Entrevista de Xacobe Ferreiro a Carlos Mella en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Saltando no tempo e aproveitando o 30 aniversario da publicación do seu libro A falacia do economicismo (Espiral Maior), até que punto as teses centrais dese traballo continúan na actualidade vixentes?
– Carlos Mella (CM): Creo que as ideas que formulaba naquel libro continúan sendo claves e vixentes. A min téñenme que dicir en que iso non é certo ou que a dinámica que explico alí non segue funcionando hoxe en día. Unha das cousas que sinalaba alí era como o capitalismo ía xerando desigualdades e como estas se ían incrementando e iso é o que está pasando hoxe. Ningún dato pon en dúbida que as desigualdades medran. Cando escoito cousas como que “a economía vai como un tiro”, como dixo o outro día o presidente do Goberno español, só digo que co produto interior bruto (PIB) ti podes facer o que queiras. Pero a realidade é que somos o Estado con máis parados de Europa, con máis desemprego xuvenil, o terceiro con máis desigualdade e cun problema moi grave de acceso á vivenda. Se iso é ir como un tiro…
Non hai cambio sobre o que eu escribía hai uns 30 anos e considero que camiñamos cara á catástrofe económica. Incluso a desigualdade medra cada día, como sinala o informe de Oxfam, que afirma que a riqueza de 1% da poboación mundial é superior á de 95% da poboación restante. E isto é terríbel porque parte da primacía do económico sobre calquera outra actividade humana.
– ND: Defendía no volume, en plena preamar da ofensiva neoliberal, a importancia do sector público na economía e moi concretamente de instrumentos de crédito desa natureza, que significa para Galiza carecer de banca pública aínda máis após a desfeita das caixas?
-CM: A min dáme a impresión de que ou se nacionaliza a banca ou se crea unha banca pública forte. As caixas de aforro, que a banca e algún outro se encargaron de fundilas, eran un instrumento moi bo a favor da Galiza coa que non había unha posibilidade dun monopolio total como hai agora porque había certa competencia. Iso si, había que vixialas ben, polo tanto o poder político ten que explicar por que quebraron as caixas, porque era a el a quen correspondía o labor de supervisión. Ademais, aquí na Galiza, aos equipos directivos das caixas os poderes públicos deixáronlles facer auténticas parvadas. (…)”
Arquivos da etiqueta: Nós Diario
Xosé Lois García é nomeado membro correspondente da Academia Angolana de Letras
Desde Nós Diario:
“A Assembleia Geral da Academia Angolana de Letras (AAL) acordou por unanimidade nomear Xosé Lois García como novo membro correspondente desta institución.
A comunicación do nomeamento está asinada por Artur Pestana, Pepetela, presidente da AAL e un recoñecido e aclamado escritor universal en lingua portuguesa.
Xosé Lois García (Merlán, Chantada, 1945) é especialista da literatura de expresión portuguesa en África (a este continente viaxou en numerosas ocasións) e autor de antoloxías poéticas de Mozambique, Angola, Guiné-Bissau, Macau e o Brasil. Tamén é antólogo e tradutor. A súa obra está composta por mais de cincuenta libros publicados sobre diversas temáticas en galego, portugués e catalán.
Nunha opinión publicada en Nós Diario, García afirmaba que “os galegos en xeral descoñecemos bastante cada un dos contextos culturais e artísticos lusófonos, cuxo vehículo de comunicación é a lingua orixinal galaico-portuguesa”.
Neste sentido, afirmaba que “a Lusofonía conforma a estabilidade dun bloque lingüístico que para nós, os galegos, debemos ter conciencia e amparo do mesmo, onde a nosa fala está presente e, non sempre temos o atino de preservala dentro do contexto que nos confina como promotores da mesma”.”
A Coruña: “A prensa en galego e en papel. A experiencia de compromiso de O Sil e Nós Diario“, con Carlos Hervella e Xoán Costa
Nacerán as oliveiras, unha escolma de poemas palestinos para “rachar co silencio”
Desde Nós Diario:
“Nós Diario agasalla o sábado 5 de outubro un caderno especial de 32 páxinas de poemas e autoría colectiva con obras de 23 escritoras e escritores palestinos; clásicos relevantes uns, exiliados ou asasinados por Israel outros. Esta publicación, que acompañará de balde o xornal e mais o semanario Sermos Galiza, está coordinada por Cesáreo Sánchez e Marta Dacosta, con tradución de Moncho Iglesias Míguez, e os autores dos textos son Fadwa Tuqan, Tawfiq Ziad, Samih al-Qasim, Mahmud Darwix, Sharif S. Elmusa, Suad Amiry, Ibrahim Nasrallah, Saleem al-Na ar, Nathalie Handal, Susan Abulhawa, Suheir Hammad, Najwan Darwix, Tamim al-Barghutti, Rafeef Ziadah, Ahmed Masoud, Dareen Tatour, Shahd Wadi, Heba Abu Nada, Mosab Abu Toha, Farah Chamma, Noor Hindi, Nour al-Din Hajjaj e Yahya Ashour.
Cesáreo Sánchez, presidente tamén da Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega (AELG), define este caderno como “un acto de memoria, de denuncia do xenocidio”, e para “rachar co silencio sobre a literatura palestina”, entendendo que “o sionismo quere borrar a memoria de Palestina como pobo culto que é”. Entre a escolma de poetas “hai clásicos da literatura universal que poderían recibir o Premio Nobel”, afirma, en alusión a Mahmud Darwix.
Cesáreo Sánchez mimou a coordinación deste caderno que leva por título Nacerán as oliveiras, como o chamado que é “ás raíces na terra palestina; como na galega, profundas e milenarias”. O presidente da AELG lembra durante a conversa unha imaxe dun vídeo que lle impactou estes días: “Eran arredor de 40 nenas e nenos nunha tenda cantando a lección coa súa mestra”. A mensaxe, para Cesáreo Sánchez, é clara: “A eles non os derrota a esperanza, aínda que os vexamos en ruínas e en xenocida transhumancia son un pobo culto, con confluencia de culturas; o mellor da literatura universal”.
“Queren desposuílos da súa propia historia”, di Sánchez, que mira cara ao caderno convencido de que “a poesía é un dos maiores actos de humanización do día a día”. Por iso concibe esta escolma de poetas palestinos traducidos ao galego como “un abrazo colectivo” polos séculos en que tamén se negou a cultura galega. “Temos que saber que teñen historia, teñen a súa identidade e están dando unha lección de vida que agardo que as nosas novas xeracións aprendan, que abran os ollos e saiban distinguir os focos de verdade das noticias falsas”, prosegue.
Cesáreo Sánchez fala tamén con dor sobre o xenocidio que está a padecer o pobo palestino: “Ás veces un sinte vergoña como ser humano”. Rememora as palabras dun neno palestino a un soldado: “Marcha, esta non é a túa terra”. E explica que un dos poetas asasinados “escribiu un texto e mandoullo a un amigo dicíndolle, ‘se me asasinan, cóntao ti'”. Esa é a realidade cotiá do pobo palestino. “Repártense entre distintas casas porque están a desaparecer familias enteiras”, denuncia, ao tempo que critica que “o mundo anglo-americano é dunha covardía vergoñenta”.
Cesáreo Sánchez ten na memoria as imaxes da guerra do Vietnam. Agora, no xenocidio do pobo palestino, revive recordos de dor coa “crueldade inédita” de escoitar un médico voluntario “dicindo que nenos e nenas son mortos por francotiradores”.
Moncho Iglesias, o encargado de traducir os poemas ao galego
O caderno Nacerán as oliveiras é unha realidade grazas ao traballo de Moncho Iglesias, licenciado en Filoloxía Hispánica pola Universidade de Vigo, e a súa ampla experiencia e coñecementos sobre Palestina —onde viviu e deu clase nas universidades de Belén e a de An-Najah (Nablus)—. Iglesias fixo a súa tese doutoral comparando os contos da tradición oral palestina e da galega.”
O xornalista Alberto Ramos gaña o XVIII Premio Narrativa Breve Repsol con Pirotecnia
Desde Nós Diario:
“O xornalista Alberto Ramos gañou o XVIII Premio Narrativa Breve Repsol con Pirotecnia, unha obra “narrada cun estilo impecábel” e que constitúe “un excelente retrato da complexa sociedade galega que nos tocou vivir”.
O secretario xeral de Lingua, Valentín García, participou esta terza feira na entrega do galardón, xa que o certame conta co apoio da Xunta da Galiza, que busca “reforzar a creación literaria en galego e promover o uso social da lingua”.
O representante do Goberno galego, que formou parte do xurado, felicitou o galardoado “tanto polo premio como pola súa novela, plena e orixinal”.
O premio leva unha dotación económica de 12.000 euros e a publicación da obra gañadora por parte da Editorial Galaxia.
Á cita tamén asistiron a directora do Complexo Industrial de Repsol na Coruña, Natalia Barreiro; o presidente de Galaxia, Xosé Manuel Soutullo; e o portavoz do xurado nomeado pola Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, Daniel Ugarte.
Precisamente estes últimos definiron a novela como “unha obra narrada cun estilo impecable, que conta cunha habilidade polifónica na que os sucesos relatados vanse entretecendo contrapuntisticamente”.
“Pola calidade dos seus diálogos, a caracterización dos personaxes e a apropiada recreación de atmosferas, esta novela constitúe un excelente retrato da complexa sociedade galega que nos tocou vivir”, remarcan. (…)”
Antonio Yáñez Casal, gañador do XX Premio Pura e Dora Vázquez de Narración
Desde Nós Diario:
“Antonio Yáñez Casal, baixo o pseudónimo Maceteum, resultou gañador do XX Premio Pura e Dora Vázquez de Narración coa obra Azul cobalto. Yáñez Casal xa gañara este certame na súa XIV edición, no ano 2016, coa obra Do meu nome e outras traballadas. O Premio Pura e Dora Vázquez de literatura está dotado con 3.000 euros, recuperándose así o importe inicial deste certame.
O xurado destaca de Azul cobalto que vai dirixida a un público xuvenil, “sendo unha obra moi orixinal cunha temática rompedora. Que é doada de ler e engancha moito. Ten unha linguaxe e un estilo moi coidados. Destaca valores como o traballo en equipo e a perseveranza. Enxalza o poder dos soños como memoria e destaca a importancia da lectura para poder entender as cousas”.
O xurado, que sinala a calidade de todas as obras presentadas, estivo composto por un representante de cada un dos grupos políticos da Deputación de Ourense: David Canda Castro representando ao grupo PP; David Manuel Alvarado Roales representando ao grupo PSOE; Xosé Antón Dorrío Vázquez representando ao grupo DO, e Isabel Mociño González representando ao grupo BNG, actuando como presidente César Fernández Gil, deputado de Cultura da Deputación provincial e como secretaria Ana M.ª Malingre Rodríguez, xefa de sección de Arquivo e Publicacións da Deputación de Ourense. (…)”
A Iniciativa Lexislativa Popular “Liberemos a Galega!” reclama a “democratización” da CRTVG
Desde Nós Diario:
“Democratizar a CRTVG e acabar co seu secuestro polo poder político. Estes son os dous obxectivos que impulsan a Iniciativa Lexislativa Popular (ILP) “Liberemos a Galega!”, rexistrada esta cuarta feira no Parlamento galego e que apoian 40 organizacións a través da Plataforma en Defensa da CRTVG. Entre as propostas que contempla, varia o modelo de escolla do director xeral do ente público ou adoptar ferramentas que garantan unha “información veraz” nos medios públicos.
“Os medios públicos non pertencen ao Goberno, son da cidadanía e están ao servizo deste país”. Así se expresou a veterana xornalista Tareixa Navaza após formalizar a ILP no rexistro da Cámara Galega. “Precisamos 10.000 sinaturas”, indicou a que tamén é portavoz da plataforma de 40 colectivos e entidades que impulsa esta iniciativa lexislativa popular, entre elas o comité intercentros da radio e televisión públicas galegas e a asemblea de traballadoras das mesmas. “Aos meus 77 anos son optimista e sei que imos reunir moitas máis” [sinaturas].
Navaza, con Xurxo Souto ou Manuel Pampín, entre outros, integra a comisión promotora desta ILP. Criticou con dureza o proceder do Goberno galego cos medios públicos galegos. “Non inventan nada, isto xa se fixo en Alemaña en 1933 co Ministerio de Propaganda” de Joseph Goebbels, afirmou. Puxo como exemplo dese proceder, o feito de que o xefe de Informativos da Radio Galega reproducise as críticas do PP contra o Consello da Cultura Galega polo seu informe sobre Altri. “Os traballadores están sometidos a unha presión brutal”, denunciou.
A Iniciativa Lexislativa Popular recolle unha serie de medidas para evitar que se perpetúe unha situación nos medios públicos que implica, en palabras de Navaza, “tronzar a democracia”. Así, proponse un novo modelo de escolla do director xeral da CRTVG. Este sería electo mediante un concurso público e por 3/5 do parlamento galego. Cando remate o mandato. só podería exercer un máis; evitando así a perpetuación no cargo, “como Alfonso Sánchez Izquierdo” [actual director xeral e que leva no posto desde 2009, coa chegada de Alberto Núñez Feixoo á Presidencia da Xunta da Galiza].
Para garantir a “información veraz, obxectividade, a imparcialidade, a neutralidade” pídese activar o Consello de Informativos, así como que os medios públicos galegos sexan “un reflexo do pluralismo que existe na Galiza”. Ligado a este punto está a proposta de que se “garanta” o acceso da cidadanía á CRTVG.
Recuperar a cobertura territorial de todo o país e as desconexións locais; promover e defender a identidade de Galiza, da súa lingua e da súa cultura; ou fomentar a través dos contidos a igualdade e a non discriminación, a diversidade sexual, integrando a perspectiva de xénero, son outras das demandas recollidas. Tamén o fomento da produción propia, sendo “motor da produción audiovisual independente, con transparencia e evitando a concentración das compras nun número reducido de provedores”. As sinaturas recolleranse “por todo o país nas vindeiras semanas”, con especial incidencia en outubro, informou Navaza.
Organizacións asinantes
A Mesa pola Normalización Lingüística, Anova-Irmandade Nacionalista, Asociación de Actores e Actrices de Galicia, Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, Asociación de Gaiteiras Galegas, Asociación de Profesionais da Rama Artística e da Dobraxe de Galicia APRADOGA, Asociación Lucenza Nigrán, Asociación pola Defensa da Ría, Asociación pola Defensa Ecolóxica de Galiza (ADEGA), Avante LGTB+, BNG, CCOO, CGT, CIG, CNT, CUT, Defende a Galega, Erguer, Esculca, Federación Rural Galega (FRUGA), Fundación Luís Tilve, Fundación Moncho Reboiras, InvestiGal-Rede Galega pola Investigación, Mulheres Nacionalistas Galegas, Músicas ao vivo, Plataforma Feminista Galega, Plataforma Queremos Galego, Plataforma SOS Sanidade Pública, Plataforma Veciñal Mina Touro-O PINO NON, PSdeG-PSOE, REDE (Federación Galega de Asociacións de Familiares e Usuarias de Residencias e da Dependencia), Sindicato Ferroviario, Sindicato Labrego Galego, SOS Ficción en Galego, UGTGalicia, Vía Galega.”
Paula Merlán: “Cando levo os meus libros ao meu alumnado, danse de conta de que tamén poderían escribir”
Entrevista de Laura Veiga a Paula Merlán en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Cal foi a idea que a levou a escribir Uxía e o mar?
– Paula Merlán (PM): Adoro o mar. Sempre vou coa miña familia, tanto no inverno como no verán. A raíz dalgunhas noticias que vin na prensa que falaban de persoas que viran o mar por primeira vez sendo xa maiores, ocorréuseme escribir algo similar. Tiña ganas de escribir unha historia que estivese ambientada no mar e iso deume a pista para crear unha arredor da motivación que levaría unha persoa ver o mar e cales serían as súas sensacións ao velo por primeira vez. Claro, para min é algo natural, mais quería pórme na pel das persoas que o viran por primeira vez xa de adultas, aínda que a protagonista é unha nena. Aínda así, creo que reflicte esas sensacións e a motivación de perseguir ese soño.
– ND: Como foi o traballo coa ilustradora, Mónica Fernández (Terteres)?
– PM: Eu fun escribindo o texto inicial e máis adiante foi cando a coñecín na Semana do Libro de Compostela en 2018, cando eu estaba presentando outro libro. Este foi un proxecto que se foi elaborando con tempo e con mimo. Estivemos en contacto en todo momento.
Ela comentábame as ideas que tiña para facer o que sería a primeira mostra da ilustración. Démoslle moitas voltas porque eu tiña escrita unha primeira versión, mais logo decidín cambiar un pouco a historia e isto provocou tamén un cambio no ton da ilustración. Foi un proceso longo, mais tamén moi bonito. Máis adiante foi cando xurdiu a oportunidade de publicar con Xerais e iso para min xa foi un soño feito realidade.
Neste tipo de obras a ilustración é importantísima e o ideal é que as imaxes sexan quen de falar por si mesmas. As ilustracións de Terteres teñen algo de poesía, e aínda que traballamos xuntas nesa primeira mostra, logo foi ela quen lle foi dando forma a todo. (…)”
Concha Blanco: “A miña intención era que os nenos visen que as linguas eran todas iguais”
Entrevista de Sonia Iglesias a Concha Blanco en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario: Tamén trata o galego na escola, como navegan este conflito as crianzas e como axudalos como docente?
– Concha Blanco: A experiencia do galego na escola foi o que me serviu de proxectil de lanzamento para que me vise reflectida de pequena e mo tomase en serio.
Eu estiven estudando en Ferrol, unha cidade cosmopolita, onde había moitísimo militar de fóra. Todo o mundo era castelanfalante. Era inviábel falar galego. Cando volvía a Lires, o primeiro que facía era ser eu e era eu falando na miña lingua. Os meus amiguiños esperaban que chegase falando castelán.
Ao comezar a traballar volvín revivir o problema porque na escola de Dumbría, veu unha nai cun neno que non quería vir á escola e veu ver que facía, porque quería que aprendese a falar. Crin que se refería a algún problema que se podía solucionar con logopedia pero o neno sabe falar o que pa-sa é que fala coma nós e dixen pois hai que facer algo e me puxen a observar os rapaces e redactar contos dos que poñía exercicios partindo dunha lectura en galego.
A miña intención era que os nenos visen que os textos en galego tamén podían estar na escola e que as linguas eran todas iguais porque servían para entendernos. Un compañeiro meu díxome que podiamos aproveitar para potenciar a nosa lingua desde dentro da aula. Enviámolo a Edicións do Castro, e contestáronme que mo publicaban. Así naceu que eu comezase escribir. (…)”
Margarita Ledo Andión impulsa un novo espazo para a cultura en Castro de Rei
Entrevista de Manuel Xestoso a Margarita Ledo Andión en Nós Diario:
“Un novo espazo para a cultura e o pensamento: así se define a Casa da Galería, que baixo o lema “Cinema, cultura, comunicación” abriu o 31 de xullo as súas portas en Castro de Rei (A Terra Chá), coa presentación da antoloxía poética da escritora e cineasta chairega Margarita Ledo Andión, Prefiro condenarme (Chan da Pólvora) e unha mostra de debuxos de Luís Moscardó, Paisaxe interior [debuxos que escriben versos].
A Casa da Galería está impulsada pola Fundación Margarita Ledo Andión, que ten como obxecto, segundo marcan os seus estatutos, “a conservación, investigación e difusión da obra da investigadora, escritora e cineasta Margarita Ledo Andión, a promoción da cultura galega en xeral e do cinema e o audiovisual en lingua galega en particular, así como doutros bens de cultura e comunicación”.
Porén, a definición legal non reflicte de maneira exacta a ambición do proxecto. “A idea orixinal sempre foi pór a disposición do público a documentación relacionada co meu traballo, vencellada, sobre todo, ao cinema e á comunicación”, explica Ledo, en conversa con Nós Diario. “Mais tamén hai traballos da Produtora Nós, un pequeno fondo de pintura galega e audiovisual, xunto con fondos hemerográficos e bibliográficos que contextualizan o anterior”.
Á hora de escoller un lugar onde depositar todo ese acervo, a Fundación comprobou que nas cidades xa existían centros de estudo abondos para levar a cabo este tipo de tarefas e -en liña coa tendencia de pensar e pór en valor a cultura que se fai en todo o territorio, máis alá do que se xera nas cidades- decidiron que a casa familiar en Castro de Rei era un lugar idóneo para crear un espazo destas características e, ademais, traballar en proximidade para estabelecer un centro de creación e visibilización da cultura da Chaira. “Estamos falando dun lugar no que se está creando unha pequena rede de centros que pode contribuír a pór en valor a cultura tendo en conta o enraizamento coa terra: nun pequeno radio están o Museo do Castro de Viladonga, a Casa-Museo Manuel María, a Casa de Álvaro Cunqueiro… Créase un pequeno circuíto que contribúe revitalizar a vida cultural e social da rexión”, sinala.
Nese compromiso coa cultura de proximidade, a Casa da Galería ten previsto, ademais, xerar actividades que afonden no coñecemento da Chaira, ir creando unha arqueoloxía da paisaxe que permita a identificación co territorio a medida que se vaia afondando no seu coñecemento.
“Se non coñeces ben todo o valor que pode chegar a ter a terra onde pos os pés, non es consciente das agresións que se exercen contra ela, das feridas constantes que está sufrindo agora mesmo; non te decatas das consecuencias que pode ter abrir unha estrada por determinadas paraxes ou os efectos que pode ter unha plantación de eucaliptos na percepción do teu espazo vital”, engade Ledo. “Por iso queremos acompañar cada acto con actividades de contextualización que contribúan a relacionar cultura e paisaxe”.
As próximas actividades discorren exactamente por ese camiño. Así, o 4 de setembro inaugurarase a exposición Os Notábeis. Á volta de personaxes dun Castro de Rei do século pasado, que, comisariada polo artista Bernardo Tejeda, recupera un proxecto no que confluíron os artistas Jorge Carla, Antonio Asensi e Israel Dawood en 2015: serigrafías sobre soporte téxtil. Un xogo que cuestionaba o concepto de autoría da peza de arte desembocou na aparición duns retratos estilizados tirados dun libro sobre unha historia de Castro de Rei, dando lugar a un grupo de pezas que constitúen o corpo da mostra. Unha sesión-debate coa artista plástica Luz Darriba analizará as obras desde a perspectiva de xénero.
E o día 11 de setembro decorrerá a proxección, por primeira vez en Castro de Rei, do documental Manuel María: eu son fala e terra desta miña terra, da propia Margarita Ledo Andión, seguida dun faladoiro -no que intervirán Marica Campo, María Pilar García Negro e Alberto Ansede, presidente da Fundación Manuel María- que lembrará os vinte anos do pasamento do poeta nacional.
En todo caso, o protagonismo, onte, recaía na Margarita Ledo poeta, a que hai case 55 anos publicaba o seu primeiro libro, o sorprendente Parolar cun eu, cun intre, cun inseuto (Xistral), que inauguraba unha das poéticas máis singulares e atractivas das últimas décadas que agora se condensan no volume Prefiro condenarme, cuxo título coincide co do seu último filme.
“Tematicamente non teñen nada que ver, pero si que xorden da mesma pulsión interna”, relata a escritora e cineasta. “É unha frase que lle escoitei á miña nai no contexto dunha discusión dura. Axiña me decatei que era unha frase de insumisión que se podía interpretar en sentido relixioso mais tamén persoal”. (…)”
