A Coruña: Paseos pola Coruña Literaria, con Xurxo Souto, o 1 de novembro

Os1412870484151PaseosPolaCorunhaLiteraria-banner Paseos pola Coruña Literaria, iniciativa da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega co apoio e colaboración da Concellaría de Cultura do Concello da Coruña, consistirán nuns paseos pola Coruña da man das escritoras e escritores que escribiron obras ambientadas na cidade.
A inscrición pódese realizar xa na Conserxaría do Centro Ágora ou chamando ao 981 189 888. Hai un total de 30 prazas por paseo, para maiores de 16 anos.

O primeiro paseo terá lugar o sábado 1 de novembro, de 12:00 a 13:30 horas:
Xurxo Souto1 de novembro. TRAS DAS PEGADAS DO ANTIGO GREMIO DE MAREANTES.
Durante moitos séculos, o Gremio de Mareantes foi a agrupación profesional máis importante da Coruña. Propoñemos un paseo dende a Pescadería ata a Cidade Vella, en busca das súas pegadas. Un percorrido ilustrado con citas de diferentes autores que escribiron sobre A Coruña e o Mar: Avilés de Taramancos, Luísa Villalta, José Maria Monterroso Devesa, Álvaro Cunqueiro, Manuel María ou Miguel González Garcés.
Partiremos do atrio da súa antiga igrexa, o Pórtico de San Andrés, para intentar descubrir elementos arquitectónicos que –de tan cotiáns- resultan invisibles: arquivoltas cheas de peixe, a última “casa do remo”, o baixo-relevo do mariñeiro tocado con barretina…, ata chegar á “croa da Cruña”, a igrexa de Santa María del Campo, predio dun antigo cemiterio de xente do mar.
A comezos do século XVI, integraban o Gremio de Mareantes máis de 600 confrades, coas súas respectivas familias. A súa igrexa deulle nome á rúa máis importante da Pescadería: San Andrés. E o día do patrón, corenta mariñeiros mozos alí bailaban unha danza na súa honra. En 1589, o corsario Drake queimou a súa igrexa e hospital. Neste incendio perdéronse tamén documentos, privilexios e ordenanzas, e con eles a propia memoria da importancia do gremio. Afortunadamente, nos últimos anos do pasado século, o historiador Santiago Daviña foi capaz de recuperar parte deste gran arquivo.
Tras as pegadas do Antigo Gremio de Mareantes. Viaxe iniciática cara ás propias orixes da cidade, “ese libro que se le camiñando”. (Agustín Fernández Paz). Medre o mar!

Os seguintes Paseos serán:
Inma López Silva8 de novembro.
Xavier Seoane15 de novembro.

PaseosPolaCorunhaLiteraria

Volver a Luísa Villalta, por Cesáreo Sánchez Iglesias

DiscursoCesáreo Sánchez Iglesias pronunciado por Cesáreo Sánchez Iglesias na homenaxe da AELG a Luísa Villalta, no Teatro Rosalía de Castro da Coruña, o 28 de setembro de 2014. Publicado como artigo en Sermos Galiza:
Luisa Villalta era un ser luminoso dixen hai dez años neste mesmo lugar que hoxe nos acolle e abraza coas cálidas maos do seu nome Teatro Rosalía de Castro que mellor lugar para volver a Luisa.
Luisa Villalta é da estirpe de María Miramontes, de Sira Alonso, de Esther Casares mulleres galegas enormes coma ela coa vitalidade irredutible da súa poesía co seu exemplo ético, cunha conciencia insubornable que podemos ler na testemuña vigorosa da sua palabra poética, dos seus ensaios, das súas obras de teatro, dos seus artigos ou colaboracións xornalísticas.
Volvemos a Luisa cando coa súa palabra indócil lembra a Antón Avilés de Taramancos no décimo aniversario, lembra as orientacións que nos da un dos que nos precederon para poder derrubar as eivas que nos fixeron emigrar, desertar da nosa lingua ou simplemente calar. Dinos que na palabra vigorosa de Antón Avilés están as sementes o vento xeneroso da sua idea de patria. Cito
Á luz do seu presente dá claves que aínda determinan a nosa realidade de hoxe. Falábanos do presente no que aparecera o pensamento feble que non se daba arreposto ao pensamento único, mais que en realidade é, dinos, o da renuncia ou do pensamento calado. Defende que “é necesario devolverle ás ideas a sua parte práctica que é a de dar coherencia ás accions, tanto individuais coma de grupo….”
Ela, que ergueu a bandeira da indignación cando o noso mar estaba a rebentar dolorosamente, dicía que: “a indignación común compromete á reconstrucción da dignidade”. Era o tempo no que os Galegos tivemos que encher de loito o branco da nosa bandeira.
Nos seus poemas ponse da parte das mais desfavorecidas habitantes da Cidade pois elas son a memoria individual e colectiva do que de máis fermoso e solidario ten creado o ser humano.
Concretamente fálanos da cidade coma lugar onde acontece a vida onde a sociedade dita as súas sentenzas de exclusión. Busca a beleza do humilde a beleza dos humildados que dicía Luis Seoane.
O seu eu poético éo dentro dun nós que é desta Terra un nós que é a nosa xente, o anaco de humanidade que somos.
A cidade, esta Cidade da Coruña é para ela o lugar das tensións sociais coma grande ágora da vida onde ela toma partido polos desposuídos polas desherdadas que o son por unha sociedade patriarcal depredadora.
A cidade que lle ofrece soidades que Ela non aceita e busca outra fértil soidade a súa.
A soidade namorada que dicía María Zambrano cando falaba de Nietzsche, aínda que ela está máis próxima de Rosalía ou de Ana Akmatova aquela que nas portas dos cárceres de Stalin resposta á mai dun preso que lle pregunta: “vostede é escritora? Si, sono. Pois cónteo” E Luisa cóntao dende a súa alta poesía dende as colaboracións xornalísticas, dende o seu oficio de ensinante.
Ela coma Pessoa sabía que as palabras son xente e alzou a voz e dixo non á guerra e gritou Nunca Máis pois a biografía da nosa indignación ven de moi lonxe é moi longo o camiño que con ela percorremos á conquista da nosa dignidade individual e colectiva.
Mais esta cidade é todas as Cidades que o ser humano construíu coma agora é aquela na que convivimos coma lugar que a natureza delimita a que ten zonas de sombra, e Ela fai un longo poema no que nos mostra aquilo que é escondida memoria da miseria, atrévese a entrar con humanidade e fraterna solidariedade para nos falar de toda a sociedade actual.
Só unha muller poeta do seu talento é capaz de abrir as xanelas de par en par, tamén para nos mostrar estes territorios humanos que a sociedade patriarcal converteu en submundo no que ditar as súas sentenzas de exclusión.
A Musica non é para ela so unha das formas mais fermosas de creación do ser humano senón, e tamén, o lugar onde a beleza dos sons e máis o ruído son lugar intanxíbel onde o mais depurado pensamento móstranse e obriga ao ser humano a se definir diante do canto do camiñante, obriga a compartir a biografía das desposuídas. Ela escoita o son dos pasos do camiñante. Escoita as badaladas do corazón solidario que é o do ser humano.
Busca nos seus poemas a Musica interior do tempo no seu transcorrer.
Escoita a música do mundo, das fontes do ser,de todo o que é entraña.
Aínda que hoxe o seu violín garda silencio, é o silencio de aquelas que escoitan o latexar do mundo.
Sempre estivo preocupada polo necesario tratamento social e educativo da nosa literatura para que a nosa xente tivese a capacidade critica e creativa necesaria para saber ler e reescribir o mundo con escritores e escritoras que puideran escribir mesmo para quen non le, que xa dixo Rosalía.
Haberá poesia en que salvarse? pergunta, e dinos “A poesía pouco pode resolver, mais si pode transformar a circunstancia en monumento intemporal, a impotencia no poder da palabra creativa”
Entra en lugares onde só a poeta pode entrar, no inenarrábel que “ vive e non se ve”
Dinos que o noso país está perder a memoria coma a auga que vai camiño de non se saber mar, nin río ou fonte. Alértanos de como ” o río invisivel interior e metafísico que chaman progreso” quérenos emigrantes na propia terra, sen país, nin nais culturais e ideolóxicas sen pasado, cunha mocidade cito “tal coma se os tivese parido a televisión”. Cuns mass-media a oferecer “a perspectiva real ou imaginaria de que a vida sempre está noutra parte”, nunca aquí. “Cando o que falta é que a vida poda estar aquí Alentando e facendo posibel un masivo regreso”. Así nos fala na clareza da súa complexa poesía do seu pensamento.
Pide unha educación para a paz, a xustiza e a liberdade.
Denuncia con dor a emigración dos mais novos que hoxe tamén denunciaría.
Constata como os máis rapaces aprenden de novo a ollada dos seus pais ausentes que só existen nas pupilas baleiras dos avós.
Ela denunciaría hoxe dende aquí que hai rapaces e rapazas no noso país que non fan tres comidas ao día.
Volvemos hoxe aos seus poemas volvemos ao seu talento de creadora para non nos perder de regreso á terra natal, ao centro de gravidade do propio ser.
Volvemos hoxe a ese ser luminoso que se chama Luisa Villalta.”

A Coruña: Volver a Luísa Villalta. No outro lado da Música, a Poesía, o domingo 28 de setembro

O Luísa Villaltadomingo 28 de setembro, a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, co apoio da Deputación Provincial da Coruña e CEDRO, e a colaboración do Concello da Coruña e o IES Isaac Díaz Pardo de Sada, organiza a homenaxe Volver a Luísa Villalta. No outro lado da Música, a Poesía, co seguinte programa:

11:00 h. DESCUBRIMENTO DUNHA PLACA NA CASA ONDE VIVIU LUÍSA VILLALTA. Rúa Vila de Laxe, 6 – A Coruña.

12:15 h. RECITAL POÉTICO-MUSICAL. Teatro Rosalía de Castro.
• Intervención de Cesáreo Sánchez, presidente da AELG.
• Interpretación musical:
Dúo Paganini de guitarra e violino.
Solo de guitarra de Juan S. Bach.
• Lectura de textos de Luísa Villalta: Lino Braxe, Marica Campo, Miguel Anxo Fernán-Vello, Carlota Fiaño Salinas, Francisco Xosé Fernández Naval.
• Interpretación musical:
Fragmento de cuarteto de corda con mezzosoprano de Paulino Pereiro e texto de Cesáreo Sánchez Iglesias.
Trío de frauta e corda de W. A. Mozart.
• Lectura de textos de Luísa Villalta: Luz Pozo, Xavier Seoane, Mercedes Queixas, Xulio López Valcárcel, Dores Tembrás, Eva Veiga.

Mantedora do acto: Antía Otero.

Entrada libre até completar aforo.

Luísa Villalta constitúe unha destacada representante da cultura galega contemporánea, tanto no ámbito musical como no literario; a súa obra abarca todos os xéneros (poesía, teatro, novela e ensaio literario) sempre dende unha perspectiva renovadora e orixinal. Así, foi unha das pezas chaves da renovación da dramaturxia galega nos anos oitenta, dende os Cadernos da Escola Dramática, destacando nela a importancia do elemento musical, que propicia unha querenza formalista que devén nun cultismo textual na procura da dignificación do xénero teatral e da lingua.
Formouse na Universidade de Santiago onde se licenciou en Filoloxía Hispánica e Galego-Portuguesa, dedicando parte da súa vida profesional á docencia da Lingua e Literatura Galegas no ensino secundario; mais a súa inquedanza polo mundo das letras sempre estivo acompañada dun profundo amor pola música, que a levou a ser Titulada Superior de Violín e a participar en diferentes conxuntos de cámara, ademais de integrar a Xove Orquestra de Galicia, faceta que desenvolveu ademais como estudosa das relacións entre linguaxe musical e linguaxe poética como formas de coñecer poeticamente o mundo.
A poesía de Luísa Villalta estaba atenta ao eu, mais tamén a pensar o mundo contemporáneo, o que facía dela unha persoa interesada no devir da sociedade e en promover e participar vivamente en procesos de debate sobre ensino, emigración, marxinación, xénero…, involucrándose así nas mobilizacións que se convocaron desde o mundo da cultura contra a guerra do Iraq ou a catástrofe do Prestige, até o punto de que a súa última intervención pública foi a participación nun recital de poetas galegos e galegas en solidariedade con Palestina. O seu grande activismo cultural levouna a colaborar de xeito constante e desinteresado con diversas asociacións culturais, colectivos e proxectos.
Na lúcida ironía dos seus textos destaca tamén a reflexión sobre a cidade na posmodernidade, entendida como ágora, como territorio no que se formulan e resolven as tensións sociais, tomando a autora parte pola defensa dos dereitos das persoas desposuídas. Sensíbel e contundente, denunciou os valores e a apatía da sociedade capitalista.

CartazVILLALTA

Cuestionario Proust: Yolanda López

DesdeYolanda López o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Yolanda López:

«1.– Principal trazo do seu carácter?
– A forza de vontade, o espíritu crítico, a paixón.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– O bo corazón, a xenerosidade, a solidaridade.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Pois amizade: saber dar e saber recibir nos bos e nos malos momentos.
4.– A súa principal eiva?
– A impaciencia, o mal xenio cando me faltan ao respecto.
5.– A súa ocupación favorita?
– Escribir poesía, pintar, ler coa “miña” música de fondo, fotografar ao aire libre, bailar.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Bañarme nun mar de estrelas, poder voar, ou ir de tapas/copas en soedade ou en compaña dos meus.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Agora mesmo, a morte da miña nai.
8.– Que lle gustaría ser?
– O que son e mellorar como persoa día a día.
9.– En que país desexaría vivir?
– Cada lugar onde vivín, vivo e vivirei enriquécenme como persoa, mais elixiría Galiza, Nova Zelanda, Irlanda, Escocia, a Patagonia.
10.– A súa cor favorita?
– Cada cor ten o seu matiz, mais quedo co violeta polas súas connotacións sociais e pola súa forza visual.
11.– A flor que máis lle gusta?
– A camelia, a rosa branca, a mapoula, a flor do toxo, do ameneiro, da cerdeira e a do tileiro.
12.– O paxaro que prefire?
– O gorrión, o corvo, o colibrí.
13.– A súa devoción na prosa?
– Virginia Woolf, Amelie Nothomb, Eudora Welty, Clarice Lispector, Elvira Lindo, María Zambrano, Begoña Caamaño, Ralph Ellison, Roberto Bolaño, Cortázar, Faulkner, Paul Auster, Álvaro Cunqueiro, Eduardo Galeano, Edgar Allan Poe…
14.– E na poesía?
Luísa Villalta, Rosalía de Castro, María Mariño, Chus Pato, Emma Pedreira, Álvarez Torneiro, Francisca Aguirre, Emily Brontë, Olga Orozco, Alejandra Pizarnik, Gioconda Belli, Maya Angelou, Miguel Hernández, Gamoneda …
15.– Un libro?
Los hijos de los días, de Eduardo Galeano, Mujeres que corren con los lobos, de Clarissa Pinkola Estés ou 2666, de Roberto Bolaño, por citar algúns.
16.– Un heroe de ficción?
– O Quixote, ou o protagonista anónimo da novela Invisible Man, de Ralph Ellison.
17.– Unha heroína?
– Mafalda.
18.– A súa música favorita?
– Pock, punk, new age, blues, jazz, cantautor, country, oriental, celta.
19.– Na pintura?
– Frida Kahlo, Leonora Carrington, Georgia O’Keeffe, Marc Chagall, Alfonso Costa, Rafael Úbeda, Alfonse Mucha, Munch, Van Gogh, Turner, Picasso, Odile Redon, Friedrich….
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Todas as persoas “anónimas” que loitan día a día por saír do pozo, da miseria, da inxustiza… ben, e permítome a licenza de citar a María Pita, Xohana de Arco, Rosa Parks, Nelson Mandela, Gandhi…
21.– O seu nome favorito?
– Gabriel, Rosalía, Anxo, Laura.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A falta de respecto, a intolerancia, a prepotencia, a hipocrisía.
23.– O que máis odia?
– A violencia machista, a dobre moral, o medo/covardía que son a orixe auténtica de todo mal social, o egoísmo, a envexa.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Hoxe en día, os ditadores ou “enxeñeiros” financieros: os políticos e os banqueiros corruptos.
25.– Un feito militar que admire?
– Máis que militar, revolucións pacíficas como a das damas brancas de Liberia ou a revolucion dos cravos de Portugal.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Saber tocar o piano.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Dun ataque de risa rodeada dos meus seres queridos, ou amando, ou durmindo.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Optimista crítica e escéptica…, e agora mesmo cabreada con esta ditadura oilgarca de mercado que nos asoballa.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Todos os que veñan da inocencia e a inxenuidade.
30.– Un lema na súa vida?
– Vive e deixa vivir.”

A Coruña: homenaxe a Luísa Villalta, O Papagaio: a pegada dos sentidos

Vídeos sobre Luísa Villalta e Xela Arias, realizados por Illa Bufarda

O mércores 26 de marzo proxectouse no Consello da Cultura Galega un vídeo arredor da figura de Luísa Villalta no marco da Xornada: Xela Arias e Luísa Villalta: Letras, interartes, proxectos na fin de século. Pódese ver a peza audiovisual aquí.

Música e poesía en Luísa Villalta from Illa Bufarda on Vimeo.

Para esta ocasión, Illa Bufarda realizou outro vídeo arredor de Xela Arias e a súa faceta de tradutora:

A “pulsión” de Xela Arias e Luísa Villalta ao vivo

Desde Sermos Galiza:
““Pulsión”, foi o termo escollido pola escritora Ana Romaní, unha das coordinadoras do encontro Xela Arias e Luísa Villalta: letras, interartes, proxectos na fin de século, para definir o ánimo que se viviu durante toda a xornada no CCG. “Demostra que a cultura galega é un río, non unha lagoa”, concluíu o profesor Arturo Casas despois de que a escritora Iolanda Zúñiga canda o grupo musical Dous puxeran o ramo ás conferencias e mesas redondas cun espectáculo sobre Intempériome, de Xela Arias, que a propia autora estaba a preparar antes da súa morte. Con Fernando Abreu, membro do grupo musical, Xela Arias ideaba no fin da súa vida, levar os seus poemas ao escenario e só onte a súa voz se volveu escoitar nunha gravación que se combinaba coa de Zúñiga no remate da xornada.
Durante a tarde, en dúas mesas redondas, novas creadoras e creadores deron conta da vitalidade da memoria de Luísa Villalta e Xela Arias, das súas arriscadas apostas poéticas, da modernidade das súas propostas e da pegada que deixan en autores e autoras cos que compartiron espazos literarios. Sigue lendo