Alfonso Blanco: “O que abraiaba a Díaz Castro era a paisaxe, a fala, o patrimonio que mamou na súa terra”

Publicado o 28 Febreiro 2014 por asociacionescritoras-es

Entrevista de Montse Dopico a Alfonso Blanco en Magazine Cultural Galego, sobre Xosé María Díaz Castro:
“(…) – Montse Dopico (MD): Vostede é o seu testamenteiro. Foi reunindo os seus escritos durante anos, supoño.
– Alfonso Blanco Torrado (ABT): Como a súa familia mudou de piso en Madrid e en Euskal Herría, algunhas cousas acabaron perdéndose. El deixou dito, mesmo no leito de morte, que quería que me desen a min os seus papeis. Entre eles atopei os dous libros que el dixo que non tiña porque algún amigo non llos devolvera, Follas verdes e Follas ó aire, que agora van ver a luz da man de Armando Requeixo. Despois fun eu tamén buscando máis cousas. E temos todo gardado na Casa das Palabras. Tamén cartas e moitos outros documentos moi revelantes para a historia da nosa lingua e literatura. (…)
– MD: Tivo moita relación con outros escritores: Manuel María, Darío Xohán Cabana, Uxío Novoneyra…. Cal foi a influencia mutua entre eles?
– ABT: Estivo illado en Madrid, e de feito buscaba calquera oportunidade para falar galego. Tivo relación con Uxío, con Ben-Cho-Shey, con Celso Emilio… Eu mesmo fun testemuña do seu primeiro encontro con Manuel María, no 84. Presenteinos, tivemos unha tarde-noite marabillosa nunha das poucas ocasións nas que Díaz Castro aceptou recitar. E naceu así unha gran amizade con Manuel María e con Saleta. E testemuña desa amizade é a correspondencia entre eles. Tamén fun testemuña do seu primeiro encontro con Carvalho Calero. Máis que influencia mutua, eu diría que o que houbo entre Díaz Castro e os escritores cos que tivo relación era unha comunicación de alento, de ánimo, de traballo polo país. El dicía, “levo Galicia en min”, e así era. Mantívose sempre firme, rexo, na súa relación coa terra. Unha vez atopouse con Lois Pereiro en Madrid. Comezaron a falar de poesía, e Lois empezou a dicirlle que poetas galegos lle gustaban. Entre os libros que citou, dixo Nimbos. E Díaz Castro díxolle: “pois ese son eu”. Cando vía que alguén estaba falando galego, achegábase, malia a súa timidez, para falarlle. El, realmente, estaba devecendo por volver á terra. (…)”

Xavier Queipo: “A cultura a defenden os galegos os escritores somos só unha expresión dela”

Publicado o 27 Febreiro 2014 por asociacionescritoras-es

Entrevista a Xavier Queipo en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): O feito de falar de vender, de comercializar, non é o acostumado dentro do mundo da literatura. Está claro que ese é o obxectivo final de todo escritor, pero parece que custa dicilo así abertamente, non?
– Xavier Queipo (XQ): Non debería. O obxectivo de calquera escritor é acadar o maior número de lectores posíbel (e quen diga o contrario minte), mais a literatura non deixa de ser un produto e, por tanto, réxese polas leis do mercado. A publicidade, o escándalo, a imaxe pública, a notoriedade dos autores (estou pensando neses comunicadores que publican libros, nos políticos a quen lles escriben as memorias, etc) son armas para vender. Ás veces úsanse e outras non. Xa ves que non me custa dicilo, isto é un negocio e para iso hai tipos listos que deseñan un público específico como obxectivo. Eu non son un tipo listo ou se cadra teño unha profesión que me permite polo de agora vivir sen dificultades e, por tanto, non preciso escribir un produto prefabricado e só escribo o que me peta, cunha grande liberdade creativa. Hai xente que lle gusta o que eu escribo e outra non me le porque as editoras concentran a súa publicidade noutros libros que eles consideran de maiores ventas potenciais. Iso é así, o mercado, a lei da oferta e da demanda, a concentración de capital, o mainstream, os produtos feitos para ser vendidos nos centros comerciais,…
– NG: Nestes momentos, dende hai xa tempo, vives en Bruxelas e non te dedicas a escribir como forma de gañala vida, non é posible neste momento vivir da escrita?
– XQ: Son médico e como tal exercín alternativamente entre 1982 e 1986, mais logo deixeino para seguir o camiño da miña outra profesión que é a de biólogo. Foi esta a que me trouxo a Bruxelas hai agora 25 anos. Eu escribo bastante. De feito logo de dúas ducias de libros publicados, teño case tanto material sen publicar do que publicado (o que fala tamén dunha escolla antes de por un texto diante dos lectores). Por circunstancias da vida non tiven fillos e a miña parella tamén é un creador. Iso facilitou as cousas, sobre todo a nivel de convivencia (vivir cun escritor é difícil). Ao ter un traballo ben remunerado, as presións son menores e daquela a liberdade aumenta de xeito exponencial. Non, coido que non sería unha boa idea dedicarme só á escrita. En galego non dá para vivir e tería que traballar de xornalista, o que non é algo que me atraia.
– NG: Como xurde a túa vocación? En que momento comezas a escribir e por que?
– XQ: Comecei a escribir por necesidade de expresar sentimentos. Estaba aínda no ensino primario, mais como era moi tímido, escribía o que non era quen de dicir (xa imaxinas, amores imposíbeis e outras preocupacións da mocidade). Gustábame ler e coa práctica e a lectura cotián fun avanzando até que en chegando os trinta anos pensei que estaba maduro bastante para publicar un libro, o que foi case unha casualidade, por mediación do tamén escritor Xelís de Toro e do editor Paco Macías, que me animaron a publicar Ártico e dos que fiquei por sempre agradecido. (…)”

Miro Villar: “Acredito nesa visión poliédrica sobre Rosalía que desterra mitos historiográficos”

Publicado o 26 Febreiro 2014 por asociacionescritoras-es

Entrevista de Montse Dopico a Miro Villar en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): A pantasma da casa da Matanza é unha sombra, ben coñecida, a Negra Sombra. Partiu a idea dese poema en concreto?
– Miro Villar (MV): O conto naceu dunha encarga que nos fixo Helena Villar Janeiro, na altura presidenta da Fundación Rosalía de Castro, a varios autores e autoras para un volume de edición non venal intitulado Quen casa ten de seu, que se publicou en 2009 no 172 aniversario do nacemento da poeta. Nese contexto de homenaxe á casa maxinei esta historia na que, como ben dis, a inspiración chega da (re)lectura dun dos poemas máis coñecidos da autora. Na nova edición (Biblos, 2012) revisei o texto, porén a maior transformación veu das magníficas e suxestivas ilustracións de Xosé Cobas, que lle dan ao texto outra dimensión, no meu entender de moito lucimento estético. (…)
– MD: O mar é protagonista en Abecedario da desolación, en Gameleiros… Ademais do motivo obvio, que é a túa orixe, parece que o mar é un xeito, nos teus libros, de falar da viaxe que é vida, coa súa procura, os seus naufraxios… En que sentido es, nese aspecto, debedor da literatura clásica?
– MV: O mar fai parte importante da miña biografía. O mar levou a meu pai (devolveu o seu corpo aos poucos días) cando eu tiña apenas tres anos, o mar levou a América ao meu bisavó (hai un poema inesquecible do meu irmán Rafa Vilar sobre esa viaxe) e ao meu avó e o mar sempre estivo aí. Despois sempre me interesou a literatura do mar, de feito o libro preferido da miña infancia é Moby Dick de Herman Melville, nunha época que había baleeiros aínda en Caneliñas (Cee) e logo os poetas do mar, primeiro López Abente, logo Manuel Antonio ou Antón Zapata, logo Avilés de Taramancos ou Bernardino Graña. E sempre a literatura clásica, como ben subliñas na que o mar simboliza a existencia. (…)”

Francisco Castro: “As miñas principais referencias literarias son Lennon e McCartney”

Publicado o 26 Febreiro 2014 por asociacionescritoras-es

Entrevista a Francisco Castro en BiosBardia:
“(…) – BiosBardia (B): Despois de 25 anos e 20 libros publicados, que valoración fai da súa evolución como escritor?
– Francisco Castro (FC): Considérome un escritor na pescuda constante do seu propio estilo, dunha voz autoral forte e singular. E coido que iso si o conseguín. É unha marca da casa xa a maneira de enfocar o relato. Outra das miñas preocupacións era amosar a realidade social do meu tempo cun punto de vista crítico, non só para expresar a miña opinión sobre os grandes temas senón para aproveitar a literatura para sacudir conciencias. Se unha parte dos meus lectores, logo de ler un libro meu, mira as cousas que o arrodean doutro xeito, se lle serve o que escribo para reflexionar, penso que acadei o obxectivo.
– B: Especialmente durante os primeiros anos de carreira, notábase o cambio de xénero en cada novo proxecto: relato histórico, erótico, de costumes…
– FC: Odio escribir sempre o mesmo. Respecto aqueles autores que din que sempre escriben o mesmo libro pero eu non podería. Coido que ese desexo de tocar diferentes xéneros ten a ver co meu propio perfil como lector. Na miña vida coñecín xente que tiña afección pola novela negra ou polos libros de viaxes ou polas historias de ciencia-ficción… Eu leo de todo e máis que lería se puidese. Gústanme unha morea de autores e temas. Pásame coma na música. A pesar de ter uns gustos moi marcados logo póñome a escoitar o último éxito dos “40″ e acábame encantando. Quero publicar poesía e teatro e novelas de ciencia-ficción. Porque para min cada novo proxecto é unha oportunidade de empezar desde cero e para alguén coma min, que entende a literatura como pracer, non hai nada mellor. Desfruto con intensidade explorar roteiros diferentes.
– B: Un escritor sempre necesita un motor que o sente diante da páxina en branco. Cales foron as súas referencias motrices?
– FC: As miñas principais referencias literarias son John Lennon e Paul McCartney. Non adoita quedar ben recoñecer que para alguén que fai literatura non sexa a literatura universal a súa primeira fonte pero debo ser sincero: para min hai máis altura poética na letra de Lucy in the Sky with Diamonds ca na Divina Comedia de Dante. Xunta aos Beatles coloco a Bob Dylan, o rock‘n’roll e a música da década do 1960 en xeral. Hai que pensar que cando eu era adolescente as miñas arelas creativas dividíanse entre as letras e a música. Por fortuna para os oídos da poboación en xeral decidinme polo primeiro. E nesa escolla recoñezo dous grandes intres: a descuberta de Jorge Luis Borges e de Celso Emilio Ferreiro cando tiña 18 anos. Celso Emilio segue a ser hoxe unha voz única. Ao contrario do que ocorre maioritariamente, a min interésame moito máis a súa poesía amorosa ca a poesía social. Tamén estou moi influído polos tebeos de Mortadelo y Filemón e pola televisión. Penso que a xente da miña xeración foi a primeira que pasou moitas horas diante da tele e iso nótase no xeito de narrar. (…)”

Francisco Rodríguez: “A obra de Rosalía está atravesada por un feminismo transgresor dos propios xéneros”

Publicado o 25 Febreiro 2014 por asociacionescritoras-es

Entrevista de Montse Dopico a Francisco Rodríguez en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): Pasaron máis de 20 anos desde a súa Análise sociolóxica da obra de Rosalía de Castro. En que medida se ten avanzado na superación desa imaxe deturpada da escritora?
– Francisco Rodríguez (FR): A imaxe social dominante sobre Rosalía segue a estar deturpada, deformada. Avanzouse algo entre sectores minoritarios. A correcta explicación do fenómeno rosaliano tropezou e tropeza cunha imaxe moi consolidada, produto da manipulación feita durante máis de 125 anos polos poderes ideolóxico-políticos e culturais do Estado e os seus intermediarios na Galiza. As institucións académicas e educativas galegas, en xeral, non só se resistiron, senón que foron refractarias, aos avances para restaurar a figura real e acceder a unha lectura coherente da súa obra. A maiores, a globalización, aquí españolización, no campo cultural desvaloriza, entre a ignorancia e o desprezo, os valores literarios propios, en particular os nosos grandes clásicos. (…)
– MD: “Follas Novas é o libro máis inconformista e radical de Rosalía”, escribiu vostede. Por que?
– FR: Por ser un libro de libros, un poemario proteico. Estamos perante unha epopea elexíaca, unha realidade diversificada en suxeitos, temas, rexistros, xéneros, baixo forma poética, tamén revolucionaria, rompedora, verbo da tradición métrica. Móstranos un camiño humano, non divino, para o coñecemento dunha realidade conflitiva, dun mundo convulsivo. Temos nel a cosmovisión rosaliana e a resposta, a interpretación, tamén filosófica, a moitas cuestións que martirizan a Humanidade. Non coñezo ningún libro de poesía que mesturase o individual co colectivo en simbiose tan equilibrada. Tense dito con razón que vale por toda unha literatura. (…)
– MD: Quíxose agochar o carácter subversivo da obra de Rosalía presentándoa como chorona, submisa, santa e resignada… En que medida a popularidade da súa poesía axudou, paradoxalmente, a estender esa visión tópica? Cales foron os xentes desa terxiversación?
– FR: Só foi popular unha parte insignificante de Cantares gallegos. A lectura parcial e reconducida foi acompañada dun labor de censura para a mitificación inevitábel (imposíbel impedila, tal e como funcionou a ósmose entre a emigración e o interior) non ser disonante coa españolidade á que os galegos debemos servir. Protagonistas conscientes desta operación foron a burguesía intermediaria galega, a Igrexa católica, a prensa, o Goberno de España e as súas institucións culturais e educativas, as embaixadas de América… Hai constancia detallada de actuacións da Pardo Bazán ou dos Arcebispos de Santiago, Payá y Rico e Matín de Herrera, destinadas a diminuír o valor da obra rosaliana ou a dificultar o seu recoñecemento social. A integración de Rosalía na literatura española fíxose como irmá menor de Bécquer, precisamente un poeta que non ten a experiencia do mal nin da marxinalidade que ten Rosalía, como non ten a audacia formal da nosa poeta fundacional… (…)”

Olivia Pena: “Cando hai un compromiso social claro, o teatro non debe perder a súa dimensión estética”

Publicado o 25 Febreiro 2014 por asociacionescritoras-es

Entrevista de Montse Dopico a Olivia Pena, no Magazine Cultural Galego:
“Os textos de Olivia Pena son unha desas pequenas alfaias que se poden atopar na revista Casahamlet. Unha mostra máis de que os novos dramaturgos galegos teñen moito que dicir. Laiovento publicoulle a súa peza ata agora máis longa, Plastic Dolls Show. Nela, unha serie de personaxes viven atrapados no inframundo, fuxindo das súas propias vidas. Mentres, unhas bonecas de plástico mófanse das súas miserias.
– Montse Dopico: Es recoñecida como unha das novas dramaturgas galegas. Publicaches antes en Casahamlet…. Cando e onde comezaches e publicar? Como foi a túa experiencia co proxecto de Casahamlet?
– Olivia Penas: A verdade é que nunca tivera relación co teatro antes desa primeira experiencia en Casahamlet. Aínda que escribo desde que podo recordar, a miña tendencia natural sempre foi a poesía e, en todo o caso, nalgunha época moi concreta, a prosa. O teatro sempre me fascinou pola súa dimensión espectacular e confeso que algunha vez me sentín tentada a experimentar, mais non cría que fose capaz; parecíame un xénero inaccesíbel para min. Foi durante un obradoiro de escrita literaria en que estaba a participar que, da man de Xesús Pisón, escribín o meu primeiro texto, ese que despois aparecería en Casahamlet. A partir de aí, o teatro foi todo. (…)”

Cuestionario Proust: Silvestre Gómez Xurxo

Publicado o 25 Febreiro 2014 por asociacionescritoras-es

Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Silvestre Gómez Xurxo:

«1.– Principal trazo do seu carácter?
– Reflexivo.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A integridade moral.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Alento.
4– A súa principal eiva?
– Son pouco ambicioso.
5.– A súa ocupación favorita?
– Darlle voltas á cabeza.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Alén da paz mundial e outras cousas capitais …, algo realizábel coma tomar un bocadillo de xamón cunha cervexa ben fría, cos pés metidos nun regato unha tardiña de verán, con boa compañía humana e/ou animal (o meu can comería con gusto a metade do bocadillo).
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Sempre entendín que a maior desgraza é que a un lle morra un fillo/a.
8.– Que lle gustaría ser?
– Gustaríame ter sido un bo educador.
9.– En que país desexaría vivir?
– Neste, malia tantas cousas calamitosas, vivo moderadamente feliz.
10.– A súa cor favorita?
– A branca.
11.– A flor que máis lle gusta?
– O chuchamel. Ademais chuchamel é a palabra máis fermosa nesta parte da galaxia.
12.– O paxaro que prefire?
– O merlo.
13.– A súa devoción na prosa?
– Eduardo Blanco-Amor.
14.– E na poesía?
– Rosalía.
15.– Un libro?
– Mesteres, de Arcadio López-Casanova.
16.– Un heroe de ficción?
– Golamh Milé.
17.– Unha heroína?
– Mafalda.
18.– A súa música favorita?
– Erik Satie: Gimnopedias.
19.– Na pintura?
– Colmeiro e Mondrian.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Alexandre Bóveda.
21.– O seu nome favorito?
– Uxía / Uxío.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A impuntualidade.
23.– O que máis odia?
– A hipocrisía.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Hitler, que é a destilación do odio. Franco, que o é da ruindade. E os seus asociados.
25.– Un feito militar que admire?
– Ningún. Recoñezo a importancia dalgúns feitos militares coma o Desembarque de Normandía, mais non sinto admiración por eles. Sen embargo admíranme os feitos militares de fasquía cómica ou absurda como o da Reconquista da Illa Perexil.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– O da música.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– De moi vello, sen facer padecer aos demais e tendo a oportunidade de despedirme das persoas queridas.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Sosegado.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– O medo e a vaidade.
30.– Un lema na súa vida?
– “Non hai nada tan importante no mundo como para amargarse a vida”. (A lectura xuvenil de O retorno do bruxos, de Bergier e Pauwels deixoume gravada esta afirmación que tomei como lema. Cito a frase de memoria).”