Arquivo da categoría: Tradución
Compostela: presentación de As aventuras de Mikolaj Doświadczyński, de Ignacy Krasicki
Foz: coloquio con Xavier R. Baixeras, tradutor de A memoria da árbore
Vilagarcía: eventos destacados no Festival Internacional Curtas 2019
(O programa completo pode descargarse aquí.
O Seminario do Consello da Cultura Galega sobre a internacionalización da cultura galega recomenda mudar o sistema de internacionalización da nosa literatura
Desde
o Consello da Cultura Galega:
“O pasado mes de xuño, o Consello da Cultura Galega organizou un seminario internacional que analizou a internacionalización da literatura galega hoxe en día, principalmente no mercado editorial inglés. As reflexións desta cita recolléronse nun documento en que se conclúe que estamos no momento ideal para conseguir unha maior visibilización da literatura galega nese ámbito. Pero, segundo este texto, actualmente existen certos atrancos para acadar ese obxectivo: o tecido editorial galego está formado por pequenas e medianas empresas con limitados recursos para o investimento a medio prazo, as editoriais galegas non teñen os dereitos de tradución e os esforzos non responden a unha estratexia comercial senón máis a un compromiso cultural. A internacionalización da literatura galega contemporánea é positiva en canto que incrementa o capital cultural e simbólico pero tamén aumentará o capital económico como resultado de ampliar mercados.
Propostas de acción
As propostas de acción que se recollen neste documento elaborado polas coordinadoras da cita, Olga Castro e Laura Linares, diríxense aos axentes culturais, ao sector editorial e ás administracións públicas, estas últimas, cun peso máis destacado.
No que respecta á Administración, o documento proponse a creación dun organismo independente que se encargue de maneira profesionalizada do traballo de proxección e difusión exterior da lingua e da cultura galegas, incluíndo a promoción do libro por medio da tradución; menciónanse como posibles modelos o Raimon Llull en Cataluña (creado en 2001) ou o Instituto Vasco Etxepare (creado en 2010). Entre as súas posibles funcións salientan ofrecer un catálogo de dereitos e mais crear unha base de datos de editoriais e de tradutoras. Ademais, tamén xestionaría as axudas á tradución que, pola súa vez, deben incorporar melloras (entre elas a simplificación dos trámites das axudas e o aumento do tipo de accións subvencionables). O texto suxire tamén un incremento no apoio ás empresas editoriais galegas para que poidan acudir ás feiras internacionais con bolsas de viaxe e aloxamento e unha caseta colectiva xestionada polas propias editoriais.
As coordinadoras consideran fundamental a implicación doutras entidades ás que tamén propoñen mecanismos de mellora. No que ten que ver coa acción dos axentes culturais, ínstanos á organización doutras xornadas que aborden os desafíos, problemáticas e necesidades doutros axentes claves no proceso de internacionalización, doutros xéneros alén da narrativa e doutros destinos, non exclusivamente o inglés. Con respecto ao sector editorial, propoñen que asuma os dereitos de tradución das obras que publica en galego como primeiro paso para involucrarse logo de maneira activa na promoción exterior do seu catálogo.
Este documento é o resultado dunhas xornadas, que se desenvolveron o pasado mes de xuño, nas que se analizou o contexto de apertura do mercado editorial británico, así como o seu funcionamento. O programa daquela cita artellouse nunha sesión na que expertos das literaturas inglesa e galega falaron do sistema de axudas, das traducións e da situación actual destes sistemas literarios, para dar paso a dous días de obradoiros formativos sectoriais. O evento contou coa colaboración do Centre for Language Research at Aston da Aston University, o Irish Centre for Galician Studies da University College Cork, a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega e a Asociación Galega de Editoras.
Neste enlace podes consultar os vídeos e fotografías do evento.”
A Pobra do Caramiñal: presentación de Consolación a Marcia. Consolación a Helvia, de Séneca
Antía Veres: “É un labor das tradutoras eliminar o machismo da linguaxe”
Entrevista
de Irene Pin a Antía Veres en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Que a motivou a dedicarse á tradución literaria ao galego?
– Antía Veres (AV): Dende a carreira empecei a entrar en contacto coa tradución literaria e paréceme a máis satisfactoria desde o punto de vista do tradutor, porque é máis creativa e require un coidado especial das palabras. Por outra banda, unha persoa que non teña compromiso coa lingua non se dedica á tradución literaria ao galego. Para min é unha ferramenta de normalización, traendo todos estes libros ao sistema literario trato de aportar o meu gran de area. A tradución, ao che permitir acceder a obras que noutras culturas e sistemas literarios levan dispoñíbeis moitos anos, recoñece a nosa lingua como válida para transmitir estes coñecementos.
– SG: Como se sitúa Unha Muller Perdida dentro da produción literaria de Willa Cather?
– AV: Ten outras obras máis famosas, como My Antonia ou One of Ours, pero A Lost Lady é tamén un libro moi recoñecido, sobre todo porque chegou xusto despois de que Cather publicase One of Ours, que a pesar de recibir o premio Pulitzer non tivo moi boa acollida. Despois publicou A Lost Lady e xa recuperou o bo ver de crítica e lectores.
– SG: Que achega a tradución ao sistema literario galego?
– AV: O sistema literario galego xa ten bastantes eivas pola situación do galego. Daquela estamos nunha situación bastante anómala, no senso de que outros sistemas teñen xa traducidos moitos clásicos desde hai moito tempo e nós non. A Lost Lady é unha obra clásica, de comezos do século XX. Mentres que outros sistemas literarios agora se están a centrar en traducir obras que son novidosas, nós temos que buscar clásicos que aínda non foron traídos aquí.
– SG: Que foi o máis complicado na tradución da obra?
– AV: Realmente pareceume bastante complicado o tema da paisaxe. É unha obra moi descritiva do entorno dos Estados Unidos. Iso resultoume moi difícil porque en galego, en xeral, hai unha falta de recursos, a pesar de que moitas institucións traballan continuamente para paliala, enchendo glosarios e corpus literarios. Aínda falta moito. A autora describía herbiñas ou animais que se callar non son tan comúns aquí na Galiza, e para atopar un equivalente foi onde máis atrancos atopei. Pero pouco a pouco, traballando con afán, ao final funo conseguindo. (…)”
Celebramos o Día internacional da Tradución
Desde o Diario Cultural da Radio Galega:
“A ONU estableceu o día 30 de setembro, coincidindo co seu patrón San Xerome, o Día Internacional da Tradución, recoñecendo a súa labor como unha peza fundamental da cultura.
Conversamos con Alejandro Tobar, tradutor e editor de Hugin e Munin; Gabriel Álvarez, tradutor do xaponés ao galego, e María Alonso Seisdedos, tradutora de italiano, francés, portugués e inglés.
A conversa pode escoitarse aquí.”
Con barqueira e remador. VIII Obradoiro Internacional de Tradución Poética
Con barqueira e remador. VIII Obradoiro Internacional de Tradución Poética. A AELG colabora xunto ao Concello de Pontevedra no acto do mércores, 2 de outubro, ás 20:0, na Casa das Campás (Rúa Don Filiberto, 9).
Nesta iniciativa promovida pola Secretaría Xeral de Políticas Culturais e fundada e dirixida pola poeta e xestora cultural Yolanda Castaño, reúnese un grupo de seis poetas/tradutores para desenvolver un traballo de tradución colectiva, presencial e recíproca de xeito que cada quen verterá aos seus cinco compañeiros para a súa propia lingua.
Tras edicións apoiadas nos idiomas portugués e castelán como linguas vehiculares para todo o proxecto, este obradoiro multilingüe volve agora ao inglés que fora lingua franca nas cinco primeiras entregas. En ‘versións ponte’ inglesas se apoiarán os textos cos que se traballe nesta experiencia coordinada pola tamén poeta e tradutora compostelano-coruñesa, e nela comunicaranse durante toda a semana os e as seis participantes, operando sobre o terreo de todo un berce fundacional da lírica galego-portuguesa como é a illa que cantara o trobador Meendinho.
Poetas chegados do Iraq de Portugal, do Nepal, de Malta, de Letonia e de Galicia traballan xuntos para traducírense uns a outros, nunha iniciativa de intercambio cultural na que, ademais do mencionado departamento da Xunta, colaboran tamén o Centro Camões de Vigo, o Concello de Pontevedra ou a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega entre outras entidades.
Os esixentes perfís de constituíren poetas representativos de cadanseu sistema literario, contaren con algunha experiencia no ámbito da tradución poética e manexaren o portugués como segunda lingua, persónanse este ano en Manal Al-Sheikh, Rui Cóias, Itisha Giri, Adrian Grima, Arvis Viguls e, sempre cun peso específico como anfitrión cultural, lingüístico e literario da experiencia, o representante galego, que este ano non é outro que Gonzalo Hermo, figura xa imprescindible da nova poesía na nosa lingua.
Estas completas personalidades literarias complementarán o seu traballo no obradoiro con dous recitais poéticos que os levará a compartir co público pontevedrés e vigués os seus textos:
– O mércores día 2 ás 20:00 na Casa das Campás, en colaboración coa Concellaría de Cultura de Pontevedra e a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega.
– O xoves día 3 ás 19:00 na Galería Sargadelos de Vigo, en colaboración co Centro Camões de Vigo e mais o Festival Kerouac de Poesía e Performance.
Serán, pois, dúas lecturas multilingües abertas a todo o público interesado, que amosarán as distintas poéticas así como o labor de tradución para o galego. Estes son actos gratuítos
Unha vez de volta nos países de orixe logo do traballo en Galicia, cada participante dará a coñecer os resultados en revistas especializadas, magazines literarios ou publicacións colectivas, completando o círculo dun proxecto singular que contribúe á divulgación dun xénero como a poesía en linguas dende masivas a minorizadas. No caso galego, os froitos do obradoiro verán a luz -de aquí a un ano- recollidos nun novo volume publicado pola Deputación de Pontevedra na súa colección illas Cíes, incluíndo as versións, prólogo, textos e edición literaria que queden a cargo do protagonista galego desta edición, o rianxeiro e recente gañador do Premio Repsol de Narrativa Breve coa súa primeira novela.
Así pois, até o sábado 5, autores do máximo prestixio en linguas maiores (árabe, nepalí, portugués) e menores (letón, maltés) ca o galego, chegados de recantos que van dende o Extremo Oriente até o Mediterráneo pasando polo Báltico ou a antiga Mesopotamia, convivirán ao mesmo nivel nunha illa que favorece o illamento e a inspiración, enriquecendo o patrimonio de poéticas contemporáneas dos máis remotos recantos para a nosa lingua.
Un dos máis recoñecidos e galardoados nomes da literatura maltesa contemporánea, Adrian Grima (Malta, 1968) é autor de libros de relatos e poemas en maltés para público mozo e adulto, e ten presentado o seu traballo por todo o mundo. O seu poemario Klin u Kapriċċi Oħra (KKM 2015), foi traducido ao inglés por Albert Gatt como Last-Ditch Ecstasy [A última gabia Éxtase] e editado en Malta e Mumbai (Paperwall Media & Publishing, 2017). Libros da súa autoría viron tamén a luz en árabe, francés, alemán e italiano. O seu título máis recente é Skizzi għas-Sette Giugno [Sete de xuño], unha serie de poemas con música de jazz a cargo de Dominic Galea. Adrian Grima co-fundou a entidade Inizjamed en 1998 e foi o director artístico do Festival Mediterráneo de Literatura de Malta do 2007 ao 2018. Traballa como profesor asociado de Literatura Maltesa na Universidade de Malta e como lector visitante en INALCO, París. De longa estirpe maltesa e fonda paixón pola súa rexión xeográfica, Grima ten traballado amplamente arredor das representacións literarias do Mediterráneo. A súa páxina web é adriangrima.com.
A escritora e poeta iraquí Manal Al-Sheikh naceu na cidade de Nínive en 1971. Ten un Grao en Tradución -do inglés ao árabe- pola Facultade de Artes da Universidade de Mosul. Ten traballado na prensa local e árabe como xornalista freelance, e publicado artigos e textos de natureza creativa e literaria nunha chea de revistas e xornais iraquís, árabes e europeos, ademais de participar en multitude de festivais internacionais de literatura por Europa, Estados Unidos, Norte de África e Latinoamérica. Os seus poemas e ensaios foron traducidos a varias linguas que inclúen o inglés, o francés, o noruegués, o sueco, o romanés, o macedonio, o italiano, o catalán e o castelán. Ademais dos libros de narrativa As portas da noite de Antioquía (Damasco 2010) e Alteración das tumbas (Nínive Unión de Autores Iraquís, 1996), as súas obras de poesía son Gralla – Arquivo amoroso (Athar, KSA 2015), Antes de que morra o mar. Poemas escollidos (Bagdad 2013), Cun punto vermello baixo o ollo esquerdo (Beirut 2010) e Cartas imposibles (Amman 2010).
O letón Arvis Viguls (1987) é poeta e tradutor dende linguas coma o inglés, ruso, español e linguas eslavas do sur. Ten vertido para o seu idioma nomes do talle de Joseph Brodsky, Walt Whitman, W. B. Yeats ou Federico Gcía. Lorca. Como poeta deu ao prelo tres libros de poesía en letón aclamados pola crítica: O cuarto (2009), 5:00 (2012) e Libro (2018), os mesmos que resultaron recoñecidos con importantes galardóns coma o Premio de Literatura Letoa ao mellor debut do ano, o da Fundación Anna Dagda ou o que concede ao mellor libro do ano “Días de Poesía”, o meirande festival de poesía do país. A súa colección de poemas escollidos Caligrafía da agulla viu a luz en tradución ao castelán (2017), en croata (2018) e mais en alemán (2019) á espera de que a versión inglesa saia do prelo este mesmo ano. Ademais, poemas seus viron a luz en antoloxías e revistas literarias vertidos a máis de quince idiomas. Desempeñouse coma presentador dun programa de radio dedicado á literatura. Vivindo en Riga e traballando, escribindo e traducindo arreo dende esa capital letoa, Arvis Viguls estase a converter nunha das referencias da nova poesía en Europa.
Itisha Giri é una poeta e editora nepalí cuxa poesía pon o foco no compromiso social, mais tamén na súa loita persoal para dar sentido ás propias identidades. Poemas seus viron a luz en publicacións e revistas literarias de ámbito internacional como LaLit (Katmandú), -próximamente- The Aerogram (San Francisco. EE.UU.), Of Nepalese Clay (Katmandú) ou The House of Snow, unha antoloxía británica que compilaba algúns dos mellores textos sobre Nepal. Traduciu mulleres poetas nepalís como Nibha Shah e traballa nun proxecto de investigación que procura identificar, traducir e recuperar tradicións poéticas de autoría feminina no Nepal. Itisha Giri é a responsable de These Fine Lines, unha antoloxía de poemas escritos por mulleres que exploran as súas experiencias dentro do espectro do abandono e a represión. Do mesmo xeito, traballa como Editora Adxunta de poesía para a revista literaria LaLit (Katmandú). Ademais, é co-fundadora e produtora de Boju Bajai, un podcast feminista mensual que foi emitido recentemente pola BBC.
Nacido en 1987 en Rianxo, Gonzalo Hermo é una das grandes voces da nova poesía galega. Doutor en Lingüística pola Universidade de Santiago de Compostela, foi profesor asociado do Departamento de Estudos Románicos da Universidade Autónoma de Barcelona. Actualmente vive na cidade condal e é profesor de escrita creativa da Escola de Lletres. Publicou tres libros de poemas: Crac (Barbantesa, 2011); Celebración (Apiario, 2014) -traducido ao catalán (Godall, 2016) e ao castelán (La Bella Varsovia, 2017)- e A vida salvaxe (Pen Club Galicia, 2018) que levou o Premio Afundación e vén de ser autotraducido para o catalán (Godall, 2019). A súa obra foi así mesmo recoñecida co premio Xuventude Crea da Xunta de Galicia, o Premio da Asociación Española de Críticos Literarios e -por vez primeira para un poemario orixinalmente escrito en galego- o Premio Nacional de Literatura na modalidade de Poesía Nova «Miguel Hernández». Exerceu puntualmente a crítica literaria para diversos medios e traduciu poesía contemporánea galega ao castelán e ao catalán. Ademais, Hermo é membro fundador da editora e libraría Chan da Pólvora.
A rosa de cen follas, de Cabanillas, obxecto dunha edición bilingüe en xaponés e galego a cargo de Takekazu Asaka
Desde
a Xunta de Galicia:
“Takekazu Asaka, profesor da Universidade de Tsudajuku, tradutor de galego ao xaponés e embaixador maior da nosa lingua propia no Xapón, presentou hoxe no compostelán Pazo de San Roque a nova edición bilingüe de A rosa de cen follas, de Ramón Cabanilllas, ao xaponés-galego. Asaka, Takiño en Galicia, xa lle dedicara en 2013 a Cantata ao autor cambadés. O secretario xeral de Política Lingüística, Valentín García, participou na presentación, na que reiterou “o agradecemento infindo da lingua e da cultura galegas, de todas e todos os galegos, a Takekazu Asaka, que é aquí, en Galicia, un máis de nós e, alí, no país do sol nacente, o máximo expoñente da proxección do noso idioma propio”.
Participaron canda eles na presentación o coordinador científico do Centro Ramón Piñeiro, Manuel González; o presidente da Fundación Rosalía de Castro, Anxo Angueira, e o profesor e académico da lingua galega Francisco Fernández Rei, autor do limiar da obra.
Asaka dá ao prelo Hyakuyō ô bara/A rosa de cen follas. Breviario dun amor (2019), versión en xaponés do cancioneiro amoroso de Ramón Cabanillas que reproduce a editada polo cambadés en Mondariz-Balneario no ano 1927. Engádelle un vocabulario galego-xaponés co léxico dos poemas, acompáñao dun limiar da autoría de Francisco Fernández Rei, de Bibliografía e dunha coda na que el mesmo dá conta dos motivos que o levaron a traducir do galego ao xaponés e da dificultade para traducir ao Poeta da Raza, polos abundantes dialectalismos cambadeses, complexas metáforas e polimorfismos.
Anuncia, no peche, a vindeira edición dun cedé cos catro textos de A rosa de cen follas que conteñen partitura musical: IV Era un piniño novo, A capilla [VI A capilla adormíase nas sombras], Aureana do Sil [XXVIII As areas de ouro] e XXXII O Rei tiña unha filla.
Ilustrado por Ataque e impreso en Nishida (Osaka), conta cos patrocinios da Consellería de Cultura e Turismo, a través da Secretaría Xeral de Política Lingüística, e do Concello de Cambados. (…)”
