Desde
o Zig-zag da Televisión de Galicia:
“A escritora María Canosa visita o ‘Zigzag Diario’ para falar do seu libro Cando cae a luz, que acaba de publicar coa editorial Urco. Trátase de trece relatos curtos en que a autora se introduce na temática de terror, levándoa a situacións e escenarios cotiás. María Canosa sinala a influencia de Ánxel Fole neste libro (…). Pode accederse á entrevista aquí.”
Arquivos da etiqueta: Ánxel Fole
Libros fantasma, por Armando Requeixo
Desde
Criticalia, de Armando Requeixo:
“A Historia da Literatura Universal está inzada de libros que non foron, volumes que se escribiron, pero que nunca viron luz por diversas causas, principalmente extravío ou destrución. Son os libros fantasma, xoias de autores que hoxe reverenciamos e dos que nos gustaría conservar todas e cada unha das palabras que escribiron, vencendo así o fatum que nos roubou esa parte da súa xenialidade. (…)
Tamén a literatura galega perdeu valiosa parte da súa escrita polos camiños da sombra. Poderían aducirse moitos exemplos, mais abondará con lembrar que a propia Rosalía mandou á súa filla que queimase os versos que escribira nos últimos anos e que non dera aínda a coñecer. Quen sabe se entre aqueles papeis non habería un outro Follas novas xa por sempre desaparecido.
Non por propia vontade senón por cruenta imposición acabaron por perderse varios dos libros que estaban a piques de se imprentar no prelo da mítica Nós en xullo do 36. Casal compuxera xa os orixinais, pero o asalto fascista ao local da Rúa do Vilar 15 e a destrución dos materiais que nel había fixo que nunca chegasen a ver luz obras como o libro de relatos Auga lizgaira de Ánxel Fole; o Diario dun médico de garda de Luís Pimentel; o primeiro volume dos Ensaios de Ramón Otero Pedrayo ou Os ruíns, un feixe de contos da autoría de Xosé María Álvarez Blázquez.”
Cuestionario Proust: Ánxel Fole
Desde
o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Ánxel Fole, que reproduce a entrevista contida en Oficio de escribir (Edicións do Castro, 1990), co permiso do seu autor, Luís Rei Núñez:
“– Principal trazo do seu carácter?
– Teño propensión á melancolía e á meditación.
– ¿A cualidade que prefire nun home?
– A honradez.
– ¿A cualidade que prefire nunha muller?
– A discreción.
– ¿O que máis aprecia nos seus amigos?
– A fidelidade.
– ¿O seu principal defecto?
– Quizais sexa un tipo desordenado e confuso.
– ¿A súa ocupación favorita?
– Escribir era unha ocupación que me gustaba moito antes, cando estaba ben da vista.
– ¿O soño de ventura?
– Conformaríame cunha boa saúde. Que a tiven moito tempo, e dábame optimismo.
– ¿Cal sería a súa maior desgracia?
– Pois non sei…
– ¿Que quixera ser?
– A min paréceme a profesión máis interesante a que teño: a de escritor.
– ¿En que país desexaría vivir?
– En calquera; pero gústame moito o campo.
– ¿A color que prefire?
– A verde.
– ¿A flor que prefire?
– Gústanme máis as árbores cás flores.
– ¿O paxaro que prefire?
– O ouriol. Primeiro porque canta mellor ca un merlo e dá uns sons máis alegres. E segundo porque me pasou un milagre estético con el como lle puido pasar a Berceo. Estaba eu escribindo, nunha terraza cuberta, sobre un velador antigo, uns versos que dicían: “Ouriol, dame tu pluma, / Ouriol, para que escriba / un cantar de luz y espuma / con estrofas de agua viva”. E cando os escribía entrou por alí un ouriol, que bateu no vidro da xanela e caeu sangrando polo peteiro enriba da mesa. Eu arrinqueille unha pluma, talleina cunha navalla, botei a voar ó ouriol, e continuei escribindo coa nova pluma.
– ¿Os seus autores favoritos en prosa?
– A literatura é o mundo da admiración, e non sabe ún por onde empezar. Gústame moito a prosa de Gabriel Miró.
– ¿Os seus poetas preferidos?
– Aí si que non hai por onde empezar. Para min o mellor poeta español é Antonio Machado. Rosalía e Teixeira son as outras constantes da miña admiración.
– ¿Os seus heroes de ficción?
– Eso, moitos. Eses seres xordos que están detrás do relato, como Avinareta.
– ¿As súas heroínas favoritas de ficción?
– Hai personaxes de novela que se confunden coa realidade, pero son moitos.
– ¿Os seus compositores preferidos?
– A miña admiración máis centrada é Beethoven. Da música do século XX, Ravel, Stravinski e Falla.
– ¿Os seus pintores predilectos?
– Monsieur Henri Matisse.
– ¿Os seus heroes da vida real?
– Calquera pobre diaño pode ser un tipo admirable.
– ¿As súas heroínas da vida real?
– Hai moitas mulleres seductoras.
– ¿Os seus nomes favoritos?
– Búscoos todos no galego. Por exemplo, estralampar, que é cesa-los raios.
– ¿Que detesta máis que nada?
– En bloque, o oído paréceme feo.
– ¿Que caracteres históricos desprecia máis?
– Non meditei neso.
– ¿Que feito militar admirou máis?
– As guerras da Independencia.
– ¿Que reforma admira máis?
– Tódalas que están ligadas ós inventos. A historia dos inventos é a que máis me gusta.
– ¿Que dons naturais quixer ter?
– Comunicarme a distancia coas persoas.
–¿Cómo lle gustaría morrer?
– Sen darme conta, quedando durmido, é a opción que lle pido a Deus.
– ¿Estado presente do seu espírito?
– A actualidade, con tanto atraco, tanto morto, tanto disparo, tanta puñalada, dáme horror. La historia contemporánea tiene unos capítulos espantosos.
– ¿Feitos que lle inspiran máis indulxencia?
– O roubar para comer.
– ¿O seu lema?
– Son un home sen lemas.”
Ars dedicandi: Ánxel Fole
Desde o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“O 11 de agosto de 1903 naceu no número 1 da Praza de Campo Castelo en Lugo Ánxel Fole, voz fundamental da narrativa galega de Posguerra e xornalista de longa e recoñecida traxectoria.
Moitos foron os amigos do mundo literario que este clásico das nosas letras tivo ao longo da súa vida, que deu de si, pois aínda nos deixou en 1986. (…)
Esta dedicatoria que hoxe recupero por xentileza de Carmen Blanco e Claudio Rodríguez Fer testemuña esa amizade garimosa que, dende a primeira hora, os uniu a Fole.
Figura estampada na que é a segunda edición de Terra brava, aparecida en 1976, un volume que conserva na cuberta o deseño orixinal que Xohán Ledo fixera para a edición primeira. (…)”
Cuestionario Proust: Xabier Paz
Desde
o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Xabier Paz:
“1.– Principal trazo do seu carácter?
– Non sei.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A honestidade.
3.– Que agarda das súas amizades?
– O perdón.
4.– A súa principal eiva?
– A impaciencia.
5.– A súa ocupación favorita?
– Pasmar e ler.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Ver rir a xente que quero.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– A morte dos seres queridos.
8.– Que lle gustaría ser?
– Amante.
9.– En que país desexaría vivir?
– No que vivo.
10.– A súa cor favorita?
– Amarelo xesta.
11.– A flor que máis lle gusta?
– A xesta.
12.– O paxaro que prefire?
– A lavandeira.
13.– A súa devoción na prosa?
– Ánxel Fole; Valle Inclán; Rafael Chirbes; Lezama Lima…
14.– E na poesía?
– Mendez Ferrín, Vítor Vaqueiro; Francisco Quevedo, César Vallejo…
15.– Un libro?
– Tantos: Con pólvora e magnolias; A morte de Virxilio; Poemas humanos…
16.– Un heroe de ficción?
– O indio Zacarías, de Tirano Banderas.
17.– Unha heroína?
– A nai de Gorki.
18.– A súa música favorita?
– Tantas como estados de ánimo: Led Zeppelin, Bach; Zeca Afonso…
19.– Na pintura?
– Por escoller: Tiziano, Goya, Miquel Barceló, Menchu Lamas.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Un pai sen estudos con familia numerosa.
21.– O seu nome favorito?
– Carme.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A ruindade.
23.– O que máis odia?
– A violencia, o abuso do poderoso.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Tantas, por próxima Francisco Franco.
25.– Un feito militar que admire?
– Non sei admiro pero digo a batalla de Dien Bien Phu.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– O da música.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Durmindo.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Farto.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Os excesos relativos ao corpo.
30.– Un lema na súa vida?
– Non fales mal de ninguén, amece.”
Xenealoxía do fantástico, entrevista a Dolores Vilavedra
Entrevista 
a Dolores Vilavedra en Cultura Galega:
“- Cultura Galega: Segue a ter a nosa literatura aquelas características do fantástico que a caracterizaron con escritores como Álvaro Cunqueiro ou Ánxel Fole? Ou ficaron xéneros como a fantasía ou a ciencia-ficción relegados a públicos máis pequenos, ou marcados por unha idade? Esta é a pregunta que nos facemos esta semana.
– Dolores Vilavedra: “Vexamos, a súa presenza é minoritaria dentro do minoritaria que é a literatura galega”, avanza Dolores Vilavedra, profesora da USC e especialista en literatura galega contemporánea, “pero para compensar adoitar ter un público moi fiel, e isto é o que lles permite sobrevivir”. Estamos falando sobre os xéneros pulp, os xéneros de literatura considerada de masas e a súa presenza na literatura galega. Tamén dos xéneros que exploran a fantasía máis imaxinativa sen límites.
“A fantasía é un territorio no que nos sentimos moi cómodos. En primeiro lugar porque é un territorio moi amplo, moi híbrido por definición”, sinala Vilavedra, “e a nosa literatura é hibrída por natureza, así que se sinte cómoda”. O ronsel dos Cunqueiro, Fole é alongado e distante. “Hai unha xenealoxía privilexiada para o xénero fantástico”, sinala Vilavedra, aludindo á longa tradición imaxinaria na literatura galega.
Para Vilavedra, a literatura infantil-xuvenil é un dos espazos onde mellor se canalizou a presenza contemporánea do fantástico na literatura galega. “Este é un público consolidado, no sentido de que hai unha demanda articulada” que aproveita, segundo Vilavedra, o boom do fantástico xenerado nos anos 80-90 na literatura galega. (…)”
Manuscritos: Uxío Novoneyra (X)
Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica:
“Ánxel Fole según Maside” (1961)
Casas literarias: Ánxel Fole
Desde o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“Fole deixounos o 9 de maio de 1986. Pero non desapareceu. Permanece na memoria da súa escrita, imperecedoira. E tamén na lembranza dos que o coñeceron e trataron, que son moitos. Por descontado, na acordanza dos lugares nos que habitou, nos que deixou a pegada indeleble do seu xenio creador ou dos que extraeu a seiva que había de nutrir as súas páxinas. Velaí a proposta de hoxe: percorrer esas vivendas, anosalas para que tamén fique memoranza delas e do que representaron.
Ánxel Alexandro naceu ás nove da tarde do 11 de agosto de 1903, nun casarón do Campo Castelo de Lugo, nun edificio que levaba o número 1 e que desapareceu. O inmoble facía esquina entre o Campo Castelo e a praza contigua, actualmente chamada Praza Ángel Fernández Gómez e, nos tempos nos que Fole veu ao mundo, Praza do Cruceiro. O soar, xusto por tras do pazo do Concello, albergaba daquela un edificio do século XVIII que fora propiedade do Conde de Moscoso. O escritor lembraba que “era unha casa señorial con capela, cunha tulla enorme para recibir as rendas e unha cheminea de catro piares”.
Daquela casa do Campo Castelo (onde logo se instalou o edificio de Radio Lugo) pasou vivir aos catro ou cinco anos á Casa de Orbán, casarío con ampla facenda (dezaseis hectáreas) que seu pai construíra aproveitando os terreos dunha antiga torre que fora de seu bisavó, o prócer Juan María Quiroga. A vivenda, localizada pretiño do Miño que tanto admirou e literaturizou, serviulle como base para imaxinar o lugar de Orbande no que transcorre o relato “O espello” de Á lús do candil, historia protagonizada por unha dama que é, en boa medida, un trasunto de súa tía avoa María Cristina Quiroga Sangro. Tempo despois, naquel lugar ergueuse a Estación Pecuaria Rexional. (…)”
Cuestionario Proust: Xoaquín Agulla Pizcueta
Desde
o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Xoaquín Agulla Pizcueta:
“1.– Principal trazo do seu carácter?
– Introvertido.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– Sinceridade.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Que saiban cultivala.
4.– A súa principal eiva?
– Non ser nada materialista, agás para a supervivencia diaria.
5.– A súa ocupación favorita?
– A bricolaxe, porque relaxa a mente.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Traballo, saúde e educación sen dogmas.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Que morran antes os que por lei de vida deben ir despois.
8.– Que lle gustaría ser?
– O que son, pero mellorado.
9.– En que país desexaría vivir?
– Un país sen poderes fácticos.
10.– A súa cor favorita?
– O azul dun día sen nubes.
11.– A flor que máis lle gusta?
– A chorima.
12.– O paxaro que prefire?
– O paporrubio.
13.– A súa devoción na prosa?
– A prosa de Gabriel Miró.
14.– E na poesía?
– Toda a xeración do 27.
15.– Un libro?
– Á lus do candil.
16.– Un heroe de ficción?
– Max Estrella de Valle Inclán.
17.– Unha heroína?
– Juana Capdevielle, muller do gobernador d’A Coruña, destacada intelectual feminista que estaba embarazada no momento da súa execución polos franquistas, católicos e apostólicos.
18.– A súa música favorita?
– A clásica (Chopin, Vivaldi…).
19.– Na pintura?
-Impresionismo.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– A muller no mundo subdesenvolto.
21.– O seu nome favorito?
– Non teño.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A preguiza.
23.– O que máis odia?
– Os mercados financeiros.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Os ditadores pasados, presentes e futuros.
25.– Un feito militar que admire?
– Numancia.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Lonxevidade.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– De vello, nunha noite de acougo.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Felicidade contida.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Aqueles que non afectan ao benestar de terceiros.
30.– Un lema na súa vida?
– A liberdade dun remata onde comeza a do outro.”
A Coruña: Paco Martín falará sobre Á lus do candil, de Ánxel Fole
