Arquivo da categoría: Entrevistas
Marilar Aleixandre anticipou os problemas da serie Adolescencia: “Aínda me piden, 17 anos despois, falar en institutos da novela de dúas rapazas violadas”
Entrevista de Olalla Sánchez a Marilar Aleixandre en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): A obra céntrase non tanto na violación física como na social de despois…
– Marilar Aleixandre (MA): Si, inspirada no mito de Medusa, castigada despois de ser violada a levar serpes por cabeleira, eu quería reflectir como nos días seguintes á violación, as rapazas descobren, ao igual que a Medusa, que moitos non se atreven a miralas en fite, intentando facer repensar sobre quen debe avergoñarse. A distinta postura dos pais das mozas, que se debaten entre denunciar ou non, polas complicacións que lles pode ocasionar, é algo central.
– LVG: Como fora e é recibida a obra?
– MA: Sempre moi ben. Os rapaces nunca tiveron problemas co libro. Cun argumento tratado de maneira delicada, hai que confiar neles cando se trata de chamarlle ás cousas polo seu nome. Iso si, lembro comentarios, illados, duns comerciais, cando a obra se traducira tamén ao castelán [está tamén en éuscaro e inglés], de que era un tema que non interesaba nos institutos… Non obstante, aínda agora, 17 anos despois de publicarse, seguen chamándome de distintos centros para ir falar sobre ela. Hai pouco contactáronme dun para unha charla sobre as mulleres na Academia. En plena polémica polas mandas, eu propuxen a cambio un debate cos estudantes sobre A Cabeza de Medusa. Ao comezo no centro tiñan reservas por se non era un libro adecuado para cuarto da ESO, algo que eu non entendía. Ao final fíxose, e mentres eu lles introducía en porcentaxes de mulleres que foran acosadas e violadas, trasladando o cálculo a cantas das cen nenas alí presentes lles podería pasar, unha rapaza da primeira fila ergueu a man e relatou: «Eu fun violada». Case caio. Pensei en como mudara todo. Antes era algo que se ocultaba…
– LVG: Aínda así, moitos falan de regresión entre os mozos ante o auxe do feminismo…
– MA: O risco de volver para atrás sempre existe; vémolo agora con todo o que acontece. Pero as mulleres adoptaron a perspectiva feminista e iso é importante. Eu nas presentacións en institutos noto que cada vez hai máis preguntas de rapaces. Algo que tamén percibo é que, fronte a series que poñen en dúbida o papel dos mestres, moitos están atentos ao que acontece, tratando de facerlles ver bulos das redes. (…)”
Xosé Manuel Beiras: “Eu son disciplinado, o que non son é obediente”
Entrevista de Marga do Val a Xosé Manuel Beiras en Nós Diario:
“(…) – Marga do Val (MV): A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega vaino homenaxear coa Letra E de Escritor. Como vive esta palabra “Escritor”, o político, o economista e, sobre todo, quen se dedicou na vida a ser profesor?
– Xosé Manuel Beiras (XMB): É o que son. Fundamentalmente a miña profesión é esa, profesor. Teño o de político, porque nacín nun país anómalo, no 36, porque a miña mocidade foi a partir dos anos cincuenta e porque xa no 63 me comprometín coa fundación do PSG. Estiven na clandestinidade, mais seguín co meu camiño para ser o que quería, un profesor de sistemas económicos, que gañou a cátedra en marzo do ano 70, contra todo prognóstico. Cando en 1985 entro como deputado, xa formaba parte do BNG desde o proceso constituínte do ano 1982. Era Catedrático con dedicación exclusiva, tiña compatibilidade xurídica para seguir sendo catedrático en activo por ser elixido por sufraxio universal, pero non tiña compatibilidade económica, entón propúxenlle ao reitorado reducir a dedicación e os ingresos. Como mo negaron, decidín que non deixaba de exercer na cátedra e entrei no Parlamento sen cobrar salario e exercendo a miña docencia en condición de dedicación exclusiva, ao mesmo tempo que era daquela, o único deputado do BNG. Polo tanto, profesor é a miña profesión.
En canto á escrita, sempre dixen que eu non era escritor. Tíveno claro desde moi novo, na época universitaria nos anos cincuenta, eu entrei na universidade aos 16 anos, en que se vai formando aquel grupo, sobre todo de rapaces, que escribían; grupo que Borobó chamou Xeración de La Noche, que se presentaban aos premios das Festas Minervais e que os copaban todos: Mourullo, Ferrín, Franco Grande, Bernardino Graña e Xohana Torres, a única muller.
Entón daquela eu non era escritor, xa que entendía como escritor quen escribía literatura de ficción ou poesía. Despois si que escribín moito ensaio. É certo que se dicía de min que tiña moita vocación literaria, de estilo. Por iso o meu primeiro libro con repercusión, O atraso económico de Galiza, non é só un libro de economía, tamén foi valorado un compoñente literario. Paco Fernández Rei salientou nun artigo que o que fago na escrita deste texto é recuperar moito léxico dos oficios e dotalo do valor abstracto propio do ensaio, por exemplo dicir “trebellos de análise”, no canto de “instrumentos de análise”. Hai unha creatividade na recuperación do léxico, digamos referido a obxectos materiais, do léxico da fala do común, unha adaptación aplicada á ciencia, á escrita.
Nun traballo sobre o Beiras tradutor, a profesora Esperanza Mariño recuperou textos meus literarios, esquecidos, publicados entre os 11 e os 15 anos na revista Vamos da Preceptoría de don Xesús Pereira, entre 1948 e 1952. Está o único poema que escribín na miña vida. Bouza Brey dicíame que eu tiña dotes de poeta e quería convencerme para que escribise poesía. Non o fixen.
– MV: Entón é merecido este premio, tamén pola súa implicación na AELG. O primeiro en recibir a Letra E foi o seu amigo Antón Avilés de Taramancos.
– XMB: Avilés máis que un amigo, foi un irmán. Aos poucos anos de estar constituída a AELG hai unha crise interna entre dous sectores, por un desencontro; procúrase unha solución de consenso para establecer a paz interna, e nese momento a tríade que ocupa a Presidencia, a Vicepresidencia e a Secretaría da asociación somos Uxío Novoneyra, Avilés de Taramancos e mais eu. Avilés si que era un grande escritor, un dos grandes poetas do último terzo do século XX. No plano político fixemos campaña xuntos. Foi un gran Concelleiro de Cultura en Noia.
[Pode lerse a entrevista a Xosé Manuel Beiras íntegra no Sermos Galiza deste sábado, 14 de xuño, que acompaña o xornal]
Carlos Callón, profesor: “A persecución dos homosexuais non é de sempre, comeza nos últimos séculos da Idade Media”
Entrevista de Yago Gantes a Carlos Callón en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Que che levou a investigar sobre a realidade LGBT na Idade Media? Esperabas atopar o que descubriches?
– Carlos Callón (CC): Esta investigación foi unha descuberta que me tocou especialmente. Porque primeiro pensaba que só ía atopar críticas contra a homosexualidade, porque era o que tiña escoitado. Pero conforme fun lendo textos e máis textos, vin que o que se nos presentaba era un panorama máis diverso, con moitos ángulos ensombrecidos. Foi un gran combustible para seguir investigando.
– LVG: Afirmas no libro que nos primeiros anos da Idade Media a percepción da homosexualidade era distinta á actual. Como se explica esa diferenza?
– CC: Non podo dar unha resposta única. A Idade Media son mil anos de historia. E nese tempo houbo unha época onde a escolla do obxecto sexual non era decisiva até que no século XI aparece a palabra sodomía no concepto de pecado. E isto é moi interesante. Nos primeiros mil anos de historia do cristianismo nin existe o pecado do que hoxe podemos chamar homosexualidade. E chamoume moito a atención. Eu crieime nun colexio de monxas, nunha familia católica, e eu pensaba que era un pecado terrible. (…)”
Samuel L. París: “O humor é unha mostra de vulnerabilidade, para nos defender”
Entrevista de María Solar a Samuel L. París no Zig-zag da Televisión de Galicia:
“Hoxe traemos un libro onde saen elfos, mosquitos, o discurso de aceptación dun Premio Nobel, infidelidades, distopías, Britney Spears, un aspirador Dyson ou unha faneca. É Pifostio. Un delicioso e singular libro de relatos que escribiu Samuel L. París na súa primeira incursión fóra da poesía.
Tennos acostumados a compartir a súa experimentación. Un poeta loitando contra a rutina das máis diversas maneiras. Esta vez o creador deixou a poesía e entrou nunha experimentación narrativa.
Pifostio son 61 relatos, algúns para quedar a vivir, outros para reflexionar, hainos para escachar da risa, hainos poéticos, hainos desconcertantes.”
A entrevista pode verse aquí.
Andrea Fernández Maneiro: “A poesía é lenta, non é unha carreira. É ir a pasear como pasean os nenos e ollar e cheiralo todo”
Entrevista de Olalla Bouza a Andrea Fernández Maneiro en Diario de Arousa:
“(…) – Diario de Arousa (DA): É Meridiano Orixe un libro de viaxes?
– Andrea Fernández Maneiro (AFM): Pode ser. Meridiano Orixe é como se lle chama en Galicia ao Greenwich. É un sitio onde nace e morre o tempo e aí é donde repousan todas as cousas. Para viaxar sempre tes que ter un punto de retorno. Habitualmente cando fan libros de viaxes quédanse fora e eu non quero quedar fora, porque a miña referencia está aquí. Aínda que vivo en Vilagarcía, eu síntome afojacristos. En Carril vivín de nena, a miña nai tivo unha tenda na subida da igrexa, alí foi o meu primeiro amor, con doce ou trece anos… É un punto importante na miña vida para asentar. O poemario está dividido en varias partes e todas elas acaban tendo unha referencia en Galicia ou en Portugal. É unha viaxe emocional, vencellada ao que ves. A emoción ten sempre que ver co que tes arredor.
– DA: Como decide vostede escribir este poemario?
– AFM: Empezou nunha viaxe. Eu nas viaxes non teño tempo de facer libros, porque sufro un ‘Stendhal’ permanente. Pero cando chego a casa e pouso, e abro as doce mil fotos, vou recuperando instantes que poden parecer non importantes, pero que para min o son. Como sentarme cunha velliña de Maramures (Romanía) e que ela me conte, como pode, coas mans, o punto que está a facer e como fixo os calcetíns. Os pequenos detalles, que non esqueces, son os que van no Meridiano Orixe.
– DA: Aparecen, sobre todo, figuras de mulleres…
– AFM: Interésame moito a vida das mulleres, relacionarme con como perciben a vida noutros mundos. Interésame unha rapaciña que fai punto de cruz nun campo e nin levantou a mirada para ti. A eles non lles chama a atención un grupo de turistas facendo fotos. As viaxes teñen que servir para aprender a non xulgar, solo compartir. Porque os nosos parámetros non son os deles. A min dinme: “Na India hai moita pobreza”. E é verdade. Pero din: “Pobriños”. E non. Desde o teu punto de vista, a súa vida pode ser miserable. Desde o seu, son felices. Hai xente que non precisa cousas que nunca tivo. Viaxando eu aprendo que Lisca é un nome, e aquí escorrentamos un can. Logo tamén miro museos, pero eu prefiro á xente. E Meridiano está cheo de xente. (…)”
Manuel Rei Romeu: “Toda a obra de Castelao é política, no bo sentido da palabra”
Entrevista de Manuel Xestoso a Manuel Rei Romeu en Nós Diario sobre o seu libro Castelao, desta terra e deste tempo:
“(…) – Nós Diario (ND): E esa evolución transforma un mozo que quere abrirse paso no mundo da arte a un home que escribe Sempre en Galiza, unha obra que acaba converténdose na obra fundamental do pensamento sobre o país.
– Manuel Rei Romeu (MR): Hai un camiño e hai unha coherencia. A súa arte é unha arte politicamente comprometida e, ademais, a el serviulle para albiscar as necesidades que tiña o pobo galego. E non vai tardar en convencerse de que Galiza é unha nación que foi desfavorecida por mor do seu sometemento ao Estado español. Nese sentido, resulta fundamental o tema da emigración -que era o gran problema da Galiza da altura- que el converte nun leit-motiv que atravesa toda a súa obra desde o álbum Nós até o Sempre en Galiza. E cando publica este último libro, en 1940, pronuncia ese discurso no que advirte que están enxalzando a súa faceta de artista pero que el, aínda que non fose un político profesional, sentiu a política como a vocación de toda a súa vida. Son unhas palabras claras que definen esa coherencia que ten a súa obra.
– ND: É moi interesante a carta que lle envía a Manuel Antonio despois de que este publicara o manifesto Máis alá!, no que fai gala dun coñecemento amplo do que sucede en Europa. Até que punto inflúe o coñecemento que tivo de primeira man da vida cultural europea no seu pensamento, que sempre mantén unha dimensión humanista e universalista?
– MR: Aí xa está esa idea de que Galiza é “célula de universalidade” que faría célebre a Xeración Nós, Pero el, que é moi autoexixente, cando fai o seu primeiro periplo europeo -Francia, os Países Baixos e Alemaña- el ten claro que hai que asumir o mellor de cada arte do mundo pero que, como lle di a Manuel Antonio, “temos que crear nós a nosa arte nova”, deixando claro que desde a nosa especificidade é como nos transformaremos en universais. E do que máis se aproveita el é do que vén da Europa do Leste e da Unión Soviética, tanto nas artes escénicas como nas artes plásticas. E posteriormente, iso trasládase ao político, convencéndose de que a federación que podemos tomar como modelo, con todas as súas limitacións, é aquela que potencia o papel das nacións e que recoñece o dereito de autodeterminación, como facía a URSS despois da Revolución de Outubro. (…)”
María Álvarez Landesa: “Hai que saber deixar que a dor nos atravese para renacer e empezar doutro xeito, máis sabias”
Entrevista de Ana G. Liste a María Álvarez Landesa en Praza:
“(…) – Praza (P): Quería que o libro funcionase como un lugar ao que regresar para non esquecer?
– María Álvarez Landesa (MA): Cando algo é moi duro, moi moi duro, é necesario evocar os momentos que non o son. Por iso hai moitas referencias amomentos felices da infancia. Escribín moitas veces pensando na infancia e tendo moi en conta situacións familiares, celebracións… momentos de moito calor. Non escribín un libro terapéutico. Non fixen un libro por terapia. Só sentía a necesidade de contar o que estaba vivindo, case como un tributo á miña nai. De feito, foi algo que lle expresei a ela en vida. Daquela aínda non tiña un libro consistente, non lle podía ensinar nada, pero ela, que xa non podía falar, fixo un xesto indicando que estaba tola. Eu díxenlle que non, que ía ser un bo poemario.
Agora penso que quixen expresar esa especie de burbulla que eu sentía entre nolas dúas. Había moita máis xente presente, estaba meu pai, miña irmá, meus fillos, miñas rías, amigas e amigos… pero quería reproducir esa especie de burbulla que experimentei e esa sensación que despois chega no momento da morte de ser cigoto, é dicir, de ser un todo as dúas –miña nai e mais eu– no proceso da enfermidade. É un proceso que nos cambiou a todas as persoas que estivemos con ela.
– P: E funcionoulle? A pesar de toda a dureza, non parece un libro do que saes derrotada, é máis como recibir unha aperta.
– MA: É un grazas, para min o libro é un ‘grazas, mamá’. Un ata sempre. Grazas por todo porque tamén neste proceso aprendín moitísimo de ti. Vou ser a muller que son dende agora grazas a poder vivir contigo este proceso. Aprendeume a amar a vida incluso cando vén revirada. Tamén creo que é importante salientar que agora parece que a sociedade invita a fuxir da pena e penso que hai que saber estar triste, permitirse estar triste e saber deixar que a dor nos atravese para renacer e empezar doutro xeito, máis sabias.
– P: Descubriu algo sobre a súa infancia escribindo Os pozos elegantes das clavículas?
– MA: Non tanto descubrir, pero si que apreciei moito máis que tiven unha infancia marabillosa. Agora que son nai diría que tiven unha infancia chea de momentos moi sinceros e estupendos a nivel familiar. Pasaba os veráns en Liméns de acampada coa miña familia, naquel momento era camping libre e fago referencia a iso no poemario porque os meus fillos viaxaron e coñecen moitos sitios do estranxeiro, pero non tiveron eses momentos de familia. Era consciente dese privilexio, pero escribindo fun moito máis consciente.
Tamén descubrín que son moito máis forte do que pensaba, e igual non está ben que o diga eu, pero é moi forte acompañar nun proceso de enfermidade así e moi esixente a nivel mental. Penso que atopei as ferramentas e tiven moita axuda, descubrín a persoas que estaban ao meu carón e souberon acompañarme. (…)”
Manuel Ferreiro: “Sempre me atraeu mirar os textos que hai 700 anos os nosos devanceiros escribiron”
