Arquivo da categoría: Entrevistas
Pilar García Negro: “Castelao contravén unha cegueira histórica coas mulleres”
Entrevista de Sandra Faginas a Pilar García Negro en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Podemos falar dun Castelao feminista?
– Pilar García Negro (PGN): Teño bastantes reservas para aplicar o adxectivo feminista, porque hoxe está tan devaluado! Sempre lembro unha sentenza moi axustada de Xosé Chao Rego, grande escritor, que dicía: «Os homes deixamos de ser machistas teóricos para converternos en masculinistas prácticos». Iso ten moito de verdade. No caso de Castelao hai un mérito indiscutíbel, porque contravén unha tendencia histórica e milenaria de moitos autores varóns sobre as mulleres, que se concentra en dúas palabras: cegueira e xordeira. E o que eu denomino tamén a práctica da ventriloquia. Personaxes femininos na literatura universal hai a esgalla, pero o que proxectan é a fantasía masculina. Fala o ventrílocuo, non elas.
– LVG: Non é o caso de Castelao.
– PGN: Non. Porque el salva ese obstáculo, ao igual ca outros autores superlativos doutras literaturas. Lemos A Celestina, de Fernando de Rojas, e aí son elas, tanto Celestina como Areúsa quen se expresan e se defenden. Ou Cervantes, no Quixote, no famoso discurso de Marcela, que é un auténtico manifesto da liberdade, da autonomía de conduta e da non submisión ao desexo masculino.
– LVG: En Galicia existen antecedentes neste aspecto?
– PGN: Si, contamos cunha tradición intelectual que cómpre coñecer. O padre Feixoo, moitos anos antes da Revolución francesa e da famosa declaración dos dereitos da muller, publicou o discurso XVI do seu Teatro crítico universal, que é Discurso en defensa de las mujeres, así de directo. Cunha defensa rotunda da nosa capacidade intelectual. O seu discípulo, o padre Sarmiento, con toda a clareza vaise referir tamén a que falta por ter escrita a metade da moral porque só a escribiron os homes. E di o mesmo da medicina. Ademais, defende que os oficios non teñen, como diriamos hoxe, marcas de xénero.
– LVG: Castelao é continuador desa tradición apuntando ás mulleres traballadoras.
– PGN: El ten unha sensibilidade particular para ver e escoitar as mulleres traballadoras e das clases populares, que son a inmensa maioría que recolle nas súas viñetas, nas súas estampas, no seus debuxos. Fainas protagonistas. E iso é transversal, porque vémolo en Cousas da vida, no Álbum Nós, n’Os álbumes de guerra, onde hai estampas absolutamente estremecentes con protagonistas femininas. Despois, claro, Castelao é fillo do seu tempo e de todas as circunstancias que marcan o contexto histórico no que viviu. Iso non escurece o que veño de comentar, que é relevante, porque na intelectualidade española coetánea ou máis amplamente contemporánea, hai cousas que caen das mans. Marañón xustifica a inferioridade intelectual feminina e o fatum biolóxico. Ortega y Gasset, Unamuno… En fin. (…)”
Arantza Portabales: “Estaba nun momento escuro e a literatura veu para salvarme, escribín este libro sen máis pretencións”
Entrevista de Pilar G. Rego a Arantza Portabales no Zig-zag da Televisión de Galicia:
“”E vivían todos xuntos nunha casa torta. Así somos. Tampouco é que a casa sexa tan pequena, pero torta, iso seguro”. A cita coa é da novela Crooked house de Agatha Christie, coa que Arantza Portabales abre a súa nova nova novela Asasinato na casa rosa. Unha familia rica, un asasinato e dous inspectores de policía tecen o argumento deste libro que arranca unha nova serie, Os crimes de Loeiro. A entrevista pode verse aquí.”
Gaivotas manchadas de petróleo. Abraham Pérez
Entrevista a Abraham Pérez en Radiofusión:
“”Non encaixa nas definicións habituais. É ensaio, máis non o é, son aforismos, máis non o son; ten algo de crónica, de diario, máis non é crónica nin diario” indica a crítica de Luz Darriba arredor do libro de Abraham Pérez Gaivotas manchadas de petróleo que vai xa pola segunda edición, publicada por Menino morreu.
Gaivotas manchadas de petróleo contén referencias ao cine, á literatura, música e redes sociais. Tamén aborda o modelo de artista que ten discurso, que crea discurso, co cal guía a súa visión artística: “É fatigoso, porque implica estudo e investigación constante, polo tanto, máis complicado (e seguramente con menos recoñecemento ao instante por parte do hipotético público)”.
A entrevista pode escoitarse aquí.”
Carlos Callón: “O portugués nace nunha entidade política chamada Reino de Galiza”
María Xosé Porteiro: “Hai unha regresión do feminismo polos ataques do patricarcado, tralo 2018 asustamos”
Entrevista de María Solar a María Xosé Porteiro no Zig-zag da Televisión de Galicia:
“(…) “Non podo crer que aínda teña que levar esta maldita pancarta”. Iso dicía unha manifestante da marcha das mulleres de Toronto no 2017. Onte mesmo, as mulleres volvemos levar a pancarta, e así cada ano. As benfaladas é un ensaio de María Xosé Porteiro que reflexiona sobre a voz das mulleres, analiza a súa presenza e dá alternativas para acelerar o proceso de normalización equitativa. O pasado ano os talibáns prohibiron a voz das mulleres nos espazos públicos. Falar, cantar, ler, recitar. Unha lei condenada pola ONU, pero que se puxo en marcha. Foi o detonante para que María Xosé Porteiro comezara a escribir este ensaio, que, en realidade, leva toda a vida escribindo. A entrevista pode verse aquí.”
Noelia Gómez: “Quixen poetizar o desenfoque e buscar o sublime dentro da dor”
Entrevista de Pilar G. Rego a Noelia Gómez no Zig-zag da Televisión de Galicia:
“Alguén agarra as miñas mans e pronuncia o frío /
di que pense en algo fermoso/
imaxino a escrita
este é o inicio
Son estes versos de Desenfoque, o último poemario de Noelia Gómez editado por Apiario. Un libro onde as fracturas e a memoria son xeitos de nomear a perda. Porque Noelia Gómez toma a man da cirurxiá e atravesa o proceso da escrita. A entrevista pode verse aquí.”
Hugin e Munin: “Estamos todo o día entre libros”
Entrevista de Ana G. Liste a Isabel Soto e Alejandro Tobar en Praza:
“A editorial Hugin e Munin nace do profundo amor pola lectura do seu fundador, o filólogo, tradutor e editor Alejandro Tobar, que quixo crearse unha alternativa laboral en Galicia para regresar da emigración e, á vez, aportar valor engadido á cultura propia.
“Parecíame que había un oco, daquela estaban funcionando Rinoceronte e Urco, e creo que o conseguimos cubrir. Faltaba un pouco de alta literatura, penso que mirando o noso catálogo se entende que tratamos de traer ao galego primeiras espadas”, salienta Tobar.
Siri Hustvedt, Jane Austen, Gustave Flaubert, Raymond Chandler, Stefan Zweig, Émile Zola, George Sand, Yasmina Reza, Joseph Conrad, Thomas Hardy, Pier Paolo Pasolini ou Mark Twain son algúns dos autores e autoras que completan un catálogo que neste momento chega aos 132 títulos. Destes, 106 pertencen á colección Principal e os 26 restantes son da colección Vólvense os paxaros contra as escopetas. Esta mesma semana saíron dous novos títulos para a imprenta.
Catorce anos de andadura bastante axustados os que esperaba Alejandro Tobar cando regresou a Galicia desde Dinamarca e apostou por este proxecto editorial.
O catálogo de Hugin e Munin foise “feminizando” en canto Tobar foi consciente de que había un claro desaxuste entre autores e autoras, como funcionan as inercias da propia sociedade. O que demostra que a editorial evoluciona en paralelo ás lectoras e lectores que a sustentan.
“Tamén houbo unha evolución en positivo con respecto a poder mercar dereitos no estranxeiro. Ben é certo que comezaramos con Charles Bukowski, que foi comprando dereitos, e despois viñeron Arthur C. Clarke e Isaac Asimov; pero houbo moitas obras sen dereitos, que agora intentamos que sexan o 30% do que publicamos”, conta Alejandro Tobar.
Isto significa que nestes anos Hugin e Munin acadou unha mellor posición, e non só pola maior dispoñibilidade para mercar dereitos, “senón polo feito de ter que xestionar as negociacións con terceiros”.
Non optan ás escasas axudas para a edición que proporciona a Xunta, o que para Tobar é “unha demostración da viabilidade económica dunha pequena editorial en Galicia e en galego”, e tampouco dependen das axudas á tradución para as escollas do seu catálogo, pois os criterios das mesmas impídenllo. “Nós funcionamos coa nosa base de subscricións, que nos permite organizarnos para publicar oito libros ao ano”, detalla o editor. (…)”
María Xosé Porteiro: “Entendín moi nova que o sistema era inxusto e non parei de traballar para transformalo”
Entrevista a María Xosé Porteiro na revista A Movida:
“(…) – A Movida (M): Recentemente vés de publicar o libro As benfaladas. De onde naceu o título? É unha provocación necesaria?
– María Xosé Porteiro (MXP): O título foi casual. Cando fun propoñerlle a Xosé Manuel Soutullo, director de Galaxia, a posibilidade de entregarlle un libro no que estaba a traballar para a colección de Feminismos, non levaba pensado título, pero no medio da conversa saíume este “palabro”: benfaladas, co que quería resumir o obxecto da miña análise. A el gustoulle e así quedou. Penso que foi un acerto porque anuncia pero non descobre. Deixa un aquel de curiosidade que está funcionando moi ben. (…)
– M: No teu libro aparecen moitas mulleres referentes na defensa da igualdade e do feminismo. Pero se tiveras que dicir unha, con cal te quedarías? Cal te marcou máis?
– MXP: Sen dúbida, Concepción Arenal, de quen nos teñen contado moitas parvadas ata convertela nunha personaxe ultra conservadora e moxigata, cando foi unha das mentes máis progresistas e lúcidas da súa época, coñecida e respectada en todo o mundo como anovadora e experta penalista con formación universitaria, comprometida como teórica e activista coa abolición da escravitude e do proxenetismo, e krausista, colaboradora da Institución Libre de Ensinanza a prol da educación das nenas e mozas desde posicións moi avanzadas para o seu tempo e moitos anos despois.
– M: Unha das nosas grandes loitas é ser capaz de alzar a voz nos espazos públicos porque dende sempre se nos relegou aos privados. E aquí foron moitas mulleres pioneiras en Galicia. Caso de Dorotea Bárcena, unha muller imprescindible para a historia do noso teatro pero inxustamente silenciada moitas veces. Que outras mulleres consideras pioneiras do tempo actual?
– MXP: Como moi ben sinalas a inmensa maioría estiveron nos espazos privados. Aí temos que procuralas, cada unha na esculca das nosas propias familias, das nosas vilas, do que temos máis preto. Cantas das nosas avoas ficaron mudas… Fagamos un esforzo por devolverlles a voz e a liberdade convocando e recuperando a súa memoria. (…)”
Xavier Seoane: “Este libro provócame melancolía, lémbrame aos que xa non están”
Entrevista a Xavier Seoane en La Voz de Galicia:
“A de Xavier Seoane é unha vida dedicada á cultura galega. Desde os seus inicios defendeu con vehemencia e elaboradas razóns as creacións dunha terra que alumeou nomes notables en case todas as disciplinas artísticas. Plumas e pinceis e voces e ciceis. Tras estes corenta anos de reflexións e conversas cos seus coetáneos, publica o ecléctico volume A árbore desvelada (colección Tambo, Kalandraka Editora), que presentou o mércores 12 de marzo nun encontro celebrado na sede da Asociación Cultural Alexandre Bóveda da Coruña.
«É un libro que se fraguou ao longo de moito tempo. De homenaxes e vivencias. Nel está retratada moita xente que eu coñecín en todos os ámbitos da arte», explica o autor. Pero non só de profundas interlocucións está composta esta obra. Dialogan nas súas páxinas diferentes estilos e formas de abordar a realidade. Mesmo diferentes xéneros. «Hai un apartado dedicado ás viaxes que fixen en coche por toda Europa; outro sobre figuras relevantes non galegas; e, por último, unha recompilación de poesías de diversa temática que tocan desde a traxedia de Gaza ata a loita feminista ou o episodio do Prestige», resume Xavier Seoane (A Coruña, 1954).
As personalidades que desfilan por este traballo son, en boa medida, os sospeitosos habituais da arte galaica. Por todas elas expresa Seoane nos seus versos infinita gratitude e agarimo. Por exemplo, Maruxa Seoane, viúva do pintor Luis Seoane, xunto á que tantas batallas culturais librou noutro tempo.
«Só ler o índice do libro provócame un sentimento de melancolía, porque me fai darme conta de todos os que saen que xa non están entre nós». Amoréanselle os recordos compartidos. As loitas comúns. Incluso os sempre civilizados desacordos. O respecto era a base de todas estas relacións sinérxicas. «Sempre tiven unha posición moi positiva e empática con todos os creadores. Cada un é fillo de seu pai, pero esas diferenzas que había eran estimulantes e marabillosas. Todos tiñamos consideración para as respectivas visións dos outros. O extraordinario daquela realidade era a súa inmensa riqueza. Cada un co seu mundo persoal e específico», evoca. (…)”
