Carballo: Praza dos Libros PLIC 2023

Arancha Nogueira: “Parece que hai unha fronteira social, cultural e de desinterese entre Galiza e Portugal”

Entrevista de Laura Veiga a Arancha Nogueira en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Como recibe este galardón?
– Arancha Nogueira (AN): Por unha parte, supón un recoñecemento a unha obra que xa foi publicada no 2021. Para unha autora, ou polo menos no que a min respecta, é moi grato porque ás veces parece que as obras que escribimos pasan rapidamente de moda. Como que teñen o seu momento de que todo o mundo as coñeza e posteriormente, polos ritmos da industria editorial, deixan de estar no foco. Paréceme que este tipo de premios, dalgunha maneira, desafían estes ritmos frenéticos e a mercantilización. Tamén me pon moi contenta este recoñecemento en concreto, porque parte do profesorado das Escolas Oficiais de Idiomas da Galiza, mais despois é a xente quen escolle a persoa gañadora, o cal significa que tamén houbo unhas cantas persoas que estiveron votando polo meu poema. Estou moi agradecida á organización, non só polo premio, senón porque creo que fan un labor moi necesario para achegar as culturas de ambas beiras do Miño. É un pouco triste e di bastante da nosa sociedade e de cara onde van os apoios institucionais que haxa tan poucas iniciativas que intenten facer isto. Sei a ciencia certa que desde Portugal se descoñece bastante o que estamos facendo aquí e nós tamén descoñecemos moito do que acontece alí. Parece que hai unha fronteira social, cultural e de desinterese institucional máis grande que a propia fronteira física. Por iso valoro moito o esforzo de Ari(t)mar, que levan desenvolvendo desde hai varios anos con moito éxito e, para min, con moito gusto. Agardo que poida seguir así coa mesma forza ou máis, se cabe.
– ND: Que cre que puido facer que a xente votara por este poema en concreto?
– AN: O certo é que estou bastante sorprendida de que gañara o certame porque creo que é un poema que se entende moi ben inserido dentro do conxunto de Antese. O poemario ten unha historia que vai avanzando de modo cronolóxico en tres meses, que en principio son eses tres meses de confinamento que vivimos en 2020, e hai unha voz poética que entendemos que é unha filla que por estas circunstancias debe convivir coa súa nai, que representa outra xeración e outra forma de facer as cousas. A medida que vai avanzando o poemario as dúas se van atopando en certos lugares comúns, mentres aprenden tamén a respectar e a valorar as súas diferenzas, fundamentalmente no que respecta á comunicación. Como digo, chamoume a atención porque creo que non é un poema tanto para ler solto como para comprendelo dentro dunha narrativa. Con todo, si que creo que pode ser que reflicta ben o espírito de todo o libro, como unha sorte de resumo de toda a obra, e tamén que a xente que votou este poema quizais coñecía previamente Antese e por iso o votou. En calquera caso, ponme moi contenta.
– ND: Despois de ter superado a época de pandemia, que lectura fai agora da obra?
– AN: Non me preocupa demasiado que teña un referente tan claro agora que xa non a estamos vivindo. Son unha firme defensora de que a poesía ou a arte en xeral pode ter diferentes obxectivos, mais un dos meus desde logo é reflectir o momento presente, ser unha especie de fotografía do que estamos vivindo en cada momento, no aquí e agora. Por iso non me preocupa que poida quedar desfasado ou que non chegue a comprenderse porque para min reflicte o que tiña que reflectir nese momento. Por outra parte, creo que tamén é unha mostra de sentimentos e situacións moi universais. A pandemia pode non estar presente agora mesmo, afortunadamente, mais si que hai outras cousas como o que comentaba antes: a aprendizaxe entre mulleres de distintas xeracións, como aprenden a comunicarse e incomunicarse… Digamos que empreguei como recurso a pandemia, mais creo que realmente poden ser elementos comprendidos desde calquera momento, co cal non me preocupa ter esa referencia.”

Crónica fotográfica do Paseo Literario por Compostela con Arantza Portabales

Estas son algunhas das fotografías do Paseo Literario por Compostela con Arantza Portabales, celebrado o pasado 17 de xuño, no marco da SELIC. A crónica fotográfica completa pode verse aquí.

Antón Riveiro Coello: “Todas as guerras conducen ao terror, pero nesa situación extrema non todo o mundo reacciona igual”

Entrevista a Antón Riveiro Coello en Praza:
“(…) – Praza (P): A guerra de Siria xa estaba presente en O paraíso dos inocentes. E outros conflitos bélicos estaban noutras das túas novelas anteriores. Por que volve a guerra como cuestión de fondo en Días de intemperie? Como foi o proceso de escrita?
– Antón Riveiro Coello (ARC): Dende hai un tempo, todo o que escribo ten un horizonte meditado e concreto. De feito, algún destes relatos xurdiron de encargas para libros colectivos, pero no intre da escrita, aínda que haxa unha distancia temporal entre eles, xa estaban pensados para un mesmo libro, cunha unidade temática que funcionase como tensor de todos eles. Así mesmo, quería que varias obras como As rulas de Bakunin, Laura no deserto ou O paraíso dos inocentes, dalgún xeito, formasen parte desa preocupación. Iso si, a miña teima nos catro libros fica reducida en exclusividade á esfera humana e non ás grandes estruturas das guerras.
Visto en perspectiva, non me cabe dúbida de que foron estes catros libros os que máis me fixeron medrar como autor e como persoa, porque, o mesmo que ninguén sae indemne dunha guerra, eu tampouco o fago da escrita. As implicacións emocionais que tiveron estes textos, así como o traballo de documentación e o contacto con persoas que sufriron directamente os conflitos, foi a parte máis intensa do proceso porque son textos xurdidos ás máis das veces da dor, que adoita ser a mellor aprendizaxe.
– P: O primeiro relato, Un anxo de mármore, ten como fondo a guerra de Ucraína. Unha neta coida da avoa, que vive nunha fantasía para soportar a realidade. Como xorde o personaxe da neta?
– ARC: Antes cumpría certa perspectiva temporal para contarmos un suceso como pode ser unha guerra. Había que xuntar información, escoitar testemuños e análises de historiadores. Agora, as guerras son narradas en tempo real, mesmo polas vítimas, e iso, aínda que nos horrorice, é unha ferramenta incrible se queremos escribir e actuar, porque como dicía Kapuscinski, escribir sobre unha guerra é unha forma tamén de intervir nela.
Neste relato en concreto quería tratar dous temas. Un deles, o tema dos coidados que, nunha guerra, pode dar unha razón para resistir e ademais ten en si a súa propia recompensa para quen os practica. E outro sería o tema da loucura porque a destrución estraga as condicións de vida das persoas e todo iso xera graves problemas na saúde física e mental. Aquí, coma en moitos outros textos, a loucura convértese nun escudo contra a realidade e quería reflexionar sobre como a inseguridade, a dor, a inquietude e incerteza, a ansiedade e o medo, minan calquera estado de ánimo e provocan trastornos psiquiátricos nunha altísima porcentaxe da poboación inocente que se ve atrapada moitas veces nun fogo cruzado e o perde todo, a parte material e tamén os seres queridos, a identidade, o traballo ou bens coma o fogar que teñen un alto valor simbólico.
– P: Hai varios relatos relacionados coa guerra civil española. Un deles é Troski, sobre un can que muda de dono. É unha historia de morte e represión contada con elipses, na que todo se entende pero nada se exhibe. Foi consciente o de contar así algunha destas historias? Por que?
– ARC: Aínda que ás veces hai certa inconsciencia cando escribes, neste caso forma parte dunha estratexia porque as elipses teñen o seu aquel de economía e son unha boa ferramenta para facer avanzar as historias e acadar unha complicidade lectora que encha eses espazos suxeridos. Ademais, hai que pensar que quen nos le adoita ser máis intelixente ca nós e, se non o é, temos que intentar facerlle crer que si o é. (…)”

Vigo: actividades do 28 de xuño da Feira do Libro 2023