Arquivos mensuais: Marzo 2020

Morreu un Mestre da Memoria, morreu Serafín Mourelle

Publicado o por

A AELG lamenta fondamente a perda dun dos seus Mestres da Memoria, nomeado en 2017 desde a Sección de Literatura de Tradición Oral.

MAR DE IRLANDA

Mar de Irlanda, Mar de Irlanda,
mar agarimoso e traidor,
fuches de min o sustento
e tamén depredador.
De ti saquei pan prós fillos
mais todo o que eu non tivera
a cambio en ti eu deixei
toda a miña vida enteira.
Catorce anos eu tiña
cando ata ti me acheguei,
agora xa son sesenta
e nunca máis voltarei.
Canta loita, Mar de Irlanda,
contra ti desenvolvín
para arrincarche ese peixe
que ti non queres ceder.
Agarimoso, as menos veces
ata te deixas querer,
traidor, falso e asasino,
cando bravo queres ser.
Cantos días, cantas noites,
sobre ti eu capeei,
defendendo aquel barquiño
que ti querías comer.
Agarradiño ó temón,
amedrentado me tiñas
mais con café e cigarros
eu sempre a ti che vencía.
Negras e longas noites
de ventos fuxindo endemoñados.
Fúnebre música de Santa Compaña
ó bater con paus, cables, cordas
e todo canto atopaban.
Mares falsos e tolos,
grandes coma montañas
ameazaban tragarnos
nun só momentiño.
Confésoche, Mar de Irlanda,
que no fragor da sonata
máis dunha vez escoitei
a voz do meu pobre irmán
e a de tantos amigos
que levaches, traidor,
ó máis mouro dos abismos.
Parecía que choraban
aínda pedindo auxilio.

Este é un resumo da vida mareira de Serafín Mourelle Bugallo e ao tempo o poema co que remata o seu libro recentemente editado en Caldeirón e dedicado ao querido compañeiro desaparecido Paco Souto titulado Carapelas de sal e iodo, se ben hai que dicir que cando fixo o poema, dedicado ao seu irmán e a outros mariñeiros desaparecidos nese mar, tiña uns poucos anos menos. El mesmo estivo a punto de perder a vida caendo á auga cando tiña 16 anos. Di que chegou ouvir algúns compases da derradeira sonata que escoitan os homes que finan no mar, pero por fortuna os compañeiros deron achegado a embarcación a onde el estaba e puideron salvalo.
Serafín naceu en Corme en 1933. Moi novo embarcou por primeira vez coa categoría de cho, que vén ser axudante de cociña, e chegou a converterse nun patrón de sona no Grande Sole (pronunciado Gran Sol) . Nos anos sesenta foi dos que descubriron os fértiles caladoiros de Porcupine (que traducido ao galego sería Ourizo cacho), un volcán submarino situado ao oeste de Irlanda. Dicía Serafín de si mesmo: “Eu nacín en Corme, crieime na Coruña, casei en Noia, vivín no Gran Sol. De onde son?… Son do mar máis que de sitio ningún”. A pesar de todo, o mar para el tamén era poesía, como ben dixo Xurxo Souto.
Tanta vida no mar leva a converter unha persoa intelixente e inqueda como Serafín en autodidacta e transformala en experimentado astrónomo. Un dos seus máis importantes instrumentos de traballo era un sextante mercado nun porto de Irlanda da marca Hezannith, ilustre marca que fabricaba instrumental para investigación científica e para navegación marítima en Londres no distrito de New Eltham, en Greenwich, dende 1845, case corenta anos antes de que aquilo se convertese en referencia do meridiano cero.
Pero as inquedanzas de Serafín Mourelle non remataron nin na astronomía nin na poesía, xa que ten unha novela inédita titulada Cartas ao meu avó, na que narra a súa aventura na mariña mercante, no banco Canario-Sahariano e nas augas do Grande Sole.
Cómpre dicir ademais de Serafín que a pesar de que a maioría dos patróns chegaban a adoptar a mesma ideoloxía do armador, nunca esqueceu as súas orixes e dende sempre estivo no lado dos traballadores, ata o punto de estar afiliado ao Partido Comunista de España.

Deixounos o 31 de marzo de 2020.

[Adaptación dun texto de Isidro Novo]

Aquí o fondo videográfico coas participacións de Serafín Mourelle no Proxecto Polafías; aquí, os vídeos gravados pola Sección de Literatura de Tradición Oral da AELG o 12 de maio de 2017 na Lonxa Vella do Porto da Coruña; e aquí os correspondentes á Gala do Premios Mestras e Mestres da Memoria 2017.

Polafías Polavida, “Marcha can”, interpretada por Xavier Blanco

Publicado o por

Desde a sección de Literatura de Tradición da AELG convidámosvos a reunirnos cada día, momentaneamente, arredor da lareira virtual que representa o noso inmenso arquivo.
Hoxe convidamos a escoitar esta breve peza musical, “Marcha can”, interpretada por Xavier Blanco (Moaña, 1966) na polafía que se celebrou en Moaña o 30 de outubro de 2010.
Xavier Blanco, músico de raíz e docente da Escola de Música Tradicional do concello de Moaña, é Mestre da Memoria desde o ano 2014.
Esta é a ligazón ao vídeo.

Rechiade e unídevos baixo cancelos comúns como #CorentenaLiteraria, #Euquedonacasa, #LerGalegoSempre, #Acasainfinita, #DescobreACulturaGalega, #CulturaGalegaCuradora, #CulturaNaRede e/ou #aculturasegue.

Cesáreo Sánchez Iglesias le dous poemas seus

Publicado o por

Desde a AELG recollemos a lectura que fai Cesáreo Sánchez Iglesias de dous textos seus, un aquí e outro, do seu libro As bolboretas do Mekong, no seu perfil en Twitter.

Rechiade e unídevos baixo cancelos comúns como #CorentenaLiteraria, #Euquedonacasa, #LerGalegoSempre, #Acasainfinita, #DescobreACulturaGalega, #CulturaGalegaCuradora, #CulturaNaRede e/ou #aculturasegue.

A Deputación da Coruña diríxese ás asociacións profesionais da cultura para poñer en común medidas para a reactivación do sector

Publicado o por

Desde a Deputación da Coruña:
“A área de Cultura da Deputación da Coruña está a promover a modificación de liñas de traballo para adaptalas á situación actual e novas iniciativas encamiñadas a paliar os efectos negativos que o Covid19 vai ocasionar no mundo da cultura. Neste sentido, o deputado de Cultura, Xurxo Couto, púxose en contacto coas asociacións profesionais do sector para traballar man a man na recuperación despois de rematar o estado de alarma.
O deputado de Cultura, Xurxo Couto, dirixiuse ás asociacións profesionais do sector para transmitir a preocupación pola crise provocada polo Covid19 e ofrecer a colaboración da institución á hora de activar novas medidas que contribúan a paliar os efectos negativos que o confinamento, a crise económica e as medidas que limitan os actos públicos están a provocar nos distintos ámbitos da cultura.
Na carta, Xurxo Couto transmite a “vontade de, na medida do posíbel, axustar as nosas liñas de actuación á crise sanitaria e económica que estamos a vivir co fin de contribuír a paliar as graves consecuencias que está a producir nun sector que depende, en boa medida, da súa difusión en salas e espazos que tiveron que pechar pola pandemia”.
Anuncia tamén á representación dos distintos ámbitos da industria cultural que a Deputación da Coruña está a traballar “na creación de novas iniciativas e na modificación dalgúns programas existentes co fin de responder a unha situación que varía día a día e así continuaremos, co fin de flexibilizar a nosa acción de goberno para ser o máis eficaz e responder da maneira máis acaída ás necesidades e posibilidades dos distintos sectores”.
Entre as primeiras medidas que traslada ás distintas asociacións, destaca a flexibilización das bases da Rede Cultural coa ampliación do prazo de programación por parte dos concellos que se alongará até o primeiro trimestre do 2021 para así manter o orzamento e as actividades da edición anterior. A modificación sae publicada xa no BOP deste 31 de marzo.
Ademais, Xurxo Couto informa de que a área de Cultura da Deputación priorizará a realización dos pagamentos pendentes, garantirá as programacións propias con axustes á situación sanitaria no calendario previsto, e prorrogará o prazo para o desenvolvemento e xustificación das actividades subvencionadas. Campaña de apoio á cultura galega.
Finalmente, o deputado de Cultura ponse a disposición das asociacións para que acheguen propostas e indicacións para que “como sempre fixemos e agora de maneira máis intensa, traballar man a man coas entidades sectoriais para facer fronte a unha pandemia que ten efectos claros na cultura galega”.
Na súa carta, Xurxo Couto anuncia tamén que a Deputación desenvolverá no momento en que sexa máis indicado segundo a situación sanitaria e cando se poida volver á normalidade dos espectáculos ao vivo unha campaña de apoio á cultura galega.”

Imma António, dramaturga: “Nós xa eramos feministas sen sabelo”

Publicado o por

Entrevista de Montse Dopico a Imma António Souto en Nós Diario:
“O teatro porfía en saber que hai nas entrañas da nosa humanidade”, dicía ao ler o seu Manifesto do Día do Teatro nos Premios María Casares. Por que?
– Imma António Souto (IAS): Nese manifesto falaba da pregunta que lanza o teatro sobre quen hai aí?, sobre a busca da comunicación, sobre esa procura que o teatro propón arredor das grandes preguntas da humanidade. Non deixamos de preguntarnos quen somos individual e socialmente. E neste confinamento que estamos vivindo agora aínda se fai máis evidente que precisamos desa comunicación porque somos animais sociais. Unha vez a min caeume unha bágoa enriba dunha muller que estaba en primeira fila e ela quedou encantada… Pois este tipo de comunicación tan, digamos, escatolóxica, é moi poderosa.
– ND: Que pensou cando soubo que ía ser a homenaxeada polo Día das Galegas nas Letras?
– IAS: Pois quedei abraiada. E sentín un fondo agradecemento. Considero moi importante o que fai A Sega para dar visibilidade ao traballo das mulleres, e ademais sentín que estaban recoñecéndome non só a min, senón ao teatro deste país. Porque a literatura dramática, dentro das letras, é considerada un pouco como o restroballo… Agora hai, ademais, dramaturgas moi interesantes. Non é como cando comecei eu, que era case a única…
– ND: Iso foi nos 80, cando se publicaban obras súas nos Cadernos da Escola Dramática Galega. A crítica encadrouna na xeración dos 80, que identificou cunha vocación culturalista e un ronsel lírico e simbólico e, dentro diso, cunha tendencia a ocuparse da identidade e da cuestión de xénero no seu caso. Está de acordo?
– IAS: A verdade é que non. Primeiro, que nesa “xeración” eramos moi diversos e eu era moi nova. O que pasa tamén é que non é o mesmo o que se escribe que o que se publica. Algúns textos meus desa época si poden ser líricos. Pero sempre me chocou que me identificasen cun interese pola “temática feminina” porque, por que o dicían? Porque eu escribía personaxes femininas. Entón, o problema non é que eu teña ese nesgo: é que outros non o teñen, é dicir, que as personaxes femininas son moito máis escasas. Eu era nova, rebelde, e escribía de forma intuitiva. Quero dicir, era feminista sen sabelo. Escribía desde a igualdade, desde o reflexo da sociedade que eu quería, porque o teatro tamén transforma a sociedade.
– ND: A directora da Escola de Narón, Flor Maceiras, fala diso e lembra experiencias coma a de Malbarate… Teatro feminista que xa existía antes.
– IAS: Si, o que pasa é que se cadra non tiñamos un discurso moi elaborado. Era unha reacción máis visceral, diante da maneira en que eramos tratadas na vida e na profesión, por iso dicía que eramos feministas sen sabelo. Malbarate, precisamente, montaron unha compañía para poder escoller textos que lles interesasen e personaxes que as enchesen.
– ND: Máis recentemente publicou vostede Os cárceres do esquenzo, que ten algo apocalíptico, sobre violencia e sobre unha praga… Parece que fala de hoxe.
– IAS: Eu empecei a facer teatro na escola, aos 9 anos. Despois, no instituto, non parei até que se formou un grupo de teatro en galego…
Os cárceres do esquenzo e Aforro ordinario foron os únicos textos que escribín porque mos encargaron, e as encargas son algo que quizais debería ser máis habitual no noso país… Aforro ordinario foi para a Escola de Narón e Os cárceres do esquenzo para a compañía Librescena. Na segunda o que quixen foi dar voz a quen non ten: as vítimas da fame, das guerras… Os atentados de Madrid estaban moi recentes e a resposta do público foi impactante. En Portugal, parte do público ergueuse para rezar… (…)”

Entrar aos Vilares

Publicado o por

“O documental Entrar aos Vilares, producido pola Lareira de soños e dirixido por Cibrán Tenreiro para acompañar o libro que está a rematar Pastora Veres sobre a parroquia chairega de Xosé María Díaz Castro, foi posto en aberto en Youtube para colaborar na corentena do coronavirus e facer máis levadeiro o encerro. En só dous días, o fil.e acadou na plataforma videográfica 1.000 entradas, o que supón un éxito para un fime modesto que foi finalista da #12MICE Mostra Internacional de Cinema Etnográfico.
Desde a Lareira de soños non só nos alegra o éxito do filme entre o público senón tamén porque supón unha axuda para matar o tempo a máis de 1.000 persoas nesta situación. A Lareira de soños atópase neste intre coa montaxe do segundo documental, que será estreado este ano, dirixido por Antón de Guizán e a Factoría Nini sobre a vida de José Lobeiras Gómez co título provisional de O Armeiro de Berulfe, A Memória Retratada.”

Libro de actas do Congreso de Poesía Nós tamén navegar. 40 anos de poesía galega

Publicado o por

Nós tamén navegar. 40 anos de poesía galega foi o título do Congreso de Poesía organizado pola AELG, que tivo lugar en 2017 co apoio do Concello de Pontevedra, co que se pretendeu facer unha revisión da poesía galega nos últimos catro decenios, un exame da súa situación actual e do peso da poesía no sistema literario e na sociedade galega, tendo en conta a relevante diversidade de propostas, achegas e temáticas que mostran as diferentes poéticas existentes, e tamén analizar colectivamente os retos para o futuro.

Xa está dispoñíbel o libro de actas.