A poesía galega arriba en Oxford da man de Chus Pato

Desde Sermos Galiza:
Era o día da miña execución / movíame con facilidade, podía mesmo embarcar / lembraba todos os códigos. Así comeza un dos poemas de Un libre favor (Editorial Galaxia, 2019), o último traballo da poetisa Chus Pato.
A obra soou no Queen’s College da Universidade de Oxford -fundado no século XIV polo capelán Robert de Eglesfield- tanto en versión orixinal como en inglés no recital protagonizado pola académica da lingua e a súa tradutora, Erin Moure.
It was my execution day / I moved with ease, could even embark / I remembered all the codes, respondeulle a tamén poeta, de nacionalidade canadense mais con orixe galega.
O acto estivo enmarcado na programación da residencia sobre escrita internacional e tradución do Queen’s College, que incluíu outras actividades protagonizadas por ambas as dúas autoras.
O público tamén puido gozar da declamación de Secesioín-Incession, á que se sumou Alba Cid, lectora de galego na Universidade de Oxford e responsábel do centro John Rutherford Center for Galician Studies. A docente leu, asemade, un poema de Atlas, a súa vindeira publicación.

Un “gran recital”
Chus Pato, en declaracións para Nós Diario, define o evento no auditorio do Queen’s College de Oxford como «un gran recital».
«O acto -explica a poetisa- comezou coa lectura dun poema en galego de Alba Cid. Logo -prosigue- veu o recital de Un libre favor, que aínda non está publicado en inglés, o que foi como unha especie de presentación do libro alí. E, finalmente, concluímos cunha rolda de preguntas do público».
A escritora engade que a súa estadía en Oxford «prolongouse catro días», grazas ao convite do Departamento de Tradución, e apostila que durante ese tempo ela e Erin Moure protagonizaron «moitas máis actividades» alén do recital do Queen’s College.
«Por exemplo, impartimos unha clase cos alumnos de Alba Cid no Centro John Rutherford, na que falamos de poesía ou tradución», afirma.
O de Oxford non foi o primeiro recital internacional compartido por Pato e Moure. En 2015 converteuse na primeira figura das letras galegas en rexistrar súa voz na Woodberry Poetry Room da Universidade de Harvard.”

Mariasun Landa, Escritora Galega Universal 2020

Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG) nomeou Mariasun Landa como Escritora Galega Universal 2020, desde o profundo respecto e afecto á súa persoa e a valoración da altísima calidade literaria da súa obra, así como por ter defendido e defender a lingua, a cultura e a dignidade nacional de Euskal Herria.
Este premio honorífico será entregado o día 9 de maio de 2020, no marco da V Gala do Libro Galego, que terá lugar en Santiago de Compostela, organizada pola AELG, a Federación de Librarías de Galicia e a Asociación Galega de Editoras.
Nas anteriores edicións, recibiron este nomeamento as escritoras e escritores Mahmud Darwix, Pepetela, Nancy Morejón, Elena Poniatowska, Juan Gelman, Antonio Gamoneda, José Luis Sampedro, Lídia Jorge, Bernardo Atxaga, Luiz Ruffato, Pere Gimferrer, Hélia Correia, Isabel-Clara Simó e Maria Teresa Horta.

(Foto: Natividad de la Puerta Rueda).

Mariasun Landa Etxebeste (Errenteria, 1949)
Licenciada en Filosofía en París en 1973 e en Filosofía e Letras pola Universidade de Valencia. Exerceu como profesora de Educación Básica durante varios anos, así como no Servizo de Euskaldunización do Profesorado (IRALE-Goberno Vasco). Finalizou o seu ciclo laboral como profesora titular de Didáctica da Literatura na Escola Universitaria do Profesorado de Donostia (UPV / EHU).
Colaborou en numerosas revistas e xornais do País Vasco, mais o seu labor creativo centrouse, nomeadamente, na literatura infantil e xuvenil en éuscaro. Autora de máis de trinte títulos para nenas e nenos, a súa obra foi traducida, entre outras linguas, ao galego, castelán, catalán, inglés, francés, alemán, grego, árabe, coreano, albanés,…
Entre os premios e mencións recibidas pola súa traxectoria destacan as seguintes:

  • Premio Lizardi de Literatura Infantil en 1982, co conto Txan Fantasma.
  • Premio Euskadi de Literatura Infantil e Xuvenil en 1991, coa obra Álex.
  • O seu libro Iholdi foi incluído na lista de honor do IBBY en 1992, así como Un crocodilo baixo a cama o foi na lista de 2006.
  • Elefante corazón de paxaro foi seleccionado para a lista dos Merlos Brancos (White Ravens) de 2001, que elabora a recoñecida Biblioteca Internacional do Libro Infantil e Xuvenil de Múnic.
  • Premio Nacional de Literatura Infantil e Xuvenil do Ministerio de Cultura estatal en 2003, coa obra Krokodiloa ohe azpian (Un crocodilo baixo a cama).
  • As Asociacións en lingua vasca de Editores, Escritores e Tradutores, Correctores e Intérpretes e a Asociación Profesional de Ilustradores de Euskadi, así como a Asociación de Literatura Infantil e Xuvenil Vasca, outorgáronlle o Premio Dabilen Elea en 2011, en recoñecemento á súa frutífera traxectoria nas letras vascas.
  • En 2014 recibiu o Premio Eusko Ilaskuntza-Laboral Kutxa de Humanidades, Cultura, Artes e Ciencias Sociais, pola súa contribución á cultura vasca no máis amplo sentido, tendo contribuído de maneira efectiva ao desenvolvemento cultural de Euskadi.
  • O Instituto Vasco Etxepare rendeulle homenaxe en 2015, dentro da quinta edición do curso da UPV/EHU “Excellence in Basque Studies”, por ser a escritora en éuscaro cuxa obra foi traducida a máis linguas.
  • En 2016, o Centro PEN de Galicia concedeulle o Premio Rosalía de Castro pola súa traxectoria profesional en éuscaro.
  • Desde 2010 o Concello de Errenteria convoca os Premios Mariasun Landa, que ten como finalidade promover, recoñecer e premiar aqueles textos que recollan a achega realizada polas mulleres ao municipio nos diversos ámbitos sociais. Ademais, preténdese dar visibilidade aos traballos que a maioría das veces fan as mulleres de forma anónima, axudando deste xeito a completar a crónica municipal.

Lois Alcayde Dans faise co XX Premio de Poesía Díaz Jácome para novos creadores

Desde Fervenzas Literarias:
“Lois Alcayde Dans é o gañador do XX Premio de Poesía Díaz Jácome para novos creadores. O traballo presentado polo gañador ten por título Anoar.
O segundo premio recaeu na obra Unha luz de eclipse da que é autor Aleixandre Lago Barcala. Pola súa banda, Isolda Comesaña Alcaraz, acadou o terceiro premio coa obra Son da estirpe de Luperca.
O Certame de poesía Díaz Jácome para novos creadores é un certame de poesía convocado polo Concello de Mondoñedo co patrocinio da Área de Cultura da Deputación Provincial de Lugo, co afán de estimular a creación poética entre a mocidade, que se vén realizando dende o ano 1999. De feito, ao certame só poden presentarse os menores de 30 anos. Este premio está adicado a Xosé Díaz Jácome, natural de Mondoñedo.
O coruñés Lois Alcayde Dans naceu no ano 1997. Escritor e xornalista, en 2016 gañou o I Premio Balbino de relatos polo libro Camiños na sombra (Fervenza). Colabora nas revistas O Salto, Luzes e no xornal Sermos Galiza. Membro do consello editorial da revista Ligeia, coordina a súa ­sección de Xornalismo. Este mesmo ano publicou en Galaxia o libro de relatos Os jeans de María.
A entrega do Premio tivo lugar o domingo 1 de decembro segundo o seguinte programa:
11:15 h. Recepción oficial na Casa do Concello.
11:30 h. Presentación antoloxía Versos Fideis (libro no que se recollen os versos premiados no Certame de Poesía Díaz Jácome para novos creadores).
12:30 h. Entrega de Premios do XX Certame de Poesía Díaz Jácome no Salón de Plenos do Concello.”

Xesús Fraga, premio Blanco Amor de novela 2019

Desde Fervenzas literarias:
“O xornalista e escritor Xesús Fraga foi o gañador do XXXVIII Premio de novela longa Eduardo Blanco Amor pola súa obra Virtudes (e misterios).
O xurado do certame que organiza a Deputación de Ourense en colaboración coa Fundación Eduardo Blanco Amor, elixiu por maioría, de entre os 23 orixinais presentados ao premio, a obra de Xesús Fraga, que recrea as vicisitudes dunha familia das Mariñas coruñesas, marcada pola emigración a América e a Europa. “Trátase dunha historia asentada na realidade da segunda metade do século XX, ben vertebrada e contada a través dun variado mosaico de lembranzas, sensacións, testemuñas, fotografías e o diario dunha nai”, sinala a acta.
O epicentro narrativo da obra sitúase nun Londres percorrido polas pegadas familiares e as do colectivo galego emigrante, subliña o xurado, salientando que como contrapunto está Venezuela, a través do avó ausente, do que pouco ou nada se sabe ata o final. “Resulta salientable –valora o xurado- a relación interxeracional permanente entre o neto e a avoa, unha figura forte que representa a épica das mulleres galegas nun tempo de extremas limitacións”, e tamén destaca “o tratamento da linguaxe e a variedade de rexistros, entre os que non falta a empatía coa actualidade; unha novela para todo tipo de lectores”.
O presidente da Deputación de Ourense, Manuel Baltar, foi o encargado de comunicar a nova ao escritor, felicitándoo polo éxito acadado con este traballo literario, que reflicte elementos autobiográficos na súa escrita, e que mantén, precisamente, un paralelismo coa obra Blanco Amor, quen tamén destacou por introducir características autobiográficas nalgunhas das súas obras.
Xesús Fraga, nado en Londres e residente en Betanzos, é licenciado en Ciencias da Información pola Universidade de Salamanca, e traballa como redactor na sección de Cultura de La Voz de Galicia, contando cunha ampla traxectoria no ámbito literario.
O xurado, que fixo constar na acta os seus parabéns ao escritor desexándolle “moitos máis éxitos na súa faceta literaria”, estivo integrado por Luís González Tosar, como presidente; Laura Caveiro, secretaria, e Luís Menéndez Villalba, Xosé María Dobarro Paz e Eulalia Agrelo Costas, como vogais.
A entrega do galardón tivo lugar o vindeiro 30 de novembro, ás 20.30 h., nunha cea literaria, organizada pola Fundación “Eduardo Blanco Amor”, que tivo lugar no Liceo de Ourense, coincidindo esta edición co 40º cabodano do autor de A Esmorga, acto que contou coa participación de representantes institucionais e dos ámbitos social e cultural, e onde o premiado recibiu, xunto á achega económica do premio, unha escultura do artista ourensán Acisclo Manzano, realizada especialmente para este premio.”

Carlos da Aira, gañador da VIII edición do Premio de Poesía Manuel Lueiro Rey

“Na tarde do 28 de novembro tivo lugar na Biblioteca Ánxel Casal de Compostela a xuntanza do xurado que decidiu o VIII Premio Manuel Lueiro Rey de Poesía, constituído por Luís Cochón, en calidade de presidente (que participou da deliberación vía telefónica), e mais os vogais Antón Lopo, Ismael Ramos, Mercedes Queixas e Armando Requeixo, amais de por Carmen Carreiro, presidenta da Asociación Cultural O Cruceiro da Laxe, que actuou como secretaria con voz e sen voto.
Logo dunha longa e intensa deliberación, o xurado decidiu outorgar por maioría de votos o premio ao poemario presentado baixo o título A guerra era contra nós, texto que se impuxo aos outros trinta e nove traballos presentados e que, unha vez aberta a plica, resultou ser da autoría de Carlos Da Aira Fernández.
O xurado resaltou o bo nivel dos orixinais recibidos, así como a súa diversidade tanto estilística coma temática. O certame, que chega agora á súa oitava convocatoria, consolida así a súa andaina coa colaboración tanto do Concello de Fornelos de Montes, lugar natal do escritor que dá nome ao premio, coma da Asociación Cultural O Cruceiro da Laxe da mesma localidade e mais a Edicións Xerais de Galicia, responsable da publicación do volume gañador, que será presentado publicamente a comezos do vindeiro mes de abril, en data coincidente co natalicio de Lueiro Rey, nun acto de entrega do premio en Fornelos de Montes.
O xurado estimou en A guerra era contra nós o admirable dominio do poema en prosa, a forza das imaxes e o tempero na dicción, que conforman un discurso harmónico e de forte equilibrio interno. Tamén salientou a coherencia na ollada da voz poética, que reflexiona crítica e reveladoramente sobre a condición humana e a súa circunstancia.”

(Foto do autor: Demian Ortiz).

Fallo do II Certame de Poesía Torre de Caldaloba

Desde Culturalia GZ:
“O escritor Xurxo Alonso, de Vilagarcía de Arousa, co poemario Hora de penumbra na categoría de maiores de 18 anos, e a pontevedresa Mariña Maceiras Segovia, coa obra Unha fraga de laios, na de menores de 18, son os gañadores do II Certame de Poesía Torre de Caldaloba, que convocan o Concello de Cospeito e a Asociación Recreativa de San Martiño de Pino coa colaboración de Culturalia GZ.
O xurado do concurso, integrado por Martiño Maseda, Ana Mar Fraga, Montserrat González, Xosé Otero Canto e Armando Requeixo, quixo destacar a “solidez da arquitectura versal, as poderosas imaxes e símbolos que deitan os poemas e a forza simbólica empregada no discurso” da composición de Alonso para facelo merecedor dos 1.500 euros do premio.
Pola súa banda, foi a “delicada inxeleza” dos versos de Maceiras, así coma “o realismo e a emotividade” destes, xunto coa súa “chamada ao espertar das conciencias” o que o fixo decantarse pola obra desta moza de 14 anos que recibirá libros e unha tablet.
O segundo premio na categoría de adultos recaeu en De casa queimada, de Iria Collazo (Moaña), quen puxo a súa “voz poética ao servizo da intensión dos sentimentos”, mentres que o “acerto do seu marcado ton intimista” nos versos de E sigo pensando en ti lle reportou á monfortina Sandra Rodríguez o segundo premio entre os menores de 18 anos, dotado con libros e un ebook.
O alcalde de Cospeito, Armando Castosa, agradeceu unha vez máis a boa resposta a esta convocatoria, á que concorreron máis de 30 orixinais, e adiantou que os premios se entregarán o 14 de decembro no local social de Pino.
Previamente, o 5, terá lugar en Cospeito a presentación dos libros gañadores na categoría de adultos da primeira edición do certame, que edita Alvarellos: Caldaloba en terras de Valverde, de Xesús Rábade Paredes, que se fixo co primeiro premio, e Na pel das árbores do vento, de Paulino Peña.”