Entrevista de César Lorenzo Gil a Emma Pedreira en BiosBardia:
“(…) – BiosBardia (B): Que libro pouco coñecido considera vostede unha obra mestra?
– Emma Pedreira (EP): Antoloxía de Spoon River, de Edgar Lee Masters e Written on the body, de Jeannette Winterson (escollo este en inglés a falla dunha boa tradución que conserve os trazos de xénero que emprega a autora no orixinal). (…)
– B: Que novela lle gustaría protagonizar?
– EP: Gustaríame descubrir Fisteus era un mundo cos mesmos ollos cos que a escribiu –e viviu— Lupe Gómez.
– B: Que novela a reconciliou coa literatura?
– EP: Nunca me enfadei con ela, así que non nos reconciliamos. O que si, podemos entrar ás veces no acomodo e na morneza e daquela hai que darlle paixón e é cando leo o novo de Winterson ou de Sánchez Andrade e recupero as taquicardias.
– B: Que libro, da súa pilla de obras pendentes, é o seu favorito?
– EP: Pois nin idea, iso de estar pendente será que non o lin, así que o máis que podo dicir a isto é que dos que teño aí tenme moi boa pinta Contos completos, de Florbela Espanca.
– B: Que libro lle gustaría ter escrito?
– EP: Dous: A cámara do sangue, de Angela Carter e O incerto señor don Hamlet, de Cunqueiro. (…)”
Arquivos da etiqueta: BiosBardia
Gala do Libro Galego 2020: finalistas nas categorías de Libro mellor editado e Proxecto literario na rede
A 
Asociación Galega de Editoras (AGE), Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega (AELG), e a Federación de Librarías de Galicia (FLG), coa coordinación xeral da primeira entidade nesta edición, convocan a quinta edición dos Premios Gala do Libro Galego, a celebrar no Teatro Principal de Santiago de Compostela, onde se darán a coñecer as obras gañadoras.
Con estes premios preténdese recoñecer a excelencia do traballo realizado no ámbito editorial ao longo do ano 2019 en Galicia. As modalidades Iniciativa cultural ou de fomento da lectura, Proxecto literario na rede e Xornalismo cultural, recoñecen a traxectoria de varios anos, valorándose, polo tanto, a constancia ao longo do tempo nestes ámbitos.
Estas distincións, sen dotación económica, xorden, en primeira instancia, das propostas das bases asociativas das tres entidades convocantes, para posteriormente seren sometidas a un proceso de revisión e posterior fallo por parte dun xurado externo.
A Gala do Libro Galego conta co apoio de CEDRO, da Xunta de Galicia, do Concello de Santiago de Compostela e da Deputación Provincial da Coruña.
Na categoría de Libro mellor editado as obras finalistas son:
– Atlas da Galicia pequeniña, de César Cequeliños e Jorge Campos (Aira Editorial)
– Fosforescencias, de Lupe Gómez/Ilustracións de Anxo Pastor (Alvarellos Editora)
– Irmá paxaro, de Tamara Andrés (Cuarto de Inverno)
Na categoría de Traxectoria en Proxecto literario na rede as/os finalistas son:
– BiosBardia. O país dos libros en galego – César Lorenzo Gil
– Kalandraka TV
– Lecturafilia – Tensi Gesteira
Alberte Momán: “Gustaríame ser o Stirlitz da saga de Semionov”
Entrevista 
de César Lorenzo Gil a Alberte Momán en BiosBardia:
“(…) – BiosBardia (B): Cal é o primeiro libro que recorda ter lido?
– Alberte Momán (AM): O cabaliño de buxo, de Xosé Neira Vilas. (…)
– B: Que novela o reconciliou coa literatura?
– AM: Nunca precisei reconciliarme coa literatura. Ambos soubemos manter as distancias, buscando encontros desexados e ausencias necesarias. A Covid19 provocou que tivese máis tempo libre para ler, obrigándome a permanecer na casa. O que, dalgún xeito, é unha reconciliación, xa que o traballo nos mantiña afastados. (…)
– B: Leva vostede un diario ou un dietario?
– AM: Non, como con todo, son moi pouco constante. Se os diarios se puidesen escribir nun par de horas, completaría varios diarios por día. Non contaría o que realmente me aconteceu, senón o que imaxino que me podería suceder ou, simplemente, o que acontece na ficción do meu cerebro.
Cando teño que tomar nota de algo referente á literatura, evito pensar noutra cousa durante uns minutos, até que o teño tan interiorizado que non sabería diferenciar a ficción da realidade. En canto teño un minuto, escríboo e volvo á normalidade, onde todo é discernimento.
– B: Escribirá as súas memorias?
– AM: Non teño memoria. Espero que algún día, as persoas que me coñeceron se xunten para tomarlle unha cervexa e conten as cousas que eu non podería. (…)”
Finalistas da Gala do Libro Galego 2020
A Asociación Galega de Editoras (AGE), Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega (AELG), e a Federación de Librarías de Galicia (FLG) convocan a quinta edición dos Premios Gala do Libro Galego, a celebrar o sábado 9 de maio de 2020 no Teatro Principal de Santiago de Compostela, onde se darán a coñecer as obras gañadoras.
Con estes premios preténdese recoñecer a excelencia do traballo realizado no ámbito editorial ao longo do ano 2019 en Galicia. As modalidades Iniciativa cultural ou de fomento da lectura, Proxecto literario na rede e Xornalismo cultural, recoñecen a traxectoria de varios anos, valorándose, polo tanto, a constancia ao longo do tempo nestes ámbitos.
Estas distincións, sen dotación económica, xorden, en primeira instancia, das propostas das bases asociativas das tres entidades convocantes, para posteriormente seren sometidas a un proceso de revisión e posterior fallo por parte dun xurado externo.
A Gala do Libro Galego conta co apoio de CEDRO, da Xunta de Galicia, do Concello de Santiago de Compostela e da Deputación Provincial da Coruña.
FINALISTAS
PREMIOS A OBRAS EDITADAS EN 2019
Ensaio e investigación
– Castelao. Construtor da nación. Tomo I. 1886-1930, de Miguel Anxo Seixas Seoane (Editorial Galaxia/Consorcio de Santiago)
– Dentro da literatura, de Suso de Toro (Edicións Xerais de Galicia)
– Educar a través da arte. Cara a unha escola imaxinada, de Vicente Blanco, Salvador Cidrás e Rocío Modia (Kalandraka Editora)
Divulgación
– A que cheiran as cores? A esperada guía para coñecer o cerebro, de Juan Casto Rivadulla Fernández (Editorial Galaxia)
– Ferreñas e Rock and Roll, de Laura Romero e Iria Pedreira (Baía Edicións)
– Guadi Galego, pola beira da canción, de Pepe Cunha (Edicións Embora)
Narrativa
– Carrusel, de Berta Dávila (Editorial Galaxia)
– Infamia, de Ledicia Costas (Edicións Xerais de Galicia)
– Os días felices de Benvido Seixas, de Eduard Velasco (Edicións Xerais de Galicia)
– Seique (2ª ed. ampliada), de Susana Sanches Arins (Através Editora)
Infantil
– A tartaruga Amodovou, de Paula Carballeira (Oqueleo)
– Bicos e non balas, de Antonio García Teijeiro (Editorial Galaxia)
– Conexión Macarrón, de Ledicia Costas (Edicións Xerais de Galicia)
– Versos e viceversos, de Antonio García Teijeiro e Juan Carlos Martín Ramos (Kalandraka Editora)
Xuvenil
– Be Water, de Antía Yáñez (Cuarto de Inverno)
– Irmá paxaro, de Tamara Andrés (Cuarto de Inverno)
– Matilde e o comisario. O asasinato da profesora de xeografía, de PereTobaruela (Edicións Embora)
– Os corpos invisibles, de Emma Pedreira (Edicións Xerais de Galicia)
Libro ilustrado
– Irmá paxaro, de Tamara Andrés, ilustracións de María Montes (Cuarto de Inverno)
– Os camiños do vento, de Xavier Estévez, ilustracións de Xosé Cobas (Edicións Xerais de Galicia)
– Teño dereitos, de Miguel Robledo (Aira Editorial)
Libro de banda deseñada
– A chaira, de Antonio Seijas (Alita Cómics Editorial)
– Aprende banda deseñada con Fiz, de Kiko da Silva (Edicións Xerais de Galicia)
– O bichero IX. Run is life, de Luis Davila (Editorial Luis Davila)
Iniciativa bibliográfica
– Construtor da nación. Tomo I. 1886-1930, de Miguel Anxo Seixas Seoane (Editorial Galaxia/Consorcio de Santiago)
– Colección Pan de abella, VV. AA. (Apiario)
– Serie Animais Extraordinarios, de Xulio Gutiérrez e Nicolás Fernández (Faktoría K de libros)
Tradución
– Frankenstein ou o Prometeo moderno, de Mary Shelley/Tradución de Samuel Solleiro (Aira Editora)
– O conto da criada, de Margaret Atwood/Tradución de Celia Recarey e Carlos Valdés (Irmás Cartoné)
– O tatuador de Auschwitz, de Heather Morris/Tradución de María Alonso Seisdedos (Edicións Xerais de Galicia)
– Pippi Mediaslongas nos mares do sur, de Astrid Lindgren/Tradución de David A. Álvarez (Kalandraka Editora)
Poesía
– Feliz Idade, de Olga Novo (Kalandraka Editora)
– Irmá paxaro, de Tamara Andrés (Cuarto de Inverno)
– Un libre favor, de Chus Pato (Editorial Galaxia)
Teatro
– Atranco no banco, de Manuel Núñez Singala (Editorial Galaxia)
– Citizen, do Grupo Chévere (Kalandraka Editora)
– Somos os monstros, de Paula Carballeira (Edicións Xerais de Galicia)
Libro mellor editado
– Atlas da Galicia pequeniña, de César Cequeliños e Jorge Campos (Aira Editorial)
– Fosforescencias, de Lupe Gómez/Ilustracións de Anxo Pastor (Alvarellos Editora)
– Irmá paxaro, de Tamara Andrés (Cuarto de Inverno)
PREMIOS A TRAXECTORIAS
Iniciativa cultural ou fomento da lectura
– 21 Días co Galego
– Club de Lectura AA.VV. das Atochas-Monte Alto
– Libraría Chan da Pólvora
– Poemagosto de Allariz
Proxecto literario na rede
– Biosbardia. O país dos libros en galego – César Lorenzo Gil
– Kalandraka TV
– Lecturafilia – Tensi Gesteira
Xornalismo cultural
– Anxo Quintela
– César Lorenzo Gil
– Daniel Salgado
– María Yáñez
Premios Fervenzas Literarias para Os mellores libros do 2019
Desde Fervenzas Literarias:
“Tras case un mes de votacións, o 15 de xaneiro pechou o prazo para votar na enquisa anual para escoller Os mellores libros do ano.
Como cada ano, queremos darvos as grazas a todas e a todos os lectores que cos vosos votos axudades, dende hai xa trece anos, a facer posible esta proposta. Moitas grazas!
E agora so resultados… Moitos parabéns aos libros premiados! Velaquí están os mellores libros do 2019!
– Mellor libro de narrativa para Carrusel, de Berta Dávila.
– Mellor libro de poesía para Feliz Idade, de Olga Novo.
– Mellor libro de ensaio/investigación para Vigo, puro milagre, de Manuel Bragado.
– Mellor libro de teatro para Na miña alma ouvea un lobo, de Xavier Lama.
– Mellor álbum de banda deseñada para O bichero IX, de Luís Davila.
– Mellor libro traducido para público adulto para Os homes explícanme cousas, de Rebecca Solnit, traducido por María Fe González Fernández.
– Mellor libro de literatura xuvenil para Os corpos invisibles, de Emma Pedreira.
– Mellor libro de literatura infantil para Xelís, o guieiro das botellas de mar, de Rosa Aneiros.
– Mellor libro traducido de literatura infantil e xuvenil para Astérix: A filla de Vercinxetórix, de René Goscinny, Albert Uderzo, Jean-Yves Ferri e Didier Conrad, traducido por Isabel Soto, Xavier Senín e Alejandro Tobar.
– Autor/a do ano para Ledicia Costas.
– Ilustrador/a do ano para Andrés Meixide.
– Mellor capa de libro para adultos para Infamia, de Ledicia Costas.
– Mellor capa de libro de literatura infantil e xuvenil para Amani, de Miguelanxo Prado, publicada por Retranca Editora.
– Mellor editorial do ano para Xerais.
– Mellor crítico/a literario/a para Armando Requeixo.
– O mellor acontecido para o Premio Estatal de Poesía para Pilar Pallarés.
– O peor acontecido para a política cultural e lingüística da Xunta de Galicia.
– Mellor Libraría para a Libraría Cartabón.
– Mellor medio de comunicación para Praza.
– Mellor blog/web literaria para BiosBardia.”
Gala do Libro Galego 2019. Obras finalistas
A
Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega (AELG), Asociación Galega de Editoras (AGE) e Federación de Librarías de Galicia (FLG) convocan a cuarta edición dos Premios Gala do Libro Galego, a celebrar o sábado 11 de maio de 2019 no Teatro Principal de Santiago de Compostela, onde se darán a coñecer as obras gañadoras. Ademais, entregaranse os premios honoríficos de cada unha das entidades convocantes.
Con estes premios preténdese recoñecer a excelencia do traballo realizado no ámbito editorial ao longo do ano 2018 en Galicia. As modalidades Iniciativa cultural ou de fomento da lectura, Proxecto literario na rede e Xornalismo cultural, recoñecen a traxectoria de varios anos, valorándose, por tanto, a constancia ao longo do tempo nestes ámbitos.
Estas distincións, sen dotación económica, xorden, en primeira instancia, das propostas das bases asociativas das tres entidades convocantes, para posteriormente seren sometidas a un proceso de revisión e posterior fallo por parte dun xurado externo.
Así pois, faise pública a relación de obras finalistas por cada modalidade dos premios.
OBRAS EDITADAS EN 2018
Ensaio e investigación
– As orixes da fotografía en Galicia: estudos composteláns do XIX, de Carlos Castelao (Alvarellos Editora-Consorcio de Santiago).
– Común temos a patria. Biografía dos irmáns Villar Ponte, de Emílio Xosé Ínsua e Xurxo Martínez González (Edicións Xerais de Galicia).
– Contra todo isto. Un manifesto rebelde, de Manuel Rivas (Edicións Xerais de Galicia).
– Feminismos e literatura infantil e xuvenil en Galicia, de Montse Pena Presas (Edicións Laiovento).
– Golpistas e verdugos de 1936. Historia dun pasado incómodo, de Lourenzo Fernández Prieto e Antonio Míguez (editores) (Editorial Galaxia).
– Vivir a galope, de María Xosé Queizán (Edicións Xerais de Galicia).
Divulgación
– Castelao na arte europea, de Siro López (Garañón Editora).
– Galaicos. Un pobo entre dous mundos, de Xurxo Ayán, María Luisa Castro, Antoni Nicolau, Diego Piay e Rafael Rodríguez (Alvarellos Editora-Deputación de Pontevedra).
– Galiza 1968. A consciencia avivada, de Xosé Ramón Ermida Meilán (coord), Pilar Allegue Aguete, Vicente Araguas, Nemésio Barxa, Xaquín Campo Freire, María do Carme García Negro, Henrique Harguindey, Camiño Noia, Manuel Romero, Xesús Sanxoás Formoso (Sermos Galiza).
– Máis que ver. Cen historias do deseño en Galiza, de Pepe Barro (Edicións Xerais de Galicia).
– Maternidade fóra de catálogo, de Marga Tojo (Edicións Xerais de Galicia).
– Memorias dun loitador antifranquista, de David Álvarez Carballido (Alvarellos Editora).
Narrativa
– Besta do seu sangue, de Emma Pedreira (Edicións Xerais de Galicia).
– Bonus Track, de Rosalía Fernández Rial (Editorial Galaxia).
– Fóra de si, de Suso de Toro (Edicións Xerais de Galicia).
– Guías caninos, de Bieito Iglesias (Aira Editorial)
– Natura, de Iolanda Zúñiga (Editorial Galaxia).
Infantil
– Kusuma, de Héctor Cajaraville (Edicións Xerais de Galicia).
– Música no faiado, de Miguel Ángel Alonso Diz (Edicións Xerais de Galicia).
– O ladrón de voces, de María Canosa (Edicións Embora).
– Os contos da avoa Pepa, de Francisco Xosé Fernández Naval (Kalandraka Editora).
– Pioneiras. Galegas que abriron camiño, de Anaír Rodríguez Rodríguez (Edicións Xerais de Galicia).
Xuvenil
– A balada dos unicornios, de Ledicia Costas (Edicións Xerais de Galicia).
– A filla do minotauro, de Marilar Aleixandre (Editorial Galaxia).
– O bestiario científico de Anxos Nogueirosa, de Antonio M. Fraga (Urco Editora).
– Palabra de bruxa, de Andrea Barreira Freije (Editorial Galaxia).
– Street Poems, de Fran Alonso (Edicións Xerais de Galicia).
Libro ilustrado
– Macedonia de versos, por Lidia Nokonoko (Aira Editorial).
– Man de Camelle, por Carmen Hermo (Kalandraka Editora).
– O bestiario científico de Anxos Nogueirosa, por Víctor Rivas (Urco Editora).
– Pioneiras. Galegas que abriron camiño, por Nuria Díaz (Edicións Xerais de Galicia).
Libro de banda deseñada
– Animalia I. Verde, por Xosé Tomás (Edicións Xerais de Galicia).
– O bichero VIII, por Luís Davila (Edición do autor).
– O puño e a letra, por VV. AA.(Edicións Xerais de Galicia).
– Ulf de Jakobsland. Os viquingos en Galicia, por Alberto Varela Ferreiro (Edicións Xerais de Galicia).
Iniciativa bibliográfica
– A gotiña viaxeira, de Toño Núñez (texto) e Miguel Anxo Macía (ilustración), por Edicións Fervenza.
– Biblioteca de Pedagoxía, por Kalandraka Editora.
– Colección Feminismos, por Editorial Galaxia.
– Lorca, Poeta galego (Edición facsimilar dos Seis Poemas Galegos e posta en marcha do “25-0 Día de FGL en Galicia”), por Alvarellos Editora.
– Mulleres bravas da nosa historia, por Urco Editora.
Tradución
– A cámara do sangue e outros relatos, de Angela Carter, por María Reimóndez (Urco Editora).
– A señora Dalloway, de Virginia Woolf, por Celia Recarey Rendo (Irmás Cartoné).
– Momentos estelares da humanidade, de Stefan Zweig, por Laureano Araujo (Kalandraka Editora).
– O tesouro de Lucio. Vida de Lucio Urtubia, de Mikel Santos, “Belatz”, por Manel Cráneo (Demo Editorial).
– Pedagoxía do oprimido, de Paulo Freire, por Ramón Nicolás (Kalandraka Editora).
Poesía
– …as neuronas irmás…, de Estíbaliz Espinosa (Centro PEN Galicia, Afundación, Xunta de Galicia)
– Cara de velocidade, de Marga Tojo (Kalandraka Editora).
– Memoria do corpo, de Xesús Rábade Paredes (Editorial Galaxia).
– Poesía reunida (1982-2004), de Xela Arias (Edicións Xerais de Galicia).
– Tempo fósil, de Pilar Pallarés (Chan da Pólvora).
– Todo isto antes era noite, de Lucía Aldao (Apiario).
Teatro
– A fada pirata, de Carlos Labraña (Edicións Fervenza).
– A formiga fóra do carreiro, de Raquel Castro (Editorial Galaxia).
– Eroski Paraíso, de Chévere (Kalandraka Editora).
– Memorias da árbore e da noite triste. Último acto de don Ramón del Valle-Inclán, de Fátima I. Rey Blanco (Alvarellos Editora).
– Obra teatral, de Manuel María (Casa-Museo Manuel María).
Libro mellor editado
– Galicia mártir, de Castelao (Editorial Galaxia).
– Man de Camelle, de Carmen Hermo (Kalandraka Editora).
– O puño e a letra, de Yolanda Castaño (Edicións Xerais de Galicia).
– Poesía mínima/Minimal Poetry, de Helena Villar Janeiro (Alvarellos Editora).
– Seis Poemas Galegos, de Federico García Lorca (Alvarellos Editora).
PREMIOS ÁS TRAXECTORIAS
Iniciativa cultural ou fomento da lectura
– Asesoría de Bibliotecas Escolares.
– Chan da Pólvora (libraría e editora).
– Libraría BD (Vigo).
– Libraría Cartabón (Vigo).
– Salón do Libro de Pontevedra.
Proxecto literario na rede
– BiosBardia, dirixida por César Lorenzo Gil.
– Brétemas, de Manuel Bragado.
– Galicia Encantada. Enciclopedia de fantasía popular de Galicia, dirixida por Antonio Reigosa.
– ogalego.eu, por Anxo González Guerra e Vitoria Ogando Valcárcel.
Xornalismo cultural
– Táboa redonda (Diario de Pontevedra e El Progreso).
Eva Moreda: “Algunhas cuestións sobre os premios literarios”
Artigo
de Eva Moreda en BiosBardia:
“Lin con interese unha recente reportaxe sobre os premios literarios en Galicia publicada por Sermos Galiza. Penso que o medio fixo un bo traballo no que respecta a reflectir un certo consenso oficial ou oficioso sobre o tema, que no noso sistema literario, polas razóns que todos sabemos, non é o consenso da Xunta, nin sequera o da RAG ou o das universidades, senón o doutras institucións e individuos que tiveron que asumir a tarefa de construír ese espazo oficial ante o desleixo das anteriores (e ben que llelo agradecemos). Porén, inevitablemente debido ao carácter da reportaxe, houbo cuestións que quedaron fóra e que aquí me fago sen ánimo de respondelas.
Algo se fala, por exemplo, da historia dos premios: de como dos anos sesenta en adiante diversas asociacións e institucións empezan a promover premios para crear un canon, dinamizar a vida literaria, vender libros, etc. Todo isto está ben, pero o que non vexo é ningunha ollada crítica ao respecto, e igual xa vai sendo tempo despois de cincuenta (cincuenta!) anos. Non se fala na reportaxe da inercia ou o anacronismo que supón que, aínda a dia de hoxe, cando un concelleiro de cultura, un técnico cultural voluntarioso de calquera concello de Galicia quere facer algo pola nosa literatura, o que fai é organizar un premio literario. Haberá momentos e contextos nos que organizar un premio teña sentido, pero igual xa había que ir pensando en buscar algunha que outra alternativa, máxime cando algún destes premios acaba tendo unha vida ben curta e/ou mediocre, ben porque cambia o concelleiro de cultura e xa non hai interese, porque os libros premiados non acadan a difusión que se esperaba e non conseguen darlle un carácter distintivo ao certame, etc. Podería terse falado na reportaxe, por exemplo, do manido argumento de que en Galicia creamos premios porque noutros sistemas literarios tamén existen os premios: non vou ser eu a que defenda o excepcionalismo do sistema literario galego pero outros sistemas tmaén teñen outras cousas (unha escena underground ou vandardista saneada, unha crítica articulada e con posibilidade de crear discurso, etc.) que por aquí apenas nos molestamos en copiar. Cabería preguntarse por que os premios si e outras cousas non.
Sorprendeume tamén, aínda que isto se cadra é cousa miña, que non se sinalase a escasa atención que semellan estar recibindo estes días os premios nos medios en galego (de La Voz de Galicia xa non vou falar). Mesmo para dous recentes certames moi prestixiosos en tempos, como o Lueiro Rey de novela curta e o Modesto R. Figueiredo de relato curto, este ano houbo que facer un esforzo para saber do fallo (salvamos o Twitter de Letra en obras!). Faría falta análise, datos polo miúdo para os que non hai cabida na reportaxe, pero vou poñer unha anécdota persoal: no 2010 levei un par de premios de narrativa e, sen ser estes premios importantes nin ser eu unha autora coñecida, os medios en galego que existían daquela entrevistáronme (algún deles máis dunha vez), mesmo algúns me convidaron a enviarlles colaboracións, e en xeral tiña eu a sensación de que había unha certa expectativa (moi limitada: estamos onde estamos) pola publicación dos libros. Hoxendía non vexo eu que isto poida existir, non sendo cando o autor ou autora premiada xa ten un nome e unha fama de seu. Co cal o tamén manido argumento de que os premios benefician sobre todo os autores noveis ou pouco coñecidos se volve cuestionable. (…)”
“Que actitude teñen os non galeguistas coa literatura en galego?”, artigo de Manuel Veiga
Artigo
de Manuel Veiga en BiosBardia:
“Centrémonos, por fin, nos demais, nos que mercan un libro en galego, con maior ou menor frecuencia, e só porque lles interesa. Entre os autores que nos últimos vinte anos saltaron esa fronteira e foron máis alá do público “natural” ou “protector do galego”, encóntranse, por suposto, Manuel Rivas e Suso de Toro. Ambos, sobre todo o primeiro, grazas á súa presenza simultánea como xornalistas ou comentaristas, en medios de comunicación non galegos.
É dicir, é o salto desa fronteira real do castelán, mediante a tradución ou a presenza persoal exterior, a que axuda a superar tamén esa fronteira mental interior que frea o acceso de moitos galegos á literatura en galego. “Se os de fóra o valoran, debe ser bo”, veñen dicir, mostrando así unha suspicacia previa a respecto da literatura en galego, pode que algo de complexo de inferioridade propio, e tamén unha razón obxectiva: as traducións son un baremo válido para testar a calidade de todas as literaturas. Notemos tamén que a primeira causa, a da suspicacia, alude á falta de credibilidade dos publicistas que actúan a prol da literatura en galego e que, na súa opinión, a sobrevaloran, o cal, nalgunha medida, é certo, pois niso consiste a protección ou discriminación positiva, como se diría noutros ámbitos.
Hai un segundo grupo de persoas que acoden espontaneamente a mercar libros en galego cando falan da súa cidade, pero sobre todo cando están escritos de forma áxil e se adscriben ao xénero detectivesco, de moda e líder en vendas en todos os países da nosa contorna. Refírome aos libros de Domingos Villar e Pedro Feixoo, entre outros. É un fenómeno máis recente que mostra o atinado de certas estratexias de venda. “Fagamos libros amenos e de xénero popular para ampliar o público do galego”. Ese é o desideratum neste caso, tanto dos editores como dos propios autores que actúan en plena sintonía e, na medida dos seus recursos, con estratexias de mercado. É esta a parte na que o noso sistema literario se parece máis a un sistema normalizado.
Por último, hai outro tipo de público, o chamado público literario, competente á hora de valorar as obras de máis calidade e que escolle preferentemente obras da literatura universal traducidas ao castelán. Este público, aínda sen opoñerse á lectura en galego, non acode a ela por unha razón de prestixio. Tende a ignorar os autores internacionais traducidos ao galego –impedindo o crecemento dun mercado que si existe, por exemplo, en Cataluña– e ignora tamén os libros escritos en galego que gozan de ambición literaria.
O problema con este grupo deriva de que os mediadores culturais, editores, críticos e publicistas en xeral da literatura galega, veñen centrándose, nos últimos anos, e case en exclusiva, no colectivo anterior, na narrativa de xénero en galego, por chamarlle así, esquecendo que, ademais de vendas inmediatas, a orixinalidade e o prestixio son condicións imprescindíbeis para a subsistencia dunha literatura e polo tanto tamén unha fonte de recursos a medio e longo prazo. Algo que saben moi ben os editores que obteñen unha parte, ás veces importante, das vendas dos seus fondos de clásicos.”
“Tras a pista do Cunqueiro xornalista e dos seus pseudónimos”, por Xesús González Gómez
Artigo
de Xesús González Gómez en BiosBardia:
“(…) No primeiro volume, O mundo que teño de meu, faltan, que eu saiba, o que non quere dicir que non haxa máis, 16 artigos publicados antes do 18 de xullo do 1936 en El Pueblo Gallego, un en Universitarios e outro en La Voz de Galicia, así como dous escritos publicados despois de 1950. Velaí a súa relación:
El Pueblo Gallego
Souto: estampas, 2 de outubro de 1932.
Landín: fame de melodías, 2 de decembro de 1932.
O mundo i-outras vísperas. Retratos iluminados: H. Lutteroh, 7 de xullo de 1935.
Doce poetas, 28 de agosto de 1935.
Divagacións de vrán. Cousas que pasan, 4 de setembro de 1935
Notas e leituras. Poesia. Craridade, 10 de setembro de 1935.
Divagacións de vrán. Século dezanove. 20 de setembro de 1935.
Notas e leituras. Poesía. Craridade, 10 de novembro de 1935.
O mundo i-outras vísperas: a creazón. Continentes. 30 de novembro de 1935.
O mundo i-outras vísperas: diversos. Estampas, 14 de decembro de 1935.
Diversos. Versión de don Johan. 29 de decembro de 1935.
Notas diversas: historias, 23 de febreiro de 1936.
Escadas antigas. Versión da primaveira, 29 de marzo de 1936
Vos de fermosura, 30 de abril de 1936.
Por Galiza. II. Vocación pola lingua, 5 de xullo de 1936
Por Galiza. III. Notas a unhas notas, 8 de xullo de 1936
Universitarios
Centenarios extraños. Pedro Bernardo Díaz.
La Voz de Galicia
Homes do dazanove, 1 de outubro de 1930.
E de despois de 1950:
Galicia. Revista del Centro Gallego de Caracas
O forasteiro de duas capas, nº 7, xuño-xullo, 1953
Programa de festas de Santiago de Compostela
Os fogos do Apóstolo, 1980. (…)”
María Canosa: “Para chegar a máis público necesitamos máis oferta de libro en galego”
Entrevista
a María Canosa en BiosBardia:
“(…) – BiosBardia (B): É vostede arestora unha das escritoras máis prolíficas en lingua galega. Se non me fallan as contas, publicou desde o 2015 doce obras, unha delas en colaboración con Concha Blanco. Dá unha media de libro por trimestre. Cal é a razón desta concentración? Cal é o seu método de escrita: Escribe cada día? Corrixe moito?
– María Canosa (MC): Eu son moi irregular escribindo, quero dicir, non sento cada día cun horario establecido para escribir. Unha, porque non podo, e outra, porque non é o meu estilo. Non sei se podería escribir diariamente, mais si é certo que cada día vou dándolle moitas voltas á cabeza coas historias que levo dentro, ou con aquelas que creo que aínda non saíron pero loitan por agromar. Son, por tanto, escritora cada día, pero sen esa “obriga” de escribir. Concibir unha historia é moito máis ca poñela en palabras sobre o papel. De feito, moitas veces lévame máis cociñala na cabeza ca o propio feito de escribila.
A razón de que nestes últimos anos saísen unhas poucas obras é produto dun traballo continuo, un traballo de escrita que moitas veces non vai parello coa época de publicación. Intento non deixar de ilusionarme nunca coas historias e libros, pero moitas veces non se publican cunha frecuencia periódica. Así que continúo a escribir, mentres os textos quedan no caixón. E ás veces, cando deciden ver a luz, decídeno máis de un á vez… de aí unha produción que coincide na publicación pero non no tempo de creación.
É por iso que non ten que levar a pensar que un ano moi produtivo en canto a publicación vaia parello cunha maior velocidade na escrita.
En canto ao de corrixir… depende un pouco do tempo que pase desde que o escribín até que o volvo retomar. Canto máis distancia, máis doado me resulta facer correccións. Hai veces que a corrección fai que o texto quede no caixón. (…)
– B: Hai varios debates ao redor da LIX en galego. Interésame coñecer a súa opinión sobre se existe dependencia sobre o libro escolar no sistema editorial, se iso inflúe nos creadores á hora de escolleren sobre que escribir e para quen?
– MC: No meu caso, algo que si aprendín é a crer un pouco en min e no que escribo. Hai temas ou xeitos de escribir que non creo que sexan os predilectos a priori polos lectores pero… si considero que son necesarios. Por poñer un exemplo, con Muriel optei por valorar a sensibilidade e incluso a tristura. Estou convencida de que os cativos preferirán as aventuras, os misterios… Muriel é un neno tranquilo, que precisa do seu tempo para tomar decisións e atreverse… Incluso os elementos utilizados: un leiteiro, un raposo… poden tirar a “tradicionais”, case como un regreso aos contos de sempre. Non introducín á forza elementos que supostamente son clave para atraer lectores. Pero son teimuda nas miñas crenzas, e avogo pola sensibilidade. Que non “vende”? Pode ser… pero eu considéroa tan necesaria… que non podo evitalo. (…)
– B: Vostede ten publicado con editoras grandes e pequenas, máis veteranas e con menor experiencia. Dado o seu coñecemento do mapa editorial, como o valora? Que se está a facer ben? Que falta? Que cousas poderían facerse mellor dentro das posibilidades do noso mercado?
– MC: O que máis me gusta é a diversidade de voces que podemos atopar. Hai novos formatos, novos estilos, novas voces… A oferta é cada vez maior, e iso está sempre moi ben.
Para chegar a máis público necesitamos máis oferta de libro en galego, e cada vez vai medrando, co cal estamos no bo camiño.
Que falta? É difícil saber, porque intúo que é un cúmulo de cousas, non unha soa. Falta medrar máis. Eu diría que nos falta algo de fachenda aínda. Que nos vexamos ao mesmo nivel que noutros lugares, que valoremos o noso do mesmo xeito que o facemos co que vén de fóra. Porque calidade hai! (…)”
