Marga do Val, escritora e tradutora: “Luísa Villalta escribiu para os tempos de hoxe”

Entrevista de Susana Rois a Marga do Val en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Quen é hoxe Luísa Villalta?
– Marga do Val (MV): Luísa Villalta é unha escritora que se está descubrindo. Cando viviu no seu tempo coñeciámola as poetas que compartiamos vida con ela, os seus amigos e compañeiros de militancia política e cultural, as persoas que lían os seus textos, o profesorado que levou as súas obras ás aulas, nomeadamente dúas: As chaves do tempo, un libro de lectura que estaba na colección Froita do tempo, d’A Nosa Terra, e O outro lado da música, a poesía, un volume co que o profesorado de lingua e literatura galega, sobre todo, traballou moitísimo para comentar poemas de Manuel Antonio, de Blanco Amor, de Rosalía de Castro, de Curros… Foi este un libro sobre o que propia Luísa impartiu numerosas charlas, un libro que axiña se espallou entre o profesorado.
Luísa foi unha persoa moi valorada no seu tempo, mais hoxe tamén unha escritora que persoas daquela altura están lendo por primeira vez, por iso era importante que toda a súa obra chegase ao público de novo. (…)
– ND: Transitou outros xéneros literarios e artísticos.
– MV: Tocounos todos. E estivo coa cultura portuguesa. É a primeira autora que publica Edições Tema: Rota ao interior do ollo, un libro de cinco poemas que vai converter nun caligrama, para min o máis fermoso da literatura galega, e que rematará nunha exposición de Burla Negra que se chamaba Botella ao mar e tamén nese proxecto iniciado en Suíza por tres creadoras, que percorreu 25 países, denominado Flying Carpet. Luísa estaba de total actualidade, dialogando cos movementos que había: o movemento feminista, o de Nunca Máis, e non só como autora, senón como activista, membro da AELG, do Foro da Cultura Galega.
Foi ensaísta e ensinante, de feito creo que é esta profesión a que propicia que Luísa escriba O Don Hamlet de Cunqueiro: unha ecuación teatral ou O outro lado da música, a poesía, porque se deu conta da necesidade de estabelecer un diálogo co alumnado e de falar de temas universais.
Luísa participou da renovación do teatro galego, como expresión artística e como arma de dinamización lingüística, de normalización e prestixio para a nosa literatura. Luísa é unha autora que serve para que pensemos e recapacitemos na situación da nosa literatura naquela altura e nos seus medios de difusión e de chegar ao público. Isto é o que fixo e o que todo o mundo está a descubrir.
– ND: Que vai encontrar o público lector nas páxinas neste Sermos Galiza titulado Luísa Villalta. Devir comunidade?
– MV: Unha gran polifonía de voces falando de Luísa. Desde Sermos Galiza o que fixemos foi ter presentes persoas que acompañaron a vida de Luísa, os anacos do seu interior mais tamén a súa escrita, para que nos explicasen a autora daquel tempo sen perder a perspectiva de como comezou. Todas as que están fan parte da comunidade Villalta, aínda que hai moitas máis, por suposto. (…)”

Compostela: actividades do 3 de maio na Feira do Libro 2024

“Pensamento, emoción, Bach e muiñeira vella: isto é Luísa Villalta”

Artigo de Noelia Gómez no Salto Galiza:
“(…) “Cando penso en Luísa Villalta hoxe en día véxoa como unha muller renacentista”, afirma a súa amiga, a escritora e docente Marga do Val (Marga Romero Lorenzo), nunha conversa no andar superior da libraría Couceiro, en Compostela, onde confesa que non lembra con exactitude o instante no que coñeceu á autora homenaxeada no Día das Letras Galegas deste 2024, xa que é como se formara parte da súa vida desde a súa toma de conciencia como galega e como escritora. Ademais, salienta que Villalta adoraba a arte en xeral, e relacionábaa co saber e coa súa maneira de estar no mundo, vinculando tanto poesía con música, fotografía ou teatro.
Para o investigador, profesor e crítico literario Armando Requeixo, responsable da edición de Pensar é escuro, Poesía reunida (1991-2004) (Galaxia, 2023), Luísa Villalta é unha poeta e unha escritora que non se entende sen o curso do mundo musical. “A literatura e a música eran as súas grandes paixóns e desde a primeira hora fundiunas e transfundiunas”. “Isto podemos velo ao longo da súa traxectoria literaria, pero tamén noutras facetas como é a actividade propiamente profesional desde o musical”, explica nunha entrevista no Centro Ramón Piñeiro, en Compostela, do cal, alén de investigador, tamén é secretario. Requeixo incide en que precisamente algúns dos primeiros escritos que Villalta publica na súa vida son textos arredor da relación entre música e poesía, como poden ser A música como arte (La Voz de Galicia, 1982); A língua do son e Música observada, conservada e reservada, ambos de 1987, o primeiro en Luzes de Galiza e o segundo en Grial.
O outro lado da música, a poesía debería estar en todos os institutos e non está, debería ser unha referencia fundamental en todos os traballos de crítica ou ensaio literario e non está”, denuncia o músico, escritor, actor e docente Xurxo Souto no Auditorio do Conservatorio de Música de Compostela, que este ano vén de publicar Somos un pobo de artistas. O método Luísa Villalta (Xerais, 2024). O ensaio da poeta coruñesa é, desde a perspectiva de Souto, un punto de inflexión na historia da crítica literaria galega e na historia da música galega, onde reivindica a esencial relación entre música e poesía. “Na primeira parte explícanos como todo está codificado polos gregos e na segunda cóntanos a historia da literatura galega en clave musical”, aclara, concretando que Villalta concibía o son e a poesía como dúas formas retóricas do propio son. “Ela denuncia que coa aparición da imprenta a poesía quedou relegada á escrita poética que se pode ler en silencio, considerando que esa era toda a poesía”, subliña. Por outra banda, Marga do Val indica que nesta obra Luísa dálle a man á tradición cultural e á tradición popular: “É marabilloso a onde chega cando describe o que pode ser unha muiñeira na obra de Rosalía ou de Manuel Antonio, e iso faino moi ben porque ela tamén establecía ese tipo de vinculacións na súa obra”. (…)”

José Carou: “Todo autor aspira a facer de carne e óso os seus personaxes”

Entrevista de Antón Riveiro Coello a José Carou en La Voz de Galicia:
“(…) – Antón Riveiro Coello (ARC): Cales foron as primeiras lecturas? En que instante localizas no recordo os inicios da pulsión creadora?
– José Carou (JC): Despois dos primeiros contos infantís, as primeiras novelas que lin foron Robinson Crusoe, As viaxes de Gulliver, O derradeiro dos mohicanos e, de Stevenson, A illa do tesouro e O estraño caso do Dr. Jekyll e Mr. Hyde. Conservo eses exemplares, son alfaias coas que aínda de neno comecei a miña educación sentimental e literaria. Regaláramos meu pai. Sempre foi un gran lector. A súa influencia abriume as portas da ficción e da fabulación. A partir de aí, comecei a bosquexar en libretas invencións, relatos e biografías de personaxes ficticios que vencían perigos e resolvían misterios. (…)
– ARC: Sempre aclaras que es profesor de filosofía antes ca escritor? Imaxino que non te refires só a que ese sexa o teu traballo. Canto hai de certo nesta afirmación?
– JC: Para min é unha certeza incuestionable. Escritoras ou escritores de verdade hai moi poucos. Cunqueiro, Rosalía, Rulfo… por poñer só algúns exemplos. O resto somos eternos aprendices dun oficio inabarcable, buscadores, xente que nos deixamos levar pola imaxinación e polos enredos da métrica e da sintaxe na teima de perfilar uns protagonistas sempre en movemento, afanándonos en lles conferir unha voz interior que lles sexa propia. Todo autor aspira a facer de carne e óso os seus personaxes, a darlles de respirar un ar de autenticidade. Acabamos véndoos detidos nos seus autos diante de semáforos en vermello, preguntándose que decisións deben tomar para saír adiante un día máis sen traizoarse demasiado a si propios.
Se algo dá sentido á miña vida, se algo son, é a paixón pola filosofía e polas clases co alumnado. Aprendo deles cada día, da súa espontaneidade, das novidosas e intelixentes interpretacións que fan do que eu consideraba asuntos xa resoltos. Traballar con eles é un agasallo, un espazo sempre sorprendente, lonxe de convencionalismos e seguridades. O pensamento crítico que van construíndo día a día faime ver o mundo con ollos novos e ilusionados. Aos meus alumnos pasados e presentes débolles a intensa sensación de sentirme autenticamente vivo. (…)”

Crónica videográfica do acto central do Día de Rosalía de Castro 2024 en Compostela (IV)

Estes son algúns dos vídeos do acto central do Día de Rosalía de Castro 2024 en Compostela, que tivo lugar o 24 de febreiro no Panteón de Galegos Ilustres, en San Domingos de Bonaval, organizado pola AELG, co apoio de CEDRO. A crónica videográfica completa pode verse aquí.

Campanas de Bastabales. Intervención musical da Asociación Cultural e Musical Solfa:

Ofrenda floral e interpretación do Himno Galego:

Crónica videográfica do acto central do Día de Rosalía de Castro 2024 en Compostela (III)

Estes son algúns dos vídeos do acto central do Día de Rosalía de Castro 2024 en Compostela, que tivo lugar o 24 de febreiro no Panteón de Galegos Ilustres, en San Domingos de Bonaval, organizado pola AELG, co apoio de CEDRO. A crónica videográfica completa pode verse aquí.

Recital poético. María Lago Lestón, Alcaldía de Muros:

Recital poético. Suso de Toro:

Recital poético. Mohamed Safa:

Recital poético. Paula Carballeira:

Crónica videográfica do acto central do Día de Rosalía de Castro 2024 en Compostela (II)

Estes son algúns dos vídeos do acto central do Día de Rosalía de Castro 2024 en Compostela, que tivo lugar o 24 de febreiro no Panteón de Galegos Ilustres, en San Domingos de Bonaval, organizado pola AELG, co apoio de CEDRO. A crónica videográfica completa pode verse aquí.

Recital poético. Francisco Tobar, da A. C. Solfa:

Recital poético. Celsa Astray, da Asociación do Traxe Galego:

Recital poético. Henrique Alvarellos, Asociación Galega de Editoras:

Recital poético. Patricia Porto Paderne, Federación de Librarías de Galicia:

Recital poético. Luís Pérez, Alcaldía de Ribeira:

Crónica videográfica do acto central do Día de Rosalía de Castro 2024 en Compostela (I)

Estes son algúns dos vídeos do acto central do Día de Rosalía de Castro 2024 en Compostela, que tivo lugar o 24 de febreiro no Panteón de Galegos Ilustres, en San Domingos de Bonaval, organizado pola AELG, co apoio de CEDRO. A crónica videográfica completa pode verse aquí.

Interpretación musical da Coral da A. C. Solfa:

Saúda da presidencia da AELG, Cesáreo Sánchez:

Lectura do Manifesto da AELG, Carlos Callón:

Pilar García Negro: “Rosalía merece máis reflexión, agora que a conexión emocional con ela xa é un feito”

Entrevista a Pilar García Negro no Zig-zag da Televisión de Galicia:
“”Ela é fundamental para asumir a nosa identidade nacional: para vérmonos e coñecérmonos a nosa realidade. Mais é fundamental, ademais, como avanzada do pensamento feminista e anti-discriminatorio que non alenta”.
Este texto foi publicado por Pilar García Negro en 1985. Desde aquela ata hoxe, os seus estudos, a as súas achegas analíticas axudaron a reinterpretación da obra rosaliana. Agora a Universidade da Coruña publica este volume, un compilación de artigos e textos de García Negro. E hoxe, no Día de Rosalía falamos con ela deste Intenso e solidario feminismo. Estudos rosalianos. A entrevista pode verse aquí.”