Arquivos da etiqueta: Criticalia

Casas literarias: Alfredo Brañas

Publicado o por

Desdeplaca-brañas-I o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“Ás dez da mañá do 11 de xaneiro de 1859 viña ao mundo un dos persoeiros máis emblemáticos da intelectualidade galega da segunda metade do século XIX: Alfredo José Francisco Higinio Brañas Menéndez, Alfredo Brañas, gran teórico e promotor do Rexionalismo galego.
Alfredo Brañas naceu no centro mesmo de Carballo e a vivenda na que arrolou os soños naipelos pode hoxe visitarse na rúa Martín Herrera, 20. Alí viviu o que logo foi insigne ensaísta e catedrático da Universidade de Santiago ata os dous anos, pois en 1861 a súa familia trasladouse a Cambados, onde o pai foi exercer como rexistrador da propiedade. (…)
Agora ben, o herdo máis entrañable da pegada galeguista de Brañas no seu Carballo natal simbolízao o Bar O Mexillón, tasca histórica que se sitúa nos baixos da vivenda do prócer. Este local inaugurouse en tempos da II República, unindo o seu nome á memoria do escritor, a quen homenaxea nas súas paredes e na súa historia, pois polo Mexillón pasaron dende Álvaro Cunqueiro a Jorge Víctor Sueiro e houbo un tempo no que Urbano Lugrís fixo lucir alí a súa arte e chegou a se cantar o himno galego en pleno franquismo.
A casa de Alfredo Brañas en Carballo é un exemplo de recoñecemento das orixes e, ao tempo, de admirativa asunción do fillo preclaro. Que a tradición que encarna siga lampexando nese foro tabernario que hoxe ocupa os seus baixos é asemade unha mostra de como o pasado mítico e o presente poden convivir e mesmo retroalimentar un futuro de escrita e cultura posibles.”

casa-brañas

Os Reis con Otero Pedrayo

Publicado o por

Desde o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“Nos comezos de xaneiro, pero de 1960, Ramón Otero Pedrayo remitía a Xosé Díaz Jácome unha carta de agradecemento en resposta a unha postal de nadal que o de Mondoñedo lle remitira días antes.
Nesta misiva inédita que aquí se exhuma, o señor de Trasalba, coa súa característica prosa, gabáballe a Díaz Jácome os versos da “Panxoliña de Noiteboa”, ao tempo que lle expresaba os mellores desexos para o ano entrante. Fágoos agora meus para transmitirvos o mellor neste día de Reis do ano que abrocha:
“¡Que teñan, acarón dos seus, un ano (…) ben inzado de ledos e fortes traballos e maxinativos folgares!”

carta-otero-a-jacome

Casas literarias: Castelao

Publicado o por

Desdecastelao-placa1 o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“Dou comezo hoxe a unha nova sección, Casas literarias. Nela irei dando razón de vivendas de especial relevo por ter sido berce e/ou casa familiar de escritores. A intención é ir creando, devagar, unha sorte de arquivo fotográfico destes predios ata constituír algo así como un mapa de soares onde aniñou o xermolo da nosa literatura. Endalí, irán aparecendo xunto a casas célebres ou máis coñecidas outras menos sabidas e ata esquecidas, pois cómpre recuperar como activo este patrimonio que forma parte principal da historia das letras galegas. (…)
En realidade o lar de berce de Castelao non foi ese, senón un de mampostería encalada que ergueran os seus avós maternos no número 29 da rúa Cabo da Vila. Alí viviu, na compaña de súa nai Xoaquina Castelao Gemme, ata que tivo nove anos, idade á que marcharon ata a Arxentina, onde emigrara seu pai Mariano Rodríguez Dios cando o pequeno tiña tres meses.
Da Arxentina non volveron os Rodríguez Castelao ata 1900. De primeiras, recibíronos na casa de Cabo da Vila, pero ben pronto arrendaron a Casa das Balconetas, fronte por fronte do Concello, onde residiron pouco máis de dous anos. Tras ese tempo e cos cartos que o pai lograra reunir logo na súa segunda ida á Arxentina (a onde regresara ao ano e meses despois de deixar a familia en Rianxo), adquiriron a vivenda con baixo e pisos sita na rúa de Abaixo, número 7, que é a que pode verse na foto e a que foi, dende aquela, vivenda familiar na que permaneceu a descendencia de Mariano e Xoaquina ata a fin na persoa de Tareixa, a irmá máis nova do autor, que a habitou ata marzo do 2000.
Na casa da rúa de Abaixo poden verse hoxe varias placas que lembran o vínculo do escritor coa mesma ao tempo que a homenaxean por mor de efemérides varias. É pois, unha vivenda emblemática, xa que foi o lugar no que se fixo mozo e no que residiu cando non estaba en Compostela por mor dos estudos, un predio, de por parte, ben próximo aos dos tamén célebres rianxeiros Manuel Antonio e Rafael Dieste, con soares na mesma rúa. (…)”

casas-literarias-castelao1

Tabela dos Libros de xaneiro 2015, por Armando Requeixo

Publicado o por

Desde o blogue Criticalia, de Armando Requeixo:
“Principia o ano e con el a primeira Tabela dos Libros da xeira. Nela figuran seleccionados os volumes que Manuel Rodríguez Alonso, Inmaculada Otero Varela, Francisco Martínez Bouzas, Montse Pena Presas e Armando Requeixo estimamos como os máis recomendables entre os publicados nas últimas semanas.”

2015_xaneiro_tabela

Ars dedicandi: Celso Emilio Ferreiro

Publicado o por

Desde o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“Houbo un tempo en que a Cunqueiro e a Celso Emilio os uniu un trato cordial. Foron anos nos que as respectivas visións do literario non os privaron de estimanza mutua. Logo, xurdiu o desacordo. O resto é historia, suficientemente coñecida, por certo.
Esta dedicatoria é de marzo de 1955, anterior, por tanto, ao desencontro. Xeiras nas que se recoñecía abertamente a ascendencia e o maxisterio do compañeiro, a súa calidade como “primeirísimo poeta de Galicia”, a autoridade como “Gran Señor das Letras”, ofrecendo, así, a “meirande amistade”, por descontado, tamén “cordial ademiración”, e todo na dedicatoria dunha obra tan simbólica como a biografía de Manuel Curros Enríquez.
Ben está recordar estas relacións recuperando un documento inédito de Celso Emilio Ferreiro, no día no que, de contarse aínda entre nós, faría 103 anos.”

ars_dedicandi_cef

Postais literarias

Publicado o por

Desde o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“Hai tradicións literarias que esmorecen. É o sino dos tempos. Unha das máis vizosas e que máis alegrías ten dado ás nosas letras é a dos envíos de postais de nadal contendo poemas. Houbo épocas en que foron moi frecuentes e, entre os vellos galeguistas, circulaban estas felicitacións preparadas en imprenta e adornadas con fermosas ilustracións.
Como homenaxe aos que fixeron grande esa tradición, recupero, pola Noiteboa, unha desas postais enviada como felicitación en 1961. O remitente e artífice da mesma foi o xurista Roberto González Pastoriza (Moaña, 1898-Vigo, 1985), amigo que foi de Castelao e Bóveda, un dos conselleiros na redacción do Estatuto de Autonomía nos tempos da República e persoeiro significado na vindicación política e legal da nosa identidade. O destinatario era o avogado e escritor Ramón González-Alegre (Vilafranca do Bierzo, 1920-Vigo, 1968), tamén el moi vinculado aos círculos galeguistas vigueses da Posguerra, importante activista cultural que promoveu voceiros fundamentais daquel tempo como a revista Alba ou a colección poética do mesmo nome.
A postal recolle tres poemas debidos ao propio González-Alegre, Celso Emilio Ferreiro e mais María do Carmo Kruckenberg. Van acompañados dunha simbólica ilustración da autoría do fillo mozo do remitente, Roberto V. González-Pastoriza Sanjurjo. (…)”

nadal-1961

Ars dedicandi: Álvaro Cunqueiro

Publicado o por

DesdeÁlvaro Cunqueiro o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“Van aló cento e tres anos máis do nacemento de Álvaro Cunqueiro, que viña ao mundo un 22 de decembro no número 1 da rúa Méndez Núñez de Mondoñedo, fronte por fronte da secular fonte que hoxe leva o seu nome, pé e lateral da catedral da cidade.
As amizades dos Cunqueiro foron entrañadas. Unha das máis firmes uniunos á familia formada por Alicia Tella-Villamarín e Juan Puchades. A primeira, afillada do afamado xornalista José Ramón Villamarín Pallín (Pol, Lugo, 1882-Mondoñedo, 1967), medrou pasando as tardes na casa dos Cunqueiro e foi grande amiga de todos eles, tanto de Pepe e Carmiña coma de seu irmán Álvaro. O segundo inmortalizou o escritor en bronce e sentouno na cabeceira da Praza da Catedral facendo que ollase, xa para sempre, o seu benamado Bosque de Silva, que tanto había ter que ver coa nacenza da imaxinaria Miranda.
Nesta dedicatoria inédita do célebre Escola de menciñeiros (1960), sobria e breve, como practicamente todas as do autor, vai de seu o afecto que este lles profesaba. Quen repase a fotobiografía de Cunqueiro descubrirá axiña que nunha das súas derradeiras instantáneas figura acompañado de, entre outros, estes dous moi queridos amigos. Xusto é que, neste seu novo natalicio, fique constancia dese afecto.”

ars-dedicandi-cunqueiro-alicia-juan

Radiocrítica do 01-12-2014, por Armando Requeixo

Publicado o por

Desde o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“Velaquí unha nova Radiocrítica emitida o luns día 1 de decembro en Ames Radio (107.2 FM, accesible on line aquí). Nesta ocasión falei con Nazaret López de Somnámbulos, de Suso de Toro (0:20); Manuel Antonio. Obra completa. Poesía, en edición de Xosé Luís Axeitos (10:25); Valente Vital. Ginebra, Saboya, París, de Claudio Rodríguez Fer, Tera Blanco de Saracho e María Lopo (15:20) e Pasen e miren, de María Canosa e Dani Padrón (20:30).“

Pódese escoitar directamente aquí.

Ars dedicandi: Ramón Piñeiro

Publicado o por

Desde o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“(…) Malia ser abondoso o epistolario mantido por ambos durante lustros, Piñeiro e Díaz Castro só se viron en persoa unha vez antes da vellez. Foi en Madrid, a onde viaxou o filósofo a finais de maio de 1959 para preparar o especial sobre literatura galega que logo publicou a prestixiosa revista Ínsula como número 152-153 de xullo-agosto daquel ano, entrega na que Díaz Castro foi un dos poetas representados.
Aproveitando a xuntanza, Piñeiro tivo a xentileza de obsequiar a Díaz Castro cunha separata que contiña o ensaio “Pra unha filosofía da Saudade”, que aparecera uns anos antes no volume colectivo La Saudade (1953) publicado pola editorial Galaxia. A dedicatoria ao guitiricense non deixa lugar a dúbidas sobre o aprecio que, como poeta, Díaz Castro espertaba en Ramón Piñeiro. (…)”

ars-dedicandi-ramon-piñeiro

Ramón Neto gaña o XXVII Premio de Poesía Eusebio Lorenzo Baleirón coa obra Zonas de tránsito

Publicado o por

DesdeRamón Neto 2013-06-11 Prague o Concello de Dodro e no blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“Ramón Neto, arousán do ano 1975, é o gañador da XXVII edición do Premio de Poesía Eusebio Lorenzo Baleirón que convoca o Concello de Dodro. Así o decidiu por maioría o xurado, reunido esta mañá na Casa de Cultura, tras valorar “a boa estructuración e a eficaz progresión temática, que bebe de lecturas de tradición xermana como Paul Celan e Hölderlin”
O gañador, que se presentou ao certame cun poemario titulado Zonas de tránsito, reside en Bruselas e ten obra literaria publicada Agora, como gañador do Premio de Poesía Eusebio Lorenzo Baleirón recibirá 2.300 euros e a edición da obra.
Coordinado nesta edición por Xabier Castro Martínez, director do Centro PEN Galicia, o xurado estivo composto por Berta Dávila, Armando Requeixo, Román Raña, Gonzalo Hermo e a concelleira de Cultura, Voluntariado e Asociacionismo de Dodro, Cristina Codesido Fernández que actuou como secretaria sen voto.
Previo ao fallo, os membros do xurado, acompañados polo alcalde de Dodro, Valentín Alfonsín Somoza, Manuel Lorenzo Baleirón, irmán de Eusebio e do poeta Paulino Vázquez, rendiron un tributo poético ademáis dunha ofrenda floral no cemiterio de San Xián de Laíño, onde repousan os restos de Eusebio Lorenzo Baleirón.”