Entrevista
a Camiño Noia en Sermos Galiza:
“Un dos acontecementos máis agardados do 2017 era o regreso do Pergameo Vindel a Galiza como parte dunha exposición e un congreso sobre o tema. Pero o asunto está parado por mor das desavinzas múltiples entre institucións. Falamos do tema con Camiño Noia, catedrática de Galego da Universidade de Vigo, que participou no acordo coa Morgan Library Museum de Nova York e organizadora do congreso.
A primavera pasada anunciouse unha exposición no Marco, titulada Os tesouros da cidade’ que acollería o pergameo e que chegaría en préstamo desde a Pierpont Morgan Library de Nova York. Estaría aberta do 6 de outubro de 2017 ao 4 de marzo de 2018. E un congreso académico asociado cos maiores especialistas na materia. Pero a día de hoxe todo isto está no aire. (…)
– Sermos Galiza: Como filóloga, cal dirías que é a importancia deste pergameo?
– Camiño Noia: Primeiro, é un dos únicos pergameos das cantigas. Sabes que as cantigas están recollidas en grandes cancioneiros. E os cancioneiros están escritos no século XVI os dous grandes: o da Vaticana e o cancioneiro da Biblioteca Nacional de Lisboa. Hai un terceiro que está escrito no século XIII, pero ese só ten cantigas de amor. Pero as cantigas de amigo, como son as de Martin Códax, coñecíanse porque estaban recollidas nestes cancioneiros desde o século XVI, pero esta xoia, que se atopou forrando un libro de Cicerón, é un dos pregos, é o que escribían os propios trovadores. E ten a música das cantigas, cousa que non ten ningún cancioneiro. É unha peza importantísima, a partir de aí empezáronse a facer as melodías das cantigas. E só o feito simbólico de que este manuscrito foi feito en Vigo no século XIII é un orgullo, non só para a cidade de Vigo, senón para toda Galiza, porque o que contén está estudado en todo o mundo por grandes codicólogos e por grandes filólogos de universidades de todo o mundo. Fíxate o valor que lle dan na Morgan, que é unha fundación privada. Díxome o outro día Alonso Montero que cando o encontrou Pedro Vindel -chámase así polo libreiro que o atopou- quixo vendelo e Emilio Pardo Bazán fixo xestións co Ministerio daquel tempo para que o pergameo quedase en España pero os americanos deron máis dólares do que lle daban aquí, e o Vindel vendeuno ao mellor postor. Eles sabían o que tiñan entre mans. Sabían que un país que non ten historia, quere ter a historia de Europa e pagaron bastante e téñeno alí en exposición, sen saber nada del, porque na transcrición que lle puxeron debaixo tiñan moitísimas faltas, así que mandámoslle un escrito coas correccións ao que responderon moi agradecidos. Tampouco sabían exactamente que tiñan entre mans, pero parecíalle que era un pergameo medieval que tiña importancia.”
Arquivos da etiqueta: Sermos Galiza
Teresa Moure, nova membro numerario da Academia Galega da Língua Portuguesa
Desde
Sermos Galiza:
“A Academia Galega da Língua Portuguesa decidiu o pasado sábado no seu plenario nomear académica numeraria á escritora Teresa Moure, segundo anunciou ela mesma nas redes sociais.
Teresa Moure (Monforte, 1969) será a cuarta muller no seo da AGLP, xunto con Maria Seoane Dovigo, Concha Rousia e Isabel Rei Sanmartim. Hai -en total- 34 académicos numerarios, sendo presidente da Comisión Executiva José Martinho Montero Santalha e vicepresidente Isaac Alonso Estraviz. (…)”
Marilar Aleixandre: “Creo que fixen bastante para dicir que son galega”
Entrevista 
de Noelia Gómez a Marilar Aleixandre en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Vas ingresar na Real Academia Galega en substitución de Neira Vilas. Que supón para ti?
– Marilar Aleixandre (MA): Entrar na Academia é unha honra. Supón un recoñecemento a unha traxectoria e neste caso, ademais, o número de mulleres na Academia é moi pequeno, comigo somos 6. Despois máis adiante entra Chus Pato e seremos 7, pero de 30. Eu creo que é importante que haxa mulleres, pero sobre todo que haxa feministas, mulleres que axuden a crear esa nova paisaxe cultural da Galiza. Neira Vilas é unha persoa moi especial coa que eu tiña relación persoal. A outra vez que eu estiven proposta hai 4 anos el foi unha das tres persoas que asinou a proposta e era unha persoa moi comprometida con todo o que é a loita social. (…)
– SG: Como escritora es máis coñecida polas túas obras narrativas, tanto para adultas e adultos como para mozas e mozos. Que achega a poesía a un perfil tan polifacético coma o teu?
– MA: A miña traxectoria é contraria á de moita xente que comeza facendo poesía e logo fai narrativa. Eu nunca escribín poesía cando era nova, escribín relato curto desde que estaba na universidade. Daquela era moi difícil publicar para a xente nova. Por iso eu teño dito en moitos sitios que eu comecei a escribir redactando panfletos para revistas clandestinas, porque realmente as primeiras cousas que publiquei eran sen nome. Mais despois de ter feitas cousas en galego e acadar premios como o Álvaro Cunqueiro, no ano 98 confluíron varias cousas. Por unha banda, as malas compañías, porque eu andaba coa xente do Batallón literario da Costa da Morte, o que despois foi Letras de Cal, ía a recitais con eles e lía un relato curtiño, pero non era o mesmo que a xente que lía poemas. Por outra parte, coincidiu que facía traducións para distintas revistas e publicaba unhas traducións de Sandra Cisneros, poeta e narradora estadounidense e publiquei dous poemas dela que estaban inéditos na Festa da Palabra Silenciada. Fran Alonso pediume que traducise o libro que se chama en galego Muller Ceiba e, xunto con iso, un irmán meu tróuxome coma un diario de neno que miña nai escribiu coma no meu nome, e dicía cousas como que eu collía un libro e non me decataba de nada do que pasaba ao redor. Ela morreu cando eu tiña 25 anos e eu collín todo iso. A primeira parte de Catálogo de velenos é un diálogo entre filla e nai. (…)
– SG: Outro tema a destacar na túa poética, mais tamén na narrativa, é o feminismo, que volta estar en Desescribindo. Con todo, hai poemas no que é máis explícito que outros. Por exemplo en ‘auga na lúa’ ou en ‘as debandadoras de seda’.
– MA: É interesante que o vexas aí. Eu son feminista, creo que hai que dicilo e eu non teño ningún medo. Ademais é o meu primeiro compromiso. Entrei en política por iso, o feminismo é o que percorre toda a miña vida, mesmo desde o punto de vista da investigación. Creo que na maioría das veces, por exemplo, en narrativa, non se dá un discurso sobre feminismo, senón que é algo que se manifesta na ollada. O que pasa é que estamos tan habituados a que a ollada sexa patriarcal que cando hai a ollada feminista parece unha cousa rara. Ideoloxía ten todo o mundo, pero parece que só temos ideoloxía a xente de esquerda. Pois isto igual. As feministas temos unha ollada particular. Pero hai moitos feminismos. Este ano coordinei o penúltimo número de Grial que se chama así, Feminismos. Un poemario, como por exemplo Mudanzas, que colle as metamorfoses, que basicamente é unha historia de violacións, colle a voz das violadas. Ou en narrativa A Cabeza de Medusa, que é unha novela xuvenil. O peor é a violación social. Eu teño varias cousas sobre o tema, o que pasa é que antes a crítica non o lía. En Lobos nas illas, que é unha das primeiras cousas que publiquei de adultos, hai unha historia que se chama ‘Terror na madrugada’ que é un conto contra os malos tratos. Gañei o primeiro premio de novelas por entrega de La Voz de Galicia con Unha presa de terra, que está centrado na violencia machista e nos malos tratos, pero iso a crítica non o viu. As mulleres que leron o libro si. Catálogo de velenos, cuestiona a relación entre nai e filla. Aquí, en Desescribindo, hai poemas como ’somos Verbo’ que son máis explícitos. As ‘debandadoras de seda’ foi escrito para o primeiro Implícate, pódese entender como feminista pero tamén trata a cuestión do colonialismo. ‘auga na lúa’ é un encargo, creo que é o último poema que escribín, tamén para un proxecto de Manuela Palacios de como afecta as migracións ás mulleres (…)”
Coñécense as obras premiadas no XLII Certame Nacional de Narracións Breves Premio Modesto R. Figueiredo
Desde
Sermos Galiza (foto do Concello de Lalín):
“(…) A vinganza de Valdedeus valeulle ao escritor e xornalista Miguel Anxo Martínez Oubiña o Premio Modesto R. Figueiredo, organizado pola Fundación Padroado do Pedrón de Ouro, que nesta ocasión acolle o Concello de Lalín.
Nun comunicado de imprensa, a concelleira de Cultura, Lara Rodríguez, que formou parte do tribunal, salienta a “unanimidade na escolla”. O relato do premiado resultou, segundo a edila, “o favorito de todos os representantes cando se fixo a posta en común”. O texto vencedor do que se considera o certame literario máis antigo de Galiza está dotado cun premio en metálico de 1.000 euros.
Aliás, o xurado concedeu dous accésits -dotados con 400 euros cada un- ás autoras Iris María Gey López por Cranios privilexiados, e a Emma Pedreira, por Poder de alumear.
A entrega dos premios terá lugar o día 3 de febreiro ás 20:30 horas, na Biblioteca municipal Varela Jácome.
Composición do xurado
O xurado que seleccionou as obras estivo formado por Carlos Negro, Adolfo Caamaño, Luís Menéndez, Lara Rodríguez Peña e por David Otero, secretario de O Pedrón de Ouro, con voz pero sen voto.
En total, presentáronse ao concurso 75 traballos. Os relatos elixidos son publicados nun libro cada dúas edicións.”
O número 88 da Revista Galega de Teatro chega ás rúas
Artigo
en Sermos Galiza:
“A Erregueté Revista Galega de Teatro chega cargada de sorpresas no número 88, que acaba de saír á rúa. Erregueté adica o apartado Temas ao Teatro das Irmandades da Fala por mor do centenario da súa fundación. Ademais, este número conta cun avance de información sobre eventos destacados das artes escénicas dedicado ao Festival Escenas do Cambio e coa recuperación do espazo En Danza, no que destaca a colaboración co proxecto TRC Danza e a publicación en papel dos seus Pre-Textos.
Na sección Escena Aberta aparecen diversos aniversarios coma os trinta anos da compañía Matarile ou os vinte e cinco que celebrou o FIOT de Carballos en 2016. Alén diso, configuran un conxunto de conversas con responsábeis de diversos proxectos escénicos co obxectivo de facer memoria en colectivo. Un dos contidos estrela deste número 88 é a edición en galego de As cancións que lles cantaban aos cativos, coa que Raúl Dans gañou o XXIV Premio Sgae de Teatro Jardiel Poncela.
Por outra banda, no espazo de Espectáculos pódense atopar as análises das montaxes de Tartufo, do CDG; O tolleito de Inishmaan, de Contraproducións e Get Back, de Eme2. En Libros destaca a crítica que Afonso Becerra fai de Voaxa e Carmín, texto gañador do Premio Abrente de Textos Teatrais 2015, da autoría de Esther F. Carrodeguas.
“Aínda que o outono deste 2016 deixa corazóns baleiros coa perda de creadores imprescindibles como seguen a ser, a través da súa obra, Fran Pérez «Narf» e Dorotea Bárcena, desde a Erregueté non nos resignamos á súa desaparición definitiva e escribimos coa súa lembranza as páxinas necesarias para que non esvaeza o seu amor pola escena nin o seu traballo entregado, dedicado e resistente. Un traballo que vén a ser o de dúas xeracións diferentes construíndo necesidades para ser necesarias”, explica Vanesa Sotelo, directora da revista.
RGT é unha publicación trimestral dedicada á difusión das artes escénicas. A Asociación Cultural Entre Bambalinas é a responsábel da edición. O prezo é de 6 euros.”
A pegada de John Berger na literatura galega
Desde
Sermos Galiza:
“O escritor, pintor e crítico de arte John Berger faleceu a segunda feira aos 90 anos en París. O autor inglés é un referente. Un artista polifacético que ensinou ás súas lectoras e lectores a comprender mellor a súa contorna. A reparar en todos os detalles. A observar o mundo. Berger formouse como artista plástico e converteuse nun dos teóricos da arte máis influentes. Modos de ver é o conglomerado do seu pensamento, unha das obras máis importantes da historia da arte. Antes de ser publicada como libro, foi emitida en 1972 como serie de televisión pola BBC. Aí podíase observar o propio Berger explicar a súa teoría da arte e demostrar o valor oculto de cada obra. O que aí detrás. No mesmo ano publicaba G, coa que gañou o Booker Prize.
Son moitas e moitos os autores galegos que non o esquecen. Manolo Rivas publicou esta segunda feira en El País unha emotiva homenaxe. “Lémbroo outro anoitecer en Galiza na hora de entre can e lobo, arredor dun lume, nun monte próximo ao río Mandeo de Betanzos. Ano de 1994. Escoitaba moi atento a información de que o ser vivo con máis sinónimos na lingua galego-portuguesa é a luciérnaga, empezando pola súa denominación máis popular: vagalume. Máis de cen nomes. Aquela noite, na Espenuca, os seus ollos tiñan o brillo de luciérnagas. De maneira moi discreta, debuxaba nun caderno cos tizóns máis pequenos da fogueira. Adoraba a luz, penetrábase no misterio”, escribe Rivas.
Mais non foi o único, o crítico literario Ramón Nicolás publicou en twitter este chío: “Porca terra, inesquecible, en tradución de Xoán Abeleira. Descanse en paz John Berger.” Teresa Moure dedicoulle en Facebook estas agarimosas palabras: “O escritor vivo que mais admirava partiu hoje. John Berger, um gigante. O peso da porca terra há de ser leve para quem nos deu olhos para ver. Será por isso que meu corpo decidiu ferver…”
Berger tamén foi poeta. Un grande poeta. Mais a verdade é que a poesía está presente en toda a súa obra. A descrición minuciosa e detallada. Non se limitaba a explicar, senón que entraba nos relatos para non saír nunca máis. As editoras e poetas Dores Tembrás e Antía Otero tamén o lembran no Facebook. “O ano non puido comezar peor. Morreu John Berger”, afirma Dores Tembrás. “Grazas por ensinarnos a mirar #JohnBerger”, escribe Antía Otero.
“O compromiso de Berger era escribir”, sinala Rivas. Agora, grazas a iso, sempre seguirá vivo entre as páxinas da súa extensa obra.”
Donostia-Protocolo, por Pilar García Negro
Desde
Sermos Galiza:
“Publicamos a seguir a intervención da profesora da UDC María do Pilar García Negro durante o acto de apresentación do Protocolo de Donostia, realizado no Kursaal da capital guipuscoana o pasado 17 de decembro.
EGUN ON; ZORIONAK
Autoridades presentes, representantes de todas as entidades adheridas ao Protocolo de Garantía dos Dereitos Lingüísticos, amigas e amigos:
A Declaración Universal de Dereitos Lingüísticos foi proclamada solemnemente, en Barcelona, hai 20 anos. Fora rubricada polo CIEMEN catalán, o Comité de Traducións e Dereitos Lingüísticos do PEN CLUBE, apoiada pola Axencia Europea das Linguas Rexionais ou Minoritarias, 61 ONG de todo o mundo e co suporte da UNESCO. Nese mesmo ano foi aprobada, por unanimidade, no Congreso dos Deputados español e nos Parlamentos Galego, Catalán e Basco. Concebida como un complemento necesario da Declaración Universal de Dereitos Humanos -que acaba de cumprir 68 anos-, numerosas entidades públicas e privadas de todo o mundo e personalidades como Rigoberta Menchú, Nelson Mandela, Noam Chomsky, Pérez Esquivel, Josep Carreras, Judit Mascó ou Peter Gabriel, amosaron a súa adhesión a esta Carta.
Nos seus 52 artigos, a DUDL é o texto máis completo e comprensivo na materia, pois actualiza, na relación de dereitos que contempla, moitas situacións de uso social e público que todas as linguas merecen e que non se discuten para as oficiais dos Estados. Os poderes públicos han de tomar todas as medidas precisas para a aplicación dos dereitos proclamados nesta Declaración. É este principio legal o que dá lugar á elaboración e proclamación do Protocolo que agora estamos a celebrar e que merece todos os parabéns ao Kontselua, por ter a iniciativa de elevar á acción e ao compromiso dos gobernos e de toda a sociedade os principios e as previsións da DUDL. Pasaremos así -como esperamos- da democracia declarativa ou formal á democracia executiva e real. E isto debe ser así porque, noutro caso, lamentaríamos que se nos concedan dereitos con tal de que non os exerzamos, e coido que nengún dos presentes secundaría tal fraude.
O que reclamamos é a quintaesencia dunha política democrática, pacífica e humanista. Somos 50 millóns de persoas, no continente europeo, as que temos unha lingua propria diferente das oficiais dos Estados. Se os nosos idiomas son obrigados a viver nunha sorte de rexime de oracións subordinadas, en virtude do cal só existan para certas funcións, só se practiquen onde nolo permitan e cando non molesten, entón, os principios da democracia, da igualdade de oportunidades, do respeito á pluralidade, á diversidade e á xustiza, veranse seriamente comprometidos ou ben ficarán sen contido.
Escrebía Castelao -o grande artista e político galego do século XX- que a algúns lles resulta atractiva a idea dun idioma universal, único para toda a nosa especie: “… son os mesmos que consideran o mito da Torre de Babel como un castigo e renegan da vida ascendente, mais eu dígolles que a variedade de idiomas, coa súa variedade de culturas, é o signo distintivo da nosa especie, o que nos fai superiores aos animaes. Velaí vai a demostración: un can de Turquía ouvea igoal que un can de Dinamarca; un cabalo das Pampas arxentinas rincha igoal que un cabalo de Bretaña. ¿E sabedes por qué? Porque os probes animaes aínda están no idioma universal…”.
Non quero concluír sen expresar publicamente a miña homenaxe particular a un xigante na loita polos dereitos lingüísticos. É AURELI ARGEMÍ: para min foi unha honra, como galega, compartillar con el tantas xornadas, e ao longo de tantos anos, de defensa e visibilización das nosas linguas. A máis fonda aperta para el e o meu agradecemento para todas e todos vostedes.
ESKERRIK ASKO.”
Antía Otero: “O rural non está en fase de desaparición, o rural morreu”
Entrevista
de Noelia Gómez a Antía Otero en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): “As casas deixan cicatrices (ás veces invisibles) pero queiman”. Este é un dos primeiros poemas de O cuarto das abellas. Que hai detrás deses versos?
– Antía Otero (AO): Igual que ao mellor un non transitou nunca o que é a morte pero viviu moitas mortes ao longo da vida, as casas dalgunha maneira van deixando feridas. Non teñen porque ser cicatrices físicas nin estar asociado directamente co negativo. Teñen que ver con marcas. Como quen deixa marcas na codia dunha árbore. A casa como espazo incorporado no tránsito. A casa en O cuarto das abellas é algo importante. É algo referencial como arquitectura e tamén a nivel simbólico.
– SG: Falas da casa dos teus avós, mais tamén doutros espazos. Outros cuartos.
– AO: A casa dos avós é importante neste libro. O cuarto das abellas existe fisicamente pero até aí. Gustábame entrar no sentido da casa como orixe. A casa como matriz. E outros espazos. Todos os outros espazos que ao longo da vida imos sentindo como casas. É dicir, o cuarto de baño dun bar pola noite pode ser unha casa. As casas, os lugares de calma ou de protección que un vai creando e desenvolvendo ao longo da vida. (…)
– SG: O feminismo tamén tiña protagonismo nos libros anteriores. En O son da xordeira, o teu primeiro poemario, dis “incrongruencia é dicir que a muller naceu da costela do primeiro home cando ela foi a que lle deu o ser”. Agora, en O cuarto das abellas, obsérvase, en concreto, no poema ‘Matronas veladas’, que lle dedicas a Dores Tembrás.
– O texto das matronas xurdiu a través dunha conversa na que Ana Abelenda nos xuntou a dialogar a Dores Tembrás, a Olalla Cociña e máis a min sobre a relación entre a literatura, a muller e a arte. De aí xurdiron unha serie de conversas entre nós e deume para escribir ese texto. Algo que falamos Dores e máis eu era sobre as mulleres que traballamos na literatura como autoras e editoras. O triplo traballo que hai que facer para moitas cousas. Para que che dean o lugar. Parece que non é un lugar que ti tes por dereitos, senón que cho teñen que dar. Iso paréceme terrible. De aí xurdiu ese poema, e tamén bebendo da idea das Guerrilla Girls. Ese colectivo de mulleres que nos anos 80 viron que nos museos a presenza das mulleres era sempre como obxecto. Non como autoras. Formaban parte das obras de arte como espidos que os homes pintaban. En relación con todos estes elementos xurdiu o texto. (…)
– SG: A natureza e o rural é outras das temáticas a destacar na túa poética. En O son da xordeira había millo, campo e bolos de pan. Agora dalgunha maneira regresan.
– AO: Para min hai algo que está pasando na natureza. Neste caso no entorno rural. O rural non está en fase de desaparición, o rural morreu. Polo menos tal e como o coñeciamos. En O cuarto das abellas non quixen falar desde a dor. Quixen falar desde a consciencia. Está abandonado. E o abandono é salvaxe e duro. A emoción está no abandono, mais non xeremos drama disto. É así. A miña relación coa natureza non foi una visión contemplativa. Foi como de estar dentro e ser consciente. Había en O son da xordeira un poema que falaba dos eucaliptos. Creo que aí xa comeza este deterioro. Aquí foi contado desde dentro. (…)”
Paul Bilbao (Kontseilua): “A lingua minorizada debe ser prioritaria no seu territorio perante a hexemónica”
Entrevista
a Paul Bilbao en Sermos Galiza:
“O Kursaal donostiarra acollía hai uns días a posta de longo do Protocolo para garantía dos dereitos lingüísticos, unha ferramenta que supón, en palabras de Paul Bilbao naquel acto, secretario xeral de Kontseilua, “un exercicio práctico de empoderamento” da trintena de comunidades lingüísticas existentes en Europa, entre elas o galego.
– Sermos Galiza (SG): O Protocolo de Donostia é unha ferramenta que nace dunha participación ampla, case sen precedentes, de axentes implicados en toda Europa na defensa do que se ten denominado linguas minorizadas..
– Paul Bilbao (PB): A inciativa enmárcase dentro da Capital europea Donostia 2016. Cando se presentou o proxecto a Bruxelas a previsión era facer unha conferencia sobre o que chaman linguas minoritarias. Cando Donostia 16 se puxo en contacto con Kontseilua, como organismo que aglutina ao movemento do euskera, nós deciamos, “outro congreso?”. Outra vez máis xuntarnos, contarnos as penas? Por que non facemos algo que deixe marca, algo que deixe legado? Démoslle voltas, decatámonos que no 2016 a Declaración de dereitos lingüísticos faría 25 anos e dixemos, por que non facemos un protocolo? E animámosnos, tendo clara unha liña vermella: que o protocolo ía ser consensuado unicamente por axentes sociais. Os axentes sociais que traballamos coas linguas somos os suxeitos que realmente traballamos desde as necesidades das linguas sen ningunha interferencia política, independentemente de quen estea no goberno. Polo tanto, este exercicio de empoderamento que fixo a sociedade civil organizada que traballa a prol das linguas minorizadas concretouse nese consenso após un traballo sobre cales son as 185 medidas que se deben de tomar para garantir os nosos dereitos.
– SG: Fas fincapé en que é a sociedade civil a que ten a chave, a que impulsa o proceso, iso implica tamén unha responsabilidade importante por parte dos axentes que fan parte deste protocolo…
– PB: O obxectivo do Protocolo non é dicir aos demáis o que teñen que facer. A sociedade civil debe ser consecuente e actuar con responsabilidade. Xa o ten feito así. Eu tiven a sorte nestes meses de coñecer aínda máis sociedade organizada a favor de linguas minorizadas e decátaste que a sociedade civil está ao pé do cañón: creando espazos de uso, creando falantes, medios de comunicación, reivindicando… E iso pasa co galego, co frisio, co friuliano ou o euskera. Nós cremos que grazas á sociedade civil se deron pasos moi importantes e imos seguir actuando con esa responsabilidade. (…)”
O máis destacado do 2016 cultural
Desde
Sermos Galiza:
“2016 foi un ano de efemérides (centenario das Irmandades, do nacemento de Cela, 150 de Valle-Inclán…) e de mortes demasiado precoces. Pero tamén houbo boas novas e aquí queremos facer un repaso do que nos pareceu máis salientable. Nos comentarios podedes facer as vosas propias achegas.
1. A morte de Agustín Fernández Paz e Narf. O 2016 foi un ano negro para a cultura en xeral e alén dos pasamentos de David Bowie, Prince, Harper Lee ou Leonard Cohen, en Galiza tivemos que lamentar a perda antes de tempo de Fernández Paz, un dos nosos escritores máis lidos e máis queridos; e de Narf, figura destacada da música galega. E non podemos esquecer tampouco a actriz Dorotea Bárcenas, o baixista de Zënzar ‘Tabe’ ou o poeta Fran Cortegoso.
2. Ano das Irmandades. Foi quizais o acontecemento cultural máis amplo do ano, celebrado tanto desde as institucións como desde a cultura de base, con congresos e actividades múltiples, entre elas a exposición Saúde e terra irmá(n)s!.
3. Ano Manuel María. O poeta chairego foi longamente homenaxeado -por terra, mar e aire- e a súa obra foi levada a todos os eidos: teatro, música, audiovisual, maxia…
4. Ano Castelao. Dúas exposicións destacables e unha morea de actividades arredor da súa obra por toda a provincia de Pontevedra, nunha programación levada adiante pola Deputación. (…)
10. Compostela, cidade convidada na Feira de Bos Aires. Co correspondente desembarco de empresas e autores e autoras, ademais da entrada de Galaxia no mercado español co selo Mar Maior. (…)
13. Unha nova editorial especializada en poesía, Chan da Pólvora. Á chegada hai pouco de Apiario hai que engadirlle esta nova editora, da man de Antón Lopo e compañía, con libraría compostelá incluída do mesmo nome. E outra libraría máis especializada en poesía: Linda Rama na Coruña. (…)
Bonus track: Neste 2016 o poeta Fernán Vello entrou como deputado da Marea no Congreso e o músico Mini fixo o propio no Parlamento galego.
