Entrevista
de Montse Dopico a Marta Dacosta en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MDo): Argola é o teu poemario máis narrativo. Vainos contando unha historia.
– Marta Dacosta (MDa): Si. Foi unha idea que xurdiu, e probei. Quixen experimentar. Quería relatar unha historia, por iso o libro ten esa unidade. Traballei nel dunha maneira na que non traballara nunca antes. Tentei seguir sempre a liña argumental do que xa tiña escrito. Foi, nese sentido, unha escrita metódica, case planificada. Penseino moito tempo antes de escribir. Xa viña, así, cun obxectivo moi marcado.
– MDo: A historia que nos contas é a dunha vestal romana. Non é a primeira vez que recorres a figuras da Antigüidade, da mitoloxía…(Penélope, Antígona…) Por que?
– MDa: En realidade é unha escusa, un pretexto para falar da muller. É verdade que sempre me impactou a realidade das vestais: polo menos ata onde sabemos delas. Porque eran mulleres utilizadas, dominadas, sen vontade propia, malia pertencer ás clases dominantes. E esa dominación das mulleres prolongouse durante milenios. Hoxe, no século XXI, non todas as mulleres poden tomar as súas decisións sobre as súas propias vidas. Por iso traio unha figura do pasado ao libro. Non quixen situar, así, a historia nun tempo concreto. Porque segue a estar aí esa falta de que as mulleres sexan donas do seu corpo e das súas vidas.
– MDo: A vestal do teu libro rebélase, como pode, contra a dominación. Nos teus libros As amantes de Hamlet e Acuática alma había xa unha Ofelia á que convidabas a erguerse…
– MDa: A protagonista é, si, unha muller que se rebela contra a dominación. Que é a dominación do patriarcado, do colonialismo e do imperialismo. Porque patriarcado, colonialismo e imperialismo son o mesmo, desde a Antigüidade ata hoxe. A ela póñena ao servizo do Imperio Romano. Ao servizo do Imperio, como estrutura de dominación do pobo. E hai unha contraposición, nese sentido, coa figura das mulleres liberadas, que son as afogadas, inspiradas nas lendas das pozas de Mougás. Que xa estaban en As amantes de Hamlet. É unha maneira, así, e falar de identidade, da tradición propia, pois son figuras da nosa tradición literaria oral. As mulleres afogadas que se levantan, as donas das pozas. Mesmo hai tamén un certo sentido de vinganza… En canto a Ofelia, é unha figura que me interesa moito. Eu entendo que é unha muller maltratada. E por iso lle pido que se erga. Que non actúe como o que querían daquela e o que queren hoxe de nós: que sexamos obxectos fermosos, quietiños, caladas… (…)”
Arquivo da categoría: Entrevistas
Cuestionario Proust: Jorge Emilio Bóveda
Desde
o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Jorge Emilio Bóveda:
«1.– Principal trazo do seu carácter?
– Perseveranza.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– Empatía.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Respecto e comprensión.
4.– A súa principal eiva?
– A boa memoria.
5.– A súa ocupación favorita?
– Escribir e ler. Ultimamente por esa orde. Prometo tentar cambialas de orde.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Non hai tal sendo o mundo como é e estando como está. Agora, sinto acougo na alma ao ver ben aos seres próximos.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Descartando pensar nas desgrazas evidentes sobre os seres queridos ou outras que alimentan as mentes melodramáticas, sería unha enorme desgraza caer, por exemplo, nas gadoupas dun goberno (máis) totalitario.
8.– Que lle gustaría ser?
– O ser positivo que realmente son. Pero sempre centrado no “ser”, e nunca no “estar”.
9.– En que país desexaría vivir?
– Admiro a Inglaterra, a pesar do seu chovinismo e outros dogmatismos. Pero eu quero estar na Galicia. Porque, a pesar de todo, quéroa como a queremos (case) todos.
10.– A súa cor favorita?
– A cor que recolla todas as cores.
11.– A flor que máis lle gusta?
– Calquera que estea amarrada á terra. Viva e adulta, pois non me gustan nadiña os capullos.
12.– O paxaro que prefire?
– O ave Fénix.
13.– A súa devoción na prosa?
– Catro bandas. Primeira banda: os narradores latinoamericanos. Segunda banda: algúns escritores góticos dende antes de Poe ata o final dalgúns epígonos de Lovecraft. Terceira banda: Lobo Antunes, Javier Marías, Juan Goytisolo, Martín Santos, Benet… Cuarta e última banda: a capacidade de traballo e a perseverancia (non a obra) de certos escritores de libros de xéneros populares.
14.– E na poesía?
– Borges.
15.– Un libro?
– Onde?, onde?
16.– Un heroe de ficción?
– Macbeth, que loita coñecendo a inutilidade do combate.
17.– Unha heroína?
– Madame Bovary. Sendo irónicos, claro.
18.– A súa música favorita?
– Rock das décadas dos 60, 70 e 80.
19.– Na pintura?
– Pintura figurativa expresionista. Por mor do meu avó Tomás Bóveda, que a cultivou coma poucos.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Calquera cabeza de familia que tire adiante aos seus sen case recursos.
21.– O seu nome favorito?
– Xurxo.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– O falar de algo sen saber nada.
23.– O que máis odia?
– Non sei odiar. Pero me fai sentir mal a preguiza, envexa e a cobiza.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Calquera ditador ou sátrapa. Incluso algúns que, aos ollos de occidente, non son ditadores nin sátrapas.
25.– Un feito militar que admire?
– O tándem admirar-militar semella para min un oxímoro.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Aptitudes para dar resposta a preguntas como “Que don natural lle gustaría ter?”.
27. – De que maneira lle gustaría morrer?
– Ao saber que me rematou o prazo para entregar os papeis da inmortalidade. Son tan despistado para certas cousas que intúo que vai ser algo así.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– O optimismo patolóxico. Cousa que, ás veces, me crea ansiedade.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Certos egoísmos nos que, tarde ou cedo, me acabo vendo reflectido.
30.– Un lema na súa vida?
– Dous: Ler ata “perder o coñecemento” e “Aturar é a arte de dicir que si”.”
A Sega: “Cando rabuñas na superficie patriarcosa, encontras unha chea de mulleres escribindo, cineando, gobernando”
Entrevista
de Marcos Pérez Pena ás integrantes da plataforma de crítica literaria A Sega en Praza:
“(…) Mantemos con elas unha conversa electrónica, e pedímoslles que valoren o primeiro ano de actividade da plataforma, así coma o cumprimento dos obxectivos que fixaran nun comezo: “O objectivo do grupo era criar um espaço aberto e livre no que publicar crítica literária divulgativa desde uma perspectiva feminista, assim como oferecer essa canle a mulheres críticas sem espaços nos que desenvolver o seu labor. Neste ano logramos dar-lhe continuidade ao nosso trabalho, publicando recensões quase semanalmente, revisamos novidades editoriais e clássicos literários, autoras galegas e estrangeiras, convidamos a mulheres doutros lugares a escrever para nós e às leitoras de aqui a conhecer escritoras doutros lugares. Conseguimos incrementar a listagem inicial de segadoras, com novas incorporações ao grupo”. Conclúen que “ocupamos um espaço ao que não fomos convidadas, e conseguimos fazê-lo nosso sem que ninguém ousasse enviar-nos forças anti-distúrbios (se era o caso, tinhamos as foucinhas afiadas)”.
Engaden, así mesmo que “a actividade da que mais orgulhosas estamos é a subterrânea: as conversas e debates no grupo sobre aquilo que lemos e escrevemos. A nossa é uma actividade comunitária que respecta a individualidade de cada uma, cousa estranha nos tempos que correm. Ainda que assinemos cada uma as nossas recensões, estas são comentadas polas demais no grupo virtual, e porvezes dá lugar a novos textos, propostas, ideias, que estão a enriquecer-nos a cada uma de nós e o trabalho que fazemos”. Esta mesma entrevista, atendida de maneira participativa por todas, é outro dos exemplos deste proceso colectivo de creación. (…)”
Alfonso Álvarez Cáccamo: “O mundo da cultura e da edición están nunha situación absolutamente crítica”
Entrevista
de Montse Dopico a Alfonso Álvarez Cáccamo no Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): Os Gotten está dedicado aos teus bisavós e comeza cunhas árbores xenealóxicas. Pero despois o que atopamos non é unha historia novelada convencional sobre unha familia…
– Alfonso Álvarez Cáccamo (AAC): Fixen unha dedicatoria para os meus bisavós e bisavoas, si. Mais a familia dos Gotten é inventada. Invento unha familia similar á miña. Porque a miña familia, por parte de nai, viña de fóra. Os avós eran italiano e austríaca. Persoas de procedencias distintas que foron confluír en Vigo. E entón, claro, si que hai partes autobiográficas, referencias a feitos reais… O nexo de todos os contos son os Gotten. Igual que no meu libro Contos mamíferos o nexo eran os animais, ou en Xente de mala morte o nexo era o suicidio. Aínda que, ao rematar este libro, si tiven a sensación de que un dos personaxes, Mara, podería dar para unha novela. (…)
– MD: Outro aspecto importante é o xogo co lector: o engano… En Adicción parece que nos estás a falar de porros, pero falas de libros…
– AAC: Gústame xogar co paradoxo e coa sorpresa. Prefiro, nos relatos, a sorpresa final que o final aberto. Os meus relatos, ademais, sempre foron así. Adicción ten, ademais, algo de crítica social. Porque parece que os libros son como un artigo de luxo. É unha crítica a como está a situación cultural: o mundo da cultura e da edición están nunha situación absolutamente crítica. Non se valoran os libros, non se consideran “útiles”.
– MD: Hai tamén, neste libro e noutros teus, un achegamento a personaxes marxinais. Persoas marxinadas por ser diferentes. En Os Gotten, xente como o Fandiño, que se fai o tolo pero é un sabio. En Peito de vimbio era el/ela, pola cuestión do xénero. En O espírito de Broustenac era un neno especial que deixaran nun mosteiro…
– AAC: Pois si. Esa é a clave que está detrás deste libro meu e de toda a miña literatura. Os meus personaxes son antiheroes, seres marxinais, por distintos motivos. Non me gustan os heroes. Aínda que tampouco quero mitificar os antiheroes. Gústanme ese tipo de personaxes raros, con problemas… O papel do neno de O espírito de Broustenac é, si, definitivo na súa sociedade. Como o é, por exemplo, na nosa, o das mulleres, polos roles que lles son asignados. Nese sentido, o obxectivo é denunciar os prexuízos da sociedade. E tamén falar de como vivimos: da soidade, como nun dos relatos no que falo do que fan tres veciños dun mesmo edificio… (…)”
Cuestionario Proust: Verónica Martínez Delgado
Desde 
o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Verónica Martínez Delgado:
«1.– Principal trazo do seu carácter?
– A forza de vontade e o entusiasmo.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A intelixencia.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Que continúen a selo.
4.– A súa principal eiva?
– O exceso e a persistencia ou a insistencia.
5.– A súa ocupación favorita?
– Estudar, investigar, ler e escribir.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Deixar de sentir frustación e insatisfacción vitais.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Quedar sen o meu traballo actual.
8.– Que lle gustaría ser?
– O que xa son e nai.
9.– En que país desexaría vivir?
– Neste, pero coas mentes máis abertas e os ollos menos miopes.
10.– A súa cor favorita?
– Violeta.
11.– A flor que máis lle gusta?
– A verónica.
12.– O paxaro que prefire?
– A águia.
13.– A súa devoción na prosa?
– Moitos, pero escollo a Elisabeth Smart e a Berger.
14.– E na poesía?
– Sophia de Mello, Alexandre O´Neill, Lois Pereiro, Silvia Plath, Luisa Castro, Gioconda Belli…, e moitos e moitas excepcionais do noso país que non cito para non esquecerme dalgún importante.
15.– Un libro?
– Moitos pero quédome con Poesía última de amor e enfermidade, co libro sen título, Te regalo un cuento, Minimaladas, O principiño…
16.– Un heroe de ficción?
– O bibliotecario Chen Ching.
17.– Unha heroína?
– De ficción Xiu de O tren de Zhou Yu e históricas: Camille Claudel, María Pita e María Soliña.
18.– A súa música favorita?
– Calquera de Wim Mertens ou de Chef Baker. Tamén algunhas de Carmen Consolli.
19.– Na pintura?
– Kirchner.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Calquera muller do rural ou da costa, da idade da miña nai ou da miña avoa, calquera muller que parira na casa, por poñer exemplos coñecidos, a nai de Alberte Momán ou de Rafa Villar.
21.– O seu nome favorito?
– Brede e Airas.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– O coqueteo sen finalidade e que te xulguen.
23.– O que máis odia?
– Calquera tipo de maltrato, xogar coas debilidades das persoas, a envexa, a falta de congruencia e as mentiras.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Case a calquera gobernante actual.
25.– Un feito militar que admire?
– A Revolución Rusa.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– O de dominar calquera arte, sobre todo a música e a pintura.
27. – De que maneira lle gustaría morrer?
– De velliña, na cama, soa, esgotada de vivir.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– O optimismo incondicional.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Os que levan a erros cometidos sen mala vontade.
30.– Un lema na súa vida?
– Debes tentalo porque ao mellor, chegas e podes. Nunca volvas atrás.”
Parlamento das Letras: Rosa Aneiros
Entrevista
de Armando Requeixo a Rosa Aneiros no seu blogue, Criticalia:
“(…) – Armando Requeixo: ¿Que cres que lle falta aínda ás nosas letras e que lle sobra definitivamente?
– Rosa Aneiros (RA): Digo, como xa fixo aquí María do Cebreiro, que lle sobra a insistencia nas carencias. É o que as autoras e autoras queren que sexa. Outra cousa ben diferente é a recepción: fáltanos público e apoio institucional para a súa proxección. (…)
– AR: ¿Cal é a túa valoración do noso presente literario?
– RA: Creo que a diversidade temática, de xéneros, de autores, de editoriais e de estilos permite chegar a todo tipo de públicos, algo fundamental para soster un mercado literario. A calidade é moi boa e a presenza crecente de tantas mulleres ofrece unha ollada diferente e rica dunha literatura en constante movemento. Porén, e como citaba antes, a batalla por gañar lectores e lectoras é cada día máis dura pola escasa visibilidade que as nosas letras teñen. (…)”
Eli Ríos: “Interésame que a poesía provoque o pensamento”
Entrevista
de Carme Vidal a Eli Ríos en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Que hai detrás dun poemario que se titular Anamnese?
– Eli Ríos (ER): Está tomado polo lado da Filosofía. Pensamos que a poesía é algo impreso no libro mais a poesía é tamén algo que levamos dentro e temos que sacar. Trátase de poesía narrativa na que dúas persoas se encontran e unha pensa que xa coñecía a outra e vanse dando circunstancias particulares que fan saír o coñecemento. O argumento dá pé a que o eu lírico fago ese proceso de chegar ao coñecemento que hai dentro. (…)
– SG: En María, recén publicado e gañador do Premio de Poesía Figurante, a súa vontade era recuperar a memoria dunha muller, María Soliña, sempre contada por homes, a través dunha voz feminina.
– Eli Ríos (ER): Estamos nunha sociedade na que a Lei Wert está a facer idiotas funcionais, aprenderemos a ler e sumar mais pouco máis. Non se procura a curiosidade, que nos fagamos preguntas, a investigación. Na literatura acontece o mesmo, os éxitos de venda son libros que non fan pensar, que nos queren sumir na amnesia colectiva. Estamos a quedar sen recursos nas aulas. O enfoque do libro é dirixirse ao lector e dicirlle: espabila, que non che vou dar todo feito! Interésame que a poesía provoque o pensamento. Non quero dar respostas senón que se fagan preguntas.
– SG: A poesía pode loitar contra esa amnesia colectiva?
– ER: Todo libro que faga pensar, aínda que só sexa un verso contribúe a que espertemos. Os poemas do libro comezan cunha cita dun autor que me leva a escribir, ese poeta conseguiu que participase activamente na literatura, no proceso doutra persoa. A min gustaríame que co meu libro acontecese iso.
– SG: Vostede é unha das autoras que participa no portal de crítica literaria feminista A Sega que fai agora un ano. Que significou a súa creación?
– ER: Pois que era necesario. Estamos a falar de leis que nos impiden ser donas do noso corpo e na literatura acontece o mesmo. Os grandes críticos son voces masculinas. Cando unha escritora como Fina Casalderrey entra na Academia é como un fito: “entrou unha muller”, dicían, e nin se fala da súa traxectoria e todos os méritos que ten. Seguimos nese estado en que as voces femininas, e non só as galegas, están sempre vistas desde o punto de vista do home, xa que os críticos son masculinos. Nós quixemos darlle voz ás escritoras que non saen na prensa, que non están na Academia, que están invisibilizadas. (…)”
Ana Romaní: “O libro está escrito desde un xénero que vive a experiencia do despezamento e do espolio”
Entrevista
de Montse Dopico a Ana Romaní en Magazine Cultural Galego (a entrevista orixinal é de 2011):
“(…) – Montse Dopico (MD): O poemario [Estremas] amosa moitas outras conexións cos anteriores. Por exemplo, Estremas podería lerse como unha continuación de Camiñan descalzas polas rochas de Das últimas mareas. As mulleres de Camiñan descalzas rebélanse contra a Historia. En Estremas tamén. Neste sentido, Estremas é como un punto de chegada, dunha sorte de reivindicación dunha rebelión que acaba estourando -e son as mulleres as que a protagonizan-. Por que?
– Ana Romaní (AR): Non sei se punto de chegada pero si creo que establece unha certa continuidade cos libros anteriores nese sentido. Estremas amosa a rabia e a furia, non a disimula, tamén o cansazo e a urxencia. Creo que é un libro que soña, insiste e persevera na procura doutro lugar. Fala do confinamento e da súa rebelión, cuestiona as tramas da uniformización. Nese sentido paréceme un libro sobre a acción e o movemento. Canto ao protagonismo das mulleres, eu diría que o libro está escrito desde un xénero que viviu e vive a experiencia do despezamento e do espolio, da expulsión, da substracción do corpo e da linguaxe. Está escrito desde ese xénero que se dispuxo a cambiar o mundo e para iso cambiou a súa vida, creo que fixemos grandes cambios sociais que naceron de dolorosos cambios persoais, que naceron do máis íntimo. Estremas está escrito desde esa experiencia dun xénero para falar de todos e de todas, de seres colectivos á procura. (…)
– MD: Hai tamén nos poemarios sempre unha relación importante co pasado. “As linguas perdidas das escravas que fun” en Arden. É unha rebelión sobre como nos construíu o pasado, en especial ás mulleres? Nese sentido, é un poemario que mira máis o futuro, ante un presente que parece máis desacougante que nunca?
– AR: Creo que nos libros anteriores a indagación demórase nos procesos de construción persoal e colectiva, como o pasado conflúe no presente a desvelalo. Non é unha arqueoloxía do que xa foi senón mais ben as raíces que alimentan algunhas das percepcións e estados do que está sendo. As dinámicas do feminismo andaron necesariamente por eses camiños de análise de como se foi configurando esa construción do ser “mulleres” e ao tempo na procura dunha restitución da historia negada, da memoria ausente. Eses procesos que son persoais tamén, claro, impregnan o substrato de Das Últimas Mareas e de Arden. En Estremas hai un cambio nese sentido, creo que o tempo é moi relevante na configuración do libro, pero este é como un tempo suspendido, un tempo que é pasado que é presente que é futuro coexistindo, sen diacronías, como se o poema operase nun presente que xa é pasado e enxerga un futuro. Ao fin por entre os silencios dos poemas alenta creo un desexo de futuro. (…)”
Francisco Pillado: “Vivimos tempos nos que a presentación dun libro é case que un acto clandestino”
Entrevista
a Francisco Pillado en La Opinión:
“(…) – La Opinión (LO): Logo de 22 anos á fronte de Edicións Laiovento opta por da un paso atrás e abandonar a dirección. Por que agora?
– Francisco Pillado (FP): Francamente, sentíame un pouco superado polo traballo e desmotivado para continuar na dirección. O contexto adverso no que vivimos tampouco axuda. Como consecuencia disto que chaman crise, a xente merca moitos menos libros. A iso, súmaselle unha Xunta que reduciu moitísimo a compra de libros para a rede de bibliotecas públicas de Galicia e a invisibilización da cultura nos medios. As presentacións de libros xa non teñen repercusión, convertíronse case que en actos clandestinos que nunca se anuncian. (…)
– LO: Agora, desde fóra, como ve o futuro da editorial?
– FP: Eu vexo xente moi capaz para seguir co proxecto. Poderíamos dicir que son optimista respecto do pesimismo. Pero eu teño que deixalo porque xa estou canso. Fan falla moitas forzas para sacar adiante unha editorial coma a nosa que quere desmostrar que o que estamos a vivir en Galiza e en Europa é un espolio e non unha crise. Porque cando un fala de crise asume que existe unha responsabilidade compartida por todos na situación actual. Eu creo que o que vivimos é algo programado e planificado para acabar cos dereitos da clase traballadora e para enriquecer todavía máis a unha minoría de elites privilexiadas. (…)
– LO: Botando a mirada atrás, que achegou Laiovento ao panorama literario galego?
– FP: Os nosos sinais de identidade sempre foron a promoción do teatro e do ensaio. Queremos denunciar o que está pasando pero non con argumentos burdos, senón con xente preparada. Asimesmo, tamén dimos espazo a autores que escriben en reintegrado, que teñen cousas moi interesantes que dicir, e que no momento da fundación de Laiovento, non tiñan moitos espazos onde expoñer as súas ideas con liberdade lingüística. Temos, en definitiva, unha independencia da que outros non gozan porque non vivimos disto. Se o fixésemos teríamonos que controlar moito. Malia todo, para isto fai falla un ánimo que eu xa non teño. Tócalle a outros.”
