Manuel Ferreiro: “A autoestima é fundamental para unha nación e as cantigas medievais poden contribuír a elevala”

EntrevistaManuel Ferreiro de Carme Vidal a Manuel Ferreiro en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Cando se abre o Glosario da poesía medieval profana galego-portuguesa a sensación é a de estar diante dun traballo de moito tempo.
– Manuel Ferreiro (MF): Desde hai anos estou centrado no estudo lingüístico-filolóxico das cantigas medievais, un monumento literario da nosa historia e do occidente europeo. Trátase da nosa carta de presentación inicial do século XIII e XIV. As cantigas foron sempre estudadas desde Portugal e Italia mentres a dimensión de investigacións desde Galiza eran reducidas. Algúns eruditos como Xosé Luís Méndez Ferrín, Cotarelo Valledor ou Filgueira Valverde achegáronse a súa edición ou investigación con mellor ou peor sorte mais a erudición portuguesa e a escola italiana impuxéronse no seu estudo.
– SG: Que relevancia ten entón achegarse ás cantigas medievais desde unha visión galega?
– MF: Estou convencido de que cando os galegos nos achegamos ao noso patrimonio medieval lemos os textos doutra maneira porque forman parte de nós, non é pasto filolóxico, é o noso pasado, o que falaban os nosos devanceiros. Nesa liña de dedicación é na que compre situar este proxecto. Desde a Galiza non nos achegamos a estes textos como arqueoloxía. Son os nosos clásicos e temos que reivindicalos, actualizalos e interpretalos desde nós mesmos.
– SG: Que supón a publicación deste dicionario do léxico das cantigas?
– MF: Detrás hai toda unha prehistoria importante. O texto das nosas cantigas foi transmitido por manuscritos e a lectura é diferente segundo quen a faga. De aí tamén a importancia deste traballo. Onde un filólogo le unha palabra outro le outra. Non é como coa imprenta, que non hai dúbida da interpretación. Para este traballo collemos todos os textos, revisáronse todos os manuscritos e todas as lecturas que fixeron os diversos editores desde 1900 até hoxe, confrontáronse as máis importantes edicións de texto. Revisei e corrixín millares de lecturas que considero que estaban erradas e a partir de aí organizouse un glosario convencional mais que é exhaustivo, non deixa fóra ningún contexto. Non fai só relación de palabras e aparicións senón que en cada unha distínguense acepcións e usos, locucións, construcións, rexencias… un traballo complexo. Calquera persoa que investigue ou calquera persoa con interese pode consultar calquera palabra dado que é accesíbel na páxina web.
– SG: Polo que di, será unha ferramenta útil para futuras edicións?
– MF: Considero que pode ser un material de consulta para unha futura edición, alén de poñelo a disposición dos galegos e galegas ademais de contribuír a traballar con máis seguranza na fixación dos textos dos nosos devanceiros. Ao noso ver era tamén a única maneira de publicar o traballo. Se fose en papel andaría arredor das cinco mil páxinas co que a súa difusión noutro soporte sería moi difícil. (…)”

Siro López: “Castelao foi en arte un depredador intelixente con moito talento”

EntrevistaSiro López a Siro López en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Valentín Paz Andrade e vostede mantiveron un debate escrito sobre a influencia de Gulbransson en Castelao. ¿Onde radicaban as discrepancias?
– Siro López (SL): As influencias alleas na obra artística de Castelao non foron estudadas ata hoxe, aínda que Seoane en Castelao artista xa dixera que o carácter sintético dos seus deseños ten moito que ver co dos debuxantes da revista alemá Simplicissimus, sobre todo do noruegués Gulbransson. Eu abordei o tema no ano 1978, na revista Grial, cun traballo titulado Simplicissimus, Gulbransson e Castelao; un texto claramente eloxioso para o noso paisano, que, malia vivir lonxe dos grandes centros culturais e artísticos, coñeceu e seguiu o que se estaba a facer en Europa. Valentín Paz Andrade non o entendeu así e púxome a caldo no libro Castelao na luz e na sombra. Respondinlle a través de Grial, demostrando que eu tiña razón, e pediume desculpas, ante Díaz Pardo, en Pontevedra, nunha mesa redonda na que os tres falamos de Bagaría. Sorprendentemente, anos despois, en 1983, no catálogo da exposición feita polo ministerio de Cultura en homenaxe a Castelao, volveu cuestionar esa influencia. (…)
– LVG: Que legado del segue vixente?
– SL: Na miña opinión, Castelao non foi xenial en nada, pero foi un creador de enorme talento, moi ben aproveitado. Non era novelista, pero fixo a mellor novela da súa xeración; non era autor teatral, pero fixo unha obra imperecedoira; non era narrador, pero Cousas e Retrincos son xoias da literatura galega e seríano de calquera literatura do mundo; as viñetas de Cousas da vida chegaron de tal xeito ao pobo, que «sonche cousas da vida por Castelao» se converteu nun dito na fala popular; o Álbum Nós podería figurar na máis selecta antoloxía das grandes obras do humor gráfico europeo; os álbums de guerra, malia estar feitos cando estaba case cego, son o mellor testemuño plástico do horror da Guerra Civil; os debuxos de negros, as cruces de pedra, Sempre en Galiza? Todo canto Castelao fixo ten grande calidade. (…)”

Leiras Pulpeiro, sempre na memoria, por Armando Requeixo

Reportaxeactas-leiras de Armando Requeixo no seu blogue, Criticalia:
“Escribo estas liñas en rematando o día do aniversario do pasamento de Manuel Leiras Pulpeiro, ao que honramos en Mondoñedo nunha xornada memorable con diversos actos que lembraron a súa figura e confirmaron, máis unha vez, a vixencia non só literaria, senón humana e cívica de quen foi republicano, federalista, laicista, filántropo e decido defensor da lingua nosa, das tradicións etnográficas propias, da idiosincrasia antropolóxica que máis xenuinamente nos caracteriza.
Pola mañá, ás 12:00 h., o Salón Nobre do Concello de Mondoñedo acolleu a presentación dun volume colectivo de interese para o coñecemento e análise da obra do persoeiro mindoniense: Manuel Leiras Pulpeiro (1854-1912). O poeta e o cidadán ao cabo dun século. O libro, que coordinaron Xe Freyre e Abel Vigo García e editou o Servizo de Publicacións da Deputación Provincial de Lugo coa supervisión de Xoán Ramiro Cuba, reúne unha parte substantiva das conferencias e relatorios do congreso leirasiano que, por mor do cumprimento do centenario do autor, tivo lugar en Mondoñedo nos primeiros de novembro de hai dous anos.
Así pois, neste volume poden lerse traballos de Xe Freyre, Andrés García Doural, Xosé Manuel González Reboredo, Antón Meilán, Isabel Morán, Camiño Noia, Antonio Reigosa, Ramón Reimunde, Armando Requeixo, Alicia Tella-Villamarín e Xosé Ramón Veiga, textos e achegas que convidaron a coñecer no acto de presentación o propio Freyre, amais de Reimunde e Meilán, todos tres con alocucións complementarias, pois á acuidade na síntese de contidos do coordinador seguiu a reivindicación leirasiana do seu editor e aínda o discurso emotivo, vibrante e entregue de quen se criou na casa do poeta. (…)”

Mondoñedo: presentación e análise do Roteiro Turístico-Literario Leiras Pulpeiro

Leiras Pulpeiro

A Fundación Penzol recibe dous poemas autografados de Xosé Velo Mosquera

Desde Galaxia:
“A Fundación Penzol recibiu de Hixinio Araúxo Feijóo a doazón de dous poemas autógrafos de Xosé Velo Mosquera. Tratase da «Canzón dá Carceleiriña» e «Confirmación de fe».
Xosé Velo Mosquera foi un dos galeguistas encargados de organizar as Mocidades Galeguistas en Celanova durante a II República e, durante a ditadura de Franco, participou no histórico secuestro do transatlántico portugués Santa María (Santa Liberdade) xunto con Henrique Galvao.
Xosé Velo estivo agochado na casa da nai de Hixinio Araúxo Feijóo, quen fai a doazón, nos anos 45/46 do século pasado, perseguido pola policía franquista. María Rosa Feijóo, Maruxiña (’A Carceleiriña’ dun dos documentos), quen ou acolleu na súa casa, era filla de Roberto Feijóo, a quen Xosé Velo dedica un dous poemas, alcalde de Celanova asasinado polos fascistas non 1936. Á familia non se lle permitiu enterralo no camposanto de San Amaro de Celanova, e tivo que facelo, como foi tan frecuente naquela época escura, nunha tomba extramuros.”

xose-velo-mosquera