Desde Nós Diario:
“A novela Hotel Carioca, de Antón Riveiro Coello (Galaxia), vén de facerse co XXVIII Premio Literario Arcebispo Juan de San Clemente, organizado polo IES Plurilingüe Rosalía de Castro de Santiago de Compostela.
O relato de Riveiro Coello conta a historia de Helena que en 1982 ten 13 anos e os domingos lelle á avoa as cartas que envía o seu tío favorito, Leandro, que marchou ao Brasil para non volver. Un día chega a noticia de que Leandro morreu. A familia sospeita que foi asasinado e encárgalle unha complexa misión a Helena: manter a ficción de que Leandro segue con vida para que a avoa non saiba a verdade.
O xurado destacou no seu ditame “a maxistral construción” de Hotel Carioca para ensamblar “distintas tramas en distintas épocas” e a súa “variedade temática”, na que se abranguen asuntos universais como “a emigración, a familia, a homosexualidade”. As dúas obras que ficaron como finalistas Diario de dúas casas, título de María Villamarín (Euseino? Editores), e O ano das mazás, de Montse Ferreira Fervenza (Xerais).
Pola súa parte, Literatura infantil, de Alejandro Zambra (Anagrama), gañou na categoría en lingua castelá. O xurado salientou a “universalidade temática”, a “sinxeleza da narración e o seu dinamismo”, así como tamén “a reflexión que achega sobre a educación e o sentimento de ser pai”.
O retrato de casada, de Maggie O’Farrell (Libros del Asteroide) foi distinguida no apartado de novela internacional. Sobre esta obra, o xurado salientou a conxugación de “dúas liñas emerxentes”, a “linguaxe poética empregada”, a “ambientación histórica” e o fincapé feito sobre un asunto esencial na vida: “a procura da liberdade”.”
Arquivos da etiqueta: Nós Diario
Lois Ladra avanza o seu proxecto á fronte do Museo do Pobo Galego: da recuperación integral de Bonaval á descentralización do museo
Desde Nós Diario:
“Acadar unha ampliación significativa dos recursos económicos e humanos destinados ao centro, consolidar o crecemento experimentado ao longo dos últimos anos, levar a cabo as obras de recuperación integral do conxunto monumental de San Domingos de Bonaval e concluír a montaxe das novas salas de historia coa vista posta no cincuenta aniversario da institución, en 2027. Son as principais liñas mestras do novo proxecto para o Museo do Pobo Galego co que Lois Ladra vén de asumir a Dirección da entidade.
A súas propostas foron, canda a súa formación no ámbito da antropoloxía e a súa experiencia profesional, un dos aspectos que a comisión seleccionadora tivo en conta á hora de elixir Ladra a través dun concurso de méritos con máis de vinte candidaturas. Así o apuntou esta terza feira a presidenta do Padroado do Museo do Pobo Galego, Concha Losada, na presentación de Lois Ladra, quen releva a Manuel Vilar Álvarez á fronte do museo, após a xubilación deste.
Lois Ladra (A Coruña, 1972) asumiu o cargo o pasado 2 de outubro co “orgullo de incorporarse á Dirección dunha entidade que representa o mellor deste país e un exemplo de como a sociedade civil pode organizarse para crear un centro referencial coma este”.
O novo director debullou tamén outros aspectos que merecerán especial interese nesta nova etapa da entidade, entre eles, a “descentralización do museo, para tentar chegar a todos os recunchos do país”, así como “o fortalecemento das relacións culturais e patrimoniais con Portugal e coa lusofonía”, mais sen deixar atrás os “firmes e sólidos valores fundacionais do Museo do Pobo Galego”, así como a experiencia acumulada no estudo, defensa e activación cultural do patrimonio etnolóxico do pobo galego, destacou.
Neste sentido, Ladra avogou tamén por alentar a “necesaria adaptación aos novos tempos, actualizando o discurso museolóxico e as instalacións museográficas”. Así, resumiu, o obxectivo será “celebrarmos con orgullo este medio século de vida, creando as condicións necesarias para que o Museo do Pobo Galego, tomando prestadas as fermosas palabras de Cunqueiro, poida seguir existindo mil anos máis como faro, luz e guieiro da nosa cultura e da nosa identidade como sociedade milenaria, plural, rica, dinámica, inclusiva e diversa”.
Lois Ladra é licenciado con grao en Xeografía e Historia na especialidade de Prehistoria e Etnoloxía pola Universidade Complutense de Madrid. Ten ademais un mestrado en Arqueoloxía pola Universidade do Porto (Portugal) e unha Licenciatura en Antropoloxía Social e Cultural. A súa experiencia laboral está ligada ao estudo, defensa e activación do patrimonio cultural, tanto en traballos desenvolvidos para diversas administracións públicas como en empresas españolas e portuguesas, así como no terceiro sector.
Antes de asumir a Dirección da institución Ladra xa formaba parte como asociado do Museo do Pobo Galego e viña colaborando na revista Adra desde o ano 2010.”
Carlos Mella: “Galiza está moi mal financiada e isto é de libro, sábeo calquera”
Entrevista de Xacobe Ferreiro a Carlos Mella en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Saltando no tempo e aproveitando o 30 aniversario da publicación do seu libro A falacia do economicismo (Espiral Maior), até que punto as teses centrais dese traballo continúan na actualidade vixentes?
– Carlos Mella (CM): Creo que as ideas que formulaba naquel libro continúan sendo claves e vixentes. A min téñenme que dicir en que iso non é certo ou que a dinámica que explico alí non segue funcionando hoxe en día. Unha das cousas que sinalaba alí era como o capitalismo ía xerando desigualdades e como estas se ían incrementando e iso é o que está pasando hoxe. Ningún dato pon en dúbida que as desigualdades medran. Cando escoito cousas como que “a economía vai como un tiro”, como dixo o outro día o presidente do Goberno español, só digo que co produto interior bruto (PIB) ti podes facer o que queiras. Pero a realidade é que somos o Estado con máis parados de Europa, con máis desemprego xuvenil, o terceiro con máis desigualdade e cun problema moi grave de acceso á vivenda. Se iso é ir como un tiro…
Non hai cambio sobre o que eu escribía hai uns 30 anos e considero que camiñamos cara á catástrofe económica. Incluso a desigualdade medra cada día, como sinala o informe de Oxfam, que afirma que a riqueza de 1% da poboación mundial é superior á de 95% da poboación restante. E isto é terríbel porque parte da primacía do económico sobre calquera outra actividade humana.
– ND: Defendía no volume, en plena preamar da ofensiva neoliberal, a importancia do sector público na economía e moi concretamente de instrumentos de crédito desa natureza, que significa para Galiza carecer de banca pública aínda máis após a desfeita das caixas?
-CM: A min dáme a impresión de que ou se nacionaliza a banca ou se crea unha banca pública forte. As caixas de aforro, que a banca e algún outro se encargaron de fundilas, eran un instrumento moi bo a favor da Galiza coa que non había unha posibilidade dun monopolio total como hai agora porque había certa competencia. Iso si, había que vixialas ben, polo tanto o poder político ten que explicar por que quebraron as caixas, porque era a el a quen correspondía o labor de supervisión. Ademais, aquí na Galiza, aos equipos directivos das caixas os poderes públicos deixáronlles facer auténticas parvadas. (…)”
Xosé Lois García é nomeado membro correspondente da Academia Angolana de Letras
Desde Nós Diario:
“A Assembleia Geral da Academia Angolana de Letras (AAL) acordou por unanimidade nomear Xosé Lois García como novo membro correspondente desta institución.
A comunicación do nomeamento está asinada por Artur Pestana, Pepetela, presidente da AAL e un recoñecido e aclamado escritor universal en lingua portuguesa.
Xosé Lois García (Merlán, Chantada, 1945) é especialista da literatura de expresión portuguesa en África (a este continente viaxou en numerosas ocasións) e autor de antoloxías poéticas de Mozambique, Angola, Guiné-Bissau, Macau e o Brasil. Tamén é antólogo e tradutor. A súa obra está composta por mais de cincuenta libros publicados sobre diversas temáticas en galego, portugués e catalán.
Nunha opinión publicada en Nós Diario, García afirmaba que “os galegos en xeral descoñecemos bastante cada un dos contextos culturais e artísticos lusófonos, cuxo vehículo de comunicación é a lingua orixinal galaico-portuguesa”.
Neste sentido, afirmaba que “a Lusofonía conforma a estabilidade dun bloque lingüístico que para nós, os galegos, debemos ter conciencia e amparo do mesmo, onde a nosa fala está presente e, non sempre temos o atino de preservala dentro do contexto que nos confina como promotores da mesma”.”
A Coruña: “A prensa en galego e en papel. A experiencia de compromiso de O Sil e Nós Diario“, con Carlos Hervella e Xoán Costa
Nacerán as oliveiras, unha escolma de poemas palestinos para “rachar co silencio”
Desde Nós Diario:
“Nós Diario agasalla o sábado 5 de outubro un caderno especial de 32 páxinas de poemas e autoría colectiva con obras de 23 escritoras e escritores palestinos; clásicos relevantes uns, exiliados ou asasinados por Israel outros. Esta publicación, que acompañará de balde o xornal e mais o semanario Sermos Galiza, está coordinada por Cesáreo Sánchez e Marta Dacosta, con tradución de Moncho Iglesias Míguez, e os autores dos textos son Fadwa Tuqan, Tawfiq Ziad, Samih al-Qasim, Mahmud Darwix, Sharif S. Elmusa, Suad Amiry, Ibrahim Nasrallah, Saleem al-Na ar, Nathalie Handal, Susan Abulhawa, Suheir Hammad, Najwan Darwix, Tamim al-Barghutti, Rafeef Ziadah, Ahmed Masoud, Dareen Tatour, Shahd Wadi, Heba Abu Nada, Mosab Abu Toha, Farah Chamma, Noor Hindi, Nour al-Din Hajjaj e Yahya Ashour.
Cesáreo Sánchez, presidente tamén da Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega (AELG), define este caderno como “un acto de memoria, de denuncia do xenocidio”, e para “rachar co silencio sobre a literatura palestina”, entendendo que “o sionismo quere borrar a memoria de Palestina como pobo culto que é”. Entre a escolma de poetas “hai clásicos da literatura universal que poderían recibir o Premio Nobel”, afirma, en alusión a Mahmud Darwix.
Cesáreo Sánchez mimou a coordinación deste caderno que leva por título Nacerán as oliveiras, como o chamado que é “ás raíces na terra palestina; como na galega, profundas e milenarias”. O presidente da AELG lembra durante a conversa unha imaxe dun vídeo que lle impactou estes días: “Eran arredor de 40 nenas e nenos nunha tenda cantando a lección coa súa mestra”. A mensaxe, para Cesáreo Sánchez, é clara: “A eles non os derrota a esperanza, aínda que os vexamos en ruínas e en xenocida transhumancia son un pobo culto, con confluencia de culturas; o mellor da literatura universal”.
“Queren desposuílos da súa propia historia”, di Sánchez, que mira cara ao caderno convencido de que “a poesía é un dos maiores actos de humanización do día a día”. Por iso concibe esta escolma de poetas palestinos traducidos ao galego como “un abrazo colectivo” polos séculos en que tamén se negou a cultura galega. “Temos que saber que teñen historia, teñen a súa identidade e están dando unha lección de vida que agardo que as nosas novas xeracións aprendan, que abran os ollos e saiban distinguir os focos de verdade das noticias falsas”, prosegue.
Cesáreo Sánchez fala tamén con dor sobre o xenocidio que está a padecer o pobo palestino: “Ás veces un sinte vergoña como ser humano”. Rememora as palabras dun neno palestino a un soldado: “Marcha, esta non é a túa terra”. E explica que un dos poetas asasinados “escribiu un texto e mandoullo a un amigo dicíndolle, ‘se me asasinan, cóntao ti'”. Esa é a realidade cotiá do pobo palestino. “Repártense entre distintas casas porque están a desaparecer familias enteiras”, denuncia, ao tempo que critica que “o mundo anglo-americano é dunha covardía vergoñenta”.
Cesáreo Sánchez ten na memoria as imaxes da guerra do Vietnam. Agora, no xenocidio do pobo palestino, revive recordos de dor coa “crueldade inédita” de escoitar un médico voluntario “dicindo que nenos e nenas son mortos por francotiradores”.
Moncho Iglesias, o encargado de traducir os poemas ao galego
O caderno Nacerán as oliveiras é unha realidade grazas ao traballo de Moncho Iglesias, licenciado en Filoloxía Hispánica pola Universidade de Vigo, e a súa ampla experiencia e coñecementos sobre Palestina —onde viviu e deu clase nas universidades de Belén e a de An-Najah (Nablus)—. Iglesias fixo a súa tese doutoral comparando os contos da tradición oral palestina e da galega.”
O xornalista Alberto Ramos gaña o XVIII Premio Narrativa Breve Repsol con Pirotecnia
Desde Nós Diario:
“O xornalista Alberto Ramos gañou o XVIII Premio Narrativa Breve Repsol con Pirotecnia, unha obra “narrada cun estilo impecábel” e que constitúe “un excelente retrato da complexa sociedade galega que nos tocou vivir”.
O secretario xeral de Lingua, Valentín García, participou esta terza feira na entrega do galardón, xa que o certame conta co apoio da Xunta da Galiza, que busca “reforzar a creación literaria en galego e promover o uso social da lingua”.
O representante do Goberno galego, que formou parte do xurado, felicitou o galardoado “tanto polo premio como pola súa novela, plena e orixinal”.
O premio leva unha dotación económica de 12.000 euros e a publicación da obra gañadora por parte da Editorial Galaxia.
Á cita tamén asistiron a directora do Complexo Industrial de Repsol na Coruña, Natalia Barreiro; o presidente de Galaxia, Xosé Manuel Soutullo; e o portavoz do xurado nomeado pola Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, Daniel Ugarte.
Precisamente estes últimos definiron a novela como “unha obra narrada cun estilo impecable, que conta cunha habilidade polifónica na que os sucesos relatados vanse entretecendo contrapuntisticamente”.
“Pola calidade dos seus diálogos, a caracterización dos personaxes e a apropiada recreación de atmosferas, esta novela constitúe un excelente retrato da complexa sociedade galega que nos tocou vivir”, remarcan. (…)”
Antonio Yáñez Casal, gañador do XX Premio Pura e Dora Vázquez de Narración
Desde Nós Diario:
“Antonio Yáñez Casal, baixo o pseudónimo Maceteum, resultou gañador do XX Premio Pura e Dora Vázquez de Narración coa obra Azul cobalto. Yáñez Casal xa gañara este certame na súa XIV edición, no ano 2016, coa obra Do meu nome e outras traballadas. O Premio Pura e Dora Vázquez de literatura está dotado con 3.000 euros, recuperándose así o importe inicial deste certame.
O xurado destaca de Azul cobalto que vai dirixida a un público xuvenil, “sendo unha obra moi orixinal cunha temática rompedora. Que é doada de ler e engancha moito. Ten unha linguaxe e un estilo moi coidados. Destaca valores como o traballo en equipo e a perseveranza. Enxalza o poder dos soños como memoria e destaca a importancia da lectura para poder entender as cousas”.
O xurado, que sinala a calidade de todas as obras presentadas, estivo composto por un representante de cada un dos grupos políticos da Deputación de Ourense: David Canda Castro representando ao grupo PP; David Manuel Alvarado Roales representando ao grupo PSOE; Xosé Antón Dorrío Vázquez representando ao grupo DO, e Isabel Mociño González representando ao grupo BNG, actuando como presidente César Fernández Gil, deputado de Cultura da Deputación provincial e como secretaria Ana M.ª Malingre Rodríguez, xefa de sección de Arquivo e Publicacións da Deputación de Ourense. (…)”
A Iniciativa Lexislativa Popular “Liberemos a Galega!” reclama a “democratización” da CRTVG
Desde Nós Diario:
“Democratizar a CRTVG e acabar co seu secuestro polo poder político. Estes son os dous obxectivos que impulsan a Iniciativa Lexislativa Popular (ILP) “Liberemos a Galega!”, rexistrada esta cuarta feira no Parlamento galego e que apoian 40 organizacións a través da Plataforma en Defensa da CRTVG. Entre as propostas que contempla, varia o modelo de escolla do director xeral do ente público ou adoptar ferramentas que garantan unha “información veraz” nos medios públicos.
“Os medios públicos non pertencen ao Goberno, son da cidadanía e están ao servizo deste país”. Así se expresou a veterana xornalista Tareixa Navaza após formalizar a ILP no rexistro da Cámara Galega. “Precisamos 10.000 sinaturas”, indicou a que tamén é portavoz da plataforma de 40 colectivos e entidades que impulsa esta iniciativa lexislativa popular, entre elas o comité intercentros da radio e televisión públicas galegas e a asemblea de traballadoras das mesmas. “Aos meus 77 anos son optimista e sei que imos reunir moitas máis” [sinaturas].
Navaza, con Xurxo Souto ou Manuel Pampín, entre outros, integra a comisión promotora desta ILP. Criticou con dureza o proceder do Goberno galego cos medios públicos galegos. “Non inventan nada, isto xa se fixo en Alemaña en 1933 co Ministerio de Propaganda” de Joseph Goebbels, afirmou. Puxo como exemplo dese proceder, o feito de que o xefe de Informativos da Radio Galega reproducise as críticas do PP contra o Consello da Cultura Galega polo seu informe sobre Altri. “Os traballadores están sometidos a unha presión brutal”, denunciou.
A Iniciativa Lexislativa Popular recolle unha serie de medidas para evitar que se perpetúe unha situación nos medios públicos que implica, en palabras de Navaza, “tronzar a democracia”. Así, proponse un novo modelo de escolla do director xeral da CRTVG. Este sería electo mediante un concurso público e por 3/5 do parlamento galego. Cando remate o mandato. só podería exercer un máis; evitando así a perpetuación no cargo, “como Alfonso Sánchez Izquierdo” [actual director xeral e que leva no posto desde 2009, coa chegada de Alberto Núñez Feixoo á Presidencia da Xunta da Galiza].
Para garantir a “información veraz, obxectividade, a imparcialidade, a neutralidade” pídese activar o Consello de Informativos, así como que os medios públicos galegos sexan “un reflexo do pluralismo que existe na Galiza”. Ligado a este punto está a proposta de que se “garanta” o acceso da cidadanía á CRTVG.
Recuperar a cobertura territorial de todo o país e as desconexións locais; promover e defender a identidade de Galiza, da súa lingua e da súa cultura; ou fomentar a través dos contidos a igualdade e a non discriminación, a diversidade sexual, integrando a perspectiva de xénero, son outras das demandas recollidas. Tamén o fomento da produción propia, sendo “motor da produción audiovisual independente, con transparencia e evitando a concentración das compras nun número reducido de provedores”. As sinaturas recolleranse “por todo o país nas vindeiras semanas”, con especial incidencia en outubro, informou Navaza.
Organizacións asinantes
A Mesa pola Normalización Lingüística, Anova-Irmandade Nacionalista, Asociación de Actores e Actrices de Galicia, Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, Asociación de Gaiteiras Galegas, Asociación de Profesionais da Rama Artística e da Dobraxe de Galicia APRADOGA, Asociación Lucenza Nigrán, Asociación pola Defensa da Ría, Asociación pola Defensa Ecolóxica de Galiza (ADEGA), Avante LGTB+, BNG, CCOO, CGT, CIG, CNT, CUT, Defende a Galega, Erguer, Esculca, Federación Rural Galega (FRUGA), Fundación Luís Tilve, Fundación Moncho Reboiras, InvestiGal-Rede Galega pola Investigación, Mulheres Nacionalistas Galegas, Músicas ao vivo, Plataforma Feminista Galega, Plataforma Queremos Galego, Plataforma SOS Sanidade Pública, Plataforma Veciñal Mina Touro-O PINO NON, PSdeG-PSOE, REDE (Federación Galega de Asociacións de Familiares e Usuarias de Residencias e da Dependencia), Sindicato Ferroviario, Sindicato Labrego Galego, SOS Ficción en Galego, UGTGalicia, Vía Galega.”
Paula Merlán: “Cando levo os meus libros ao meu alumnado, danse de conta de que tamén poderían escribir”
Entrevista de Laura Veiga a Paula Merlán en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Cal foi a idea que a levou a escribir Uxía e o mar?
– Paula Merlán (PM): Adoro o mar. Sempre vou coa miña familia, tanto no inverno como no verán. A raíz dalgunhas noticias que vin na prensa que falaban de persoas que viran o mar por primeira vez sendo xa maiores, ocorréuseme escribir algo similar. Tiña ganas de escribir unha historia que estivese ambientada no mar e iso deume a pista para crear unha arredor da motivación que levaría unha persoa ver o mar e cales serían as súas sensacións ao velo por primeira vez. Claro, para min é algo natural, mais quería pórme na pel das persoas que o viran por primeira vez xa de adultas, aínda que a protagonista é unha nena. Aínda así, creo que reflicte esas sensacións e a motivación de perseguir ese soño.
– ND: Como foi o traballo coa ilustradora, Mónica Fernández (Terteres)?
– PM: Eu fun escribindo o texto inicial e máis adiante foi cando a coñecín na Semana do Libro de Compostela en 2018, cando eu estaba presentando outro libro. Este foi un proxecto que se foi elaborando con tempo e con mimo. Estivemos en contacto en todo momento.
Ela comentábame as ideas que tiña para facer o que sería a primeira mostra da ilustración. Démoslle moitas voltas porque eu tiña escrita unha primeira versión, mais logo decidín cambiar un pouco a historia e isto provocou tamén un cambio no ton da ilustración. Foi un proceso longo, mais tamén moi bonito. Máis adiante foi cando xurdiu a oportunidade de publicar con Xerais e iso para min xa foi un soño feito realidade.
Neste tipo de obras a ilustración é importantísima e o ideal é que as imaxes sexan quen de falar por si mesmas. As ilustracións de Terteres teñen algo de poesía, e aínda que traballamos xuntas nesa primeira mostra, logo foi ela quen lle foi dando forma a todo. (…)”
