Desde Cultura Galega:
“A celebración por excelencia da nosa cultura homenaxea unha muller, nada fóra do país, neofalante e cunha carreira centrada na literatura infantil e xuvenil. A figura de María Victoria Moreno reivindica toda unha serie de aspectos que ata o momento ficaran en grande medida fóra dos focos da academia. Repasamos con Montse Pena Presas, autora da biografía da autora A voz insurrecta as cuestións que abre este 17 de maio.
Por vez primeira, unha homenaxeada no Día das Galegas nas Letras, que organiza desde 2014 a plataforma de crítica feminista A Sega é recoñecida pola Real Academia Galega para o Día das Letras Galegas. María Victoria Moreno, cuarta muller que recibe esta homenaxe, integra así na súa figura discursos críticos e oficiais presentes no noso sistema cultural. A celebración amosa as novas sensibilidades sobre cuestións como o xénero ou a literatura para a infancia e promete unha celebración con perspectivas diversas e cun grande impacto potencial nos centros de ensino e entre o público máis novo.
O Día da LIX
Montse Pena Presas, investigadora especializada en Literatura Infantil e Xuvenil e autora de María Victoria Moreno. A voz insurrecta, publicado por Galaxia, destaca a importancia que ten este nomeamento. “Paréceme unha boa elección desde o momento en que este é por antonomasia o Día das Letras da Literatura Infantil e Xuvenil (LIX). A Academia debíalle unha celebración a este campo e ás autoras pioneiras que cos seus traballos crearon un universo, o da Literatura Infantil e Xuvenil galega, onde non había nada e carecían de referentes”. Sendo esta a primeira autora que centra a súa produción no público máis novo, nos últimos anos a RAG xa lle outorgou certa atención a este campo coas homenaxes a Manuel María e a Carlos Casares, creadores que o cultivaron ao longo das súas carreiras. “Con eles comezouse a atender este ámbito, pero tamén me parece que tiñan moito que celebrar que se resaltaba máis. Con Manuel María era o poeta social e con Casares o intelectual total que fixo de todo”. Para Pena, esta tendencia irá a máis co tempo. “Penso que case todos os autores e autoras que han de vir terán parte da súa produción dedicada á LIX. Aínda que é certo que os académicos moitas veces ollan moi para atrás no tempo a procurar quen recoñecer, paréceme que está claro. En vindeiros anos veremos as letras dedicadas a Neiras Vilas e a Agustín Fernández Paz e haberá máis Literatura Infantil e Xuvenil nesta data. É algo de xustiza”. (…)”
Arquivos da etiqueta: Cultura Galega
Carlos Negro recibe o premio dos Clubes de Lectura
Desde Cultura Galega:
“Carlos Negro (Lalín, 1970) ten a honra de ser recoñecido como o autor máis lido polas lectoras e lectores que formaron parte dos Clubes de lectura no curso 2016/2017. A Dirección Xeral de Centros e Recursos Humanos vén de publicar a resolución pola que se concede este premio anual ao profesor e poeta Carlos Negro. O galardón seralle entregado o vindeiro 1 de xuño no marco da XI Xornada dos Clubs de Lectura. O recoñecemento ten como obxectivo poñer en valor o labor de autores galegos que facilitan coas súas obras a función do profesorado como mediadores de lectura e que concitan o interese das persoas que toman parte nos clubes, contribuíndo á construción de novos lectores e lectoras na etapa da adolescencia.”
Quiosco: Xistral 20
Desde Cultura Galega:
“O Concello de Lugo acollía a pasada semana a publicación da vixésima entrega da revista Xistral, publicación histórica que botara a andar Manuel María e que voltou en 2000 da man do municipio. Nesta ocasión, o novo volume recolle textos de 63 poetas e poetisas do país acompañados de ilustracións de Quique Bordell. A coincidir co lanzamento dáse tamén un relevo na coordinación do proxecto, que pasa de Camilo Gómez Torres a Toño Nuñez que estará acompañado por un consello de redacción formado por Luz Pozo Garza, Marica Campo, Claudio Rodríguez Fer, Olga Novo e a Concelleira de Cultura, Carmen Basadre. (…)”
As contas da cultura 2018: Lingua e libros
Desde Cultura Galega:
“(…) Libro e bibliotecas: Máis apoio aos arquivos e menos axudas directas ao sector editorial marcarán a política en 2018
Cun incremento de preto do 30%, os arquivos son os máis beneficiados no incremento de fondos no programa de Bibliotecas, Arquivos e Museos dos Orzamentos da Xunta para 2018. Fronte a isto, o dencenso no apoio ao sector editorial e o movemento de fondos para sufragar as feiras do libro preséntanse como as cuestión máis destacadas deste ámbito. En xeral os fondos do programa Bibliotecas, Arquivos, Museos e equipamentos culturais acadan un incremento de máis de 700.000 euros (un 3,7%) e chegan ao 18.836.988. Para alén dos 300.000 euros que medran os gastos de persoal, a partida xenérica para “Promoción da lectura e do libro” é a que ve un incremento máis destacado, dun 26%, a sumar 60.000 euros e chegar aos 223.000.
Menos apoio directo
Malia ao crecemento do programa, a industria editorial ve reducidas as partidas que lle achegan un apoio económico máis directo nos orzamentos de 2018. Deste xeito, o soporte á edición do libro en galego suma 30.000 euros e chega aos 178.460 euros, o que non supón unha mellora destacada logo dos 200.000 que perdera este apartado no pasado ano. A esta partida súmanse as continuístas de “Apoio á promoción, produción e edición do libro en galego” que mantén os seus 210.000 euros e, xa no programa de Fomento da Lingua, a de “Subvencións a empresas editoras para proxectos en lingua galega”, que tamén segue a contar con 170.000. Os cartos destinados a lotes fundacionais e adquisición de fondos bibliográficos continúan nos 425.000 euros e non recuperan os 35.000 que perderan no pasado ano. O recorte máis destacado é a redución dun 50% dos fondos que xestionan os concellos para “adquisición de novidades editoriais en galego”, que fican con 200.000 euros logo da súa estrea o pasado ano. En conxunto, a suma destas partidas supón 1.183.460 euros de apoio para o sector este ano, 170.000 euros menos que o anterior, o que supón un bo recorte logo do incremento de 64.400 que viran estas liñas no pasado exercicio. (…)
Bibliotecas
Tamén as bibliotecas recibirán mais fondo neste exercicio. A suba de 206.000, un 15% máis, deixa estes centros con 1.344.940 euros de fondos en diferentes apartados. Semella que son as achegas a entes locais para investimentos nestes centros os que absorben principalmente este crecemento, xa que pasan de 197.000 a 350.000 euros. Canda a isto, a creación dunha nova partida de Axudas á Dinamización Bibliotecaria e Cultural para Bibliotecas Municipais, dotada con 195.000 euros, aparece como a máis beneficiada no reparto e semella apontoar a aposta, xa iniciada no anterior exercicio, de dotar de maior músculo a administración local para xestionar estas entidades. Fronte a estes, outros apartados verifican transvases orzamentarios importantes. Así, dos fondos para actividades culturais de animación perden 142.000 euros e fican con só 98.000 euros, aínda que cabe pensar que serán os concellos os que cubrirán, coa nova partida comentada, este labor. O resto de apartados considerados, como son o de “Sistema Bibliotecario de Galicia” (335.000 euros), Bolsas para bibliotecas (216.940), Equipamentos e mais obras e reparacións para a Rede de Bibliotecas de Galicia (90.000 e 60.000 euros) repiten contías a respecto do pasado ano.”
A lista de Honra do IBBY incluirá a obra Lendo lendas digo versos
Desde Cultura Galega:
“A selección de libros infantís e xuvenís máis prestixiosa do mundo, elaborada pola organización IBBY, recollerá na súa edición bianual do ano que ven o libro en galego Lendo lendas, digo versos, obra de Antonio García Teijeiro e Antonio Reigosa, editado por Edicións Xerais e con Ilustracións de Xosé Cobas. A rama española desta organización, a OEPLI (Organización Española para el Libro Infantil y Juvenil) ven de presentar a lista de libros editados no territorio nacional que engrosará a selección de obras internacionais. Catro obras na modalidade de Escritores/as, catro na de Tradutores/as e unha na de Ilustradores/as irán desde España a esa selección. Será a única obra en galego e de creación enteiramente galega do catálogo. (…)”
AveLina Pérez gaña o I Torneo de Dramaturxia de Galicia
Desde Cultura Galega:
“A Salasón de Cangas acolleu na noite deste martes a celebración do I Torneo de Dramaturxia de Galicia, unha iniciativa que se integra na Mostra Internacional de Teatro Cómico e Festivo de Cangas en colaboración con DramaturGA, Asociación Galega de Dramaturxia. A iniciativa reuniu textos de seis autores teatrais que foron lidos de xeito dramatizado por actores e actrices. O público foi o responsable de seleccionar o preferido. Con Esther F. Carrodeguas como mestra de cerimonias, competiron no evento creacións de Noelia Toledano, AveLina Pérez, Afonso Becerra de Becerreá, Roi Vidal Ponte, Carlos Labraña e Julio Fernández. Finalmente foi AveLina Pérez a que se impuxo co texto Os arroaces son animais sucios e desesperados. A obra é un diálogo entre unha muller soa e un robot de compañía con quen se dispón a compartir unha velada romántica.”
María Varela leva o Premio de Xornalismo Fernández del Riego
Desde Cultura Galega:
“Cóxegas e tartas é o título do artigo publicado no Diario de Pontevedra co que a xornalista María Varela se impuxo no XIV Premio de Xornalismo Fernández del Riego. O galardón que recoñece os traballos publicados na nosa lingua, está dotado con 6.000 euros e convócao Afundación en colaboración co Ámbito Cultural El Corte Inglés. O xurado, que presidiu o escritor Alfredo Conde, destacou a “aposta de futuro” que realiza o texto premiado. (…)”
“Casares: lembranzas alén dos moldes”
Desde Cultura Galega:
“(…) A Praza de San Roque, onda a sede do Concello de Xinzo da Limia, acollerá ás 12 da mañá deste 17 maio unha xuntanza do Harley Davidson Galicia Chapter. Afeccionados a estas motocicletas danse cita nun encontro que fai parte da celebración do Día das Letras. Non moi lonxe de alí o hipódromo de Antela acolle dúas horas máis tarde o Gran Premio Día das Letras Carlos Casares, unha carreira de cabalos en homenaxe ao escritor. Como punto común, o interese do autor tanto nas motos como na hípica. Son estas quizais as mostras máis orixinais, pero non as únicas, dos curiosos xeitos nos que se vai celebrar esta xornada en toda Galicia. Outras homenaxes pouco convencionais serán a exposición que amosa fotografías realizadas por el mesmo canda á súa colección de cámaras, ou a que recupera a súa compilación de edicións internacionais de O principiño. Canda a elas, están a se desenvolver distintas iniciativas que lembran as súas afeccións a contar historias, o seu gusto polos trens ou o seu carácter viaxeiro, e revelan en boa medida como neste 2017 celebramos unha figura que transcende o escritor.
Un personaxe popular
Exemplos como este reflicten o carácter dun creador que contou cunha proxección pública sen moito parangón na nosa historia literaria. O carácter multidisciplinar da súa carreira, que alén da escrita integrou labores como docente, parlamentario, director de Galaxia ou presidente do Consello da Cultura Galega, entre outros, levou a Casares a contar cunha ampla exposición mediática. El mesmo contribuíu á súa integración como un personaxe do imaxinario colectivo do país a través das populares columnas Á marxe de La Voz de Galicia desde as que narraba, xa ben antes da existencia dos blogs, a súa cotidianidade e puña o público ao tanto das súas afección e intereses. Isto facilitou que os seus gustos e intereses (e ata o gato Samuel) pasasen a ser, en boa medida de dominio público. A relativa proximidade da súa morte, que fixo en marzo 15 anos, facilita tamén a percepción de falarmos dun personaxe aínda presente na sociedade. Algo que se reforza coas diferentes homenaxes que veu recibindo logo do seu falecemento e do traballo da fundación que mantén viva a súa memoria. Canda a isto, a continuidade de obras súas como lecturas recomendadas ou obrigatorias no ensino, tanto infantil como secundario, proxectos como a posta en escena por parte do Centro Dramático de As laranxas máis laranxas de todas as laranxas (en 2004 e 2014) e mesmo a denominación da rede de escolas infantís da Xunta como A Galiña Azul contribúen a manter presente o persoeiro e outórganlle a esta conmemoración o seu carácter distintivo.
As letras desde a figura
Segundo explica Håkan Casares, fillo do homenaxeado e administrador da fundación que leva o seu nome, esta orientación no Día das Letras que se lle dedica ao seu pai “é inevitable. Resulta unha figura moi popular, coñecida por moita xente que aínda vive e que o tratou. Entón isto transcende en todas as súas facetas. A de escritor é probablemente a máis importante, e seguramente sexa a que acabe por perdurar, pero as outras resultan tamén moi curiosas e moi interesantes”. Ao seu ver, estes xeitos de abordar a celebración teñen un grande potencial divulgativo e mesmo entroncan con boa parte da actitude de Casares. “Poden servir como forma de enganchar a xente que ao mellor non ten tanto interese pola literatura. Isto xa o practicou o meu pai en vida. Cando el escribía no xornal dunha forma deliberadamente sinxela para chegar a moita xente estaba a facer literatura en galego para públicos amplos a empregar temas en aparencia intranscendentes. E el mesmo explotaba facetas da súa vida privada absolutamente prosaicas como as historias do gato, a súa afección aos trens eléctricos ou calquera outro dos tópicos nos que hoxe se redunda”. (…)”
Antía Veres gaña o I Premio Realia de Tradución
Desde Cultura Galega:
“O Concello de Santiago acolleu a presentación do fallo do I Premio Realia de Tradución que convoca a editorial Hugin e Munin en colaboración con esta entidade. A concelleira de Turismo e Igualdade, Marta Lois e Xavier Senín, voceiro do xurado, anunciaron que foi Antía Veres Gesto quen se fixo cos 1.200 euros do galardón. Veres verteu ao galego a obra Detrás da máscara: o poder dunha muller de Louise May Alcott, na que o xurado recoñeceu o “se tratar dunha tradución axustada ao orixinal inglés, coa necesaria adaptación á lingua meta para favorecer unha lectura fluída”. Segundo explicou Senín, “o coidado no aspecto lingüístico fai supoñer un proceso de traballo demorado”. O tribunal, composto por Marta Neira, Isabel Soto, Delia González e Alejandro Tobar, ademais do propio Senín, destacou que a obra escolleita é un libro “singular dentro da produción da autora, o cal se axusta ao espírito da editorial convocante”.
En total presentáronse ao certame un total de nove traducións, das cales o xurado descartou catro por non cumprir as bases. Das restantes, e logo de contrastar coas obras orixinais e con outras versións escoulleuse a gañadora por unanimidade. O traballo de Antía Veres verá a luz nun prazo máximo de tres meses na editora Huguin e Munin, que pasado un ano será cedida á Biblioteca Virtual (BIVIR) da Asociación de Tradutores galegos, onde se poderá ler en liña.
Senín destacou o feito de ser este certame o único con dotación económica dedicado á tradución no noso país, e asegurou que a organización está satisfeita coa participación. Segundo explicou, “non está nada mal. Só pasaron oito meses desde a convocatoria, o que fixo que só se puidesen presentar obras que xa estaban en marcha. A tradución é un proceso que leva moito tempo”. Sinalou, no entanto, que ao ser un certame bienal é de agardar que para a vindeira xeira “xa con máis tempo de preparación, haxa máis competencia”.”
Eva Veiga e Isaac Xubín fanse cos Premios da Crítica 2016
Desde Cultura Galega:
“O pasado 22 de abril Asociación Española de Críticos Literarios (AECL) daba a coñecer os seus tradicionais premios, que recoñecen obras nas catro linguas oficiais do Estado. Nesta ocasión, na categoría de obras en galego os gañadores foron Eva Veiga en Poesía, polo seu poemario Soño e Vértice, e Isaac Xubín en narrativa por Non hai outro camiño. Os galardoados foron propostos pola Asociación Galega da Crítica, logo de votación dos seus membros, a estes prestixiosos galardóns que non teñen dotación económica.”