Desde
La Voz de Galicia:
“O premio galego de narracións curtas Modesto R. Figueiredo deste ano xa ten dono. Trátase de Adolfo Caamaño Vázquez, escritor de Pontevedra, que gañou a convocatoria con Pinball do Pombal. O xurado reuniuse o sábado 9 de xaneiro no municipio de Teo, xa que este Concello colabora coa Fundación Pedrón de Ouro, organizadora deste concurso literario, unha participación que, segundo recoñece do Concello teense supón unha «honra».
Ao premio Modesto R. Figueiredo, que este ano chegou á edición número corenta e un, o que o converte no certame máis antigo e consolidado de Galicia, presentáronse 45 traballos orixinais. O gañador recibirá un premio de mil euros, pero non é o único recoñecemento en metálico, xa que o xurado tamén concedeu dous accésits. O primeiro foi para Sagradas Escrituras, de Diego Giráldez (O Porriño), e o segundo correspondeulle a obra Monsieur Bocskai, de Lionel Rexes (Alfoz). Nos dous casos, a asignación é de 400 euros. O xurado tamén tomou en consideración o texto A primeira pedra para a súa publicación, per sen dotación económica.
A entrega farase no concello de Teo o vindeiro 22 de xaneiro. Na selección das obras participaron como xurado Mercedes Queixas, en representación da Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega (AELG); Eli Ríos, como integrante da organización do Pedrón de Ouro; X. M. Regueira, como membro do Concello de Teo; Manuel Guede, do Pen Clube de Galicia; X. R. Fandiño, presidente do Pedrón de Ouro; e David Otero, secretario do Pedrón e do xurado.”
Arquivos da etiqueta: La Voz de Galicia
Dores Tembrás: “Se algo podo dar, son as miñas palabras”
Entrevista
de Ana Abelenda a Dores Tembrás en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Dores Tembrás escribe sobre o que non di.
– Dores Tembrás (DT): Quizais sobre o que non se di. É a tensión coa linguaxe a que mantén ao poeta en vilo. Traballar nese gume, na senda do que non se pode dicir, é un desafío. Magnético.
– LVG: Dicir o que non se pode dicir é mesmo unha contradición.
– DT: O silencio é pura potencia en poesía. Pero o silencio non como ausencia de palabra, senón como presenza de silencio. Eu quero producir o silencio na escrita.
– LVG: Semella difícil…
– DT: Foi algo que aprendín cando fixen a tese [sobre Alejandra Pizarnik]. Pizarnik é unha das autoras que producen con éxito o silencio. Hai distintas maneiras de facelo. Unha pode ser cando remata a lectura dun texto. Cando traballo cos meus alumnos, digo «¿que perseguimos? Producir o sen alento. Iso». Despois conséguese ou non no poema, pero dende logo téñoo como luz.
– LVG: Sabe se o consegue?
– DT: O autor sempre sabe o que consegue no texto. Non sempre de modo inmediato. Ás veces tes que deixalo repousar e volver a el para saber se esa faísca que intuíches se conserva, para ver se o sen alento se produce.
– LVG: Todos os poetas son nenos, di.
– DT: Si! Porque son capaces de poñer a linguaxe do revés con total naturalidade. Non o perseguen, é algo natural… ata que se perde. Nalgún momento o fío se corta. Nótoo porque traballo con nenos de distintas idades. Non é mesmo unha nena de 11 que un rapaz de 14. Hai un momento no que esa vía de experimentación coa linguaxe se penaliza. Ou, máis que iso, deixa de alentarse.
– LVG: Descoida o sistema educativo potenciar o talento ou as calidades artísticas?
– DT: A arte é algo que non se asocia ao prestixio. O que se cotiza é a ciencia pura. Está en alza un enxeñeiro, alguén que fai informática, Camiños… Pero non hai interese en que se asocie a arte co prestixio.
– LVG: Por que?
– DT: Pode supoñer unha transformación a nivel profundo. Nun traballo artístico estás continuamente cuestionando. Como artista buscas o cambio, se non estás morto. Hai un proceso de desacomodación permanente. Pero é o que move o mundo. O que nos ten en procura permanente. Está na condición do artista ser inconforme permanentemente.
– LVG: Cal é o papel do artista na sociedade?
– DT: Ten tantos papeis…! Os artistas son os que van dez, vinte anos por diante. Eles amosan que non todo transcorre pola autoestrada asfaltada.
– LVG: É crear camiñar polo lado salvaxe?
– DT: … E ver a onde te leva. Podes non chegar a ningures. Podes chegar a un deserto. Podes chegar a un oasis.
– LVG: ¿Son as palabras importantes en si mesmas ou están ao servizo da mensaxe?
– DT: As palabras son sagradas. Di Octavio Paz: «Somos as nosas palabras». Cando lle pides a alguén que escolla unha palabra, é definitivo.
– LVG: Como descubrimos a verdade das nosas palabras, que ás veces menten?
– DT: Procurando. Eu persigo e persigo. Sen imposturas. Se algo podo dar son as miñas palabras. Un tarda tempo en atopalas. O resultado dese proceso de procura é a obra.”
Antón Riveiro Coello: “Esta novela é unha historia sobre unha xeración sen perspectivas de futuro”
Entrevista
a Antón Riveiro Coello en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Ramón Nicolás sinalaba na súa reseña da obra [Os elefantes de Sokúrov] que na mesma consigue xerar «unha inequívoca vontade de avanzar case sen respirar ata a derradeira liña». ¿Vostede como a definiría?
– Antón Riveiro Coello (ARC): Como unha novela actual, contemporánea, social, sentimental, intelectual, mesmo psicolóxica. E na mesma medida hai intriga, emocións, relacións e digresións sobre a realidade e os problemas actuais. (…)
– LVG: Unha filla da xeración hippy que anda á pescuda dun descoñecido que a ten engaiolada…
– ARC: A orixe é unha visión interxeracional: os de 50 anos ou máis remataron colocándose ou traballando todos. Os do baby boom tivemos unhas oportunidades que os mozos de agora non teñen. Por outra banda, Janis e Constantino -o escritor da cafetaría- comparten as inquedanzas polo proceso creativo, pola cultura e polas artes, e iso fai que teñan unha afinidade especial. (…)
– LVG: Na obra aparecen moitas referencias cinéfilas, de Tarkovski a Haneke. ¿Por que Os elefantes de Sokúrov?
– ARC: Janis escribe crítica cinematográfica e o cine é o principal tema de conversación, e o que a mantén unida ao seu pai. Elixir a Sokúrov é unha homenaxe clara ao cine máis humanista, xa que o director ten ese punto de conexión e esa carga intelectual que se relaciona cos creadores, cos poetas e cos pintores. Non é o cine de inmediatez, agresivo, violento ou de consumo rápido. As películas de Sokúrov teñen unha densidade filosófica importante, é un cine de pensamento e de expresionismo puro e crean a sensación de contemplar un cadro sucesivo. Son obras para pensar e reflexionar sobre o ser humano e os seus problemas.
– LVG: ¿E os elefantes?
– ARC: É unha metáfora. Os elefantes representan a carga simbólica; están en perigo de extinción, son compasivos e intelixentes e deben enfrontarse ao risco que supón sobrevivir na natureza. A protagonista da novela é culta, unha muller preparada e amante do cine, é debe sobrevivir nunha sociedade que non lle dá as oportunidades que se merece.”
María Canosa: “Para vivir necesito a enxeñería, e para ser máis feliz, preciso escribir”
Manuel Rivas: “A ironía levanta as palabras do chan, fixo que escribise esta novela”
Boiro: presentación de Os elefantes de Sokúrov, de Antón Riveiro Coello
Gonzalo Hermo: “Queda demostrado que escribindo en galego se pode chegar moi alto”
Entrevista
a Gonzalo Hermo en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Dous libros publicados en solitario e tres premios, cada un de maior nivel. Semella complicado manter esta traxectoria…
– Gonzalo Hermo (GH): A importancia que teñen os premios, que agradezo enormemente, tento relativizala á hora de escribir. Un poeta pode ser moi bo e non chegar a recibir premio algún. O propósito é seguir escribindo libros e tratar de que cada un sexa un pouco mellor que o anterior. Si que parto da base de que o próximo non terá o mesmo éxito que este, que foi impensable.
– LVG: ¿Cal pensa que é o segredo do éxito de Celebración?
– GH: Penso que foi a coincidencia da súa publicación nun tempo de crise, convulso. Aínda que non é un libro amable, si tenta dar esperanza. Quizais foi tomado como algo ao que agarrarse.
– LVG: Pero estaba convencido de que un libro en galego tiña poucas posibilidades de facerse co premio.
– GH: Si, pero queda demostrado que escribindo poesía en galego se poder chegar moi alto. Escoller a lingua en función de intereses ou da posible repercusión non é boa idea.
– LVG: ¿O premio ten entón un valor engadido?
– GH: É certo, pero a poesía en galego que se fai actualmente ten unha calidade moi alta. Non me estraña que haxa poetas galegos que logren premios a nivel estatal. Fun eu, pero puido ser calquera outro.
– LVG: ¿Hai tamén reivindicación a prol do galego na súa obra?
– GH: Esa reivindicación está no propio feito de escribir en galego, de non renunciar á lingua nai. Aínda que para min non é un sacrificio, é a lingua na que mellor escribo. Se este premio vale a nivel de concienciación lingüística estarei máis satisfeito aínda. O galego serve para comunicarnos, para escribir, para impartir xustiza… para todo.”
A Pobra do Caramiñal: presentación de Faustino Rey Romero. Un evanxeo bufo, de X. Ricardo Losada
Isaac Alonso Estraviz: “O importante non é ser escravo dunha norma senón amar a lingua”
Entrevista
a Isaac Alonso Estraviz en La Voz de Galicia:
“Isaac Alonso Estraviz conserva un mundo de enerxía e rebeldía aos seus ben levados oitenta anos. Logo de dar moitas voltas, primeiro como sacerdote e logo como profesor, agora -xa xubilado- aínda da clases de galego para maiores na universidade sénior do campus e a participa en congresos e actividades culturais.
Regresa ao instituto Otero Pedrayo, o primeiro centro ourensán no que impartiu clases de galego, logo de pasar por varias localidades, a pesares de que, di Estraviz, lle impediran ensinalo por ser reintegracionista (a vertente que promulga a unión entre o galego e o portugués). Aprobou a oposición en 1987 e foi unha etapa docente que o trouxo de novo a Galicia, despois de moitos anos no desterro logo de seren expulsados do mosteiro de Oseira. «Prohibiran falar galego nos centros relixiosos. Eu, aos 17 anos prometín nunca máis falar castelán. Rebeleime. Pensaba: Son galego. Ser católico ou monxe é secundario. No ano sesenta botáronnos a todos», recorda.
Nacido en Vila Seca (Trasmiras) en 1935, Alonso Estraviz entrou en Oseira con doce anos. «Era un sitio frío. O mosteiro estaba sen reconstruír. Había que traballar todos os días, ademais de estudar e os actos litúrxicos», lembra. Con 24 anos, en 1959, foi ordenado sacerdote como Padre Santos. Un ano despois, nun Capítulo Xeral expulsaron a todos os monxes por unha suposta rebelión interna. Comezou un desterro que logo dun longo camiño o levou ao mosteiro de Mariawald (Alemaña), Dijon e Navarra.
En Navarra pediu «levar vida normal». Alí traduciu os Salmos ao galego. Os anos logo da secularización foron «duros» ata que se xuntou co grupo dos outros monxes «rebeldes» en Albacete. Na cidade manchega viviu no Barrio da Estrela «con xitanos e ladróns. O Padre Silva dixo que fora o peor barrio que coñecera. Démoslles pisos aos que vivían nas covas. O primeiro bautizado que fixen en galego foi en Albacete, un fillo dun galego», ri. Xa en 1970, foi a Madrid e deu clases de Relixión no barrio de San Blas, outra zona dura, mentres estudaba Filosofía e traducía libros do portugués ao castelán. Fixo a súa tese sobre Rosalía de Castro en galego e prometeu facer unha gramática e un dicionario. «Cunha bolsa Gulbenkian fun investigar a Lisboa. Ía vendo frecuencias e variantes en textos en galego e en portugués», conta. Editar o Dicionário da Língua Galega foi un proceso cheo de vicisitudes económicas e ortográficas. No ano 1986 publicaron tres volumes con cen mil pesetas que lles deixara un xubilado. Con máis de 133.000 entradas e hoxe pode consultarse a versión electrónica. «Foi o primeiro dicionario galego-galego», reivindica.
Volveu á docencia no Pablo VI da Rúa. Alí fundou Radio Antoxo, onde facían programas de cultura e recibiron avisos de prohibición. Logo de opositar e dar clases por media Galicia, atendeu a chamada para vir a Ourense ao Otero Pedrayo. Ten boas lembranzas da etapa: «Cos alumnos, por todos os lados, fantástico. Nunca suspendín a ningún. Non se pode andar a suspender por unha falta se as palabras son galegas. Terminarán odiando o galego e hai que facer que os alumnos terminen amando a lingua. Nunca empreguei unha norma nin utilicei un libro de texto. O importante non é ser escravo dunha norma senón amar a lingua».”
Ledicia Costas: “Decidín apostalo todo pola escrita e non paro de recoller recompensas”
