Arquivos da etiqueta: La Voz de Galicia

Ramón Nicolás: “Reducir a don Paco a 140 páxinas non é xusto, foi todo un reto”

Publicado o por

Entrevista de Ana Abelenda a Ramón Nicolás en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Cóntenos como se coñeceron nos 90.
– Ramón Nicolás (RN): Por volta do 90, decidín compilar textos xornalísticos de don Paco, que durmían no esquezo nas hemerotecas. El aínda non publicara o seu libro de memorias Un río no tempo. Comecei preguntándolle cousas que son inocentes, pero daquela eu non tiña o coñecemento, por exemplo, de si el tivera que ver coa aprobación do Día das Letras Galegas por parte da Academia. Ao lado da compilación de textos, quería facer unha parte biográfica. Mandeille unha carta e convidoume a ir á Penzol. Eu fixen o traballo, fixen tamén unha copia que enviei a un concurso e non resultou premiado. O premio foi coñecelo.
– LVG: Custoulle comprimir a longa e intensa vida deste «obreiro» da cultura galega?
– RN: Facer un libro sobre don Paco en 140 páxinas non é xusto! Merecía un libro de mil páxinas, e quedaría curto… Reducilo a 140 páxinas foi todo un reto para min.
– LVG: O seu galego, confesa, mellorou grazas a un libro de don Paco. Cal é?
– RN: Sendo eu moi noviño, caeu nas miñas mans o Vocabulario castellano-gallego, unha axuda para que todo o mundo fale galego con dignidade. Xa que o meu entorno non era galegofalante, ese libro resultou clave. El ten unha obra de carácter divulgativo moi importante, como ese Diccionario de escritores en lingua galega, que durante anos foi o único manual que había accesible, actualizado, sobre os escritores e escritoras galegos. (…)”

Ramón Nicolás: “Hai que preguntarse onde non estivo don Paco ao longo da vida de Galicia durante o século XX”

Publicado o por

Entrevista a Ramón Nicolás en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Supoño, porque Francisco Fernández del Riego estivo en todos os grandes feitos do galeguismo do século XX.
– Ramón Nicolás (RN): Dende o mitin que deu na súa vila natal en 1931, cando tiña 18 anos, o seu compromiso foi total. Está en todo, nas Mocidades Galeguistas, no Partido Galeguista, No Seminario de Estudos Galegos, Ultreia, na Asociación de Escritores en lingua Galega, estivo como representante galeguista no Estatuto de Autonomía. Foi colaborador en A Nosa Terra, Nós, Alento, etc. E logo, na posguerra está presente en todo o que foi a reconstrución do galeguismo, desde a fundación de Galaxia á creación da Penzol, pasando pola creación do Día das Letras Galegas ou a presidencia da Real Academia. Realmente hai que preguntarse onde non estivo Fernández del Riego. Ata nese tempo estivo dúas veces no cárcere por exercer ese labor de difusión cultural. Arriscou moito da súa propia vida.
– LVG: Sempre se lle recoñece a don Paco o seu papel como activista. Pero como é o seu traballo literario?
– RN: Á marxe de todo iso el construíu unha gran obra literaria. Pero esa obra, en gran parte, está enfocada cara ao ensaio, que é un xénero de minorías. Pero é moi rico e valioso porque el, como ensaísta ou autor de libros de crónicas e viaxes ten un estilo propio moi facilmente recoñecible. Eu creo tamén que el sacrificou unha obra creativa de amplo espectro, como pode ser a narrativa, en función de todos eses traballos silenciosos e o traballo de recuperación da memoria. De feito só nos deixou unha novela, O cego de Pumardedón, e un par de relatos pequenos. Pero si deixou unha grande cantidade de traballos extraordinarios e artigos xornalísticos, como os que fixo durante vinte anos en La Voz.
– LVG: Ademais, fixo traducións.
– RN: Si, ademais da súa faceta como ensaísta, narrador e ser un gran orador, Del Riego fixo varias traducións tanto para Galaxia como para a revista Grial. Hai que entender esa labor dende o punto de vista de tratar de normalizar a presenza do idioma galego na literatura coa presenza de textos traducidos. É curioso porque xunto con Plácido Castro mantiveron unha relación coa BBC británica, na que organizaban emisións radiofónicas.
– LVG: É certo que recuperou a Cunqueiro para a literatura?
– RN: Si. A Cunqueiro xa o coñecía da mocidade porque el era de Vilanova de Lourenzá e Cunqueiro de Mondoñedo, e ían xunto a examinarse a Lugo. E si foi clave na recuperación de Cunqueiro tras a guerra. Cunqueiro recoñeceu que o Merlín non sería tal se non fose pola insistencia de Francisco Fernández del Riego. Tamén lle pasou con Longa noite de pedra, que apareceu despois dunha reunión entre Del Riego e Celso Emilio Ferreiro escolmando os poemas. Mesmo foi el que suxeriu o título. Incluso detrás dos grandes escritores da posguerra está el como editor, corrector ou incitador. É unha figura total. (…)”

Afonso Becerra, dramaturgo: “Prefiro as luces de Becerreá que as de Vigo”

Publicado o por

Entrevista a Afonso Becerra en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Que é o Pandrama?
– Afonso Becerra (AB): O pandrama, así mesmo, vai máis aló do que entendemos por un drama clásico, sería máis ben o posdrama. Escollín este nome para o libro porque o certo é que a pandemia de covid-19 foi un drama para todos nós, e quixen xogar co seu significado. Non houbo ninguén que puidese escapar do pandrama. Trátase dun libro breve de contos con pezas teatrais. (…)
– LVG: Como ve o panorama cultural no eido rural?
– AB: Está todo un pouco adormecido, pero é certo que cada vez hai máis asociacións, como Rente o Couce, As Candelas ou Abrente en Ancares, que fan moito por manter viva a cultura. Eu mesmo alucinei coa decoración de Nadal deste ano, porque é todo artesanal. Eu, que vivo en Vigo, o parque temático das luces, prefiro antes as de Becerreá. Teñen máis identidade. (…)”

Luz Campello: “Miña nai sempre me di ‘aínda non creo que esteas viva'”

Publicado o por

Entrevista a Luz Campello en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Cal é o botín das piratas?
– Luz Campello (LC): Ufff… Foi difícil buscar o título… O botín das piratas é a ganancia das derrotas. Hai que pasar por naufraxios para conquerilo, de aí a referencia ás piratas, en feminino, que tamén me custou. O botín é ese beneficio entre comiñas, iso que sacas e aprendes co feito de vivir. Porque vivir é realmente moi arriscado. Como vulnerables que somos, os seres humanos estamos sometidos a moitos riscos e moi sós, moi na intemperie. Nese camiñar esta é unha obra máis de madurez, porque xa tes un percorrido. Nese camiñar tento sacar certa estratexia, situarme nun sitio onde non me arrastre. Ao final é a procura da supervivencia e da resistencia para sobrevivir.
– LVG: Con dous cancros nas costas dende moi nova, a perspectiva cambia, non?
– LC: Si. O primeiro cancro foi con 33 anos. Ó traballar en saúde xa estás máis preto do sofrimento e a fraxilidade. No meu caso logo pasou por min e de forma repetida. Curiosamente, chegas a esquecerte, pensas «foi un episodio e xa está», e ocórrenche cousas moi bonitas, vidas, fillos… Pero en calquera momento te volve sorprender. Os temas de saúde son os máis difíciles de afrontar, pero logo hai outros…
– O seu poemario é de esperanza?
– LC: É un libro esperanzador e con moita forza, saes adiante pasando por eses camiños. É posible saír e saes feliz. Esta non é só a miña experiencia, é a de miles de persoas, practicamente de todas as persoas, unhas dunha forma máis consciente e outras non. Isto pódese vivir coma unha completa desgraza ou dicir «eu estou aquí e estou viva». Miña nai recórdamo todas as veces que a chamo. Sempre me di «aínda non creo que esteas viva». Vivimos e non somos conscientes da sorte de estar vivos. Miña nai é como un testemuño que me recorda que puiden non estar aquí. E claro que tiven moitísmo medo, por perdas familiares, pero miña nai me recorda o feliz que teño que ser, e a sorte que teño eu, que ten ela e que teñen os meus fillos. Sempre mo di. Non, o libro non é negativo. É moito máis. Nun poema falo das vendas que imos poñendo, das cousas que temos que construír, de facer casas… Pero se non percibimos as feridas tampouco percibimos os bicos. (…)”