvalho Calero. Que destaca das súas múltiplas facetas? Que supuxo para vostede o contacto de perto con el?
– Xoán Costa (XC): Coñecino primeiro como profesor. Despois traballei con el, sobre todo na definición da revista Agália. Destacaría del, primeiro, o seu pouco afán de protagonismo. Tamén destacaría a coherencia de pensamento, que era total e que nunca o levou a renunciar aos seus principios ideolóxicos, aínda que os tivese que adecuar ás circunstancias do momento. El prefería pór diante de todo a visibilidade da causa que defendía a ser protagonista principal dela. Vese perfectamente nas cartas a Fernández del Riego. Aí deixaba ver como era necesario constituír grupos de presión que influísen na Academia para levala cara a un determinado sentido na defensa da lingua e da literatura ou a idea de influír no sistema educativo coa edición de materiais alén dos clásicos libros de texto. Despois de Agália coincidín moito con el na preparación da edición de Cantigas de amigo e outros poemas (1980-1985).
– SG: Participou moi activamente nos inicios da Associaçom Galega da Língua (AGAL), nun momento en que estaba moi candente o debate da normativa. Tamén foi autor de varias gramáticas.
– XC: Cando se fundou a AGAL eu estaba en Lisboa, polo que o meu carné de socio é posterior. Como membro da AGAL estiven na Comisión de Redacción do Estudo crítico das Normas ortográficas e morfolóxicas do idioma galego. Tamén participei na redacción do Prontuário Ortográfico Galego. Era o tempo en que ten lugar a primeira polémica relativa á norma. O reintegracionismo mantivo unha posición moi forte contraria ás normas ILG-RAG (Instituto da Lingua Galega-Real Academia Galega), posición expresada desde o ponto de vista teórico mais tamén desde o ponto de vista do uso, sobre todo no ensino. Foi ese o primeiro paso do que foi a normativa de mínimos. Case todos os libros de texto que tiveron impacto no ensino foron publicados baixo esa norma da Asociación de Profesores de Lingua e Literatura, en cuxa primeira asemblea Carvalho pronunciou a conferencia de clausura. Creo que a batalla normativa non se inclinou da parte da norma oficial até que a Administración conseguiu implantala no ensino.
– SG: Desde 2001 preside a AS-PG. Que representa para o ensino galego?
– XC: Sen dúbida ningunha, a AS-PG supuxo poñer diante da sociedade a evidencia de que as galegas e galegos temos particularidades específicas que deben ser representadas no ensino. As orixes da AS-PG remóntanse ás xornadas, interrompidas pola Garda Civil, que se ían celebrar no santuario dos Milagres de Maceda, auspiciadas por Francisco Carballo. Falamos de 1976. De alí xurdiu o primeiro sindicato de profesores de ensino, a UTEG (Unión de Traballadores do Ensino da Galiza) e a AS-PG, que desenvolveu un traballo centrado primeiramente na formación do profesorado para o adaptar ou o situar nas técnicas pedagóxicas que os tempos demandaban. Tamén se ocupou de traballos máis sociais, como conferencias para pais e nais. Editamos materiais que non foron acollidos por outras editoras, como os libros de Francisco Rodríguez sobre Rosalía, e discos dos nosos autores e autoras; convocamos concursos de relato oral e de vídeo; organizamos semanas do libro e da lectura. De feito, a primeira xornada de formación en Tecnoloxías da Información e a Comunicación (TIC) para o profesorado organizounas a AS-PG en Pontevedra. E a Historia da Literatura Galega. (…)
– SG: Dirixiu Agália nos seus comezos, colaborou en A Nosa Terra, participou do nacemento de Sermos Galiza, onde é presidente do Consello de Administración, ademais de conselleiro delegado. Que representa para vostede o xornalismo galego?
– XC: A miña participación en A Nosa Terra era como representante da AS-PG en tanto que esta entidade formou parte do capital social da empresa. Na Agália asumín a coordinación e a dirección nos primeiros números e agora, Sermos. O xornalismo galego é unha necesidade que este país aínda non asumiu de maneira axeitada. Unha sociedade normal ten que estar informada na súa propia lingua e para iso son imprescindíbeis medios de comunicación que respondan tanto a criterios lingüísticos como a unha óptica galega. No caso galego, non se chegou a cubrir esa demanda, malia que o xornalismo galego arranca no século XIX. Na actualidade aínda estamos carentes dese medio que nos informe a diario e en papel. E digo en papel porque, a pesar de ser a forma máis tradicional, é a que segue a ter máis credibilidade. Estou en Sermos Galiza porque acredito en que é un proxecto imprescindíbel para o desenvolvemento do país. (…)”
Cuestionario Proust: Rocío Leira
Desde
o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Rocío Leira:
“1.– Principal trazo do seu carácter?
-A timidez.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
-A humildade.
3.– Que agarda das súas amizades?
-Que non me decepcionen en exceso.
4.– A súa principal eiva?
-A timidez.
5.– A súa ocupación favorita?
-Estar cos meus.
6.– O seu ideal de felicidade?
-As tardes de verán na Praia de Nemiña, cun libro na man e cos risos dos meus fillos de banda sonora.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
-Que algo malo lles pasase ós meus.
8.– Que lle gustaría ser?
-A mellor versión de min mesma.
9.– En que país desexaría vivir?
-No que vivo. Non creo que exista outro mellor.
10.– A súa cor favorita?
-O verde.
11.– A flor que máis lle gusta?
-O tulipán.
12.– O paxaro que prefire?
-O cuco.
13.– A súa devoción na prosa?
-Polos momentos de felicidade que me proporcionou: Agatha Christie.
14.– E na poesía?
-Benedetti.
15.- Un libro?
–El libro de los abrazos, de Galeano.
16.– Un heroe de ficción?
-Hércules Poirot.
17.– Unha heroína?
-Mafalda.
18.– A súa música favorita?
-Son gaiteira e verbeneira a partes iguais.
19.– Na pintura?
-Luís Seoane.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
-Os meus avós e todos os da súa xeración.
21.– O seu nome favorito?
-Dous: Adriana e Eloy.
22.– Que hábito alleo non soporta?
-A falta de naturalidade e os convencionalismos.
23.– O que máis odia?
-A falta de valores sólidos da sociedade actual.
24.– A figura histórica que máis despreza?
-Calquera que infrinxise dano aos demais.
25.– Un feito militar que admire?
-Só creo na militancia da palabra e da razón.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
-Confianza en min mesma.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
-A ser posible de vella.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
-Extrema sensibilidade.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
-Os debidos á ignorancia.
30.– Un lema na súa vida?
-Non fagas o que non queres que che fagan.”
Amador Castro: “Esta é a miña novela máis autobiográfica e a que menos me custou escribir, xa que a fixen de corrido”
Desde 
Xerais:
“O programa ZigZag Fin de Semana da TVG, que presenta a xornalista María Solar, emitiu unha entrevista co escritor Amador Castro Moure sobre o libro: Shanghai a Barcelona, publicado por Xerais na colección Narrativa. O libro gañou o Premio Xerais de Novela de 2019. A entrevista pode verse nesta ligazón, a partir do minuto 07:40″.”
Man, a icona do ‘Prestige’ que morreu de tristura
Desde
Nós Diario:
“(…) O obxectivo de Man, como o describe Beatriz Maceda para Nós Diario, é “que a rapazada coñeza Man en toda a súa vertente”. “A súa figura paréceme todo un exemplo para a mocidade. Non digo que teñan que ir en taparrabos ou facerse anacoretas, mais se a todos se nos contaxiase algo da súa coherencia e do seu ecoloxismo, mellor nos iría”, engade.
Esa “coherencia” é, para a autora, o trazo definitorio do alemán de Camelle: “Impactoume moitísimo a súa figura, tanto pola súa forma de vida como por esa coherencia que a determinou, tanto no persoal como no referente á súa obra. Era unha persoa que estimaba e admiraba, até o punto de que pasei varios días chorando cando souben do seu pasamento, que para min simbolizou a crueldade desta sociedade”.
Porque Beatriz Maceda, como tantas outras persoas, consideran que Man non morreu “de causas naturais”, como informaron as autoridades, senón “da pena, da tristura” causada por ver a súa terra de acollida tinguida de negro chapapote após da crise do Prestige.
“Cando viu que todo o mar estaba negro, el decidiu pecharse na súa cabana e morrer. A xente da vila ía alí a levarlle comida, pero non lles abría a porta. Cando decidiron botala abaixo, xa era demasiado tarde, estaba morto. A profecía da balea negra facíase realidade”, explica a autora de Man.
Esa profecía da balea negra que referencia a escritora e profesora tivo lugar uns meses antes de que tivese lugar a catástrofe do Prestige, cando Man lle contou a varios veciños da zona un sinistro soño naquel idioma que falaba, un castelán galeguizado profuso en infinitivos: “Seguirá llegando alquitrán hasta que no quedar más en mar, y cuando ya no llega alquitrán, venir una ballena negra, grande como Costa da Morte, muerta. Entonces yo enterrar y todo acabar para min”. Moitos relacionaron o soño do alemán de Camelle co mito da trabe, segundo o cal o home, buscando a trabe de ouro, atopará a trabe de alcatrán e o mundo afundirá.
O volume de Medulia Editorial é unha edición corrixida e aumentada que presenta un novo formato e chega máis de sete anos despois do seu lanzamento orixinal, por parte da desaparecida Galebook.
Beatriz Maceda revela que, no seu momento, o libro tivo “moi boa acollida”, mais facíase “necesaria” esta revisión, porque “as cousas cambiaron moito desde 2012, pois agora hai un museo dedicado á figura de Man e restaurouse a cabana onde vivía”.
Entre os extras desta nova edición destacan “unha unidade didáctica para que a rapazada pense e traballe sobre a figura de Man” e “un anaco do seu testamento, no que expresa o seu desexo de que se conservase o seu legado, quedando a disposición do Ministerio de Educación, para o que deixaba os aforros de toda unha vida, 120.000 euros que nunca se recuperaron, pois quedou con eles Facenda”.
O principal beneficiado da reedición de Man foi o apartado gráfico, que vai asinado pola ilustradora Laura Veleiro. “A anterior edición non estaba mal, pero era cadrada, máis pequena, e o novo formato non presenta esas limitacións, permitindo presentar incluso láminas a dobre páxina”, conta a ilustradora a Nós Diario.
Nos seus debuxos, “feitos con lapis, acuarela e algún detalle en tinta, ao estilo tradicional”, pretende “mostrar, especialmente á rapazada, como estaba o museo de Man e como eran as súas obras cando estaban acabadas de facer, e non estragadas polo tempo, para que miraran a beleza que el vía en todo o que o rodeaba, esa foi a miña inspiración”.”
Miriam Ferradáns: “En Agosto quixen tensar as palabras, a escrita e a min mesma ata o límite”
Entrevista
de Montse Dopico a Miriam Ferradáns en Praza:
“A dor da perda situábase no centro de Nomes de fume, o anterior poemario de Miriam Ferradáns. E volve facelo na súa nova obra publicada, a plaquette Agosto (Apiario). Unha pequena alfaia feita a dúas mans: o deseño de Mauro Trastoy e os versos de Miriam Ferradáns. Nada sobra, nin falta, neste monllo de poemas feitos coa palabra xusta. Mais, se en Nomes de fume había unha imposición social que tentaba obrigar a esquecer a ausencia –ata o punto de non mencionar a persoa que xa non estaba– en Agosto a dor faise carne. Corpo ferido. Flor murcha. Angustia, desorientación e silencio. Ata a aceptación da morte. E a volta, malia todo, da beleza.
– Praza (P): A obra é unha plaquette feita con Mauro Trastoy (o deseño é del). Foi proposta de Apiario o formato e o deseñador?
– Miriam Ferradáns (MF): Foi unha proposta de Apiario. Ata o último momento non coñecín o deseño, si ao deseñador, pero vin a plaquette pouco antes que os lectores. Gustoume moito, síntome moi identificada con el. É fantástico sentir que te entenderon tan ben.
– P: O libro nace da perda dun ser querido: unha amiga. Tamén Nomes de fume nacera da perda. En Nomes de fume a memoria da persoa que xa non estaba ía perdendo cor, debilitándose. En Agosto hai flores que van marchitando. Que son as flores en Agosto? Que teñen que ver coas fases da dor da perda?
– MF: As flores, por un lado, xeran na voz poética a reflexión sobre a morte, obrígana a lembrar, violéntana. Neste aspecto establécese unha comparación entre unha flor cortada e un cadáver, as fases polas que pasan ata ser po. Por outro lado acompáñana na decadencia, prodúcese unha mímese entre a flor e a voz poética, as fases do abandono son compartidas, a perda de vigor, a alegría. (…)”
Entrevista de Ronsel Pan a Clara Vidal
Modesto Fraga: “Os poemas son coma fillos”
Entrevista
a Modesto Fraga en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): E que hai neste volume [Poesía amorosa escollida]?
– Modesto Fraga (MF): Unha antoloxía da miña produción poética amatoria, o mellor dela. Dende os libros iniciais, como Do amor salgado, ou Derrotas con raíces, ata os máis recentes.
– LVG: Son poemas cronolóxicos?
– MF: Non, a orde non ten nada que ver con cando se publicaron.
– LVG: E como fixo para seleccionalos?
– MF: Ese foi o primeiro gran dilema que tiven, porque, claro, tes que escoller. E os poemas son coma fillos: a cal escolles, como seleccionas? Porque, ademais, máis do 90% do que escribín é poesía, hai moito no que mirar. Eu creo que son dos máis representativos da miña traxectoria. Podería poñer outros? Seguramente, pero para engadir, non para quitar ningún dos que puxen, estou moi contento de como quedou.
– LVG: Tamén responderán a diferentes momentos vitais.
– MF: Claro, neles teño vivencias, experiencias… A compoñente emotiva é moi importante.
– LVG: Tamén é moi rechamante que sexa unha edición bilingüe.
– MF: Si, é unha antoloxía bilingüe. Non foi sinxelo. A miña poesía está moi traballada, coas medidas, coas estrofas… Non se trata de traducir ao castelán sen máis. Precisamente o da métrica é un problema que tiven que solucionar, para manter a mesma, pero sen perder a esencia. Digo problema, pero en realidade foi unha tarefa que me entusiasmou. Aqueles versos que parecía que en galego non ían quedar ben en castelán, pois coa adaptación si que quedan. Nalgúns tiven que variar a orde sintáctica, pero seguen mantendo esa forza poética. Non foi cambiar por cambiar.
– LVG: Tamén foi detallista na edición?
– MF: Moito, xa dende a portada, co bico de Rodin, que representa ese amor do que escribo. E tamén en cada páxina. O lector vai atopar á esquerda o poema en galego, e á dereita en castelán, e pode comparar. Ve dous poemas que en realidade é un, que mantén a coherencia e o discurso.
– LVG: Por que escribe sobre o amor? Tanto, quero dicir.
– MF: É algo que leva comigo dende sempre, dende os inicios. Sempre foi algo que me encantou, atópome moi cómodo con esta temática. Creo ademais que moita xente xa asocia a miña poesía cos textos de amor. (…)”
Manuel Forcadela: “A liquidación social de Ferrín é síntoma dunha sociedade que está podre”
Entrevista
de H. Pena a Manuel Forcadela en Sermos Galiza:
“O Ateneo de Pontevedra proxectou a cuarta feira ás 19:30 horas o documental Os mundos de Xosé Luís Méndez Ferrín. O seu director, Manuel Forcadela, debulla para Nós Diario os pormenores dun dos tótems da cultura galega do século XX, así como dun filme que conta coa participación de nomes como Xosé Manuel Beiras, Rexina Vega, Álvarez Cáccamo ou Antón Reixa.
– Sermos Galiza (SG): Cales son eses Mundos de Xosé Luís Méndez Ferrín?
– Manuel Forcadela (MF): Os Mundos de Xosé Luís Méndez Ferrín é un proxecto de documental que acabou sendo outra cousa, sempre co obxectivo de facer unha aposta pola memoria de Ferrín como figura clave da cultura galega das últimas cinco décadas. Tratamos de mostrar unha figura moi poliédrica, chea de matices, de sentidos, de significantes, tantos que moitas veces o Ferrín en si non ten nada que ver co Ferrín para si. Usando unha terminoloxía un pouco pedante, o Ferrín en esencia ten pouco que ver co Ferrín en apariencia.
– SG: De onde xorde a idea de trazar este retrato?
– MF: Dunha reunión da directiva do Ateneo Atlántico de Vigo o ano pasado, no que, entre outras propostas para conmemorar o 80 aniversario de Ferrín, propuxen elaborar unha serie de vídeos que atendesen ao percorrido vital da personaxe.
– SG: Como se traza a obra documental para compoñer un todo unitario que mostre quen é Méndez Ferrín?
– MF: De dous xeitos distintos. Por unha banda, Xosé Manuel Beiras, como Virxilio na Divina Comedia, condúcenos polos mundos de Ferrín. E por outra, hai un fío cronolóxico, para trazar un percorrido complementado con diferentes voces pola súa infancia, adolescencia, época universitaria, etc. (…)”
Pilar García Negro: “Carvalho declarábase galego universal”
