Arquivos do autor: asociacionescritoras-es
A Coruña: presentación de A galera de Xelmírez, de Xabier Paz
Na Rúa Santiago, 4, baixo, da Coruña.
Ribeira: comeza a Feira do Libro o xoves 16
O xoves 16 de xullo 
comeza a Feira do Libro de Ribeira (na Praza do Concello), con horarios de 12:00 a 14:00 h. e de 18:30 a 22:30 h., co seguinte acto literario destacado para este día:
– 20:30 h. Inauguración, co pregón de Yolanda Castaño.
Orixes da escrita: Campanas de Bastavales
Desde Criticalia, de Armando Requeixo:
“As campás da igrexa de San Xiao de Bastavales, freguesía do Concello de Brión, no val da Amaía, ecoan no corazón da voz feminina deste poema no que non poucos rosaliólogos quixeron ver a propia Rosalía. As súas badaladas espertan nesa voz, talvez autobiográfica, un proceso de rememoración no que se cadra non son alleos os días vividos na contorna, concretamente na aldea de Castro de Ortoño, onde segundo a memoria oral e de vida a autora deste poema incluído en Cantares gallegos puido morar parte da súa nenez coidada pola familia de seu pai, o crego Manuel Martínez Viojo.
O que si é claro é que Bastavales e a redonda padronesa foron eidos caros a Rosalía, que os cantou en múltiples ocasións, deixando constancia da fermosura destas terras e dos sentimentos que as mesmas arrincaron nela. As Torres da Hermida en Lestrobe, o propio Padrón, as veigas de Laíño e outros espazos cruzan as súas composicións, que entrañan así un especialísimo territorio poético e vivencial xa para sempre inmortalizado pola súa escrita.
Imposible non pasar por Bastavales e morrer de soidades na paisaxe rosaliana. As coitas das vivencias fuxidías consomen aquí e os recordos veñen mainos polo que foi e xa non será, con Rosalía sempre.”
Aurora Marco: “As mulleres ocuparon a posición subordinada que tiñan na familia cando se incorporaron á escena profesionalmente”
Desde
Magazine Cultural Galego, por Montse Dopico:
“Cando as mulleres se incorporaron á escena profesionalmente, ocuparon a mesma posición subordinada que tiñan no ámbito familiar e social, aínda que a propia natureza do oficio, posibelmente creou espazos de liberdade na súa vida privada e posibilidades de certo recoñecemento profesional, vedado ás mulleres doutras profesións. Este é un dos datos que a profesora e escritora Aurora Marco achegou na súa intervención nas xornadas Mulleres en Acción da Mostra Internacional de Teatro Cómico e Festivo de Cangas.
Marco, que recibiu o IV Premio Mulleres en Acción pola súa traxectoria investigadora, repasou a historia da progresiva incorporación das mulleres ás artes escénicas en Galicia antes do golpe do 36. A partir de 1587, explicou, a lei comezou a permitir o que ata entón prohibira: a presenza de mulleres nas táboas, malia que limitada ás actrices casadas con actores da mesma compañía. A regulamentación posterior moveuse na mesma liña: podían actuar as mulleres casadas ou menores se formaban parte das compañías dos seus homes, pais ou titores. As solteiras maiores de idade ou viúvas podían traballar soas.
Entre os séculos XVII e XVII, -continou Marco-, tres actrices nadas en Galicia actuaron polos teatros máis importantes do Estado. Eran Manuela Vázquez, actriz, cantante e directora/empresaria dunha compañía fundada por seu pai, Antonio Escamilla. Outras mulleres chegaron ao teatro tras teren exercido como criadas de actrices ou actores, como fixera Catalina Sánchez, que traballara para Ángeles Barba. Tamén Sebastiana Pereira se dedicou ao teatro, salientando na traxedia e no drama. De moitas outras actrices de entre os séculos XVI e XVIII, -sinalou Marco-, non nos quedou memoria. (…)
A intervención de Marco foi confluente ademais coa investigación da tamén profesora Laura Tato, que estudou casos como o de Noelia Rosfat ou Obdulia Rodríguez. A primeiros dos 20 produciuse un enguedellado conflito interno na Irmandade da Fala da Coruña pola actuación de Pilar Suárez en Donosiña de Xaime Quintanilla, que tocaba un tema tabú, o adulterio feminino. Na ditadura de Primo de Rivera, Herminia Fariña foi utilizada, segundo Tato, polo poder, é probable que para neutralizar a posible recuperación dun teatro menos folclórico. A carreira artística destas mulleres era fugaz. O cal indica presións familiares para que abandonasen.”
Corme: presentación de Xeixos, de Suso Lista
Na Solaina de Corme
As cifras do Observatorio da Cultura destacan unha situación positiva para o libro en Galicia
Desde
o Consello da Cultura:
“A edición de libros en Galicia presenta indicadores á alza en diferentes ámbitos: en 2014 editáronse 383 libros máis que o ano anterior, medra o número de editores, aumenta o número de títulos en galego e tamén da edición dixital. A cara negativa chega da man das cifras de tradución do galego e para o galego, que rexistran notorias baixadas. Son algunhas variables que recolle o último Documento de Traballo do Observatorio da Cultura Galega (DT-OCG) que, co título O libro e a edición en Galicia, recolle datos estatísticos sobre esta realidade así como do sector empresarial e do mercado laboral.
O libro é un obxecto fundamental para a cultura pero está a sufrir amplas transformacións tanto no seu formato como no proceso de edición que teñen implicacións para o sistema cultural. Así o afirma o Observatorio da Cultura Galega no seu último documento de traballo (DT-OCG) que analiza este sector.
As cifras do libro
Segundo datos do ISBN, editáronse 383 libros máis que en 2013 e sitúase, en termos absolutos, en niveles de 2004. Estas cifras fan que mellore a posición de Galicia no conxunto de España con respecto a esta materia e se sitúe agora no sexto lugar, detrás de Madrid, Cataluña, Andalucía, a Comunidade Valenciana e o País Vasco. Esa tendencia positiva do libro en papel tamén se traslada ao libro dixital, que aumentou 10 puntos con respecto a 2013, xustificada polo incremento da edición electrónica.
Edición en galego
O Observatorio da Cultura Galega constata unha mellora na edición en galego que medra un 23% ao pasar dos 1 426 libros de 2013 a 1 763 de 2014. Con todo, os número están moi por debaixo dos 2 544 que se editaron en 2010. Ademais, a cifra total de libros publicados en galego supón un 61,3% do total de libros con ISBN publicados en Galicia en 2014.
Este Documento de Traballo tamén analiza os datos do libro en función da materia. O ámbito do ensino centra a maior parte deles, aínda que descendeu dos 774 de 2009 aos 408 de 2013. Con respecto á edición de libros de literatura, en 2013 publicáronse 33 títulos en galego máis ca en 2012.
Por xéneros, a creación literaria ocupa un lugar importante no conxunto da edición, seguido polos libros de texto e as obras dirixidas a un público infantil e xuvenil.
As traducións do galego a outras linguas e viceversa
A cara negativa destas cifras chega da man da tradución tanto do galego cara a outras linguas como ao revés. No primeiro caso, a situación da edición continúa nunha tendencia á baixa. Os signos de recuperación de 2013, cando se publicaron 15 títulos máis que en 2012, tórnanse negativos ao volver rexistrar un novo descenso de case 10 títulos.
No tocante á tradución para o galego, o DT contabiliza unha mingua importante. Hoxe en día tradúcese nun 69,5% menos con respecto a 2010. Por linguas, a máis traducida é o castelán, seguida do inglés.
Pontevedra e A Coruña seguen a ser as provincias que concentran a edición de libros galegos e, fóra de Galicia, os núcleos sitúanse en Madrid e Barcelona.
Por último, existe unha maior edición en papel (o 73,6% dos libros edítase neste formato) e que está dominada pola empresa privada (o 91,9% dos libros editados en Galicia provén de empresas privadas fronte ao 8,1% da empresa pública).
Ámbito empresarial e mercado laboral
O Documento de Traballo destina un apartado a analizar a actividade empresarial e o mercado laboral, que rexistra datos positivos. Nos últimos seis anos creáronse seis novas empresas. E entre 2014 e 2015 contabilizáronse case duascentas novas afiliacións ás principais ramas económicas relacionadas con estas actividades. Pola contra, as exportacións de produtos editoriais e derivados descenderon en 2014 e sitúanse por debaixo dos tres millóns de euros, barreira que non traspasaran desde 2009.
Fonte dos datos
Para a elaboración deste estudo, o Observatorio nútrese dos datos achegados polo Ministerio de Educación, Cultura y Deporte (Estadística de la edición española de libros con ISBN e Panorámica de la edición española de libros). Tamén se toman algúns indicadores da Estadística de la producción editorial de libros do Instituto Nacional de Estadística. A información relativa ao ámbito laboral extraeuse do Instituto Galego das Cualificacións e do Ministerio de Empleo y Seguridad Social. Para os movementos empresariais acudiuse ao Directorio Central de Empresas.
Obxectivo de 2016: vincular o centenario das Irmandades co ano de Manuel María
Desde
Sermos Galiza:
“Tras o xantar popular no que participaron ao redor de 500 persoas, representantes das Directivas dunha vintena de asociacións culturais de base participaron nun encontro que tivo lugar na propia carballeira de Santa Isabel de Outeiro de Rei para trazar as liñas de acción nas que traballarán o ano que vén. Entre os principais acordos aos que chegaron as persoas participantes destaca a vinculación da conmemoración do centenario das Irmandades da Fala coa elección de Manuel María como escritor ao que se lle dedicará o Día das Letras de 2016.
Precisamente, nunha conversa con Sermos Galiza (que pode consultarse no último número do semanario), Saleta Goi, presidenta da Fundación Manuel María de Estudos Galegos, sinalaba que “a Manuel María encantaríalle coincidir no tempo coa celebración do centenario do nacemento das Irmandades da Fala”. Tamén o ratificaba esta mañá Manuel Ferreiro, que como chairego representante do Padroado da Fundación tomou a palabra na ofrenda floral coa que as persoas participantes no convivio lembraron o poeta de Outeiro de Rei.
O segundo acordo adoptado na xuntanza desta tarde ten a ver coa necesidade de elaborar un estudo concreto -tanto sobre as Irmandades como sobre Manuel María– das actividades e persoas relacionadas coas vilas do país e socializalas a través de conferencias, roteiros…
Ademais, as persoas representantes das Directivas das entidades culturais que formaron parte do convivio determinaron editar a publicación co corpo central do manifesto das Irmandades da Fala, do que se salientou a súa actualidade tantos anos despois.
Tamén se resolveu conferirlle un enfoque didáctico para a escola ás accións que se desenvolvan en 2016, co fin de contar con unidades didácticas para traballar no ensino.
Co fin de avanzar no traballo acordado na tarde de hoxe e de estendelo a outras entidades que quixeren sumarse, as asociacións culturais marcaron un novo encontro para o mes de setembro.”
Entrevista a María Reimóndez sobre A música dos seres vivos
Desde
o Diario Cultural da Radio Galega:
“María Reimóndez publica A música dos seres vivos, terceira novela do ciclo dos elementos. A entrevista completa pode escoitarse aquí.”
Antón Riveiro Coello: “Ler un libro na zona de sombra de Barraña”
Desde
La Voz de Galicia:
“(…) Como non podía ser de outro xeito tratándose dun escritor, a recomendación estival de Riveiro Coello mestura praia, natureza e letras: «Ler un libro na zona de sombra de Barraña». Recoñece que el non é home de sol, polo que propón acudir a este areal a partir das seis da tarde, cando o gran astro xa non quenta con forza: «Eu son máis de sombra que de sol, por iso me gusta esa zona do litoral boirense, xa que conxuga as dúas opcións».
O autor non dubida á hora de propoñer incluso un libro para levar na bolsa da praia: «Recomendo o último que lin e que vai ser presentado en breve. Trátase da biografía de Faustino Rey Romero que elaborou o rianxeiro Ricardo Losada». Para aqueles que desexen entreterse estas vacacións mergullándose nunha das aventuras que asina este boirense de adopción, aí vai a suxestión: «Das miñas obras, recomendo Laura no deserto».
Antón Riveiro Coello fai estas propostas para gozar deste verán en Barbanza porque el é o que fará, dedicar as vacacións estivais a deixarse levar polo mundo das letras. No seu caso, ademais de ler, escribirá. Quere aproveitar as vindeiras semanas para pechar o seu novo libro. Trátase dunha obra titulada Os elefantes de Sokúrov que, se todo sae segundo o previsto, estará nas librarías o vindeiro outono. (…)”
