Entrevista
de Montse Dopico a Ana Romaní en Magazine Cultural Galego (a entrevista orixinal é de 2011):
“(…) – Montse Dopico (MD): O poemario [Estremas] amosa moitas outras conexións cos anteriores. Por exemplo, Estremas podería lerse como unha continuación de Camiñan descalzas polas rochas de Das últimas mareas. As mulleres de Camiñan descalzas rebélanse contra a Historia. En Estremas tamén. Neste sentido, Estremas é como un punto de chegada, dunha sorte de reivindicación dunha rebelión que acaba estourando -e son as mulleres as que a protagonizan-. Por que?
– Ana Romaní (AR): Non sei se punto de chegada pero si creo que establece unha certa continuidade cos libros anteriores nese sentido. Estremas amosa a rabia e a furia, non a disimula, tamén o cansazo e a urxencia. Creo que é un libro que soña, insiste e persevera na procura doutro lugar. Fala do confinamento e da súa rebelión, cuestiona as tramas da uniformización. Nese sentido paréceme un libro sobre a acción e o movemento. Canto ao protagonismo das mulleres, eu diría que o libro está escrito desde un xénero que viviu e vive a experiencia do despezamento e do espolio, da expulsión, da substracción do corpo e da linguaxe. Está escrito desde ese xénero que se dispuxo a cambiar o mundo e para iso cambiou a súa vida, creo que fixemos grandes cambios sociais que naceron de dolorosos cambios persoais, que naceron do máis íntimo. Estremas está escrito desde esa experiencia dun xénero para falar de todos e de todas, de seres colectivos á procura. (…)
– MD: Hai tamén nos poemarios sempre unha relación importante co pasado. “As linguas perdidas das escravas que fun” en Arden. É unha rebelión sobre como nos construíu o pasado, en especial ás mulleres? Nese sentido, é un poemario que mira máis o futuro, ante un presente que parece máis desacougante que nunca?
– AR: Creo que nos libros anteriores a indagación demórase nos procesos de construción persoal e colectiva, como o pasado conflúe no presente a desvelalo. Non é unha arqueoloxía do que xa foi senón mais ben as raíces que alimentan algunhas das percepcións e estados do que está sendo. As dinámicas do feminismo andaron necesariamente por eses camiños de análise de como se foi configurando esa construción do ser “mulleres” e ao tempo na procura dunha restitución da historia negada, da memoria ausente. Eses procesos que son persoais tamén, claro, impregnan o substrato de Das Últimas Mareas e de Arden. En Estremas hai un cambio nese sentido, creo que o tempo é moi relevante na configuración do libro, pero este é como un tempo suspendido, un tempo que é pasado que é presente que é futuro coexistindo, sen diacronías, como se o poema operase nun presente que xa é pasado e enxerga un futuro. Ao fin por entre os silencios dos poemas alenta creo un desexo de futuro. (…)”
Arquivos da etiqueta: Montse Dopico
María Reimóndez: “Constrúese a identidade das mulleres para crear desafección cara ao discurso feminista”
Entrevista
de Montse Dopico a María Reimóndez en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): Moda galega foi un dos teus primeiros libros. Por que decidiches volver a el?
– María Reimóndez (MR): Foi o meu primeiro libro publicado, hai xa dez anos. O de volver a el foi por unha confluencia de dúas cousas. O Moda galega inicial é un libro especial para min, claro. Pero ademais segue estando vivo. Séguese lendo, chámanme para traballar arredor del… E non é habitual que un libro teña unha vida tan lonxeva. Eu nin me decataba de que pasaran xa dez anos. No Feminario Feminismos e Resistencias (Teorías e Prácticas), da Universidade de Vigo, que é o grupo de investigación co que estou a facer a miña tese, a directora, Belén Martín, comentou que había xa dez anos que se publicara Moda Galega -isto foi no 2002-. E pensei que podería ser interesante volver aos mesmos temas, os mesmos espazos… despois deste tempo. Así, por unha banda reeditouse Moda galega e pola outra publicouse Moda galega reloaded. (…)
– MD: Moitas veces, dis, dicir “cultura” é outra maneira de dicir “patriarcado”. Onde antes se dicía raza, agora dise cultura para xustificar o patriarcado.
– MR: Ese é un tema central para min. Esa idea de que desde Occidente non se pode facer nada porque “é a súa cultura”, o que fai é ignorar os dereitos das mulleres. Ou derivar nesa outra visión penalizadora de que “é que son uns bárbaros”. O que teñen en común estas dúas visións é que consideran as culturas como entes estáticos, fixos, sen relacións de poder. E o que se consegue así é reforzar o fundamentalismo. Desafiuzar as mulleres, sobre todo as feministas. Porque favorece que, a calquera muller que defenda os seus dereitos, se a etiquete como occidentalizada. E ese é un modo de escurecer toda a historia do feminismo no seu propio país, e de estigmatizar as mulleres dobremente, como feministas e como occidentalizadas. Este é un tema que me provoca moito malestar. E que non é exclusivo dos países poscoloniais. Pois son discursos que tamén están presentes na nosa cultura. Só hai que lembrar a que se montou cando María Xosé Queizán falou do machismo dos textos de Pondal. E non estaba a dicir nada que non fose evidente.
– MD: Tes outro poemario novo, Cousiñas. Escrito inicialmente en alemán…
– MR: Pois é un libro moi distinto a todo o meu discurso habitual. É un libro de amor, ou máis ben de desamor, a unha cidade, Munich. Escribino en alemán e pensando nun público que non era o galego. Pensaba facer unha autoedición, e traducino ao galego para poder traballar con Fabulatorio, que ao final decidiu editalo en galego. Deixamos algúns epígrafes en alemán porque o que fixen foi un xogo de descomposición da lingua, pero o libro está en galego. Ademais, ten moito de libro-obxecto. É moi importante o deseño.”
Xosé Monteagudo: “O ideal para o poder é que quen sofre os recortes os xustifique como necesarios”
Entrevista
de Montse Dopico a Xosé Monteagudo en Magazine Cultural Galego:
“- Montse Dopico (MD): O libro [O curioso mundo das persoas normais] baséase nun feito real. O caso dun home que vivira toda a vida nun hospital. O que ti escolles é, a partir desta idea, tentar comprender o noso mundo desde fóra del para evidenciar, se cadra, o absurdo que pode ser o que nos parece normal. Era esa a idea de partida?
– Xosé Monteagudo (XM): A idea de partida era a de contemplar a realidade desde un ángulo diferente. Esa posibilidade foi o que me atraeu da noticia. Pero non comecei a escribir a novela cunha idea predeterminada sobre o que ía contar e menos aínda que no seu conxunto se puidese extraer do relato a idea de que a realidade ten moito de absurdo. Creo que para un escritor non é bo coñecelo todo sobre a realidade que vai retratar. Estou convencido de que os apriorismos réstanlle vida propia á ficción. O escritor, cando escribe, tamén descobre. É algo que sempre teño moi presente. Tamén nesta novela, onde eu fun descubrindo a través dos ollos de Tomás, o personaxe, a realidade que lle tocou vivir e saquei con el as miñas propias conclusións. (…)
– MD: O protagonista abúrrese a primeira vez, e a única, que pasa unha fin de semana fóra do hospital. E o que observa é que as persoas normais están atrapadas, máis pechadas ca el. E crecentemente necesitadas de tranquilizantes. Se cadra este é o miolo da novela: apuntar a como vivimos pendentes de cousas absurdas. É así? En que sentido?
– XM: Probablemente eu, como autor, son a persoa menos indicada para contestar á pregunta de cal é o miolo da novela. Moitas veces os lectores fan unha interpretación das miñas novelas que non se corresponde coa visión que eu tiña do texto mentres o escribía. Pero esa interpretación do lector é tan válida coma a miña, e seguramente estará moito máis atinada ca a que eu teña. Porque o lector non está condicionado na súa interpretación por ideas previas e o autor, si. O lector ve o que hai no texto. O autor non pode deixar de ver o que quixo que houbese. Así que contestando á túa pregunta, a miña intención, á cal responde o propio título da novela, era suscitar no lector unha reflexión sobre a realidade dándolle un punto de vista diferente desde o cal contemplala. Que a conclusión a esa perspectiva que eu ofrezo sexa a que ti apuntas ou outra diferente, creo que non me corresponde a min afirmalo.
– MD: No estilo, hai certas conexións tamén coas novelas anteriores. A sinxeleza é un dos trazos. Que é o que procuras, cando concibes o estilo das obras?
– XM: Non sei moi ben o que é a sinxeleza en literatura. Sobre todo se trato de definila en relación co seu oposto. O contrario de sinxelo é complicado? Especificamente se falamos do estilo, ese contrario pode ser rebuscado, ampuloso, rechamante? De ser así, o meu estilo é certamente sinxelo. Aínda que eu prefiro falar de transparencia. O mellor estilo para min é aquel que non se interpón entre o lector e a historia. A credibilidade literaria dun relato creo que se esvaece se o estilo non se axusta ao que conta. E iso sucede tanto por exceso coma por defecto. O que procuro sempre é o lector se somerxa no relato e que avance na lectura da novela sen tropezar a cada paso coas palabras ou coas frases. O que dicía Flaubert do estilo, xustamente. Por suposto, conseguir iso, ou tratar de conseguilo polo menos, paréceme a tarefa máis difícil. Esixe corrixir moito e sacrificar ás veces frases máis brillantes pero menos efectivas para o desenvolvemento do relato. Alén do ritmo do fraseo, o que procuro en cada novela é dotar o narrador de personalidade de seu, dunha entidade que sen decatarse se grave na memoria do lector. (…)”
Xesús Rábade Paredes: “Quizais a esquerda, en Galicia e no mundo, pretendeu liberarnos coas armas do inimigo”
Entrevista
de Montse Dopico a Xesús Rábade Paredes en Praza:
“(…) – Praza (P): Sobre ruínas recolle poemas escritos entre o 2007 e a actualidade. Dalgunha maneira, é como Lugar do canto, unha escolma de poemas (aínda que non houbese publicación de libros polo medio). Era a idea? Como os seleccionaches?
– Xesús Rábade Paredes (XRP): Trátase dun libro de elaboración pausada, como teño por oficio. Todo o material de Ruínas, que entra, moi parcialmente, a integrarse xa en Lugar do Canto (autoescolma polifónica da miña traxectoria), viña pulsando en min desde a publicación de Os anos da memoria (2006) e vaise decantando nun proceso demorado ata fins de 2013. Dun proxecto inicial de 200 poemas, vai quedando a metade aproximada na versión definitiva. (…)
– P: Soñar no exilio comeza xa, precisamente, coa reivindicación do idioma, que é outra das constantes da túa literatura. Hai, neste libro, como nos anteriores, homenaxe á palabra. Por un lado, como temática. Por outro, polo coidado do léxico. Algo, se cadra, máis necesario ca nunca?
– XRP: Como deixo anotado, o maior monumento que os galegos ofrecemos ao mundo, elaborado desde hai máis de dous milenios, é o da lingua propia, principal testemuña da nosa identidade. A que máis nos define. O galego vertebra toda a miña creación, como debera vertebrar toda a vida de Galicia. Por iso me preocupa gravemente o seu futuro: o futuro desta e o futuro daquel, que é un mesmo futuro liberado ou cegado. Depende dos galegos, de todos os galegos. A pasividade e a tendencia autodestrutiva dun importante sector da nosa xente e a ineficacia dos poderes públicos e dos medios na promoción e consolidación do idioma poñen a este en situación moi crítica. Por outra parte, a homenaxe á palabra que mencionas é perceptible en toda a miña obra, pois nunca é outro o papel dun escritor: tratar de preservar como algo moi valioso o que coidaron e nos doaron os maiores para pasárllelo sen moito deterioro aos herdeiros que veñan.
– P: Se a crítica do conformismo, da narcotización colectiva é unha constante nos teus libros, neste a chamada a espertar é, se cadra, aínda máis urxente. O libro rebélase contra a rendición, a negación, a mansedume, a domesticación social baixo o discurso da “democracia”. É unha cuestión de adurmiñamento ou máis ben de medo inoculado?
– XRP: Se tivera que definirme, diríache que son inconformista e así definiría boa parte na miña creación. Tal actitude, coa da rebeldía, é a que mellor lle cómpre a estes tempos, negadores como poucos da dignidade humana. E quen teña por oficio o traballo coa palabra (creativa, informativa ou crítica) non debe colaborar con poderes destrutores e ilexítimos. O medo, certamente, paraliza, como saben moi ben os desalmados, e enténdese que a xente sinta medo. O que xa non se entende é que tantas bocas e plumas que deberan ser conscientes calen tanto ante a vileza de quen manda ou baixen a caluga para renderlle preito. (…)”
Alfonso Blanco: “O que abraiaba a Díaz Castro era a paisaxe, a fala, o patrimonio que mamou na súa terra”
Entrevista
de Montse Dopico a Alfonso Blanco en Magazine Cultural Galego, sobre Xosé María Díaz Castro:
“(…) – Montse Dopico (MD): Vostede é o seu testamenteiro. Foi reunindo os seus escritos durante anos, supoño.
– Alfonso Blanco Torrado (ABT): Como a súa familia mudou de piso en Madrid e en Euskal Herría, algunhas cousas acabaron perdéndose. El deixou dito, mesmo no leito de morte, que quería que me desen a min os seus papeis. Entre eles atopei os dous libros que el dixo que non tiña porque algún amigo non llos devolvera, Follas verdes e Follas ó aire, que agora van ver a luz da man de Armando Requeixo. Despois fun eu tamén buscando máis cousas. E temos todo gardado na Casa das Palabras. Tamén cartas e moitos outros documentos moi revelantes para a historia da nosa lingua e literatura. (…)
– MD: Tivo moita relación con outros escritores: Manuel María, Darío Xohán Cabana, Uxío Novoneyra…. Cal foi a influencia mutua entre eles?
– ABT: Estivo illado en Madrid, e de feito buscaba calquera oportunidade para falar galego. Tivo relación con Uxío, con Ben-Cho-Shey, con Celso Emilio… Eu mesmo fun testemuña do seu primeiro encontro con Manuel María, no 84. Presenteinos, tivemos unha tarde-noite marabillosa nunha das poucas ocasións nas que Díaz Castro aceptou recitar. E naceu así unha gran amizade con Manuel María e con Saleta. E testemuña desa amizade é a correspondencia entre eles. Tamén fun testemuña do seu primeiro encontro con Carvalho Calero. Máis que influencia mutua, eu diría que o que houbo entre Díaz Castro e os escritores cos que tivo relación era unha comunicación de alento, de ánimo, de traballo polo país. El dicía, “levo Galicia en min”, e así era. Mantívose sempre firme, rexo, na súa relación coa terra. Unha vez atopouse con Lois Pereiro en Madrid. Comezaron a falar de poesía, e Lois empezou a dicirlle que poetas galegos lle gustaban. Entre os libros que citou, dixo Nimbos. E Díaz Castro díxolle: “pois ese son eu”. Cando vía que alguén estaba falando galego, achegábase, malia a súa timidez, para falarlle. El, realmente, estaba devecendo por volver á terra. (…)”
Miro Villar: “Acredito nesa visión poliédrica sobre Rosalía que desterra mitos historiográficos”
Entrevista
de Montse Dopico a Miro Villar en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): A pantasma da casa da Matanza é unha sombra, ben coñecida, a Negra Sombra. Partiu a idea dese poema en concreto?
– Miro Villar (MV): O conto naceu dunha encarga que nos fixo Helena Villar Janeiro, na altura presidenta da Fundación Rosalía de Castro, a varios autores e autoras para un volume de edición non venal intitulado Quen casa ten de seu, que se publicou en 2009 no 172 aniversario do nacemento da poeta. Nese contexto de homenaxe á casa maxinei esta historia na que, como ben dis, a inspiración chega da (re)lectura dun dos poemas máis coñecidos da autora. Na nova edición (Biblos, 2012) revisei o texto, porén a maior transformación veu das magníficas e suxestivas ilustracións de Xosé Cobas, que lle dan ao texto outra dimensión, no meu entender de moito lucimento estético. (…)
– MD: O mar é protagonista en Abecedario da desolación, en Gameleiros… Ademais do motivo obvio, que é a túa orixe, parece que o mar é un xeito, nos teus libros, de falar da viaxe que é vida, coa súa procura, os seus naufraxios… En que sentido es, nese aspecto, debedor da literatura clásica?
– MV: O mar fai parte importante da miña biografía. O mar levou a meu pai (devolveu o seu corpo aos poucos días) cando eu tiña apenas tres anos, o mar levou a América ao meu bisavó (hai un poema inesquecible do meu irmán Rafa Vilar sobre esa viaxe) e ao meu avó e o mar sempre estivo aí. Despois sempre me interesou a literatura do mar, de feito o libro preferido da miña infancia é Moby Dick de Herman Melville, nunha época que había baleeiros aínda en Caneliñas (Cee) e logo os poetas do mar, primeiro López Abente, logo Manuel Antonio ou Antón Zapata, logo Avilés de Taramancos ou Bernardino Graña. E sempre a literatura clásica, como ben subliñas na que o mar simboliza a existencia. (…)”
Francisco Rodríguez: “A obra de Rosalía está atravesada por un feminismo transgresor dos propios xéneros”
Entrevista
de Montse Dopico a Francisco Rodríguez en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): Pasaron máis de 20 anos desde a súa Análise sociolóxica da obra de Rosalía de Castro. En que medida se ten avanzado na superación desa imaxe deturpada da escritora?
– Francisco Rodríguez (FR): A imaxe social dominante sobre Rosalía segue a estar deturpada, deformada. Avanzouse algo entre sectores minoritarios. A correcta explicación do fenómeno rosaliano tropezou e tropeza cunha imaxe moi consolidada, produto da manipulación feita durante máis de 125 anos polos poderes ideolóxico-políticos e culturais do Estado e os seus intermediarios na Galiza. As institucións académicas e educativas galegas, en xeral, non só se resistiron, senón que foron refractarias, aos avances para restaurar a figura real e acceder a unha lectura coherente da súa obra. A maiores, a globalización, aquí españolización, no campo cultural desvaloriza, entre a ignorancia e o desprezo, os valores literarios propios, en particular os nosos grandes clásicos. (…)
– MD: “Follas Novas é o libro máis inconformista e radical de Rosalía”, escribiu vostede. Por que?
– FR: Por ser un libro de libros, un poemario proteico. Estamos perante unha epopea elexíaca, unha realidade diversificada en suxeitos, temas, rexistros, xéneros, baixo forma poética, tamén revolucionaria, rompedora, verbo da tradición métrica. Móstranos un camiño humano, non divino, para o coñecemento dunha realidade conflitiva, dun mundo convulsivo. Temos nel a cosmovisión rosaliana e a resposta, a interpretación, tamén filosófica, a moitas cuestións que martirizan a Humanidade. Non coñezo ningún libro de poesía que mesturase o individual co colectivo en simbiose tan equilibrada. Tense dito con razón que vale por toda unha literatura. (…)
– MD: Quíxose agochar o carácter subversivo da obra de Rosalía presentándoa como chorona, submisa, santa e resignada… En que medida a popularidade da súa poesía axudou, paradoxalmente, a estender esa visión tópica? Cales foron os xentes desa terxiversación?
– FR: Só foi popular unha parte insignificante de Cantares gallegos. A lectura parcial e reconducida foi acompañada dun labor de censura para a mitificación inevitábel (imposíbel impedila, tal e como funcionou a ósmose entre a emigración e o interior) non ser disonante coa españolidade á que os galegos debemos servir. Protagonistas conscientes desta operación foron a burguesía intermediaria galega, a Igrexa católica, a prensa, o Goberno de España e as súas institucións culturais e educativas, as embaixadas de América… Hai constancia detallada de actuacións da Pardo Bazán ou dos Arcebispos de Santiago, Payá y Rico e Matín de Herrera, destinadas a diminuír o valor da obra rosaliana ou a dificultar o seu recoñecemento social. A integración de Rosalía na literatura española fíxose como irmá menor de Bécquer, precisamente un poeta que non ten a experiencia do mal nin da marxinalidade que ten Rosalía, como non ten a audacia formal da nosa poeta fundacional… (…)”
Olivia Pena: “Cando hai un compromiso social claro, o teatro non debe perder a súa dimensión estética”
Entrevista
de Montse Dopico a Olivia Pena, no Magazine Cultural Galego:
“Os textos de Olivia Pena son unha desas pequenas alfaias que se poden atopar na revista Casahamlet. Unha mostra máis de que os novos dramaturgos galegos teñen moito que dicir. Laiovento publicoulle a súa peza ata agora máis longa, Plastic Dolls Show. Nela, unha serie de personaxes viven atrapados no inframundo, fuxindo das súas propias vidas. Mentres, unhas bonecas de plástico mófanse das súas miserias.
– Montse Dopico: Es recoñecida como unha das novas dramaturgas galegas. Publicaches antes en Casahamlet…. Cando e onde comezaches e publicar? Como foi a túa experiencia co proxecto de Casahamlet?
– Olivia Penas: A verdade é que nunca tivera relación co teatro antes desa primeira experiencia en Casahamlet. Aínda que escribo desde que podo recordar, a miña tendencia natural sempre foi a poesía e, en todo o caso, nalgunha época moi concreta, a prosa. O teatro sempre me fascinou pola súa dimensión espectacular e confeso que algunha vez me sentín tentada a experimentar, mais non cría que fose capaz; parecíame un xénero inaccesíbel para min. Foi durante un obradoiro de escrita literaria en que estaba a participar que, da man de Xesús Pisón, escribín o meu primeiro texto, ese que despois aparecería en Casahamlet. A partir de aí, o teatro foi todo. (…)”
Xavier Seoane: “A poesía do último medio século precisa unha hermenéutica máis afinada que arrebole clixés”
Entrevista
de Montse Dopico a Xavier Seoane en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): Comexa xa o libro [Espiral de sombras] con títulos que conteñen termos como derrota e destrución. Hai un eu colectivo definido como “estirpe morta”. “Somos os fillos da eiruga señorial/ e a vara clientelar/ do cacique e o raposo”, di a voz poética. Todo o libro pode interpretarse, así, como unha historia de Galicia en clave épica. Era a idea?
– Xavier Seoane (XS): Quizais antes debería dicir que a poesía non é unha actividade plenamente transparente, cartesiana, cristalina… Por iso, o que eu poida dicir sobre o meu libro non deixará de ser unha certa impostura: unha reflexión racional, conceptual, sobre algo que nace de instancias agachadas da nosa psique, que o propio poeta, como calquera persoa, descoñece. E eu creo que neste libro non é precisamente escasa a afluencia do subconsciente, do instintivo… Teño a sensación de que hai moito elemento simbólico, mítico, irracional, catártico, emotivo, intuitivo… cuxa descodificación se me escapa. Por iso creo que o libro pode ter moitas lecturas.
Que trata do país, da súa historia, da súa (chamémoslle así, se é que iso existe e pode ser nitidamente perceptible) “identidade”, dos seus mitos e soños, da súa fisicidade natural, atlántica e antiga, da súa cultura, de elementos arqueolóxicos e etnográficos do seu vivir, da súa cultura popular, da dura aculturación que sufriu … é evidente. Entre outras cousas, porque eu vivo aquí, e todo penetra nun desde cativo, ou, se queremos crer no do “subconsciente colectivo”, a través do legado que nos dan no paquete xenético e vital.
Que tamén, no libro, hai, creo, bastante do que podiamos chamar arcano e auroral, e en certo modo cósmico ou cosmogónico. Pero eu creo que tamén hai moitas outras cousas. Creo que está o malestar recente polo modo en que se está realizando o proceso de globalización, ese triunfo deshumanizador do neoliberalismo, esa destrución de tantos logros históricos, sociais e culturais… E creo que tamén hai moito de min mesmo. De vivencias directas ou indirectas. Dos meus. Elementos, vivencias ou lembranzas puramente persoais E outras que proceden da experiencia tanto física como inmaterial do lugar e da cultura que un vive…. O que pasa é que me dá a sensación de que na recepción do libro vai prevalecer, con moito, a visión que ti mesma recolles e expós. (…)
– MD: Tampouco deixas de apuntar ao presente. Ao poder “da gravata rosa/ e os ollos pitoños”. Hai, neste sentido, neste poemario, con respecto aos teus anteriores, un sentido de fondo máis político? Pode que haxa unha conciencia, en poetas da túa xeración, da necesidade actual de facer máis explícitas este tipo de cuestións?
– XS: Toda a actividade humana é en boa parte filla do genius loci, é dicir, das influencias do lugar, e do zeitgeist, do espírito do seu tempo, do momento que se vive. A contrarrevolución “conservadora”, marcadamente autoritaria e retardataria, que estamos vivindo, e a crise absoluta de valores que arrastra (sociais, políticos, morais, culturais…), así como o intento de reducir o individuo a un mero produtor, a un suxeito movible e desarraigado, están a incidir na creación cultural do noso momento. Non é unha cuestión xeracional nin dunha arte concreta.
Abrangue de cheo, pola súa gravidade e transcendencia, o noso momento. Canto á cuestión xeracional que me preguntas, confeso que, malia a pertencer a unha gran xeración de poetas, adianto que non creo demasiado nas xeracións. Creo que as persoas que tenden a obsesionarse con estas cuestións son en xeral as que menos saben ou teñen que dicir poeticamente. A min, que procuro achegarme ao que me guste, veña de onde veña e de quen for, o que me atrae é ir directamente aos textos, concretos, contantes e soantes, e aos autores como tales. O das xeracións é unha convención necesaria para certas cuestións de estudo, de organización, de clasificación… Mais eu confeso ser moi huxleiano. Prefiro ir aos textos: aí é onde está, fenomenicamente, todo. O resto… quizais é o que chamamos, ou alomenos Verlaine, literatura. (…)”
Xabier P. DoCampo: “O único que non serve para nada é non saber nada. Somos seres chamados a coñecer”
Entrevista
de Montse Dopico a Xabier P. DoCampo en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): [A illa de todas as illas] É un libro de libros. Unha homenaxe aos libros de aventuras que máis che gustaron…
– Xabier P. DoCampo (XPD): Si, é esas dúas cousas. O tema do libro é a lectura: o que a lectura fai de nós. E o libro é tamén un tributo aos libros que nos fixeron lectores. Libros de aventuras, libros sobre a soidade do ser humano, sobre as illas como lugares que nos acollen cando queremos estar sós, ou das que escapar cando non queremos estar sós. Illas que nos protexen de que outros entren, e ao mesmo tempo nos condenan a non poder saír… Primeiro foi un conto, no que xa saían Robinson Crusoe e A illa do Tesouro. Pois A illa do Tesouro é a novela da miña vida, a que me fixo lector.
– MD: Só con algúns dos personaxes se aclara que proceden de libros. O resto van aparecendo e só ao final nos explicas a que novelas pertencen. Con todo detalle. Para convidarnos a lelas, supoño.
– XPD: É iso, si. Quero mellor que se lean as novelas das que falo que a miña! O libro vai dando pistas de que son personaxes doutros libros. E os propios rapaces descobren rápido que parte deles son da historia de Robinson Crusoe. Do que non son conscientes é de que eses personaxes cos que se van encontrando os van conducindo ao embarcadoiro, que é onde queren ir. E iso é así porque iso é o que é a lectura. Unha guía que nos leva, sen que nos decatemos. A razón de ser da literatura infantil e xuvenil, -e o que vos obriga ás persoas que facedes crítica a ser moi esixentes coa calidade da literatura infantil e xuvenil-, é que forma lectores. É un dos camiños de formación para todo lector. E digo isto sen entrar no tema dos complexos de se é literatura menor ou non, se é visible ou non: iso aquí dáme igual. Non hai bo lector que non teña que pasar pola literatura infantil e xuvenil. Ademais, todo libro nas mans dun neno ou dun adolescente convértese en literatura infantil ou xuvenil. Cando me din que hai libros que non son axeitados para eles porque non os entenden eu pregunto: e logo ti si o entendiches? Ou cada vez que o les enténdelo mellor? Acaban de facer unha tradución do Ulises, que é un libro que, para lelo, tes que ter moitas lecturas previas, e que vas entendendo a medida que o les… (…)”
