Antón Riveiro Coello: “Todas as guerras conducen ao terror, pero nesa situación extrema non todo o mundo reacciona igual”

Entrevista a Antón Riveiro Coello en Praza:
“(…) – Praza (P): A guerra de Siria xa estaba presente en O paraíso dos inocentes. E outros conflitos bélicos estaban noutras das túas novelas anteriores. Por que volve a guerra como cuestión de fondo en Días de intemperie? Como foi o proceso de escrita?
– Antón Riveiro Coello (ARC): Dende hai un tempo, todo o que escribo ten un horizonte meditado e concreto. De feito, algún destes relatos xurdiron de encargas para libros colectivos, pero no intre da escrita, aínda que haxa unha distancia temporal entre eles, xa estaban pensados para un mesmo libro, cunha unidade temática que funcionase como tensor de todos eles. Así mesmo, quería que varias obras como As rulas de Bakunin, Laura no deserto ou O paraíso dos inocentes, dalgún xeito, formasen parte desa preocupación. Iso si, a miña teima nos catro libros fica reducida en exclusividade á esfera humana e non ás grandes estruturas das guerras.
Visto en perspectiva, non me cabe dúbida de que foron estes catros libros os que máis me fixeron medrar como autor e como persoa, porque, o mesmo que ninguén sae indemne dunha guerra, eu tampouco o fago da escrita. As implicacións emocionais que tiveron estes textos, así como o traballo de documentación e o contacto con persoas que sufriron directamente os conflitos, foi a parte máis intensa do proceso porque son textos xurdidos ás máis das veces da dor, que adoita ser a mellor aprendizaxe.
– P: O primeiro relato, Un anxo de mármore, ten como fondo a guerra de Ucraína. Unha neta coida da avoa, que vive nunha fantasía para soportar a realidade. Como xorde o personaxe da neta?
– ARC: Antes cumpría certa perspectiva temporal para contarmos un suceso como pode ser unha guerra. Había que xuntar información, escoitar testemuños e análises de historiadores. Agora, as guerras son narradas en tempo real, mesmo polas vítimas, e iso, aínda que nos horrorice, é unha ferramenta incrible se queremos escribir e actuar, porque como dicía Kapuscinski, escribir sobre unha guerra é unha forma tamén de intervir nela.
Neste relato en concreto quería tratar dous temas. Un deles, o tema dos coidados que, nunha guerra, pode dar unha razón para resistir e ademais ten en si a súa propia recompensa para quen os practica. E outro sería o tema da loucura porque a destrución estraga as condicións de vida das persoas e todo iso xera graves problemas na saúde física e mental. Aquí, coma en moitos outros textos, a loucura convértese nun escudo contra a realidade e quería reflexionar sobre como a inseguridade, a dor, a inquietude e incerteza, a ansiedade e o medo, minan calquera estado de ánimo e provocan trastornos psiquiátricos nunha altísima porcentaxe da poboación inocente que se ve atrapada moitas veces nun fogo cruzado e o perde todo, a parte material e tamén os seres queridos, a identidade, o traballo ou bens coma o fogar que teñen un alto valor simbólico.
– P: Hai varios relatos relacionados coa guerra civil española. Un deles é Troski, sobre un can que muda de dono. É unha historia de morte e represión contada con elipses, na que todo se entende pero nada se exhibe. Foi consciente o de contar así algunha destas historias? Por que?
– ARC: Aínda que ás veces hai certa inconsciencia cando escribes, neste caso forma parte dunha estratexia porque as elipses teñen o seu aquel de economía e son unha boa ferramenta para facer avanzar as historias e acadar unha complicidade lectora que encha eses espazos suxeridos. Ademais, hai que pensar que quen nos le adoita ser máis intelixente ca nós e, se non o é, temos que intentar facerlle crer que si o é. (…)”

Antón Riveiro Coello: “Son relatos duros porque pretendo chegar ao fondo da condición humana, sen enganos”

Entrevista de Laura Veiga a Antón Riveiro Coello en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Como xurdiu Días de intemperie?
– Antón Riveiro Coello (ARC): É un libro que compila unha serie de relatos que fun escribindo estes últimos anos e que pretende fechar un ciclo de catro libros que teñen de fondo a guerra: As rulas de Bakunin, Laura no deserto e O paraíso dos inocentes. Son libros que me fixeron medrar como autor e tamén como persoa porque me situaron en lugares que me eran alleos e que parten da dor, polo que tamén requiriron un maior esforzo de documentación.
A particularidade que ten este libro é que hai varios conflitos presentes ao longo dos relatos. Son relatos duros porque dalgunha maneira pretendo chegar ao fondo da condición humana sen enganos, porque a natureza dunha guerra estraga todo o que sería unha vida normal e civilizada mesmo en comunidades que nunca imaxinarían que ían vivir un inferno semellante.
Tamén era facer de espello, porque nós tamén estamos nos outros e moitas veces non nos gusta escoitar destas experiencias extremas porque nos perturban e porque tamén nos obrigan a repensar capitalmente as nosas vidas, mais esa tamén é unha función da literatura, non só entreter.
– ND: Por que centrar este ciclo nos conflitos armados?
– ARC: A paz debería ser o ben máis prezado para o ser humano e debería ser impensábel que no século XXI continúe a haber guerras en distintas partes do planeta ou que se destine unha parte importante dos orzamentos a armarse militarmente. O máis terríbel das guerras dos últimos dez anos é que o 80% das vítimas son persoas civís, sendo unha porcentaxe altísima delas mulleres, crianzas e persoas maiores. Precisamente, o libro comeza co relato dunha nena en Ucraína e remata con outro relato de crianzas en Vietnam e non é gratuíto. Os relatos actuais da guerra non teñen nada que ver cos relatos das guerras de retagarda.
Por outra parte, eu tamén quería colocarme na perspectiva das vítimas para facer ver que temos esa tendencia a convertelas automaticamente en heroínas cando non sempre é así. Quería reflexionar sobre a responsabilidade que teñen todas as persoas sobre os seus actos, porque non asumir isto tamén sería renunciar á súa parte humana. Primo Levi dicía que os monstros existen, mais que son demasiado pouco numerosos para ser verdadeiramente perigosos, mentres que as realmente perigosas son as persoas que están no mundo. (…)”

Antón Riveiro Coello pecha ciclo literario con Días de intemperie

Entrevista a Antón Riveiro Coello no Diario Cultural da Radio Galega:
Relatos co pano de fondo da guerra e que o autor pon en relación coas novelas As rulas de BakuninLaura no deserto e O paraíso dos inocentes. A entrevista pode verse aquí.”

A Coruña: Encontros no ensino 2021

Os Encontros no ensino 2021 son unha iniciativa da AELG desenvolvida coa colaboración e patrocinio do Servizo de Normalización Lingüística do Concello da Coruña.
Con esta iniciativa, preténdese achegar aos centros de ensino aquelas autoras e autores con obras que están a ser lidas nas aulas.
Está dirixida a alumnado deses centros, na cidade da Coruña.

15 de novembro
Encontro con Antón Riveiro Coello arredor de O paraíso dos inocentes.
IES Urbano Lugrís.

3 de decembro
Encontro con Iria Misa arredor de Xa non estou aquí.
IES Agra do Orzán.

14 de decembro
Encontro con Eva Mejuto arredor de Memoria do silencio.
IES Ramón Menéndez Pidal, Zalaeta.

14 de decembro
Encontro con Ledicia Costas arredor de Un animal chamado néboa.
IES Durmideiras.

Antón Riveiro Coello: “Baixo as bombas, amais da violencia, agroma a humanidade de moita xente comprometida”

Entrevista de Montse Dopico a Antón Riveiro Coello en Praza:
“(…) – Praza (P): Publicaches varios libros con guerras de fondo. Por que?
– Antón Riveiro Coello (ARC): Si. A intención é que novelas como As rulas de Bakunin, Laura no deserto e mesmo un libro de relatos que estou a escribir, se toquen dalgún xeito con O paraíso dos inocentes e aspiren a forma parte dun ciclo cun pano de fondo e unha temática similar. Talvez esa teima se sitúe no meu gusto por colocar os personaxes en situacións límite que acontecen en momentos clave da historia. Non hai en min ningunha resistencia a tratar esas experiencias extremas que ás veces perturban, pero que nos obrigan a repensar radicalmente as nosas vidas, e espero que tamén as de quen nos le.
– P: Como foi o proceso de creación desta? Algún motivo especial para escoller o conflito sirio? (Alén da actualidade, presenza mediática…)
– ARC: Non adoito someterme aos criterios temáticos de actualidade, pero tamén é verdade que ás veces non é doado subtraerse a eles. O punto de partida xurdiu tras pasar polo aeroporto de Zaventem en Bruxelas pouco antes de que estoupase nun dos atentados xihadistas. Desa conmoción xurdiu a idea primeira de tratar o tema do terrorismo, ese mal abstracto que converteu o mundo nun lugar inseguro e vulnerable. Despois viñeron as conexións coa guerra de Siria e foi cando o proceso se volveu máis complexo para min porque foi como entrar nun territorio totalmente descoñecido.
– P: O libro está dedicado, entre outras persoas, a “Diana e Hussam”, que lle “emprestaron” a súa memoria. Son testemuñas da guerra? Contactaches con máis xente que a viviu?
– ARC: Si, contactei con algunhas testemuñas e de aí, desas conversas durísimas, foi de onde xurdiu un compromiso, digamos de xustiza restitutoria, para contar as súas traxedias. Quen máis me inspiraron foron precisamente Diana e Hussam, que si son vítimas da guerra e hoxe están en Holanda. De feito, toda a fuxida de Hussam está na base para a creación do personaxe de Isam. Esa viaxe terrible que tivo que sufrir dende Siria até chegar a Europa é a mesma que segue Isam e que tamén trazou o mapa da miña imaxinación.
Como curiosidade, dicir que cando Hussam me contaba o seu itinerario, a súa muller estaba a escoitalo por vez primeira. Fora tan duro que, nunca, nin cando xa ela e os fillos se reuniron con el nun avión dende o Líbano, Hussam tivo o valor suficiente para contárllelo. Non quería nin que se imaxinasen polo que tivera que pasar para chegar a Holanda. Traballar sobre a memoria doutras persoas é algo que me fascina e, dalgún xeito, dáme certa seguridade porque non camiño ás cegas. Toda esa memoria é coma unha materia viva que vas moldeando até acadar un retrato que é resultado do emprestado, pero tamén da túa conciencia e, sobre todo, da túa imaxinación.
– P: Amira, unha das protagonistas, é unha xornalista-activista que non ten moita esperanza de que o seu traballo sirva para que Occidente esperte. Mais o libro fala de esperanza, e de procura da liberdade, desde o primeiro capítulo. Era a túa intención, que o lector/a quede con esa idea?
– ARC: A novela, como todas as guerras, ten partes duras e dolorosas. Eu quero ser honesto con quen me le. Expresar esa dureza coido que vai na procura dun chisco de verdade. E parte desa dureza acolle tamén a decepción de Amira, que arrisca a vida para lle abrir os ollos ao mundo dende dentro da guerra, sen ver máis retorno ao seu activismo que indiferenza e abandono por parte da comunidade internacional.
Con todo, nos máis dos personaxes latexa a esperanza, encarnada sobre todo na solidariedade e no compromiso das persoas para seguir loitando pola liberdade. Baixo as bombas, amais da violencia, tamén agroma a humanidade de moita xente comprometida. No fondo, a novela é un canto antibelicista, comprometido coas vítimas e coa dignidade de moitas persoas que representan o mellor da sociedade. Estas son algunhas das ideas que están por tras do texto. (…)”

Antón Riveiro Coello: “A miña avoa materna tiña moita maña para contar e unha imaxinación hiperbólica”

Entrevista de César Lorenzo Gil a Antón Riveiro Coello en BiosBardia:
“(…) – BiosBardia (B): Que novela o reconciliou coa literatura?
– Antón Riveiro Coello (ARC): Cien años de soledad, de Gabriel García Márquez, impresionoume cando eu abandonaba a adolescencia e tívome absorto durante uns días. Volvín a ela non hai moito e o efecto xa non foi o mesmo, pero sigo pensando que é unha novela xenial. En galego, impresionárame a forza narrativa de O triángulo inscrito na circunferencia, de Vítor Freixanes.
– B: Que libro, da súa pilla de obras pendentes, é o seu favorito?
– ARC: A morte de Virxilio, de Hermann Broch.
– B: Que libro lle gustaría ter escrito?
– ARC: Por pedir, conformábame con algunha noveliña curta como A esmorga, de Blanco Amor, Lulú, de Mircea Cartarescu, O bosque da noite, de Djuna Barnes, Ancho mar de argazo, de Jean Rhys ou Pedro Páramo, de Juan Rulfo. (…)
– B: Leva vostede un diario ou un dietario?
– ARC: Non. Só cadernos para apañar anécdotas e historias que despois van parar aos libros.
– B: Escribirá as súas memorias?
– ARC: Son amante das rutinas e a miña vida non creo que sexa moi interesante para os demais. Agora ben, hai unha parte da miña obra que se alimenta moito das miñas experiencias e desa paisaxe psicolóxica da familia que nos acompaña sempre. Por iso, creo que estou, e moito, en Casas Baratas, A esfinxe de Amaranto, A ferida do vento, mesmo en O paraíso dos inocentes, a miña última novela.
– B: Que autor/a considera vostede responsable de que vostede se dedique á literatura?
– ARC: A miña avoa materna que, malia non publicar, tiña moita maña para contar e unha imaxinación hiperbólica. (…)”

Actividades destacadas do Culturgal 2020

PROGRAMA

PROGRAMA LIBRO

PROGRAMA FORO

PROGRAMA ESCENA

PROGRAMA CINEMA