A Coruña: Libros a monte 2018

Aurora Marco: “O século XXI será o século das mulleres”

EntrevistaAurora Marco a Aurora Marco na Asociación Galega de Editores:
“(…) – Asociación Galega de Editores (AGE): Aurora, cando escribiches o libro Mulleres na guerrilla antifranquista galega pensabas que ía ter continuidade nun documental, feito ademais polo teu fillo? Como se desenvolveu ese proceso aparentemente, no voso caso, tan natural, de trasladar a historia ao cinema?
– Aurora Marco (AM): Non pensei, non. Á altura en que comecei a percorrer Galiza na procura de informantes para a reconstrución das historias de vida das guerrilleiras que reunín no libro (era o ano 2006), o meu fillo aínda non decidira cursar a carreira de Comunicación Audiovisual. El fixera Enxeñaría Informática de Sistemas e traballara, inclusive, algún tempo nesta profesión. Mais, como a súa vocación era outra, licenciouse despois en Comunicación Audiovisual. Xa no 2010, conmovido por todas as historias que comentábamos na casa, comezou a acompañarnos e a gravar todos aqueles dramas, todas aquelas traxedias familiares, coa finalidade de conservar eses testemuños. Despois, todo foi, como ben dis, un proceso moi natural: el teimou en facer un documental e así nos embarcamos no proxecto. Secundeino en todo e, cando digo todo, tamén me refiro á parte económica porque As silenciadas (o título tamén o puxo Pablo) non contou con ningún subsidio.
– AGE: Como se desenvolveu aquel proxecto?
– AM: Con enorme ilusión porque o documental naceu dunha aposta persoal, familiar, naceu da necesidade de pór en imaxes parte do meu traballo de investigación sobre as guerrilleiras antifranquistas, mulleres que se entregaron á defensa dos valores democráticos, violentados pola forza das armas, na década de 1940 e comezos dos 50.
Recuperar a súa memoria en formato audiovisual, dar voz a un silencio tan prolongado no tempo, coñecer a dureza das seis tramas narrativas que se seleccionaron, aprender da dignidade, do sufrimento, da humanidade destas mulleres, e das súas familias, foi un exercicio tan gratificante que compensou todas as carencias, a falta de apoios económicos e unha chea de problemas que tivemos que solucionar, sen esquecer a nosa inexperiencia… Era a nosa primeira longametraxe documental.
Na fase de gravación, durante máis dun ano -e xa levábamos moito tempo coa investigación- percorremos aldeas e vilas, montes e serras: estivemos no Teixadal, baixo Pena Surbia; fomos ás Bruñas, na Serra do Eixe; subimos ao Invernadoiro, na Serra de San Mamede, lugares onde a guerrilla tiña os seus campamentos; viaxamos a Île de Ré (Francia), onde vive unha das guerrilleiras que protagoniza un capítulo do documental; estivemos en pequenas aldeas, hoxe case deshabitadas, onde tiveron lugar diferentes episodios dos que se dá conta no documental. (…)
– AGE: A túa obra ensaística é froito da madurez, non da física, senón da madurez intelectual no senso, ao meu ver, de que o teu criterio sae a primeiro plano, prima en ti e apartas o que non é prioritario para centrarte en aquilo que es xa consciente que debe ser descuberto.
– AM: Non teño moito máis que engadir a esta apreciación túa que coincide, efectivamente, co meu obxectivo fundamental á hora de enfrontarme a un folio en branco ou, mellor diría, á pantalla do meu ordenador, unha vez delimitado o tema sobre o que quero escribir: deitar luz sobre determinadas parcelas da nosa historia, invisibilizadas, como é o caso do libro dedicado ás guerrilleiras antifranquistas ou a monografía que editei das memorias da republicana María Teresa Alvajar. Anos antes, na biografía de Carvalho Calero (1992), por exemplo, incluín un capítulo dedicado á sublevación militar e a posguerra, unha etapa do biografado que non se tratara antes, entre outras razóns porque o propio Carvalho non gostaba de lembrar; mais tiven a sorte de contar cunha informante de excepción (a súa muller, Mª Ignacia Ramos Díez) e con documentación inédita. Nestes traballos e noutros moitos -nomeadamente os que teñen a ver coa memoria histórica-, nunca agachei o meu pensamento, o meu posicionamento, consciente como son de que a verdade non nos fará mal. Alén da importancia de tirar do esquecemento feitos históricos e persoas que os protagonizaron, ese era un traballo pendente que a historiografía tradicional non acometeu. En certo modo, aínda que cunha perspectiva diferente, no Dicionario de mulleres galegas (2007), tamén é explícito o criterio que adoptei: rachar coa invisibilidade social de traballadoras de diferentes oficios nunca presentes nos rexistros “cultos” (oleiras, redeiras, menciñeiras, impresoras, parteiras, soldadeiras, libreiras…) e doutras moitas de variadas disciplinas (escritoras, pedagogas, militantes de organizacións políticas, sindicalistas, pintoras, compositoras, e un longo etcétera) para recuperar o pasado e pór en valor os seus contributos. Neste sentido, fuxín desa concepción elitista de dicionarios ou enciclopedias, que só recollen as vidas e obras de figuras, digamos, excepcionais, que tamén aparecen no meu dicionario, claro é. (…)
– AGE: Malia non ser unha activista no senso estrito do concepto senón unha investigadora e profesora universitaria especializada nun ámbito concreto do coñemento, sempre estiveches interesada polos asuntos da igualdade e dos dereitos da muller. Coa bagaxe de coñecemento que acumulas de tantas e tantas mulleres do século XX que pensas do que hoxe está acontecendo xa no século XXI?.
– AM: Respóndoche telegraficamente: o XXI vai ser, xa comezou a ser, o século das mulleres e o seu papel vai ser fulcral, pola súa valía, entrega, espírito emprendedor, innovador e infatigábel, aínda que hai que seguir superando, denunciando, as situacións de desigualdade que a sociedade segue a impor. Somos a metade da humanidade e, como lembrou Xohana Torres no seu discurso de ingreso na Academia Galega: “As mulleres sostemos a metade do ceo”. (…)”

A Coruña: conferencia de Aurora Marco nos VI Encontros Cidade da Coruña

A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG) anuncia que este xoves 18 de abril, a partir das 20:00 horas, no Salón de Actos da Real Academia Galega (Rúa Tabernas, 11), terá lugar a segunda conferencia dos VI Encontros Cidade da Coruña, organizados coa colaboración da Real Academia Galega e a Concellaría de Cultura do Concello da Coruña. Nela, a profesora Aurora Marco tratará o tema Elas, as invisíbeis. Silencios e voces das represaliadas.
A conferencia vai xirar en volta do exilio das mulleres galegas, silenciadas pola historia tradicional. Tras unhas consideracións xerais sobre as palabras das mulleres e sobre a escrita autobiográfica feminina, analisaranse e comentaranse dous textos que recuperan as voces da memoria democrática: Éxodo (1940), de Silvia Mistral, e Memorias dunha republicana (2012), de Teresa Alvajar López. Para finalizar, proxectarase un capítulo do documental As silenciadas, de Pablo Ces, Premio Mestre Mateo 2012.

As silenciadas, de Pablo Ces, baseado nun traballo de Aurora Marco, gaña o Mestre Mateo 2011 ao mellor documental

O documentario As silenciadas, de Pablo Ces, baseado na investigación Mulleres na guerrilla antifranquista galega, de Aurora Marco, recibiu o premio ao mellor documental nos Premios Mestre Mateo 2011.

As silenciadas, documentario de Pablo Ces baseado na obra de Aurora Marco, nominado nos Premios Mestre Mateo 2011

O documentario As silenciadas, de Pablo Ces, baseado na investigación Mulleres na guerrilla antifranquista galega, de Aurora Marco, está nominado na categoría Documental nos Premios Mestre Mateo 2011, que se entragarán o sábado 28 de abril na Coruña. As silenciadas obtivo o premio Memória i Justícia Universal no III Festival Internacional de Cine de Dereitos Humanos de Santa Coloma de Gramanet en decembro de 2011.

Santa Cruz, Oleiros: presentación de Mulleres na guerrilla antifranquista galega, de Aurora Marco

O xoves 22 de marzo, ás 19:00 horas, nas Torres de Santa Cruz (Oleiros), preséntase o libro Mulleres na guerrilla antifranquista galega, de Aurora Marco, publicado en Laiovento. No acto, no que se proxectará o documental As silenciadas, de Pablo Ces, participa, xunto á autora, Francisco Pillado.

Muxía: coloquio e presentación de Mulleres na guerrilla antifranquista galega, de Aurora Marco, e As silenciadas, de Pablo Ces

O sábado 17 de marzo, ás 19:00 horas, no Salón de Actos de Muxía, e dentro das actividades da Galería de Mulleres de Muxía, proxéctase o documental de Pablo Ces As silenciadas, con guión de Aurora Marco e baseado no seu libro Mulleres na guerrilla antifranquista galega. Neste acto van estar presentes os propios Pablo Ces e Aurora Marco, que nos falarán da película e do libro, e actuará en directo o compositor que fixo a banda sonora.

A Estrada: presentación de Mulleres na guerrilla antifranquista galega, de Aurora Marco

O xoves 8 de marzo, ás 20:00 horas, na sala de exposicións de Novagalicia Banco da Estrada, a Asociación Cultural Vagalumes, con motivo do Día Internacional da Muller, realizará un acto de presentación do libro da profesora Aurora Marco Mulleres na guerrilla anfranquista galega, no que se proxectarán imaxes do documental As silenciadas, de Pablo Ces. No acto, xunto á autora, intervirá Francisco Pillado.