Xabier Paz: “Apenas coñecía catro tópicos sobre Galileo e, achegándome, fiquei absorbido pola súa peripecia vital e intelectual”

Entrevista de Montse Dopico a Xabier Paz en Praza:
“(…) – Praza (P): A impresión que dá a lectura é que a novela [Galileo no espello da noite] está en boa medida baseada nunha moi exhaustiva documentación: o nivel de detalle sobre os seus amigos e inimigos, sobre as polémicas que mantivo… Como preparaches esa parte de documentación? Non había aí tamén, quizais, un risco de ceder demais ante o personaxe histórico deixando de lado a ficción, a construción do personaxe como tal?
– Xabier Paz (XP): Acaso existe un hábito da miña formación profesional. Antes de escribir sobre algo, non de falar na barra dun bar, senón de escribir, procuro entender o que saben os especialistas que antes e mellor ca min dedicaron o seu tempo ao tema ou personaxe en cuestión. Fixar ben os límites da pescuda, cousa non sempre doada polo ensarillado dos temas, e ler moito, ler cando poda.
Para min é un pracer combater a propia ignorancia, no proceso de entender algo, un personaxe, un momento histórico ou un fenómeno natural é sempre unha experiencia gozosa, non sempre sinxela nin pronta, pero mesmo cos atrancos e dificultades, sempre me resulta grato e por veces engaiolante. Quixera poder transmitir algo desde pracer na escrita.
Na miña biblioteca física e, por suposto nos pdfs e arquivos do meu ordenador, a estas alturas hai seccións que se corresponden con algún dos libros escritos. Libros.
O equilibrio entre ensaio e narración é, talvez, un dos problemas que cómpre resolver cando se escribe un libro de tema histórico, sobre todo se queres escribir algo que non sexa mera descrición dunha peripecia vital, neste caso histórica. A min gústame engadir doses de ambiente, de cultura, digamos de ensaio. Sei que non a todo o mundo lle agrada iso nunha novela.
– P: En relación con iso, se cadra unha das principais achegas túas é a maneira na que afondas na relación de Galileo con distintas mulleres: a nai, as fillas -e en especial Sor Celeste, que é o seu sustento afectivo- e a compañeira, Marina. As cartas que intercambia con Sor Celeste forman unha parte importante da narración. Por que decides afondar nestas relacións?
– XP: O tópico de que detrás de todo grande home hai unha muller corresponde a unha realidade biolóxica e ideolóxica, unha evidencia natural e social. Ningunha vida, sexa de home ou de muller pode entenderse sen nai. Mesmo nas persoas orfas, o oco marca. A presenza das mulleres é unha materia que me interesa como un xeito de furar nos moldes e estereotipos de xénero. Falar das mulleres é tomar partido e eu quero tomalo, ben ou mal quero facelo, e fíxeno en case todos os meus libros, aínda que deba dicir que teño un proxecto, case rematado, no que apenas hai nin sombra feminina, é una historia de cronistas e navegantes do S. XVI.
Quixen humanizar o sabio. Tratar do home, da persoa por detrás da imaxe social e cultural do filósofo natural. As cartas da filla de Galileo están editadas por unha muller, Dava Sobel, e aproveiteinas. Estou convencido de que as relacións afectivas e en concreto a presenza de sor Celeste foi importante na súa vida. (…)
– P: Parece, de feito, que en todas as túas novelas se cuestiona a clásica oposición entre o “local” e o “universal”: a historia italiana é tamén a nosa Historia, e a galega é a europea… É un pouco parte do teu obxectivo como escritor?
– XP: Coma en moitas parellas conceptuais creo que hai unha falsa antinomía entre o particular e o universal. Sen caer en relativismos penso que a vida transcorre coma unha mestura de identidades, digamos concéntricas desde a casa, a cidade, a vila ou lugar, a parroquia, a nación, o Estado, o continente e o mundo. Niveis ou capas entendidas, tamén, coma mestura xeográfica e histórica, lugar concreto e acontecemento temporal ao tempo.
Non sei se teño un obxectivo coma autor. Desde logo escribir en galego ou non escribir é a premisa imprescindíbel aquí e agora. Despois escribir sobre o que me gusta, se pode ser me apaixona e, desde logo, está dito, facelo con todo a esforzo, diría que cariño, que poda.
Como galego hai figuras e temas “locais” que me interesan, pero como persoa cunha determinada formación e unha sensibilidade concreta hai moitas cousas, alén do noso ámbito identitario que me intrigan. Por exemplo Cartago, a cultura púnica, soterrada polo sal romano, e sei que a meirande parte desas cousas que me interesan non terei ocasión de tratalas. (…)”

O EWC leva a cabo unha enquisa sobre o impacto da Covid-19 na cultura

O Consello Europeo de Escritoras e Escritores (EWC) está a levar a cabo unha enquisa sobre o impacto da COVID-19 na cultura, nomeadamente en autoras/es e tradutoras/es, a través das achegas das súas asociadas (incluída a AELG). Nesta ligazón poden consultarse as propostas realizadas ata o momento desde Alemaña, Francia, Noruega ou as realizadas pola ACE. Pola nosa banda, lembramos a achega da AELG para o mantemento dos proxectos literarios e culturais, tan necesarios neste momento, para a sociedade, as súas creadores e creadores e a nosa lingua. A escolma, aínda vixente, dos documentos creados en relación a esta situación que afecta gravemente á creación cultural e aos nosos mercados pode consultarse aquí.

Fallo do Certame de Microrrelatos Día do Libro 2020

“O xurado vén de emitir o fallo do Certame de Microrrelatos Día do Libro 2020, organizado polo Concello de Vilalba en colaboración con Culturalia GZ.

Categoría Infantil:
– Paula Pérez Cendán, O día do revés (Vilalba)
– Aroa Fernández Jiménez, Un incríbel refuxio (Baiona)
– África Montenegro Feal, Os ollos de Marta (Vilalba)

Categoría Xuvenil:
– Mariña Maceiras Segovia, Xardinaxe (Pontevedra).
– Nee Barros Fernández, O exército da perfección (Marín).
– Carlota Millor Prado, Libros (Vilalba).

Categoría Adultxs:
– Pedro Naveira Pedreira, Remate (A Coruña).
– Patricia Torrado Queiruga, Confin(arte) (Porto do Son).
– Cristina Arias López, Fuga Perfecta (As Pontes).

Xurado
Mercedes Queixas Zas, profesora, escritora e secretaria xeral da AELG.
Ánxela Gracián, tradutora e escritora.
Armando Requeixo, escritor, profesor e crítico literario.

O xurado quixo destacar a estimable calidade das obras presentadas, así coma do alto nivel de participación xeral no certame, con case un cento de orixinais.
En canto aos traballos premiados e finalistas, salientar, na categoría de adultos, a refinada técnica, a capacidade estilística sumadas á habelencia para crear mundos literarios concentrados en textos hiperbreves; e nas outras categorías (infantil e xuvenil) destacar a capacidade imaxinativa e a florecente sensibilidade amosada nas paisaxes literarias descritas.
Parabéns a todas as persoas premiadas, e moitas grazas por participar a todas e todos!!!”

Compostela: actividades destacadas dos 20 e 21 de xuño na Feira do Libro 2020

O 21 de xuño finaliza a Feira do Libro de Santiago de Compostela (no Paseo Central da Alameda), organizada pola Federación de Librarías de Galicia, con horarios de 11:30 a 14:00 h. e de 17:30 a 21:00 h., cos seguintes actos literarios destacados dentro do seu programa para este fin de semana:

Sábado 20
12:00 h. Claudia Castro asina Galicia, o país das marabillas, ilustrado por Emanuel Lomeña, publicado por Galaxia.
13:00 h. Paula Carballeira asina Carabela, ilustrado por Abi Castillo, publicado por Galaxia.
18:00 h. Marcos Viso asina O meu baleiro, publicado por Hércules de Edicións.
19:00 h. Manuel Monge asina Os restos do franquismo en Galiza, publicado por Laiovento.
20:00 h. Berta Dávila asina Carrusel, publicado por Galaxia.

Domingo 21
13:00 h. Héctor Cajaraville asina Ricardo Carvalho Calero. A pegada do compromiso, publicado por Xerais.
18:00 h. Juan Bello Sánchez asina Casa, traducido por Berta Dávila, e publicado por Tulipa.
19:00 h. Rosa Enríquez asina Vacastras, publicado por Urutau.
20:00 h. Carlos Meixide asina Camiño de paixóns, publicado por Galaxia.

#Todocomezanunhalibraría, o sector do libro únese nunha campaña para reactivar a súa actividade

Desde a Asociación Galega de Editoras:
“Coincidindo coa reapertura de todos os establecementos libreiros, o sector do libro -librarías, editoras e distribuidoras- adhírese á campaña promovida pola Asociación de Cámaras do Libro de España para poñer en marcha unha campaña destinada a recuperar as visitas ás librarías como espazos culturais.
É a primeira vez que o sector se une para realizar unha acción conxunta para reactivar a súa actividade, duramente sacudida pola crise do Covid-19. A campaña recoñece e pon de manifesto a importancia das librarías como chanzo básico da cadea do libro e o punto de conexión entre autoría, editoriais e lectoras/es, pois a súa reapertura reactiva todo o sector.
A campaña, denominada #TodoComezaNunhaLibraría, estase a desenvolver dende o 1 de xuño a través das redes sociais e terá unha duración de oito semanas. A través desta, convidarase a que as lectoras e os lectores e a autoría compartan vídeos, imaxes ou comentarios nos que expliquen que comezou na súa vida nunha libraría, que fai, ao seu xuízo, única a visita a unha libraría ou que conten experiencias indelebles e singulares vividas nestes establecementos.
Nos primeiros días, autoría, editoras, librarías e lectoras/es compartiron as súas mensaxes nos perfís da campaña coa finalidade de animar a outras/os usuaria/os a que se sumen á iniciativa.”

Desde a AELG propomos tamén o uso do cancelo #BerceDeAutorxs.

A presidencia da AGE pasa a formar parte da Xunta Directiva da Federación de Gremios de Editores de España

Desde a Asociación Galega de Editoras:
“A presidencia da Asociación Galega de Editoras formará parte da Xunta Directiva da Federación de Gremios de Editores de España despois dunha reiterada reivindicación que se vén facendo nos últimos anos por parte da actual directiva da AGE. Esta decisión foi aprobada na FGEE no mes de marzo e onte foi ratificada na súa asemblea ordinaria.
A AGE valora moi positivamente esta decisión que é recibida como un recoñecemento ao traballo desenvolvido pola asociación na defensa e representación do sector editorial galego ao longo dos 37 anos de existencia, traballo que se verá reforzado agora desde a propia Federación española.
A AGE está formada actualmente por 40 empresas que publican máis do 90% da produción editorial galega.”

Compostela: actividades destacadas do 19 de xuño na Feira do Libro 2020

O 19 de xuño continúa a Feira do Libro de Santiago de Compostela (no Paseo Central da Alameda), organizada pola Federación de Librarías de Galicia, con horarios de 11:30 a 14:00 h. e de 17:30 a 21:00 h., cos seguintes actos literarios destacados dentro do seu programa:

13:00 h. Rosa Aneiros asina Tres bichicomas, dúas illas e unha serea, publicado por Xerais.
18:00 h. Inma López Silva asina O libro da filla, publicado por Galaxia.
19:00 h. Manuel Portas asina Cadencias, publicado por Xerais.
20:00 h. Juan Casto Rivadulla asina A que cheiran as cores? A esperada guía para coñecer o cerebro, publicado por Galaxia.

Carta de Carvalho Calero a Celso Emilio Ferreiro

Desde Caderno da crítica, de Ramón Nicolás:
“(…) Dun ou doutro xeito Celso Emilio Ferreiro, no ano 1956, esténdelle como mediador unha invitación para a publicación dun libro de poesía na colección “Juan Rodríguez del Padrón”, que ideara Camilo José Cela para orixinais poéticos en galego. En novembro desde ano agradece que o seu Salterio de Fingoy fose aceptado mais pouco despois -carta superior- e “lonxe do mundanal bruído” confirma a recepción tanto dun “nadal” como dunha separata da revista Papeles de Son Armadáns (probablemente co poema “O tempo solprendido”) mais, sobre todo, inquíreo sobre o retraso nas datas de publicación do seu libro. A inviabilidade do proxecto determinou que só vería a luz, finalmente, no ano 1961 na colección Salnés de poesía na que tamén desempeñaba funcións de codirector o propio Celso Emilio.
Dez anos despois do falecemento de Celso Emilio, entendo que Carvalho lle rende ao autor de Longa noite de pedra un tributo que os une no substancial. Na publicación Voz y voto (Edicións Patronato Curros Enríquez) participa co poema “Arredor de si” dedicado “A C.E.F., in memoriam”. Unha conmovedora e dura composición, logo incluída na sección homónima de Reticências (1990) baixo o título de “Como pudemos”, na que subxace unha conexión vital e xeracional con Celso Emilio, inquiríndose sobre as dificultades dunha vida compartida nunha atmosfera tan frustrante e afastada dos ideais de mocidade que, malia todo, compartiron. (…)”