Arquivo da categoría: Narrativa

Forza e control, por María Reimóndez

Publicado o por

ArtigoMaría Reimóndez de María Reimóndez na Plataforma de Crítica Literaria A Sega:
“(…) Se algunha vez alguén tivo dúbida da conexión entre os mundos da fantasía, no literario e fóra, e aqueles que denominamos “o real” (deixarei a crítica da Matrix para outro día) achegarse a O Gran Reino [de Eduardo Santiago] acabará de disipar esas incertezas. Non é novidade ningunha ler a ficción científica ou a literatura denominada “fantástica” como glosas sobre o que existe, pero neste caso o tema vólvese a materia da propia narración. Unha materia que toma forma corpórea nunha adolescente, Galadriel, que anda, na miña lectura, á procura dun espazo onde poidan convivir a forza e o (auto)control.
Aínda que as capas de lectura deste Gran Reino poden ser moitas, vou ficar nesta concreta. Porque rara vez atopamos na literatura protagonizada por adolescentes unha personaxe como Gala. Certo é que o estereotipo masculino do heroe que ten poderes e non sabe que facer con eles pode ecoar como referencia, mais precisamente o interesante de Gala é que foxe e se arrepón ao discurso adquirido. Para empezar, o único poder que ten Gala é a súa intelixencia, a súa creatividade. Algo ao alcance de calquera moza. Algo fanado socialmente en calquera moza. Como ben nos recorda Carlos Negro en Penúltimas tendencias, o mundo do rosa ao que nos vimos sometidas as que fomos adolescentes e ao que se vén sometidas as que o son agora implica tamén unha asunción da parvicie e da superficialidade por defecto para definir o feminino. As mozas poden ser calquera cousa, mais nunca intelixentes. E moito menos intelixentes de máis. Esa é unha chata incomprensible que fai que unha non saiba que facer con ela.
Porén, Gala atopa unha maneira, controvertida e por veces maléfica (e aló vai outro estereotipo, o da adolescente riquiña, o da muller que ten que agradar a toda costa). Unha moza que sabe aproveitar moi ben as feblezas alleas para o seu propio beneficio. Que sabe usar o estereotipo para o ben propio. Dubido que ningunha adolescente a quixese inicialmente como amiga ante esta descrición, mais a astucia desta novela fica en que malia todo isto Gala é alguén a quen queremos emular porque na súa perfidia está tamén unha creatividade sen límites, aquela da que agroma O Gran Reino. (…)”

Lugo: encontro sobre O veleno da risa. Un misterio para Tintimán en Lugo, con Santiago Jaureguízar

Publicado o por

OSantiago Jaureguízar xoves 12 de marzo, a partir das 18:00 horas, no Museo Interactivo da Historia de Lugo (Parque da Milagrosa), Santiago Jaureguízar será o escritor protagonista da Cata Literaria, onde manterá un encontro cos lectores da súa obra, dirixida a público xuvenil, O veleno da risa. Un misterio para Tintimán en Lugo, publicada por Xerais.

Ramón Caride: “Se fose estadounidense escribiría series de televisión”

Publicado o por

EntrevistaRamón Caride de César Lorenzo Gil a Ramón Caride en BiosBardia:
“(…) – BiosBardia (B): É noticia ver un autor coma vostede, consagrado, habitual nas grandes editoras, publicando nun selo pequeño e relativamente novo como Urco. Teño entendido que foi vostede quen lle ofreceu á editorial o proxecto Flash-Black 13.
– Ramón Caride (RC): Certo. Son lector e comprador de Urco, unha editorial que me parece moi interesante, un proxecto de autoxestión, cunha imprenta propia, cunha filosofía orixinal nas letras galegas: achegar o libro aos novos; que non renuncia á súa identidade un tanto freaky, leais ao idioma galego. A miña simpatía con eles ten a ver tamén coa miña propia vivencia. No Ourense da década do 1980 eu curtinme como veterano do activismo cultural. Paréceme de seu que este libro, que entra dentro dos seus temas centrais: a literatura fantástica e a ciencia ficción, apareza nas súas coleccións. (…)
– B: Vostede defende e cultiva os xéneros literarios populares, os que buscan entreter: novela policial, fantástica… Mais a día de hoxe a audiencia deses contidos non está algo afastada dos libros? Non compiten polo mesmo público que o cinema, os videoxogos ou as series de televisión?
– RC: Se eu fose estadounidense, escribiría series de televisión. O que pasa é que en Galicia temos un gran déficit de formatos de expresión, especificamente os audiovisuais. Sempre digo que se a literatura popular feita en galego, a que se escribe para chegar a públicos habitualmente non compradores de libros no noso idioma, tamén fracasa na conquista do público é porque utiliza formatos desfasados. Esa narrativa non é patrimonio do libro, debería existir noutras formas, noutras canles. Non é lóxico que teñamos un canal de televisión propio, público, que emite en galego, e case non se fagan series pensadas para a xente nova. Na última edición da revista Tempos Novos publícase un traballo moi interesante sobre as series da Galega. O PP intentou desde o primeiro día rematar coa serie Matalobos,a pesar de que conseguía boas cifras de audiencia. Por que? Porque non encaixa nun sistema de valores que unicamente busca a satisfacción das capas de maior idade de Galicia. De aí que se espreman os formatos decimonónicos, antiquísimos de Padre Casares ou Pazo de familia. Paréceme unha pésima idea afastar o público novo da TVG a mantenta.
En canto ao debate de se a literatura de xénero, a popular, ten vixencia, coido que a pesar de todo, si. A literatura segue a ser a base de todos eses contidos. As ideas prenden mellor sobre o papel; o ideal sería que logo outros as retomen e as adapten a outras linguaxes. (…)
– B: Aínda que na súa bibliografía hai moitas novelas, o relato é un dos seus formatos preferidos. Vostede ten reflexionado incluso sobre o proceso creativo. Escoiteino dicir que o ideal do relato curto é que tanto na lectura coma na escritura responda a un acto único, que empeza e acaba sen interrupcións.
– RC: É certo. O relato ten que funcionar como unha unidade de redacción e de lectura. Outra característica fundamental é que o relato ten un antes e un despois que non coñecemos, de aí a súa intensidade. O relato é o chispazo da literatura. Ao contrario do que pensan moitos creadores e críticos, para min é a novela a que ten que inspirarse no relato: unha boa novela é aquela que consegue imitar esa intensidade do relato, que se vai sucedendo a base de episodios que conseguen manter o lector preso porque en cada páxina hai esa chispa da que falaba. Para min, o maior pracer da literatura é porse a escribir un relato, cando sabes que todo o que elucubraches no deseño previo se mestura con ese pouso irracional que non tiñas previsto e queda o resultado sobre o papel: cando sabes que o texto xa está, xa existe.
– B: Vostede é un dos veteranos das letras galegas contemporáneas, cunha ampla obra detrás. Como se sente tratado pola crítica?
– RC: Depende. Coido que a xornalística me trata habitualmente ben; a académica penso que se achega á miña obra con preconceptos. En xeral, esa crítica “a longo prazo” tivo unha relación comigo baseada en dous conceptos: un é responsabilidade miña, xa que ao cultivar determinados xéneros que non estaban de moda para a crítica canónica, pois as miñas obras acabaron maltratadas. A visión da crítica ás veces é limitada, néganse a apreciar nada literario en determinados xéneros ou temas. Outro factor ten a ver coas relacións persoais, que eu non cultivo especialmente nese ámbito. (…)”

Ramón Caride: “A literatura galega ten grandes obras pero non unha novela de nivel de consumo con referentes propios”

Publicado o por

EntrevistaRamón Caride de Montse Dopico a Ramón Caride en Praza:
“(…) – Praza (P): Dis neste libro [Flash Black 13] que o fantástico non é paralelo ao cotián, que non está por enriba nin por debaixo, senón conectado, tanxente. Por que?
– Ramón Caride (RC): Vivimos nunha dimensión de rutina, de monotonía. Pero iso sucede só no plano de aparencia. Cada persoa ten a súa percepción do mundo, e a fantasía é un modo de velo. Quero dicir, que de maiores perdemos o sentido da marabilla que teñen os nenos. Non nos decatamos de que todo é abraiante. Pois aos que conservamos esa certa inxenuidade da mirada, iso non nos pasa. E iso é a literatura fantástica: ver o que hai detrás. Porque o que nos contan da realidade é unha ficción, un invento. Que é a prima de risco? Ou a Troika? Iso é literatura, ficción, personificacións do que goberna a nosa vida. Pois a xente acepta eses mitos como se fosen realidades. E despois chócalle que alguén fale de mundos paralelos. Nun mundo no que, por exemplo, o diñeiro non é real, pois a economía é un número nun programa informático. (…)
– P: Hai tempo que se tenta facer literatura para todos os públicos e non só grandes obras. Mais tamén hai, na actualidade, un debate sobre a “normalización”. Hai que facer certos tipos de literatura para cubrir ocos?
– RC: Cada escritor ten que facer a literatura que quere e que lle sae. En calquera sitio, ten que haber literatura que funcione a varios niveis, e aquí temos, como dicía, grandes obras, pero non unha literatura de nivel de consumo con referentes propios. Da mesma maneira que precisamos un audiovisual máis potente con referentes galegos. O poder político bloquea esta forma de expresión, é verdade. O diñeiro público é movido por persoas cunha determinada orientación ideolóxica. O modelo da televisión é o Luar. Programas para xente maior, do rural… Unha serie como Matalobos non quixeron mantela porque falaba do narcotráfico e daba “mala imaxe”. A televisión debera ter programas que transmitan a idea de que o galego é unha lingua para todas as idades. Mais se a programación que hai á xente nova non lle di nada…
– P: Comentas que é máis fácil reeditar cousas de xénero negro que de literatura fantástica. Tamén porque o policial está un pouco como de moda, supoño. Mais é curioso o que dis, tendo en conta desde a tradición de relato fantástico ata Cunqueiro ou toda a literatura que agochou a crítica ao franquismo baixo o fantástico. Daquela, ser “realista” era unha rareza.
– RC: Xusto hoxe estou coa xente de Urco, que se gaña a vida editando literatura fantástica en galego. Para a xente nova, o fantástico é referente. Mira o cinema, que ben funciona nel a fantasía e a ciencia-ficción. Na literatura galega hai unha infravaloración do que non sexa realista. Se un libro fai socioloxía, ou fala da diglosia, ou da represión do 36… xa se valora máis, independentemente do seu valor literario. Fernando Cimadevila ten unha triloxía, a de Basilius Hoffman, que está funcionando moi ben coa xente nova. Pero como non é literatura realista non se lle dá moita importancia. Este tipo de libros están a atraer lectores para o galego, mais a crítica non se de decatou do que está a pasar. (…)
– P: Algo máis que queiras contar sobre Flash-Black 13?
– RC: É como un repertorio do fantástico. Recolle moitas liñas: ciencia-ficción, distopía que fai crítica social, terror… Falta o conto tradicional de medo. Son relatos eu creo que tecnicamente bos, de distintos estilos. Un libro variado, que fala da realidade de distintas maneiras.”