Entrevista a Marta Villar en Xerais:
“(…) – Xerais (X): Cal é a orixe desta novela?
– Marta Villar (MV): Despois de publicar o ano pasado a miña primeira novela, Non temerás os coches amarelos, quedei con gana de escribir outra historia de crime e investigación. Gustábame a idea de que as pescudas as fixese alguén alleo aos corpos e forzas de seguridade. Fun moi fan da serie Escribiuse un crime, innovadora no seu tempo porque a protagonista era unha muller, e ademais maior, que escribía e investigaba pola súa conta. Xuntei esta idea con outra: a das mulleres que traballaron nas cooperativas téxtiles de Inditex. De aí xurdiu Detective Ferruchi, que é tamén unha homenaxe a unha comunidade, un pobo, que aínda hoxe sofre o racismo.
– X: Influíu a túa profesión de xornalista á hora de escribir esta historia?
– MV: Os xornalistas por definición son, ou teñen que ser, persoas con curiosidade por todo, que se senten apaixonadas polas historias. Tanto, que ás veces no día a día dun xornal non hai tempo ou espazo para determinados temas. E aí aparece a literatura. Envorco nela os temas que ás veces no xornal resultan desprazados por outros.
– X: O xurado destacou o ton cómico e o humor. Como o conseguiches?
– MV: Despois do meu primeiro libro quedei liberada de certos temas, había unha carga de dor que deixei atrás. Ademais, escribín Detective Ferruchi nunha licenza de traballo de tres meses. E saíu ese ton que atravesa toda a novela, o humor, a ironía e a retranca. É un humor que comparto, e supoño que tamén foi fomentado polo ánimo que tiña nese momento, froito de saber que me quedaban tres meses por diante nos que podía facer o que quixese. Unha sensación que libera á hora de escribir. Ter moitos días seguidos libres é básico para escribir. Como xornalista de prensa traballas pola mañá e pola tarde, os festivos e as fins de semana. Non é posible escribir unha novela por esa falta de continuidade, agás se o fas sacrificando as vacacións. E aínda así non chega. (…)”
Arquivo da categoría: Entrevistas
Pilar Sampedro: “Produce emoción entrar nun relato que recupera a memoria silenciada dos perdedores”
Entrevista de Héitor Picallo a Pilar Sampedro en Nós Diario (foto de Arxina):
“A escritora e pedagoga Pilar Sampedro ten elaborado e coordinado varias guías no marco da literatura infantil e xuvenil vinculadas a ámbitos como a igualdade, o medio ambiente, a inclusión e os obxectivos de desenvolvemento sustentábel; todas co obxectivo de demostrar que en galego hai materiais de calidade para o seu tratamento.
– Nós Diario (ND): Por que mergullar na memoria histórica é o propósito da reedición desta guía?
– Pilar Sampedro (PS): Este empeño en elaborar guías de libros infantís en galego de diferentes temáticas responde a unha queixa (ou desculpa) que teño escoitado entre as persoas mediadoras (profesorado, bibliotecarios e bibliotecarias, familias) cando aseguran “disto en galego non hai, ou hai pouco”. Trátase de demostrar que existe produción de calquera tema que se queira buscar, iso si, hai que localizar esas obras, porque existen. De iso se trata, de mostrar a riqueza que hai en galego.
Esta guía de memoria histórica é moi necesaria porque non sempre se trata esta temática nas aulas de Ciencias Sociais ou se fai dun xeito moi distante, mentres que na literatura (igual que noutras artes) a abordaxe é máis próxima, porque se realiza a través dunha historia coa que te identificas e produce emoción ao entrar nun relato que recupera a memoria silenciada dos perdedores que eran os leais á orde democrática, á República. Desde aí podemos entrar na Historia (con maiúsculas) doutra maneira.
– ND: Coméntenos que entidade publica esta obra e cales son os obxectivos dela.
– PS: A Comisión pola Recuperación da Memoria Histórica da Barbanza, que é unha asociación que traballa en todos os concellos da península para iluminar esa realidade que foi ocultada e negada, devolvéndolles a dignidade a aqueles que foron inxustamente represaliados a partir do golpe de Estado de 1936, na ditadura franquista e transición. Recoñecemento e reparación da memoria das vítimas. (…)”
Eva Mejuto: “Este premio pega o meu nome ao de Agustín e iso faime moi feliz”
Entrevista a Eva Mejuto no Diario de Pontevedra:
“”Onde caben catro é, en realidade, o lema que lle puxen á historia para participar no certame. A min gustaríame que o libro se publicase co título As aventuras de Keco e Kika“, explica Eva Mejuto (Sanxenxo, 1975). A escritora, afincada en Pontevedra, vén de gañar o VIII Premio Agustín Fernández Paz de narrativa infantil e xuvenil pola igualdade, que convocan o Instituto de Estudos Chairegos (Iescha), o Concello de Vilalba (Lugo) e Edicións Xerais. O xurado premiou o seu traballo “por poñer en valor os animais de compañía como parte da vida familiar”, porque o humor “ten un papel moi decisivo” e porque está escrita “con dúas voces”, as dos dous cans protagonistas alternadas, o que o converte “nun libro interesante para a educación literaria dos máis pequenos”.
– Diario de Pontevedra (DP): Que historia é a que conta en Onde caben catro?
– Eva Mejuto (EM): A de dous cans que viven en Valdepegas, un barrio moi semellante a un de Pontevedra que se chama Valdecorvos, onde vivo eu e onde pasean os meus cans. Aquí temos a dúas rapazas que son parella e viven neste barrio cun can e cunha gata. O can é un can xa vello que vive moi acomodado na casa, ata que un día chega outra cadela que vén rescatada dunha situación complicada. Entón aquí temos a voz narrativa de Keco, o can vello, que vai contando desde a súa perspectiva o que está pasando na casa, a chegada deste outro animal que lle quita o protagonismo e as ‘chuches’, e a voz narrativa de Kika, a cadela nova, que chega a este novo fogar con toda a enerxía e toda a ilusión. O libro baséase na contraposición destas dúas voces narrativas.
– DP: Vostede ten tamén dous cans, Neko e Mica. Canto deles hai nesta historia?
– EM: Pois a verdade é que case todo é real porque esta historia parte precisamente da vivencia de ter na casa estes dous animais. Evidentemente, as persoas humanizamos os cans, porque forman parte dos nosos vínculos, dos nosos afectos e, ao final, acaban tendo reaccións case de seres humanos. Si, esta historia ten moito que ver coa miña vida, co espazo no que vivo e coa miña familia humana e animal. A maiores, a min aquí había varios temas que me apetecía tratar. Un era o do maltrato animal e como lles afecta ese sufrimento ao seu comportamento. E o outro era o das redes de afectos e as familias diversas. Non é o tema central do libro, pero está aí.
– DP: Que supón recibir un premio co nome de Agustín Fernández Paz?
– EM: Para min é algo moi especial. Eu non lin a Agustín Fernández Paz de nena, porque aínda non tiña escrita a súa obra. Pero despois, xa adulta, en todo o traballo que desenvolvín dende o mundo da edición e como escritora, a súa obra estivo presente. Nun momento dado tiven a oportunidade de coñecelo de preto nunha viaxe á Feira do Libro de La Habana en 2008, cando Galicia foi país convidado. Descubrir a súa maneira de pensar, o profundo respecto que tiña pola rapazada como lectorado e a súa sensibilidade, marcoume moito. Así que, aínda que non o lin cando tocaba, si que me serviu para facerme unha composición do que debía ser a literatura infantil e xuvenil. Aprendín moito del. Un premio sempre é un apoio, sempre é un azo, pero que ademais leve o nome de Agustín faino de verdade especial. Permíteme pegar o meu nome ao seu e isto é algo que me fai moi feliz. E penso que a el tamén lle tería gustado. (…)”
Manuel Rivas: “Sen imaxinación queimaríanos o inferno, a imaxinación si que é un refuxio climático!”
Entrevista de Rodri García a Manuel Rivas en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Por que unha novela negra?
– Manuel Rivas (MR): Escribes unha novela, entre outras cousas, porque non podes explicar a realidade doutro xeito. Cousas que ás veces vemos desde un realismo simple poden parecernos mundos afastados. A novela pon en cuestión ese simplismo do branco e negro, e mesmo de facer valados. Aquí as cousas están moi tecidas.
– LVG: E as realidades enfrontadas…
– MR: Penso que o máis interesante xorde cando se comunican dous contrarios. Aquí hai momentos en que o infernal é o cómico se xuntan, pero tamén personaxes con caracteres que son duros pero afastados, como é o Amadeo construtor e o Outro [Antón], que non ten un peso. Enténdense ben porque se necesitan no sentido de que teñen curiosidade os dous. Este é un mundo que non propicia o encontro entre contrarios, máis ben levanta moitos muros, sitúa a xente en estratos, en capas. E perdemos o mellor da paisaxe humana e da paisaxe natural. Os humanos, en vez de ser o centro do mundo, son enxertos que están nunha paisaxe, nunha xeografía, e grazas á imaxinación podemos oír o latexo da natureza, a resistencia. Os animais tamén resisten… Ás veces dis estas cousas e hai xente que di: «Fáltalle un sulfato» [ri].
– LVG: Iso non está no que din do protagonista: Chóvelle no tellado, ten o casco avariado, fáltalle un rego, está en menos cuarto…
– MR: Faltoume o de «está sen sulfatar». O rapaz, falando doutro veciño que fai bromas con eses ditos, rosma: «Non é o único imbécil que me considera un imbécil». [risas]. Escribir, posiblemente, é a necesidade de explicar moitas cousas, as zonas de sombra, os lados escuros, pero tamén os lados ás veces marxinados, como pode ser ese humor popular, a imaxinación… A imaxinación semella hoxe en día que é algo obsoleto, asóciase cos contos, coa fantasía, e nada máis diferente: É un xogo de chaves que nos serven para abrir a realidade. Aquí as chaves sempre se usan para pechar. O que fan falta son xogos de chaves para abrir. (…)”
Llerena Perozo: “Hai que escribir desde unha mesma, incluso a ficción máis fantasiosa, pois iso dá veracidade”
Entrevista de Tensi Gesteira a Llerena Perozo Porteiro na Movida:
“(…) – A Movida (M): Tolstói comezou a obra de Anna Karenina do seguinte xeito: “Todas as familias felices se parecen, pero cada familia desgraciada éo á súa maneira”. Aínda non tendo moito que ver coa túa recente novela, a min veume á cabeza porque ambas son obras sobre grandes mulleres. Estás de acordo?
– Llerena Perozo Porteiro (LP): Comprendo a asociación, desde logo, e concordo en que nas dúas novelas as protagonistas son grandes mulleres. Porén, os seus patróns, sendo ambas transgresoras coas normas sociais dos seus tempos, son opostos. Penso que Ana Karenina representa a dependencia emocional e María García, a protagonista e narradora de Os anos tranquilos, xusto o contrario.
– M: O teu libro lese case coma unha telenovela, sobre todo porque conta moitas cousas e é capaz de irnos directamente ao corazón. De onde xorde Os anos tranquilos?
– LP: Xorde unicamente da vontade de narrar, de contar, de fabular. Do gozo que me proporciona escribir. E fúndase en grande medida no que aprendín na infancia nunha crianza en tribo por nai, pai, dúas avoas e dous avós. Na nosa familia hai e houbo grandes contadoras e contadores, alén da escritora e o escritor, que ademais viviran feitos transcendentes e interesantes. O meu avó paterno era un contador oral espectacular, o meu irmán é guionista e director. En canto ao que refires acerca do “visual” da narración xa mo comentaron algunha vez, tamén coa anterior novela. Non son quen de escribir capítulos longos e disque esa brevidade fomenta unha lectura máis dinámica. Se cadra, ten que ver co meu paso profesional polo audiovisual, onde lin moitos guións e mesmo escribín algunha curtametraxe e, por suposto, con que pertenzo a unha xeración que medrou coa tele e as películas, cos puntos de xiro trepidantes e os finais “en alto” das sagas e as series.
– M: Quen é María García, esa muller que leva o mundo nas mans?
– LP: María representa, no meu universo emocional e narrativo, ás mulleres de orixe rural do século XX. Coñecín algunhas historias de vida incribles, varias delas na casa. Non foron mulleres que pasasen aos libros de historia, mais, sen elas, nós agora non seríamos como somos nin gozaríamos de moitas liberdades e avances. Elas facían por intuición, por supervivencia ou por sentido común, pero abriron case todas as portas. (…)”
Conversa con Lois Ladra, novo director do Museo do Pobo Galego
Desde a Radio Galega:
“Conversamos co novo director do Museo do Pobo Galego, o antropólogo e arqueólogo Lois Ladra. Este coruñés nado en 1972 foi escollido tras un concurso de méritos con máis de vinte candidaturas.
O seu propósito é conseguir aumentar os recursos económicos e humanos do Museo, recuperar todo o conxunto monumental de San Domingos de Bonaval e concluír a montaxe das novas salas de Historia, coa vista posta no 50 aniversario da institución, en 2027. A entrevista pode escoitarse aquí.”
Parladoiro con… Andrea Fernández Maneiro
Entrevista de Martiño Maseda a Andrea Fernández Maneiro, desde Culturalia GZ (foto da autora: José Cuervo):
“(…) – Culturalia GZ (C): O primeiro poema de Meridiano Orixe, obra gañadora na 50ª edición do Certame de Poesía do Concello de Vilalba, di: Son gaivota.// Dende terra,/ illa e faro nárranme/ historias de monstros mariños. Como observa a Andrea carrilexa e poeta esas historias que a diario acontecen no mar ou fóra del, cheas de monstros que trafican coa vida humana ou que violentan a súa existencia?
– Andrea Fernández Maneiro (AFM): Co mesmo horror que se saíra do mar o mesmo Cthulhu tentando converternos en seres apeghados ás riquezas e á inmortalidade, á que nunca chegaremos afortunadamente.
Hai tantos lughares e mares cheos de cadaleitos de auga e area, dos que non se contan nos informativos porque quedan lonxe, e como non nos afectan directamente carecen de “importancia”. Loxicamente é inviable contalo todo, teriamos telexornais infinitos de desgrazas pero, a min, chégame o runrún e dóeme. Hai xa anos que procuro eludir o ler as novas, mais non podo evitar que me cheghen os estoupidos das bombas de Palestina, de Ucraína ou Iemén. Teño un oído sensible.
Os mares son lughares de traxedias e o peor de todo é que nós afacémonos a vélas, semella que estamos inmunizados e iso para min é case máis agresivo e violento.
– C: Na túa biografía da AELG dise que a túa vocación e profesión é locutora de radio. Mais a Andrea poeta ou escritora tamén ocupará un rol moi importante, non?
– AFM: Claro, todo é importante, pero relativicemos, non é tan relevante o que facemos senón se aquilo que facemos serve de algo, cousa que por outra parte eu descoñezo.
Polo tanto, a min todo o que fago sérveme para superar as frustracións de cotío e empatizar co mundo que me rodea.
– C: Sentes paixón por viaxar, e boa mostra diso é a constatación gráfica que traes de cada lugar que visitas, de cada emoción nacida nesas estadías exteriores. Entenderías (entenderíase) a túa esencia sen esa chamada viaxeira?
– AFM: Por suposto que non, eu son das que penso que viaxar (non viaxes organizadas) é importante se tes a intención de aprender algo, se conservas a capacidade de asombro e a curiosidade por outras culturas, pero sobre todo polas persoas, isto é o que me move; consegue que vaia perdendo prexuízos, que entenda (aínda que non comparta) outros xeitos de vivir, que, en moitas ocasións, me indigne (cousa ben sinxela para min) pero, por riba de todo , viaxar é o escravo que suxeita a coroa de loureiro sobre a cabeza do César, e que lle bisba na orella: “Memento mori”, para que non esqueza a súa irrelevancia. Se o pensamos ben somos irrelevantes no Universo.
– C: Xunguido ao anterior e desmitificando ese concepto de morriña, que semella apegado á natureza galega, nalgunha desas viaxes ficarías no lugar visitado esquecendo o anhelo de retorno?
– AFM: Ás veces penso que si pero, realmente, non. Eu preciso da miña terra, preciso do meu mar, da miña xente, preciso do Nilo, preciso do Corno de Ouro, preciso de Gelidonya… Todo o mundo é a miña casa pero son eminentemente Atlántica, como son “afoghacristos” e non podo reneghar da nosa costa.
Aínda lembro cando volvía á casa dende Santiagho e ao cheghar a Carril dende o tren “ollaba Cortegada deitada no mar”. Teño chorado máis dunha vez da emoción. (…)”
Rosalía Fernández Rial: “O teatro funciona como espello: é un adestramento para a vida”
Carlos Mella: “Galiza está moi mal financiada e isto é de libro, sábeo calquera”
Entrevista de Xacobe Ferreiro a Carlos Mella en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Saltando no tempo e aproveitando o 30 aniversario da publicación do seu libro A falacia do economicismo (Espiral Maior), até que punto as teses centrais dese traballo continúan na actualidade vixentes?
– Carlos Mella (CM): Creo que as ideas que formulaba naquel libro continúan sendo claves e vixentes. A min téñenme que dicir en que iso non é certo ou que a dinámica que explico alí non segue funcionando hoxe en día. Unha das cousas que sinalaba alí era como o capitalismo ía xerando desigualdades e como estas se ían incrementando e iso é o que está pasando hoxe. Ningún dato pon en dúbida que as desigualdades medran. Cando escoito cousas como que “a economía vai como un tiro”, como dixo o outro día o presidente do Goberno español, só digo que co produto interior bruto (PIB) ti podes facer o que queiras. Pero a realidade é que somos o Estado con máis parados de Europa, con máis desemprego xuvenil, o terceiro con máis desigualdade e cun problema moi grave de acceso á vivenda. Se iso é ir como un tiro…
Non hai cambio sobre o que eu escribía hai uns 30 anos e considero que camiñamos cara á catástrofe económica. Incluso a desigualdade medra cada día, como sinala o informe de Oxfam, que afirma que a riqueza de 1% da poboación mundial é superior á de 95% da poboación restante. E isto é terríbel porque parte da primacía do económico sobre calquera outra actividade humana.
– ND: Defendía no volume, en plena preamar da ofensiva neoliberal, a importancia do sector público na economía e moi concretamente de instrumentos de crédito desa natureza, que significa para Galiza carecer de banca pública aínda máis após a desfeita das caixas?
-CM: A min dáme a impresión de que ou se nacionaliza a banca ou se crea unha banca pública forte. As caixas de aforro, que a banca e algún outro se encargaron de fundilas, eran un instrumento moi bo a favor da Galiza coa que non había unha posibilidade dun monopolio total como hai agora porque había certa competencia. Iso si, había que vixialas ben, polo tanto o poder político ten que explicar por que quebraron as caixas, porque era a el a quen correspondía o labor de supervisión. Ademais, aquí na Galiza, aos equipos directivos das caixas os poderes públicos deixáronlles facer auténticas parvadas. (…)”
Suso de Toro: “Ás veces, o mestre é o último recurso para evitar que unha vida sexa desgraciada”
Entrevista de María Bueno a Suso de Toro en Faro de Vigo:
“(…) – Faro de Vigo (FV): Por exemplo á literatura infantoxuvenil. Sorpréndeme velo como autor deste xénero. Cambia moito escribir para persoas máis novas?
– Suso de Toro (ST): Tes en conta certos aspectos e límites na expresión, pero ao mesmo tempo eu intento que non resulte cursi ou ñoño, que tamén o poida ler eu como adulto. Neste caso, escribir sobre Joseph Haydn a min propúxomo o músico Luis Soto, da Real Filharmonía de Galicia. O desafío era ‘a ver como fago para non contar o que xa está contado’ porque ademais Haydn foi un home cunha vida moi apracíbel. Entón xurdiu a posibilidade de facer unha fuga, un desvío a Galicia, nas dúas viaxes que fixo a Inglaterra. E esa foi a cousa.
– FV: Menos a viaxe a Galicia, todo o que relata está documentado. Chaman a atención todas as referencias históricas e musicais da novela… Non tiña nin idea da orixe compostelá da Chacona.
– ST: Iso si que hai un músico que cito no libro, Fernando Reyes, que fixo estudos e demostrou que hai unha posibilidade real, pero ademais tamén é certo que nesa época hai un cambio na música que se fai en Galicia, que consiste en pasar da influencia italiana á vienesa, precisamente de onde é Haydn; e tamén houbo corsarios en Carril. Logo fun calzando pezas. Arrimei un pouco a sardiña á brasa (ri). Vou descubrindo tamén, tamén un vai aprendendo cos anos e coa práctica, que canto máis te documentas, canto máis sabes e canta máis información tes, tamén máis espazo cabe para imaxinar. Digamos que xa non é fantasía, é imaxinación.
– FV: Escachaba coa risa. Foi vostede capaz de pórlle retranca galega ao mesmísimo Mozart, e perfila a Haydn coa inocencia e a curiosidade dun rapaz. Son estas as características do artista?
– ST: No caso de Haydn, el é descrito polos seus contemporáneos como unha persoa de bo carácter, pero hai outra cousa: todos nós, sexamos como sexamos, cando nos trasladamos de viaxe e deixamos atrás a nosa vida diaria e as nosas preocupacións, sentímonos máis tranquilos e libres. Vivimos unha situación dun certo regreso á infancia e iso foi o que quixen contar coa personaxe.
Pero sobre a inocencia: eu si creo que os artistas precisan dunha certa abertura ante a vida porque o artista non debe dar por feito a realidade, nin pensar ou vivir con ideas previas, debe ser capaz de ver cada momento e personaxe por el mesmo. (…)”
