Entrevista 
de María Obelleiro a Pilar García Negro en Sermos Galiza:
“Profesora da UDC, autora de numerosas obras ensaísticas e de investigación e colaboradora de Sermos Galiza, Pilar García Negro (Lugo, 1953) vén de ser recoñecida pola AELG co premio Escritora na súa Terra, que recibirá en Lugo no mes de xuño. Conversamos con ela no Sermos Galiza 235, á venda xa na loxa e nos quiosques, sobre literatura galega e feminismo, sociolingüística ou didáctica. Eis un avanzo da entrevista.
– Sermos Galiza (SG): Non resulta común que se premie unha escritora pola súa traxectoria no xénero do ensaio e da investigación.
– Pilar García Negro (PGN): Segundo me dixeron, a AELG deu a valer esta modalidade literaria, acompañada da condición feminina, e tamén co valor concedido a unha vontade continuada de moitos anos por socializar o valor irrenunciábel da lingua de noso, non só no ensino, senón abrindo o abano da forma máis ampla posíbel. O ensaio, na tradición literaria galega, é importantísimo e non por causalidade, xustamente porque nacemos, en toda a historia contemporánea, tendo que explicarnos, tendo que defender que somos unha patria e unha nación con dereito á permanencia no mundo e na humanidade. Por tanto, aí hai unha carga didáctica, discursiva, apoloxética, xa desde Rosalía de Castro, nos ensaios que anteceden as dúas obras maiores, Cantares e Follas novas, e esta vontade ten a ver cunha proclama da nosa propia existencia e da necesidade de evidenciala tanto para dentro como para fóra. Non é de estrañar, por estas razóns históricas, que exista toda unha continuidade, xa con moito afán alentada na literatura do primeiro terzo do s. XX e con presenza renacida a partir dos 60. Ora, eu non son máis que unha peza dun mosaico que debe medrar…
– SG: Cal é a situación do ensaio? Cando menos a nivel certames e de edición non semella ter demasiada difusión.
– PGN: Hoxe partimos dunha situación bastante confusa. En xeral, hai unha determinación do capitalismo globalizado en que se desestimen por enteiro as humanidades e se concebe a literatura como algo inútil ou ornamental, non sendo a dos intelectuais orgánicos e comercialmente rendíbeis. No noso caso, isto dobremente determinado ou condicionado polo imperio do español co auxiliar do inglés. Por tanto, nese esquema, nós, galegos e galegas, con vontade de permanencia e de normalización da nosa lingua e exteriorización da nosa cultura, pintariamos moi pouco ou mesmo nada. Mais hai un outro factor, unha pulsión nos últimos tempos moi forte de individualismo, de presenza pública, de ver o nome impreso, haxa algo que dicer ou non. Aí o ensaio pode resentirse aínda máis porque, por ruín que sexa, precisa dun traballo previo de documentación, de consulta bibliográfica e, desde logo, de coñecemento de todas as fontes relevantes realmente excelsas que ten a nosa tradición literaria. Dáme a impresión de que nunha parte grande da chamada literatura de creación actual galega hai unha grande ignorancia da historia literaria, que é explosivamente boa e valiosísima, hai un descoñecemento grande desa tradición. Insisto, non xulgo, é a miña impresión. Hoxe non está de moda o ensaio, que é pensamento, discurso reflexivo, oferta de elementos para un debate, interpretación, e risco nesa interpretación. E iso non interesa porque hoxe é o que se impón, nunha forma omnímoda, é ese pensamento único de que se falaba hai tempo. (…)
[A íntegra da entrevista aparace no Sermos Galiza 235, disponíbel nos pontos de venda habituais e tamén aquí.]
Arquivos da etiqueta: Sermos Galiza
Rosalía, toda unha patria
Artigo
de Xoán Costa en Sermos Galiza:
“Durante o ano 2013, e no contexto do 150 aniversario da publicación de Cantares Gallegos, Sermos Galiza deu a luz, como parte do proxecto Análise e divulgación de Cantares Gallegos, promovido pola Sociedade Cultural Medulio e patrocinado pola Deputación da Coruña, un total de 23 páxinas, unha cada semana, recollendo diferentes aspectos da presenza pública de Rosalía e algunhas das iniciativas levadas a cabo durante aquel ano. Tamén, e como complemento daquelas páxinas, publicamos un caderno A Fondo titulado Rosalía de Castro, a liberación das tebras.
Agora, en febreiro de 2017, no 180 aniversario do nacemento de Rosalía, ofrecemos novamente aquela publicación, indexada e en formato pdf para descargar libremente desde as páxinas de Sermos ou para ler directamente desde a tenda da AS-PG. É a pequena contribución de Sermos Galiza para seguirmos avanzando no coñecemento de Rosalía.
A meniña morena
O primeiro dos textos, da autoría de Francisco Rodríguez, transcribe, e contextualiza, un poema de Rosalía publicado en La Soberanía Nacional. A partir de aquí veñen outros mais relacionados coa efeméride dos 150 anos de Cantares. Tal é o caso da crítica que Carlos Serantes fai ao disco producido pola AS-PG en que Tempo Catro musica 11 poemas de Cantares Gallegos, sen esquecer, como fai Carlos Arias, que Amancio Prada representou un “paso incrible para un recoñecemento masivo da nosa capacidade expresiva”
Pilar García Negro analiza a presenza da “meniña morena” e como Cantares representa a vitalidade do pobo e as súas capacidades organizativas.
Un libro, unha patria.
É esta a tese de X. L. Axeitos que, nun artigo titulado Un libro unha patria, afirma, en referencia a Cantares, que “un libro é a nosa esencia fundacional como nación”. Chegan logo outros artigos, como de Kathleen March, para quen “Rosalía soubo escreber como ninguén a Terra”, en referencia ao poema Campanas de Bastavales; ou o recuperado texto de Carvalho Calero, publicado en 1973, que fala da necesidade de desmitificar Rosalía sen por iso deixar de ser símbolo colectivo.
Segue un texto que retoma as palabras de Carvalho para mostrar a necesidade de pormos gravacións das obras de Rosalía, como teñen outras literaturas, a disposición do público. Quer dicir, ademais de podermos ler Rosalía, temos que poder escoitala, como, por exemplo, sucede con El Quijote. Neste sentido, valóranse, noutro artigo, os traballos que a AS-PG ten feito para achegar Rosalía a todos os públicos, quer a través da música, do cinema ou do ensaio, nunha liña moi próxima á expresada por Mercedes Queixas e a necesidade de aproveitar, escolarmente falando, Rosalía.
Novamente Francisco Rodríguez nos aproxima á Rosalía que realiza a defensa máis afervoada do pobo galego fronte a quen pretendía “reducilo a un fato de bárbaros selvaxes”
A descuberta individual
A nosa curiosidade humana pode romper moitas barreiras. Iso é o que exprime Marta Dacosta ao lembrar como foi a súa curiosidade infantil a que a aproximou a un pacote no fondo dun armario. Alí algúns títulos, entre eles Cantares. E a partir de aquí todo normal, unha nena castelán falante le Cantares sen se decatar que está escrito en galego.
Chegan agora unha serie de artigos de caracter máis formal. Celia Armas céntrase no contexto literario e político en que aparece Cantares Gallegos; a problemática da restauración do galego escrito no século XIX é o tema do traballo de Xosé Ramón Freixeiro Mato.
A escrita oportunista
Neste amplo traballo non podía ficar fóra o oportunismo, a utilización de Rosalía como mercadoría. Isto é o que analisa Xurxo Borrazás ao comentar os prólogos que Alberto Núñez Feijóo, Pilar Rojo e Ramón Villares fan á edición facsimilar de Cantares.
Veñen a seguir outras colaboracións de carácter máis lingüístico. Para Goretti Sanmartín a maneira que Rosalía ten de defender a patria é, desde a primeira obra, a través da lingua mentres César Morán reclama a necesidade de ler Rosalía nas aulas, cuestión que, sen a negar, valora de maneira algo diferente Marga do Val: “Cantares agarda para ser lida por puro gozo,sen pensar en aspectos pedagóxicos e didácticos. Suso de Toro e Francisco X. Barreiro afondan no papel de Rosalía e de Cantares no nacemento do sistema literario galego.
Finalmente son Laura Tato, ao falar da produción crítica sobre Rosalia no 150 aniversario de Cantares, e Aurora López e Andrés Pociña, que fechan a serie de textos, ao referir como o 150 aniversario non pasou en silencio mais aínda así hai moitas luces e sombras, salientando especialmente o contributo de Carvalho Calero para dar luz sobre tanta sombra.
O PDF complétase cun estudo de 8 páxinas, un A Fondo na terminoloxía de Sermos, titulado Rosalía de Castro, a liberación das tebras.
Coincidindo coa efeméride do nacemento de Rosalía, Sermos Galiza tamén ofrece 10 por cento de desconto para as compras dos seus libros en papel durante os días 22, 23, 24 e 25 de febreiro
Podes descarregar o pdf desde este artigo, tamén o tes disponíbel na nosa loxa.
Victorino Pérez Prieto: “A perspectiva relixiosa desde Galiza é tolerante, aberta, antiautoritaria, coa presenza da muller…”
Entrevista
a Victorino Pérez Prieto en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Como se pode desenvolver a Igrexa desde a realidade do país?
– Victorino Pérez Prieto (VPP): Levo moitos anos… máis de trinta, escribindo sobre a Igrexa galeguista; e teño escrito moitas veces que hai que distinguir entre Igrexa na Galiza e Igrexa galega. A primeira é a Igrexa universal que está en Galiza, ten os seus bispos, e desde os tempos dos Reis Católicos e da “doma e castración” maiormente veñen de fóra para impoñer aquí o xeito de fóra, e de aí a escasa afinidade co país. En cambio, a galeguista é unha Igrexa de Galiza, nacida en Galiza, defende a inculturación e interésase pola nosa realidade. Ten tamén unha historia moi rica, pero estes momentos non son os máis brillantes.
– SG: Por que cre que existe un desapego das persoas coa Igrexa?
– VPP: É un proceso que non é só galego. É a nivel mundial. As congregacións relixiosas que menos problemas de vocación teñen son as máis conservadoras. Agora temos un papa que cambiou o estilo dos dous anteriores e xerou unha gran simpatía social, pero hai toda unha reacción da Igrexa en contra incríbel. As forzas conservadoras cren que a apertura do papa vai acabar coa Igrexa, cando non é para nada así. Iría acabar coa Igrexa toda a merda da pederastia, a corrupción interna… A perspectiva relixiosa que formulamos desde Galiza é tolerante, aberta, dialogal, antiautoritaria, coa presenza da muller… (…)”
Xoán Carlos Domínguez Alberte: “A poesía infantil promove unha actitude comprometida cara ao noso idioma”
Entrevista
a Xoán Carlos Domínguez Alberte en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): De onde nace a idea de Versos para conversar?
– Xoán Carlos Domínguez Alberte (XCDA): Da necesidade de tocar esa vertente e tamén dun reto proposto polas miñas fillas, que me dixeron hai dous anos: “Papá, está moi ben iso que fas, pero a ver cando fas algo específico para nós”. A raíz diso nace este libro e outros que se están a facer.
– SG: Versos para conversar indaga na tradición popular e contén algún dialectalismo da fala. Cal é a intención?
– XCDA: Quéreselle facer unha reivindicación e unha homenaxe á nosa cultura, á popular por suposto, pero tamén á tradición cultural culta. Por outra banda, está a reivindicación da lingua coa chiscadela esa de poñer trazos dialectais nalgún caso que formaron parte dunha cultura milenaria potente. O galego é unha lingua viva e nosa, unha lingua moderna adaptada a calquera situación comunicativa do presente e do futuro, de aí esa vertente de reivindicar o trazo dialectal. (…)
– SG: E quizais tamén para fomentar novas e novos poetas, non?
– XCDA: As editoriais, en xeral, apostan polo máis vendíbel, e promoven que o máis vendíbel sexa a narrativa e descóidase, por exemplo, a poesía. É necesario que haxa máis textos e desde logo traballar a cotío con ela. Na miña experiencia nas aulas, son profesor de secundaria de Lingua e Literatura Galega, decátaste que moitos rapaces apenas tiveron contacto coa poesía. Isto é unha carencia do sistema educativo, pero tamén da oferta cultural. Este ano no meu centro propuxen traballar coa poesía a todos os niveis educativos. Todos os anos traio un autor e este ano veu Carlos Negro, que estivo esta semana con nós. Os rapaces implicáronse moitísimo coa poesía de Carlos Negro. O ano pasado, coa de Manuel María, o mesmo. Entón ves que a poesía é algo que lle hai que ofrecer e que hai que traballar axeitadamente e que o público, neste caso o adolescente, responde moi satisfactoriamente. (…)”
Bota a andar o ano Casares
Desde
Sermos Galiza:
“A Academia Galega, a Fundación Carlos Casares, o Consello da Cultura, o Pen Galicia, a editorial Galaxia, a CRTVG, a Deputación de Ourense e os concellos de Ourense e de Xinzo da Limia presentaron a programación anual dedicada ao escritor, que será o protagonista indiscutible do ano editorial e cultural.
Galaxia, que acolle a inmensa maioría da súa obra, comezará o ano publicando un feixe de obras pendentes co obxectivo de que “estea toda a súa obra ao dispor dos lectores e lectoras”. Así, publicará os cinco Toribios (literatura infantil), que se atopaban descatalogados; así como os ultimos volumes de Á marxe, que reúne a súa obra xornalística. En febreiro verá a luz tamén un conxunto de relatos e tamén as columnas A delicia de ler. E na primavera chegará unha biografía do ourensán da man de Henrique Monteagudo.
E aló polo mes de novembro, a Academia desenvolverá o Simposio Carlos Casares en colaboración co Consello da Cultura Galega e da Fundación que leva o seu nome. A propia sede da RAG, na Coruña, acollerá tres xornadas centradas na faceta literaria do homenaxeado, que en 1978 se converteu no académico de número máis novo. O seu labor como intelectual público e comprometido coa proxección exterior da cultura galega será outro dos seus perfís nos que se deterá a parte dos encontros que se desenvolverá no Consello da Cultura Galega, institución que dirixiu durante seis anos. O programa completarase en Ourense, a súa cidade natal.
Edicións especiais dos seus libros, roteiros, programas de animación á lectura, un documental e outros contidos audiovisuais, diversas exposicións ou concertos son tamén parte da programación que foi presentada hoxe. Haberá tamén concursos literarios, unha carreira deportiva, lecturas públicas e recitais, obradoiros, relatorios e máis. O CDG, en coprodución con Talía Teatro, levará a escena a novela Os mortos daquel verán, que se estreará en Compostela en maio.
Na rede
A Academia visitará o vindeiro 21 de febreiro o CEIP Carlos Casares de Vilariño (Nigrán), onde o escritor estableceu a súa residencia. Alí presentará a nova edición da Primavera das Letras, proxecto co que fornecerá a comunidade escolar de recursos didácticos para achegar o público máis novo á figura e á obra do escritor, ademais do espazo biográfico dedicado a Casares na web oficial da RAG.
E o día 17 de maio a sesión plenaria extraordinaria que realiza a Academia terá lugar nun dos lugares fundamentais na súa vida, Xinzo da Limia, a localidade na que se estableceu coa súa familia cando tiña apenas tres anos.”
Carme Fernández Pérez-Sanjulián: “É envexábel a teoría e a acción das Irmandades”
Entrevista
a Carme Fernández Pérez-Sanjulián en Sermos Galiza:
“A profesora da Universidade da Coruña Carme Fernández Pérez-Sanjulián vén de presentar, como coordinadora, o volume As Irmandades da Fala, cen anos despois, impulsado polo grupo ILLA (Investigación Lingüística e Literaria Galega).
Recoñecida investigadora, o seu traballo céntrase no estudo da literatura galega e portuguesa dos séculos XIX e XX, así como nas relacións entre os discursos literarios, culturais e políticos, sobre todo, a respeito da identidade e da construción nacional.
– Sermos Galiza (SG): O volume que coordinas ofrécenos unha visión holística ou totalizadora das Irmandades da Fala. Como o concibistes desde o grupo ILLA?
– Carme Fernández Pérez-Sanjulián (CFPS): Concibimos o libro como unha obra interdisciplinar para poñermos de manifesto o carácter integral e totalizador do labor das Irmandades que, obviamente, non se limitou ao campo literario ou ao lingüístico. As Irmandades son como a base, o programa a partir do que se organizan múltiples liñas de traballo en moi diferente ámbitos… é importante, por exemplo, analizar como a introdución da lingua galega no ámbito científico tivo a ver co labor das Irmandades.
– SG: Nesa interdisciplinariedade foi fundamental o grupo de autoras e de autores.
– CFPS: A preparación deste libro enmárcase na proposta inicial, que xorde desde o Museo do Pobo Galego, para coordinar e organizar as actividades polo Ano das Irmandades. Foi unha convocatoria xeral dirixida a todo o tecido cultural galego en sentido amplo, e tamén ao académico, para intentar artellar o máis posíbel as actividades, para evitar duplicidades… e coordinar esforzos A esa reunión, para alén de institucións, fundacións… foron convocadas as universidades, sobre todo, os departamentos de Filoloxía Galega, así como o de Historia Contemporánea da USC. E das tres universidades, só respondemos nós, o noso grupo de investigación. Así, a Universidade da Coruña, a través do grupo ILLA, implicouse activamente na organización do simposio Repensando Galiza que tivo lugar en novembro e, xa de modo máis específico, na organización deste volume de estudos. (…)”
Oito escritores e un reto: escribir un conto a máquina na Numax
Artigo
en Sermos Galiza:
“Tac, tac, tac é un proxecto que xorde da colaboración entre o escritor Suso de Toro e a libraría Numax (Rúa Concepción Arenal, 9, en Santiago de Compostela). O escritor será o comisario da proposta TAC, TAC, TAC. Un conto nun lugar nun límite de tempo: unha actividade estábel e periódica que comezará o 1 de febreiro con Margarita Ledo como primeira protagonista e continuará durante oito meses, até novembro deste ano.
Esta cuarta feira [ás 20:00 horas] a escritora chairega -tamén socia fundadora de Numax- inaugurará esta actividade, que comezará cunha charla co propio Suso de Toro na que reflexionarán sobre o acto da escritura, falando dos tempos previos ao mundo dixital. E logo escribirá a máquina un relato dun folio como máximo que non se reproducirá en ningún outro lugar e só se poderá ler alí.
Será un texto único, coa idea de “reivindicar o orixinal en tempos de copias”, tal e como nos contan desde Numax. Ademais poderemos ver unha mostra dunha selección de edicións propiedade da autora que xa non están accesibles ao público.
Nesta actividade participarán un grupo dos escritores e escritoras máis salientables do noso panorama literario cunha característica común: comezaron a escribir dentro dun marco «analóxico». Esta acción quere poñer en valor, en palabras do propio comisario, o que significa «volver facer unha cousa, un folio que sostén palabras escritas, que contén un texto». Nace da reflexión do propio de Toro sobre a experiencia do que é ser escritor: «alguén que vive nunha esfera de linguaxe confrontada coa vida e as súas continxencias fóra, no mundo. O mundo virtual da linguaxe en paralelo ao mundo experiencial».
A intención de de Toro é “darlle unha volta á constatación de Walter Benjamin sobre a perda de aura da obra de arte no tempo da súa reprodutibilidade técnica e, tamén, sobre o valor e o poder da unicidade fronte as reproducións”. “Vén ser un apelo á memoria e a experiencia de quen escribiu a man, a máquina despois, acompañado da percusión dos tipos que batían na fita de tinta e no papel. A soidade de cando non se escribía só texto sen tacto nunha pantalla senón que se fabricaba unha cousa: un papel tintado. A añoranza da mínima fisicidade do oficio, o estrañar manchar os dedos de tinta e sentir o ruído da nosa ferramenta, o lapis, a péna ou as teclas a bater. Naturalmente, tamén ten a ver co fetichismo e co noso desexo creador de cousas sagradas ou ás que lle queremos atribuír carácter máxico”.”
Edicións Positivas estrea unha colección de teatro en parcería co CDG
Desde
Sermos Galiza:
“A versión ao galego do Tartufo de Molière é o primeiro número da nova colección de libros O papel do teatro, promovida polo Centro Dramático Galego (CDG) e realizada en réxime de coedición entre Edicións Positivas e a Axencia Galega das Industrias Culturais (Agadic).
A publicación en papel recolle ao longo de 96 páxinas a tradución da obra do dramaturgo francés –en versión de Eva Alarte e Carles Alfaro– asinada por Loli Ramos. Sobre este texto o CDG construíu o espectáculo estreado no Salón Teatro de Santiago de Compostela o pasado setembro e representado ata finais de ano por distintos escenarios galegos.
Tartufo abre así a colección O papel do teatro, unha iniciativa de Fefa Noia, directora do CDG, para darlle cabida aos textos producidos pola compañía pública que non foran traducidos ao galego con anterioridade e publicados en soporte papel. A finalidade é retomar e continuar coa tarefa de edición de pezas dramáticas no noso idioma que se viña facendo por parte do CDG desde os seus inicios co obxectivo de que poidan estar a disposición dos lectores no futuro.”
Rosa Enríquez: “Estamos nun momento de abrirnos a outras culturas e formas de ver, sentir e pensar”
Entrevista 
de Noelia Gómez a Rosa Enríquez en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Vés de estrear, xunto a Nimrod -nado no Chad, na África central- o oitavo ano do ciclo de Poetas di(n)versos, dirixido por Yolanda Castaño.
– Rosa Enríquez (RE): Estou moi contenta de participar neste ciclo. Creo que é moi interesante para a literatura galega na medida que pon en contacto poetas galegos e galegas con outras persoas que se adican á literatura tamén e que son de diferentes lugares do mundo e teñen diferentes linguas. Paréceme moi necesario o diálogo intercultural. Este ciclo que organiza Yolanda, que está moi ben pensado, creo que é moi preciso. Estamos nun momento de abrirnos a outras culturas e formas de ver, sentir e pensar.
– SG: Neste encontro realizaches un percorrido polos teus últimos libros. Recitaches unha pequena selección de cada un deles, desde os máis intimistas e persoais até os que implican conciencia social e dignidade. Por que esa escolla?
– RE: Hai unha cuestión práctica detrás desta decisión que é que dispoñía de 20 minutos, entón iso condicionou un pouco a lectura dos textos. Se quería ler un texto longo tiña que ler logo outro máis curto para que non durase demasiado. Estiven buscando textos dunha lonxitude similar que fosen representativos e interesantes para ese momento. Así que escollín tres de Desobediencia, tres de Atlas de Chaguán, tres de Espectros e tres de Historia do meu corpo en labaradas. (…)
– SG: Ademais de varios poemarios, es autora de Unicrom, novela xuvenil de ciencia ficción e fantasía. Tes pensado escreber máis sobre este xénero?
– RE: Esa novela é unha cousa puntual. Aconteceu porque tiña un blogue -que xa non está activo- e comecei a escribir aí textos sobre seres doutros planetas. A min gústame moito a ciencia ficción e comecei a construír algo e participaron moitas persoas facendo comentarios. Cando xa levaba tempo no blogue con esa historia, animáronme a construílo ben e tiven a fortuna de que a publicase Sotelo Blanco, pero non, non teño pensado facer máis narrativa. Son lectora fundamentalmente de poesía e ensaio, pero narrativa leo menos. Entón non, non estou interesada en escribir narrativa.”
Kiko da Silva prepara relatos de Castelao en BD
Desde
Sermos Galiza:
“A Editorial Galaxia publicará no mes de maio un libro de BD que adapta catro relatos curtos de Castelao que aparecen nas obras Retrincos e Cousas. Durante este 2017, Galaxia publicará 3 Novelas Gráficas nunha aposta clara por este novo formato editorial.
Sempre se dixo que se Castelao vivise actualmente faría banda deseñada ou animación e esta idea de fondo é a que impulsa este proxecto que, da man de Kiko da Silva (Premio Castelao de BD en 2014) e do seu equipo, formado por alumnado do Garaxe Hermético, chegará ás librerías en maio.
A adaptación quere crear unha historia longa a partir deses catro relatos curtos, pois todos eles beben de temas comúns e así as historias vanse fiando e poden lerse como unha soa. O resultado será unha novela gráfica a toda cor en capa dura que estará acopañada por material didáctico do proceso de creación da bd. Un material que despois tamén se converterá nunha exposición. (…)”
